Μακάριοι οι πτωχοί τω
πνεύματι ότι αυτών εστίν η βασιλεία των ουρανών.[Μακάριοι και τρισευτυχισμένοι είναι εκείνοι, που συναισθάνονται την πνευματική τους φτώχεια (και εξαρτούν τον εαυτόν τους με ταπείνωση και πίστη από τον Θεόν), διότι δική τους είναι η Βασιλεία των Ουρανών.] (Κατά
Ματθαίον 5,3)
Όστις δε υψώσει εαυτόν
ταπεινωθήσεται και όστις ταπεινώσει εαυτόν υψωθήσεται. [Εκείνος που θα υψώσει τον εαυτόν του, θα ταπεινωθεί και εκείνος που θα ταπεινώσει τον εαυτόν του, θα υψωθεί.] (ΚατάΜατθαίον 23,12)
Ο γαρ μικρότερος εν πάσιν
υμίν υπάρχων, ούτος έστι μέγας.[Εκείνος που ταπεινώνεται και φέρεται ως μικρότερος μεταξύ όλων σας, αυτός θα είναι μεγάλος στην Βασιλεία των Ουρανών.] (Κατά Λουκάν 9,48)
Πας ο υψών εαυτόν
ταπεινωθήσεται, ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται.[Καθένας που
υψώνει τον ευατόν του, θα ταπεινωθεί από τον Θεό και θα καταδικαστεί, ενώ εξ αντιθέτου εκείνος που ταπεινώνει τον ευατόν του, θα υψωθεί και
θα δοξαστεί από τον Θεό.] (Κατά Λουκάν 18,14)
Ταπεινώθητε ενώπιον του
Κυρίου, και υψώσει υμάς. [Ταπεινωθείτε μπροστά στον
Κύριο και Αυτός θα σας υψώσει.] (Ιακώβου 4,10)
ΟΘεόςυπερηφάνοιςαντιτάσσεται, ταπεινοίςδεδίδωσιχάριν. ΤαπεινώθητεουνυπότηνκραταιάνχείρατουΘεού, ίναυμάςυψώσηενκαιρώ. [Ο Θεός είναι αντίθετος στους υπερήφανους, στους ταπεινούς όμως, δίνει τη Χάρη Του. Ταπεινωθείτε, λοιπόν, κάτω από το παντοδύναμον χέρι του Θεού, για να σας υψώσει και να σας δοξάσει κατά τον καιρόν της Δευτέρας αυτού Παρουσίας.]
(Α' Πέτρου 5,5-6)
Καιτηυπερβολήτωναποκαλύψεωνίναμηυπεραίρωμαι, εδόθημοισκόλοψτησαρκί, άγγελοςσατάν, ίναμεκολαφίζηίναμηυπεραίρωμαι. ΥπέρτούτουτριςτονΚύριονπαρεκάλεσαίνααποστήαπ' εμού·καιείρηκέμοι·αρκείσοιηχάριςμου·ηγαρδύναμίςμουενασθενείατελειούται. Ήδισταουνμάλλονκαυχήσομαιενταιςασθενείαιςμου, ίναεπισκηνώσηεπ' εμέηδύναμιςτουΧριστού. [Και εξαιτίας του πολλού πλήθους των αποκαλύψεων, για να μην υπερηφανεύομαι, επέτρεψε ο Θεός και μου δόθηκε σκληρό αγκάθι στο σώμα, άγγελος δηλαδή του σατανά, για να με γρονθοκοπεί και να με ταλαιπωρεί, ανίατος ασθένεια για να μην το πάρω πάνω μου. Για την θλίψη και δοκιμασίαν αυτήν, τρεις φορές παρεκάλεσα τον Κύριο, να μου την απομακρύνει. Και ο Κύριος μου είπε: ''Σου αρκεί η Χάρις Μου· διότι η δύναμή Μου φαίνεται ολοένα και τελειοτέρα μέσα στην ανθρωπίνη αδυναμία με τα μεγάλα και θαυμαστά έργα που κατορθώνει''. Με πολύ μεγάλη εσωτερική γλυκύτητα και ευχαρίστησιν θα καυχώμαι περισσότερον δια τας ασθενείας μου, ώστε να μένω έτσι στην ταπεινοφροσύνην, για να κατοικήσει σε εμένα η δύναμη του Χριστού.] (ΠροςΚορινθίουςΒ'
12,7-9)
Τηταπεινοφροσύνηαλλήλουςηγούμενοιυπερέχονταςεαυτών. [Δια της ταπεινοφροσύνης να θεωρεί ο ένας τον άλλον ανώτερο από τον ευατόν του και να τον τιμά και να τον σέβεται.]
(ΠροςΦιλιππησίους 2,3)
ΕγγύςΚύριοςτοιςσυντετριμμένοιςτηνκαρδίανκαιτουςταπεινούςτωπνεύματισώσει. [Ο Κύριος είναι πλησίον, συμπαραστάτης και βοηθός, σε όλους εκείνους, που είναι συντετριμμένοι ψυχικώς από τις θλίψεις και θα σώσει αυτούς, οι οποίοι έχουν αποκτήσει το ταπεινό φρόνημα.]
(Ψαλμός 33,19)
Όσωμέγαςει, τοσούτωταπεινούσεαυτόν, καιέναντιΚυρίουευρήσειςχάριν. [Όσο μέγας και ένδοξος είσαι, τόσον περισσότερο να ταπεινώνεις τον εαυτόν σου και έτσι θα βρεις χάριν ενώπιον του Κυρίου.]
(ΣοφίαΣειράχ 3,18)
Κύριοςυπερηφάνοιςαντιτάσσεται, ταπεινοίςδεδίδωσινχάριν. [Ο Κύριος αντιτάσσεται εναντίον των υπερηφάνων, ενώ στους ταπεινούς δίνει την ευμένεια και προστασία του.] (Παροιμίες 3,34)
Την ταπείνωση την δίνει ο Θεός. Δεν μπορείς να την αποκτήσεις μόνος σου. Δεν γίνεται. Σου την δίνει Εκείνος. Και για να σου την δώσει, χρειάζονται μερικά
πράγματα: Να μην κρατάς κακία, να έχεις απλότητα, να κάνεις
μετάνοιες. Κάτι γίνεται μέσα στην καρδιά και έρχεται η Χάρη. Ο σπόρος δουλεύει μέσα στην γη και πετάει δύο φυλλαράκια. Αν δεν έρθει όμως ο ήλιος και η βροχή, θα μαραθούν, δεν θα μεγαλώσουν. Έτσι, κάτι μέσα μας, πρέπει να
σπάσει το περίβλημα, την άσφαλτο και να πετάξει δύο φυλλαράκια. Τότε θα έρθει
και η Χάρη, θα τα λούσει και θα μεγαλώσουν. Και η Χάρη
έρχεται πιο γρήγορα από τον ήλιο. Έρχεται αμέσως, μόλις αρχίσει η προσπάθεια, για
να σπάσει το σκληρό αυτό περίβλημα. (Όσιος Πορφύριος ο
Καυσοκαλυβίτης)
Μόνον αυτός που έχει ταπείνωση λαμβάνει δώρα από
το Θεό, τα οποία τα αποδίδει στο Θεό και τα χρησιμοποιεί προς δόξαν Του. (Όσιος
Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
Όλα να τα ρίχνεις στον κακό εαυτό σου και θα
ταπεινώνεσαι πάντοτε. Είναι ταπείνωση να πιστεύεις ότι όλοι είναι καλοί. Και αν ακούς για κάποιον κάτι αρνητικό, να μην το
πιστεύεις. Όλους να τους αγαπάς και να μη σκέφτεσαι για κανέναν κακό και για
όλους να προσεύχεσαι. (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
Η τέλεια εμπιστοσύνη στα χέρια του Θεού, αυτό
είναι η αγία ταπείνωση. Ο ταπεινός
έχει συνείδηση της εσωτερικής του καταστάσεως και όσο και αν είναι άσχημη, δεν χάνει την προσωπικότητά του. Γνωρίζει ότι
είναι αμαρτωλός και θλίβεται γι' αυτό, αλλά δεν απελπίζεται, δεν εξουθενώνει τον εαυτόν του. Ο έχων την
αγία ταπείνωση δεν μιλάει καθόλου, δηλαδή δεν αντιδρά. Δέχεται να τον
παρατηρούν, να τον ελέγχουν οι άλλοι, χωρίς να εξοργίζεται και να δικαιολογείται. Δεν χάνει την ισορροπία του. Το αντίθετο συμβαίνει με
τον εγωιστή, τον έχοντα αισθήματα κατωτερότητας. Στην αρχή
μοιάζει με τον ταπεινό. Λίγο όμως αν τον πειράξει κανείς, αμέσως χάνει
την ειρήνη του, εκνευρίζεται, ταράζεται... (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
Όσο πλησιάζεις προς το φως, τόσο περισσότερο
αισθάνεσαι την σκοτεινότητά σου. Μακριά από τον ήλιο, νομίζεις πως εκπέμπεις
φως, κρατώντας ένα κεράκι. Κοντά στον ήλιο συγκρίνεσαι μ' αυτόν και
διαπιστώνεις, ότι είσαι σκοτάδι. Λογικά η ταπείνωση είναι αίσθηση της διαφοράς
μεταξύ του απολύτου φωτός, που είναι ο Θεός, που φωτίζει πάντα τον άνθρωπο
ερχόμενον στον κόσμο και του σκότους στο οποίο βρίσκεται ο άνθρωπος, εάν δεν
τον φώτιζε ο Θεός. Ώστε η ταπείνωση δεν είναι αδυναμία, αλλά η γνώση, ότι η
δύναμη ανήκει στον Θεό και χαρίζεται στον άνθρωπο. (Όσιος Πορφύριος ο
Καυσοκαλυβίτης)
Ο εγωιστής στενοχωριέται πολύ με το καθετί. Ο ταπεινός είναι ελεύθερος και ανεξάρτητος από όλους και από όλα. (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
Δαιμόνιο είναι επίσης και η ταπεινολογία. Το λένε και αίσθημα κατωτερότητος. Η αληθινή
ταπείνωση δεν μιλάει, δεν λέει ταπεινολογίες, δηλαδή, «είμαι αμαρτωλός, ανάξιος...». Φοβάται ο ταπεινός μήπως με τις ταπεινολογίες πέσει στην κενοδοξία. Η Χάρις του Θεού δεν πλησιάζει εδώ. (Όσιος
Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
Όσο συνεχίζουμε να αμαρτάνουμε εκουσίως, δεν
υπάρχει μέσα μας ταπεινοφροσύνη. Ο ταπεινόφρων, αποστρέφεται με βδελυγμία το
δικό του θέλημα, θεωρώντας το ως πεπλανημένο. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Όταν απουσιάζει το φως, όλα είναι σκοτεινά και όταν απουσιάζει η ταπείνωση, όλα τα κατορθώματά μας ειναι άχρηστα. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Η ταπείνωση είναι το ένδυμα της Θεότητας.
(ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Ταπεινόφρων δεν είναι εκείνος που εξευτέλισε τον
εαυτόν του, αλλά εκείνος που εξυβρίστηκε από κάποιον και παρόλο αυτό, δεν
ελαττώθηκε η αγάπη του γι' αυτόν. Ταπείνωση έχουν, όσοι έχουν καθαρθεί από τα
πάθη. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Η ταπεινοφροσύνη είναι ένας ουράνιος ανεμοστρόβιλος, που μπορεί να ανεβάσει την ψυχή από την άβυσσο της αμαρτίας, στα ύψη του ουρανού. Είναι μια Θεϊκή σκέπη, που σκεπάζει τα μάτια μας, για να μην βλέπουμε
τα κατορθώματά μας. Σε όποιον έχει ταπεινοφροσύνη, δεν θα βρεις οργή,
αντιλογία, μίσος. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Άλλο είναι να είναι ο άνθρωπος ταπεινόφρων, άλλο
είναι να αγωνίζεται να γίνει ταπεινός και άλλο είναι να παινεύει τον ταπεινό.
Το πρώτο είναι γνώρισμα των τελείων, το δεύτερο εκείνων, που βαδίζουνε τον καλό
δρόμο και το τρίτο είναι γνώρισμα, που το έχουνε όλοι οι πιστοί. (Άγιος
Ιωάννης της Κλίμακος)
Άλλο πράγμα είναι το να υπερηφανεύεται κανείς και άλλο το να μην υπερηφανεύεται, και άλλο το να ταπεινώνεται. Ο πρώτος καθημερινώς κρίνει τους άλλους∙ ο δεύτερος δεν κρίνει τους άλλους, πλήν όμως δεν κατακρίνει και τον εαυτόν του∙ ο δε τρίτος, αν και απηλλαγμένος από την καταδίκη, καταδικάζει ο ίδιος συνεχώς τον εαυτόν του. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Όταν απουσιάζει η ταπείνωση, όλα τα κατορθώματά
μας, είναι άχρηστα. Κάθε προσπάθειά μας όταν δεν συνοδεύεται από ταπείνωση, είναι ξένη προς το Θείο θέλημα. Αυτό ας αποτελεί κριτήριο για όλες τις πράξεις μας και για ολόκληρη τη ζωή μας. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Όσοι επιζητούμε την ταπεινοφροσύνη, ας μη παύουμε να εξετάζουμε και να ανακρίνουμε τους εαυτούς μας. Και όταν αισθανθούμε με την καρδιά μας, ανώτερο σε όλα τον πλησίο, τότε είναι κοντά μας το έλεος, (δηλαδή το εκ Θεού δώρο της ταπεινοφροσύνης). (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Όταν θλίβεται η κοιλιά ταπεινώνεται η καρδιά. Και όταν η κοιλιά ικανοποιείται, ο νους υπερηφανεύεται. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Οι ταπεινοί άνθρωποι ζουν συνεχώς με την
συναίσθηση και το χρέος των αμαρτιών τους. Όσο
περισσότερο αυξάνουν οι δωρεές του Θεού στους ανθρώπους, τόσο
περισσότερο ταπεινώνουν τον εαυτόν τους, με την σκέψη, ότι είναι ανάξιοι για
ένα τέτοιο πλούτο. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Είναι ακατόρθωτο να προέλθει από το χιόνι φλόγα. Περισσότερο όμως ακατόρθωτο είναι, να βρεθεί ταπείνωσης στους
ετερόδοξους, διότι το κατόρθωμα αυτό ανήκει μόνο στους πιστούς και Ορθοδόξους και
μάλιστα σε όσους εξ αυτών, έχουν καθαρθεί από τα πάθη. (Άγιος
Ιωάννης της Κλίμακος)
Η υπερηφάνεια κάνει να ξεχνάμε τις αμαρτίες μας,
γιατί η ενθύμησή τους, προκαλεί την ταπεινοφροσύνη. (Άγιος Ιωάννης της
Κλίμακος)
Όποιος λέει, ότι οσφράνθηκε καλά την ευωδία ενός
τέτοιου μύρου (του μύρου της ταπεινώσεως) και συγχρόνως, όταν ακούει επαίνους
συγκινείται κάπως η καρδιά του, ή βλέπει ότι δονείται από την δύναμη των
επαινετικών λόγων, αυτός, ας μην απατάται, έχει πλανηθεί... (Άγιος
Ιωάννης της Κλίμακος)
Χωρίς την ταπείνωση, κανείς δεν πρόκειται να
εισέλθει στον Θεϊκό Νυμφώνα (Παράδεισο). (Άγιος
Ιωάννης της Κλίμακος)
Μην νομίσεις, ότι επειδή 3 μέρες
εγκρατεύτηκες και νήστεψες τρομάζεις μ' αυτό τον σατανά. Να σε κατηγορήσουν και να μην μιλήσεις, να σε βρίσει ο
άλλος και να μην μιλήσεις, να σε ταράξει ο άλλος και να υπονείνεις, αυτό είναι το τέλειο και αυτό πειράζει το σατανά. Γιατί αν έχεις όλες τις αρετές, δεν έχεις
όμως ταπεινοφροσύνη, τίποτα δεν έκανες. (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
Δεν μας χρειάζονται νηστείες πολλές, δεν μας χρειάζονται αγρυπνίες πολλές και εξαντλητικές. Μας χρειάζεται κυρίως η ταπεινοφροσύνη. Όλα τα άλλα θα
έρθουν και οι προσευχές και οι γονυκλισίες. (Όσιος
Άνθιμος της Χίου)
Σου είπαν λόγο σκληρό και ονειδιστικό; Να σιωπήσεις και να προσευχηθείς γι' αυτόν, που σου το είπε. Σου έδωσε κάποιος μια λογχιά σαν αυτήν που έδωσαν τον Χριστόν; Υπέμεινέ την. Εκείνος την υπέμεινε για την αγάπη τη δική σου και εσύ για την αγάπη της δικής σου ψυχής, δεν την υπομένεις;...
Μας χρειάζεται λοιπόν ταπείνωση, φρόνημα ταπεινό, για να αρέσουμε τον Κύριο και να βρεθούμε στην Βασιλεία των Ουρανών. (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
Θα σε βρίσουν, θα σε κοροϊδέψουν, θα σε περιφρονήσουν, θα υπομείνεις τα πάντα για την αγάπη του Χριστού, για να έρθει η ταπείνωση και να σωθείς. (Όσιος
Άνθιμος της Χίου)
Όταν ο άνθρωπος καθίσει και συμμαζέψει τους λογισμούς του και σκεφτεί ότι είναι ένα μηδέν και εξευτελίσει με ταπείνωση τον εαυτό του, τότε αρχίζουν να ρέουν τα κατά Θεόν δάκρυα, τα οποία γλυκαίνουν την καρδιά και ανάβουν το Θεϊκό πυρ. (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
Αποκτώ ταπείνωση α) με τη συχνή
εξομολόγηση και Θεία Κοινωνία και β) με την μόνωση, την φτώχεια και την
ευχή. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Έλαβε τη σοφία του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή την ταπεινοφροσύνη, εκείνος που αηδιάζει να αρέσει στον κόσμο και μισεί τη δόξα του κόσμου! (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Αληθινός και τέλειος ταπεινόφρων είναι αυτός που
δεν χρειάζεται να εφευρίσκει με το νου του, διάφορους λόγους, όπως οι αμαρτίες
του και η χοϊκότητά του, για να ταπεινοφρονεί, αλλά απέκτησε την ταπεινοφροσύνη
σε υψηλό βαθμό και σαν κάτι το φυσιολογικό, χωρίς ιδιαίτερη εργασία. Σαν να
δέχτηκε δηλαδή μέσα του ένα μεγάλο χάρισμα, ανώτερο από όλη την κτίση και
εντούτοις, αυτός θεωρεί τον εαυτό του αμαρτωλό και ευτελή και ευκαταφρόνητο...
(Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Εάν δεν ταπεινωθούμε, θα μας ταπεινώσει ο Θεός. Η αληθινή ταπείνωση, γεννιέται από τη γνώση. Και η αληθινή γνώση,
γεννιέται από τους πειρασμούς. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Ο άνθρωπος που έφθασε να γνωρίσει το μέγεθος της
ασθενείας του, αυτός έφτασε στο τέλειο της ταπεινώσεως. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Αυτόν που έφτασε σε ψηλά μέτρα ταπεινοφροσύνης,
δεν τον πιάνει ταραχή όταν τον αδικούν, ούτε θέλει να απολογηθεί για εκείνο που
αδικήθηκε. Δέχεται, λοιπόν, τις συκοφαντίες σαν να είναι αλήθεια, και δεν
φροντίζει να πείσει τους ανθρώπους ότι τον συκοφάντησαν, αλλά ζητάει να τον
συγχωρήσουν. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Ταπεινός δεν είναι εκείνος που υποφέρει τις κατηγορίες των άλλων μετά χαράς, αλλά εκείνος που κατηγορεί τον εαυτόν του για κάτι που δεν είναι. (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Όποιος καταφρονεί και μικραίνει τον εαυτόν του, τον σοφίζει ο Θεός! Ταπείνωσε τον εαυτό σου για όλες τις δωρεές που δέχθηκες από το Θεό,
μπροστά σε όλους τους ανθρώπους, και θα δοξασθείς πιο πολύ παρά οι άρχοντες
αυτού του κόσμου. Ξεφτέλισε τον εαυτόν σου και θα δεις την δόξα του Θεού μέσα
σου. Γιατί όπου βλαστάνει η ταπείνωση, εκεί αφθονεί η δόξα του Θεού. (Άγιος
Ισαάκ ο Σύρος)
Η ταπείνωση και χωρίς έργα, συγχωρεί πολλά αμαρτήματα. Τα έργα όμως χωρίς την ταπείνωση, όχι μόνο είναι ανώφελα, αλλά και προξενούν πολλά κακά. Χωρίς την ταπείνωση, όλα είναι μάταια...
(ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Στον ταπεινόφρονα δεν βλέπεις ποτέ βιασύνη και
σύγχυση ή ενέργειες επείγουσας ανάγκης, ούτε θερμούς και κούφιους λογισμούς.
Απεναντίας, σε κάθε περίσταση είναι αναπαυμένος. Εάν κολλήσει ο ουρανός με τη
γη, ο ταπεινόφρων δεν θορυβείται. Κάθε ήσυχος και πράος άνθρωπος δεν είναι ταπεινόφρων,
όμως κάθε ταπεινόφρων είναι πράος και ήσυχος. Άμα δεν είσαι ταπεινόφρων, δεν
μπορείς να είσαι συνεσταλμένος στους τρόπους σου, όμως συνεσταλμένους μη
ταπεινόφρονες πολλούς θα συναντήσεις. Αυτό εννοούσε ο Κύριος, ο πράος και
ταπεινός, όταν είπε: «Μάθετε απ' εμού ότι πράος ειμι και ταπεινός τη καρδία, και
ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς ημών» (Ματθ. 11, 21). Ο
ταπεινόφρων σε κάθε περίσταση είναι αναπαυμένος, γιατί τίποτε δεν υπάρχει γι' αυτόν που να
κινήσει το νου του στο κακό ή να τον ταράξει. Και όπως δεν μπορεί κανείς να
τρομάξει ένα βουνό, έτσι δεν τρομάζει από τίποτε ο νους του. Και αν δεν είναι
παράλογο, θα λέγαμε ότι ο ταπεινόφρων δεν ανήκει σ' αυτό τον
κόσμο. Διότι ούτε στα λυπηρά περιστατικά ταράζεται και αλλοιώνεται η ύπαρξη του
ούτε στα ευχάριστα εκπλήσσεται από θαυμασμό και χαλαρώνει. Όλη η ευφροσύνη και
η χαρά του η αληθινή βρίσκεται στην απόλαυση του Κυρίου και Θεού του. Σην
ταπεινοφροσύνη τη συνοδεύει η επιείκεια και η αυτοσυγκέντρωση. Σην
ταπεινοφροσύνη ακολουθεί: εγκράτεια στις αισθήσεις, φωνή μετρημένη, λίγα λόγια,
καταφρόνηση του κοσμικού εαυτού μας, ευτελής ενδυμασία, βάδισμα ταπεινό. Το να
μην αλληθωρίζουμε δεξιά και αριστερά και περισπάται η προσοχή μας, να
ξεχωρίζουμε στην ελεημοσύνη, να έχουμε πολλά δάκρυα. Ακόμη, την ταπεινοφροσύνη
συνοδεύει: ψυχή μεμονωμένη από τους περισπασμούς, καρδιά συντετριμμένη, έλλειψη
θυμού, αισθήσεις συμμαζεμένες, λίγα και ευτελή πράγματα για τη σωματική μας
ανάπαυση, καρτερία στον πόνο, υπομονή στους πειρασμούς, σοβαροί λογισμοί,
σβήσιμο των πονηρών λογισμών, εγκράτεια παθών, συστολή, ευλάβεια. (Άγιος
Ισαάκ ο Σύρος)
Με την ταπεινοφροσύνη ατονούν τα σαρκικά πάθη, ενώ με την υπερηφάνεια παραχωρεί ο Θεός και πέφτει κανείς στην πορνεία. Η ταπεινοφροσύνη στολίζει την ψυχή με την αγνότητα. Ο εγωϊσμός δημιουργεί ακαταστασία και ταραχή στην ψυχή και μολύνεται ο νους με τους ακάθαρτους λογισμούς. Η ταπεινοφροσύνη οδηγεί τον άνθρωπο στον Θεό. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Ποιοί είναι αυτοί που δεν αγαπούν τον ταπεινό και πράο άνθρωπο; Μόνο εκείνοι που κατακρίνουν και υπερηφανεύονται... (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Η Χάρη του Θεού πλησιάζει τον ταπεινό. Τον δε υπερήφανο κυκλώνουν οι λυπηρές περιστάσεις, για να ταπεινωθεί και να σωθεί. Ο ταπεινός δέχεται πάντοτε το έλεος του Θεού και γεμίζει από χαρά και ευφροσύνη. Τότε δεν προσεύχεται
με βία, αλλά με χαρά. (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Η ταπείνωση μαζεύει την καρδιά και σαν ταπεινωθεί
ο άνθρωπος, αμέσως τον περισκεπάζει το έλεος και τότε αισθάνεται η καρδιά την
Θεϊκή βοήθεια. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Ανάγκασε τον εαυτό σου, όταν συναντήσεις τον πλησίον σου, να τον τιμήσεις πάνω από τα μέτρα του. Φίλησε τα χέρια και τα πόδια του και κράτησέ τα πολλές φορές με πολλή τιμή και βάλε τα πάνω στα μάτια σου και επαίνεσέ τον για αρετές που δεν έχει. Όταν αποχωριστείς από αυτόν, λέγει γι' αυτόν ό,τι αγαθό και τίμιο υπάρχει. Διότι με αυτά και τα παρόμοια τον προσελκύεις στο αγαθό και τον αναγκάζεις να ντρέπεται από την προσφώνηση που του απηύθυνες και σπείρεις σ' αυτόν σπέρματα αρετής. Από την τέτοια τακτική, που συνηθίζεις τον εαυτό σου, τυπώνεται μέσα σου αγαθός τύπος και θ' αποκτήσεις πολλή ταπείνωση και χωρίς κόπο θα κατορθώσεις τα μεγάλα. Και όχι μόνο αυτό, αλλά και αν αυτός έχει κάποια ελαττώματα, τιμώμενος από σένα, δέχεται εύκολα την θεραπεία από σένα, ντρεπόμενος από την τιμή που του έκανες. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Όπου και αν βρεθείς, λογάριαζε τον εαυτόν σου
μικρότερο και υπηρέτη των αδελφών σου. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Μην φανερώνεις τη σοφία σου, για να μην
υψηλοφρονήσεις, και μην κάνεις το σοφό, ενώ είσαι αμαθής. Και εάν τον αφελή και
τον αμαθή η ταπείνωσή του τον υψώνει, πόσης άραγε τιμής θα γίνει πρόξενος (η
ταπείνωση) για τους μεγάλους και σπουδαίους ανθρώπους; Ο πραγματικά ταπεινόφρων
άνθρωπος, παραμένει στον κόσμο, σαν τον κρυμμένο θησαυρό. (Άγιος Ισαάκ ο
Σύρος)
Εάν δεν φτάσουμε στην αρετή της αγίας
ταπεινώσεως, ούτε ανάπαυση θα έχουμε, ούτε απαλλαγή από τις επιβουλές των
εχθρών μας. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Ταπεινώσου σ' όλα μπροστά στους ανθρώπους. Εξευτέλιζε τον εαυτό σου και θα δεις την δόξα του Θεού. Αγωνίζου να σε καταφρονούν όλοι, για να σε δοξάσει ο Θεός! (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Τον ταπεινό κανένας δεν τον μισεί, ούτε τον επιπλήττει, ούτε τον καταφρονεί. Τον αγαπάει ο
Χριστός και αγαπιέται από όλους και όλοι τον επιθυμούν. (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Στο Θεό αρέσει περισσότερο η ταπείνωση για το κακό που κάναμε, παρά η υπερηφάνεια για το καλό που κατορθώσαμε.
(ΙερόςΑυγουστίνος)
Όπως είναι αδύνατη η συνύπαρξη της φωτιάς με το νερό, έτσι είναι αδύνατη η συνύπαρξη της δικαιολογίας με την ταπείνωση.
(ΆγιοςΜάρκοςοΑσκητής)
Ο ταπεινός έχει όλα τα πνευματικά αρώματα: απλότητα, πραότητα, αγάπη χωρίς όρια, καλοσύνη, ανεξικακία, θυσία, υπακοή κ.λπ. Επειδή έχει την πνευματική φτώχεια, έχει και όλον τον πνευματικό πλούτο. Είναι επίσης και ευλαβής και σιωπηλός, γι' αυτό συγγενεύει και με την Κεχαριτωμένη Θεοτόκο Μαρία, η οποία είχε μεγάλη ταπείνωση. Ενώ είχε μέσα της ολόκληρο τον Θεό σαρκωμένο, δεν μίλησε καθόλου. Μικρό κοριτσάκι ήταν και είπε το «Μεγαλύνει η
ψυχή μου τον Κύριον, ότι επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης αυτού». Μέσα σε λίγες λέξεις τόσα νοήματα! Πολύ θα
βοηθηθείς, εάν εμβαθύνεις στα λόγια αυτά. Είναι λίγα και
δυνατά. Αν τα μελετάς, θα αγαπήσεις την ταπείνωση και αν ταπεινωθείς, θα δεις τον Θεό να έρχεται μέσα σου και να κάνει την καρδιά σου Φάτνη
της Βηθλεέμ. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Μερικοί μπορεί σε όλη τους τη ζωή, να ζουν δήθεν
πνευματικά, να κάνουν άσκηση κ.λπ., αλλά να νομίζουν ότι κάτι είναι και γι'
αυτό να μην λαμβάνουν την Χάρη του Θεού. Και άλλοι σε λίγο χρόνο χαριτώνονται,
επειδή ταπεινώνονται. Αν ο άνθρωπος ταπεινωθεί, μπορεί μέσα σε ένα λεπτό να τον
λούσει η Χάρις του Θεού. Ενώ αν υπερηφανευτεί, μπορεί μέσα σε ένα λεπτό να
γίνει ταγκαλάκι και να βρεθεί στην κόλαση. Αν δηλ. θέλει ο άνθρωπος, γίνεται
αρνί και αν θέλει, γίνεται κατσίκι. Τα καημένα τα κατσίκια και να θέλουν να
γίνουν αρνιά δεν μπορούν, στον άνθρωπο όμως ο Θεός έδωσε την δυνατότητα να
γίνει από κατσίκι αρνί, αρκεί να το θελήσει. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Η ταπείνωση καλλιεργείται με το φιλότιμο, καλλιεργείται και με την κοπριά των πτώσεων. Ανάλογα. Ένας φιλότιμος άνθρωπος ό,τι καλό έχει το αποδίδει
στον Θεό. Βλέπει τις πολλές ευεργεσίες του Θεού, καταλαβαίνει,
ότι δεν έχει ανταποκριθεί, ταπεινώνεται και δοξολογεί διαρκώς τον Θεό. Και όσο ταπεινώνεται και δοξολογεί τον Θεό, τόσο τον
λούζει η Θεία Χάρις. Αυτή είναι η εκούσια ταπείνωση. Ενώ η
ταπείνωση που φέρνουν οι διαρκείς πτώσεις, είναι η ακούσια ταπείνωση. Φυσικά η εκούσια ταπείνωση έχει πολύ μεγαλύτερη αξία από την ακούσια. Μοιάζει με χωράφι, που έχει καλό χώμα και καρπίζουν τα δέντρα, δίχως λίπασμα ή κοπριά και οι καρποί τους είναι νόστιμοι. Η ακούσια
ταπείνωση μοιάζει με χωράφι που έχει αδύνατο έδαφος και για να δώσει
καρπούς, πρέπει να ρίξεις και λίπασμα και κοπριά και πάλι οι καρποί του δεν
θα είναι τόσο νόστιμοι. Εάν δεν ταπεινωθούμε εκουσίως, θα ταπεινωθούμε ακουσίως, διότι μας αγαπάει ο Καλός Θεός. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Η ταπείνωση ανοίγει τις πόρτες του Ουρανού και
έρχεται στον άνθρωπο η Χάρις του Θεού, ενώ η υπερηφάνεια τις κλείνει. (Άγιος
Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Το μυστικό στην ταπείνωση είναι η
αποδοχή των διαφόρων γεγονότων που επιτρέπει ο Θεός. (Άγιος
Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Η ταπείνωση δεν αγοράζεται από τον μπακάλη όπως
τα ψώνια. Όταν λέμε:
«δώσ' μου, Θεέ μου, ταπείνωση», ο Θεός δεν θα πάρει την σέσουλα και θα αρχίσει: «πάρε ένα κιλό
ταπείνωση εσύ», «μισό κιλό εσύ», αλλά θα επιτρέψει να έρθει λ.χ. κάποιος άνθρωπος αδιάκριτος να μας φερθεί σκληρά ή θα πάρει από άλλον
την Χάρη Του και θα έρθει να μας βρίσει. Έτσι θα
δοκιμαστούμε και θα εργαστούμε, εάν θέλουμε να αποκτήσουμε την ταπείνωση. Αλλά εμείς δεν σκεφτόμαστε, ότι ο Θεός επιτρέπει να γίνει ο αδελφός
μας κακός, για να βοηθηθούμε εμείς και θυμώνουμε με τον αδελφό. Και ενώ ζητάμε από τον Θεό ταπείνωση, δεν δεχόμαστε
τις ευκαιρίες που μας στέλνει, για να ταπεινωθούμε, αλλά
δυσανασχετούμε... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Ταπεινοφροσύνη δεν είναι να λες λόγια ταπεινά,
ούτε να αντιλέγεις σε εκείνον που σε επαινεί. Το να βρίζεις τον ευατόν σου,
είναι το πρώτο στάδιο στην γνήσια ταπείνωση. Το να χαίρεσαι όταν σε βρίζουν,
είναι το δεύτερο. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Αληθινή και τέλεια ταπείνωση είναι όταν φθάσει ο
άνθρωπος σε τέτοια (πνευματική) κατάσταση, ώστε να θέλει να υπερηφανευτεί και
να μην μπορεί! Ταπείνωση έχει αυτός που ότι καλό κάνει, το ξεχνά
αμέσως και το παραμικρό καλό που του κάνουν, το θεωρεί πολύ
μεγάλο και νιώθει ευγνωμοσύνη. Επίσης, φανερώνει γνήσια ταπεινοφροσύνη εκείνος,
που δεν εξετάζει τι λένε οι άνθρωποι γι' αυτόν, αλλά τι θα πει
ο Θεός την ημέρα της Κρίσεως. Το ταπεινό όλοι τον αγαπούν. Τον ταπεινό, δεν
μπορείς να τον ξεχάσεις... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όταν σε ταπεινώνει ο άλλος και το δέχεσαι, τότε έχεις πραγματική ταπείνωση, γιατί
πραγματική ταπείνωση είναι η ταπείνωση στην πράξη, όχι στα λόγια. Μια φορά ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ρώτησε τους ανθρώπους που είχαν
συγκεντρωθεί γύρω του: «Ποιός από εσάς δεν έχει υπερηφάνεια;». «Εγώ», είπε κάποιος. «Έλα εδώ εσύ που δεν έχεις υπερηφάνεια, του λέει. Κόψε το μισό μουστάκι και πήγαινε στην πλατεία». «Α, αυτό δεν μπορώ να το κάνω», του απαντά. «Α, τότε δεν έχεις ταπείνωση», του λέει. Ήθελε να πει ο Άγιος, ότι χρειάζεται έμπρακτη ταπείνωση. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Εύκολα ταπεινώνεται κανείς, αλλά αυτό δεν σημαίνει, ότι έχει και πραγματική ταπείνωση. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Ο Θεός δεν ζητά τίποτα από εμάς. Μόνο να γίνουμε
ταπεινοί, να συγγενεύουμε μαζί Του και μετά όλες οι δωρεές Του, έρχονται
άφθονες η μία μετά την άλλη. Γιατί ο Θεός χρωστά κατά κάποιο τρόπο στον ταπεινό
άνθρωπο πολλή Χάρη και του την δίνει ως δώρο, χωρίς εκείνος να την ζητήσει.
Είναι πνευματικός νόμος αυτό. ''Ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε
δίδωσι χάριν'' (Ιακώβου 4,6), δεν λέει το Ευαγγέλιο; (Άγιος Παϊσιος ο
Αγιορείτης)
Κανονικά θα έπρεπε να χρωστάμε ευγνωμοσύνη σ' αυτόν που μας
ταπεινώνει, γιατί αυτός είναι ο μεγαλύτερος ευεργέτης μας. Όποιος ζητάει
στην προσευχή του ταπείνωση από τον Θεό, αλλά δεν
δέχεται τον άνθρωπο που του στέλνει ο Θεός, για να τον
ταπεινώσει, δεν ξέρει τι ζητάει. Όταν ήμουν στην μονή Στομίου, ήταν κάτω στην Κόνιτσα ένας παπάς που με αγαπούσε από λαϊκό ακόμη. Μια Κυριακή είχα κατεβεί να λειτουργηθώ στην Κόνιτσα. Η Εκκλησία ήταν γεμάτη κόσμο. Την στιγμή που έμπαινα, όπως συνήθιζα, στο Ιερό, είπα μέσα μου: «Θεέ μου, βάλε όλους αυτούς τους πιστούς στον Παράδεισο και εμένα, αν θέλεις, βάλε με σε μια ακρούλα». Όταν πλησίασε η ώρα της Θείας Κοινωνίας ενώ αυτός
ο παπάς πάντα με Κοινωνούσε μέσα στο Ιερό, γύρισε προς το
μέρος μου και φώναξε δυνατά: «Βγες από το Ιερό να κοινωνήσεις απ' έξω τελευταίος, γιατί είσαι ανάξιος». Βγήκα έξω, χωρίς να πω
τίποτε. Πήγα στο αναλόγιο και άρχισα να διαβάζω την ακολουθία της Θείας
Μεταλήψεως. Ύστερα, καθώς πήγαινα τελευταίος να Κοινωνήσω, είπα μέσα μου: «Ο παπάς φωτίστηκε από τον Θεό και μου αποκάλυψε ποιος είμαι. Κύριε, Ιησού Χριστέ, ελέησέ με, το κτήνος». Μόλις Κοινώνησα, αισθάνθηκα μέσα μου μεγάλη γλυκύτητα. Όταν τελείωσε η Θεία Λειτουργία, με πλησιάζει ο
παπάς συντετριμμένος:
«Συγχώρεσέ με! μου λέει. Πώς το έκανα αυτό! Εγώ μπροστά σου δεν έβαζα ούτε τα παιδιά μου ούτε
την παπαδιά, ούτε τον εαυτό μου. Τι ήταν αυτό που έπαθα!». Έπεφτε κάτω, μου έβαζε μετάνοια. Μου ζητούσε συγνώμη, προσπαθούσε να
μου φιλήσει τα χέρια.
«Παπά μου, του λέω, μην στενοχωριέσαι. Δεν φταις εσύ, εγώ φταίω. Σε χρησιμοποίησε ο Θεός εκείνη την στιγμή, για να
δοκιμάσει εμένα». Ο παπάς δεν μπορούσε να καταλάβει τι του έλεγα και τελικά, νομίζω, δεν τον έπεισα. Όλα αυτά έγιναν εξαιτίας της προσευχής που είχα
κάνει. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Σημάδι πνευματικής προόδου είναι, όταν ένα καλό
που έχεις, να μην το θεωρείς σπουδαίο και το παραμικρό καλό του άλλου, το
βλέπεις πολύ ανώτερο από το δικό σου. Πάντα δηλ. να εκτιμάς το καλό των άλλων.
Τότε έρχεται άφθονη η Θεία Χάρις. Γιατί όποιος πιστεύει, ότι οι άλλοι είναι ανώτεροί του, αυτός είναι ανώτερος, γιατί έχει την Χάρη του Θεού. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όποιος σκύβει ταπεινά και δέχεται τα χτυπήματα
από τους άλλους, διώχνει τα δικά του εξογκώματα, ομορφαίνει
πνευματικά σαν Άγγελος και έτσι χωράει από την στενή πύλη του Παραδείσου. Ακούς μερικούς να λένε: ''Και γιατί ο Θεός θέλει να ταπεινωθούμε;''
Ακούς κουβέντα; Μα αν δεν ταπεινωθεί ο άνθρωπος, δεν χωράει στον Παράδεισο,
αλλά και σ' αυτήν την ζωή δεν έχει ανάπαυση. Τί είπε ο Χριστός; ''Μάθετε απ'
εμού ότι πράος είμι και ταπεινοίς τη καρδία και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς
υμών'' (Ματθ. 11,29) (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Το να σηκώσει κάποιος, που έχει σωματικές
δυνάμεις 2 σακκιά τσιμέντο στην πλάτη του, από αγάπη, για να απαλλάξει έναν
αδύνατο, που δεν μπορεί να σηκώσει βάρος, δεν έχει τόση αξία, όση το να σηκώσει
το βάρος του σφάλματος του άλλου, να το κάνει δικό του και ας φανεί στους
άλλους, ότι έσφαλε αυτός. Αυτό είναι μεγάλη αρετή, μεγάλη ταπείνωση. (Άγιος
Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Ενώ σφάλλεις και σου κάνουν παρατήρηση, πας να δικαιολογηθείς. Πώς να φτάσεις σε κατάσταση να παίρνεις πάνω σου
το σφάλμα, όταν δεν σφάλλεις και σε κατηγορούν; Ο άνθρωπος που
δικαιολογεί τον εαυτό του, όταν του κάνουν μια παρατήρηση, εξοντώνει συνέχεια την ταπείνωση. Ενώ ο άνθρωπος
που ρίχνει όλο το βάρος πάνω του για κάποιο σφάλμα του, ταπεινώνεται και
τον λούζει η Χάρη του Θεού. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Ο διάβολος μπορεί να γκρεμίσει έναν γίγαντα, αλλά μπορεί και να νικηθεί από ένα κοριτσάκι που έχει ταπείνωση!
(ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Η αυτογνωσία γεννά την ταπείνωση. Γιατί, όσο περισσότερο γνωρίζει ο άνθρωπος τον εαυτόν του, τόσο περισσότερο ανοίγουν τα μάτια της ψυχής του και βλέπει καθαρότερα
την μεγάλη του αδυναμία. Γνωρίζει την αθλιότητά του και την αχαριστία του, καθώς και την μεγάλη αρχοντιά και την ευσπλαχνία του Θεού, οπότε συντρίβεται εσωτερικά, ταπεινώνεται πολύ και
αγαπάει τον Θεό πολύ.
(ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Ο άνθρωπος που έχει υπερηφάνεια, δεν έχει
γνωρίσει τον εαυτόν του. Αν γνωρίσει τον εαυτόν του, θα φύγει η υπερηφάνεια. Η αναγνώριση είναι το παν. Λείπει η
αναγνώριση, γι' αυτό λείπει η ταπείνωση. Και όταν ο άνθρωπος
αναγνωρίζει ταπεινά τον εαυτόν του, αναγνωρίζεται και από τους
ανθρώπους. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Αν ο άνθρωπος δεν γνωρίσει τον εαυτόν του για να
ταπεινωθεί φυσιολογικά, η ταπείνωση δεν μπορεί να του γίνει κατάσταση, για να παραμένει μέσα του η Θεία Χάρις. Τότε είναι σε
θέση ο διάβολος να του φάει όλα τα χρόνια της ζωής του - ακόμη και τα
χρόνια τού Μαθουσάλα να του δώσει ο Θεός -, παίζοντας το
παιχνίδι της κολοκυθιάς. Δηλαδή μια θα του φέρνει ο διάβολος τον λογισμό
ότι κάτι είναι, μια θα φέρνει αυτός έναν ταπεινό λογισμό, ότι δεν είναι τίποτε· μια ο
διάβολος, μια ο άνθρωπος, μια θα κερδίζει ο ένας μια ο άλλος και θα
συνεχίζεται το ίδιο βιολί... (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Και στον ταπεινό έρχονται υπερήφανοι λογισμοί,
αλλά γελάει μ' αυτούς, γιατί γνωρίζει τον εαυτόν του. (ΆγιοςΠαϊσιος ο
Αγιορείτης)
Ο ταπεινός άνθρωπος, είναι ο εξυπνότερος του
κόσμου, διότι κατορθώνει να προφυλάσσει τον πνευματικό του θησαυρό, στου Θεού
το θησαυροφυλάκιο. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Έστω ότι έχουμε κάποιον απελπισμένο από τον
εαυτόν του, με την καλή έννοια, ο οποίος πει: ''Θεέ μου, δεν αξίζω, τί να κάνω
προσευχή εγώ για τον κόσμο;'' και δεν κάνει προσευχή για τον κόσμο, γιατί
θεωρεί τον εαυτόν του ανάξιο. Αυτός αν ξεχαστεί και κάνει τελικά κάποια ευχή
για τον κόσμο, αυτή η ευχή, πιάνει (μετράει) περισσότερο από όλες τις ευχές του
κόσμου!!! (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Στον πολύ ταπεινό και ευαίσθητο άνθρωπο όταν
ταπεινώνεται κανείς, βοηθιέται πολύ, ενώ στον άνθρωπο που αγνοεί την ταπείνωση, εάν ταπεινωθείς, τον συμβουλευτείς ή πεις τα ελαττώματά σου, τον κάνεις πιο υπερήφανο και αναιδή. (Άγιος
Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Η ταπείνωση, επειδή έχει υποταγή, την θυσία,
ευαρεστεί τον Θεό περισσότερο από κάθε άλλη θυσία και διώχνει τον διάβολο πολύ
μακριά, όσο κανένα άλλο λιβάνι και τότε παύουν να λειτουργούν και οι
Πνευματικοί Νόμοι. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
H γη, ενώ πατιέται από όλους, όλους τους
σηκώνει με την αγάπη της και τους τρέφει με στοργή σαν καλή μάνα. (Άγιος
Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όσο ανεβάζει πνευματικά την ψυχή ένας πολύ
ταπεινός λογισμός που θα φέρει για μια στιγμή ο άνθρωπος, δεν τον ανεβάζουν χρόνια ολόκληρα, αγώνες υπερφυσικοί. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Οι ταπεινοί μοιάζουν και με τα αηδόνια, που κρύβονται και αυτά στις λαγκαδιές και σκορπάνε αγαλλίαση στις
ψυχές των ανθρώπων, με τα γλυκοκελαηδήματά τους, δοξολογώντας
τον Δημιουργό του κόσμου μέρα-νύχτα, ενώ οι υπερήφανοι κάνουν
όπως μερικές φλύαρες κότες, που ξεκουφαίνουν τον κόσμο με τα κακαρίσματα, λες και το αυγό τους είναι ίσια με τον πλανήτη μας μεγάλο... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Είδες ο Αββάς Μωϋσής (ήταν μαύρος στο δέρμα) τί
ταπείνωση είχε; Όταν τον έκαναν ιερέα, θέλησε ο Αρχιεπίσκοπος να τον δοκιμάσει και είπε
στους κληρικούς:
«Όταν μπει στο Ιερό ο Αββάς Μωϋσής, να τον διώξετε και μετά να πάτε από πίσω του να ακούσετε τι θα πει». Μόλις λοιπόν μπήκε ο Αββάς Μωϋσής στο Ιερό, τον έδιωξαν. «Βρε κατάμαυρε, του είπαν, τί ζητάς εδώ;». «Έχουν δίκαιο, είπε εκείνος·
τί δουλειά έχω εδώ μέσα εγώ ο κατάμαυρος; Αυτοί είναι
άγγελοι»! Δεν πειράχθηκε, δεν θύμωσε. Ο ταπεινός
όταν τον πειράζουν, δεν αντιδρά. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Εάν παρατηρήσετε τα στάχυα, θα δείτε, ότι όποιο στέκεται ψηλά, όρθιο, δεν έχει τίποτε μέσα. Ενώ το ψωμωμένο στάχυ, γέρνει προς τα κάτω... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Η αληθινή αγάπη είναι αγκαλιασμένη με την ταπείνωση σαν δύο αδέλφια δίδυμα, πολύ αγαπημένα. Η αγάπη δεν χωρίζει από την ταπείνωση. Μέσα στην αγάπη βρίσκεις την ταπείνωση και μέσα στην ταπείνωση βρίσκεις την αγάπη. Για μένα όλη η βάση στην πνευματική ζωή είναι η αγάπη και η ταπείνωση. Όπου υπάρχει αγάπη, κατοικεί ο Χριστός, η Αγάπη και, όπου υπάρχει ταπείνωση, την Χάρη του Θεού την πιάνει το ενοικιοστάσιο. Τότε παντού βασιλεύει ο Θεός και η γη μεταβάλλεται σε Παράδεισο. Ενώ, όπου λείπει η αγάπη και η ταπείνωση, εκεί κατοικεί το ταγκαλάκι, ο εχθρός και ζουν από εδώ οι άνθρωποι μαζί του την κόλαση και συνέχεια χειροτερεύουν την θέση τους στην άλλη ζωή. Ο ευκολότερος δρόμος για να σωθούμε είναι η αγάπη και η ταπείνωση, γι' αυτά θα κριθούμε. Αυτές οι δύο αρετές συγκινούν και κάμπτουν τον Θεό και ανεβάζουν το πλάσμα Του στον Ουρανό... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Για να απαντήσει ο Θεός στο αίτημά μας και να μας δώσει ό,τι του ζητάμε, πρέπει πρώτα από όλα να έχουμε ταπείνωση, την οποία εμείς δεν έχουμε. Όλοι μας, μικροί και μεγάλοι, έχουμε πολύ εγωισμό και δεν δεχόμαστε υπόδειξη και παρατήρηση. Όλα τα γνωρίζουμε, είμαστε όλοι σοφοί... (ΆγιοςΠαϊσιοςοΑγιορείτης)
Συμβαίνει να έρχονται στο Καλύβι άνθρωποι με
μεγάλη πίστη, ότι θα συναντήσουν έναν Άγιο - έτσι νομίζουν - και ο Θεός για να
ανταμείψει την πίστη τους, γαλβανίζει εμένα τον τενεκέ και γυαλίζω στα μάτια
τους. Έτσι εκείνοι μεν αυξάνουν την πίστη τους, εγώ όμως όταν φύγουν, μένω όπως
και πρώτα, με την σκουριά μου... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Εγώ είμαι χειρότερος από έναν εγκληματία, διότι
εκείνος έκανε 20 εγκλήματα, ενώ θα μπορούσε ανάλογα με αυτά που κληρονόμησε να
είχε κάνει 40, ενώ εγώ αν έχω κάνει 20 καλά, θα έπρεπε ανάλογα να είχα κάνει 40
καλά... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Μου έκανε εντύπωση πως ένας ταπεινός λογισμός κάνει αμέσως την Χάρη του Θεού να ενεργεί. Είχε έρθει στο Καλύβι ένα ξένο γατάκι. Το καημένο, φαίνεται, κάτι είχε φάει που το πείραξε και ζητούσε βοήθεια. Χτυπιόταν από τον πόνο και πεταγόταν σαν το χταπόδι, όταν το χτυπούν... Το λυπόμουν που το έβλεπα σ' αυτήν την κατάσταση, αλλά δεν μπορούσα να κάνω τίποτε. Το σταύρωνα, το ξανασταύρωνα, τίποτε! «Βρε ταλαίπωρε, λέω τότε στον εαυτό μου, βλέπεις τα χάλια σου; Τόσα χρόνια καλόγερος, ούτε ένα γατί δεν μπορείς να βοηθήσεις!».
Μόλις ελεεινολόγησα τον εαυτό μου, εκεί που το γατάκι κόντευε να ψοφήσει, αμέσως συνήλθε. Ήρθε κοντά μου, μου έγλειφε τα πόδια και έκανε χαρούμενο όμορφες τούμπες... Τι δύναμη έχει η ταπείνωση! Γι' αυτό λέει: «Εν τη ταπεινώσει ημών εμνήσθη ημών ο Κύριος» (Ψαλμοί 135,23). (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Βλέπεις, μια νοσοκόμα που κάνει μια
ένεση πενικιλίνης στον άρρωστο και τού πέφτει ο πυρετός, μπορεί να έχει
υπερήφανο λογισμό, ενώ ο Φλέμινγκ που ανακάλυψε την πενικιλίνη και βοήθησε τόσο κόσμο, πόση ταπείνωση είχε! Ο Φλέμινγκ μετά την ανακάλυψη της πενικιλίνης
είχε πάει στην Αμερική. Εκεί τον χειροκροτούσαν οι άλλοι, χειροκροτούσε και αυτός. Κάποια στιγμή ρώτησε: ''Τι συμβαίνει; Για ποιόν χειροκροτούν;''. ''Για σένα χειροκροτούν'' του είπαν. Τάχασε! Δεν είχε καταλάβει για ποιόν χειροκροτούσαν! Θέλω να πω, εκείνος που βρήκε την πενικιλίνη δεν υπερηφανεύτηκε και η νοσοκόμα
που κάνει την ένεση και πέφτει ο πυρετός καμαρώνει. Γι' αυτό ο
Μέγας Βασίλειος λέει: ''Το σπουδαιότερο είναι να έχει ο άνθρωπος υψηλή θέση και ταπεινό
φρόνημα''. Αυτό έχει μεγάλη αξία και ανταμείβεται από τον Θεό. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όταν κάποιος αποκάλυπτε θαυμαστά γεγονότα από τη
ζωή του Αγίου Ιακώβου Τσαλίκη, του έλεγε ο Γέροντας: ''Μην λες
τέτοια... Να έχουμε και λίγη ταπείνωση!''.
Δύο πράγματα να απομακρύνεις από τον εαυτόν σου: Να μην θεωρείς τον εαυτόν σου αξιόλογο και σπουδαίο και να μην νομίσεις ότι κάποιος από τους συνανθρώπους σου είναι κατώτερος από σένα. (ΜέγαςΒασίλειος)
Ταπεινός είναι εκείνος, που ενώ αξίζει, δεν υπερηφανεύεται. (Μέγας Βασίλειος)
Μην κάνεις επίδειξη με περίτεχνα λόγια, διαλέξεις
αλαζονικές και βαρυσήμαντες, μα απ' όλα να αφαιρείς την
υπερβολή. Να είσαι καλός με το φίλο, μαλακός με τον υφιστάμενο, ανεξίκακος με τους θρασείς, φιλάνθρωπος με τους
περιφρονημένους. Να παρηγορείς όσους ταλαιπωρούνται, να
επισκέπτεσαι όσους υποφέρουν, να συζητάς με γλυκύτητα, να απαντάς με
χαμόγελο, να είσαι προσιτός σε όλους. Ούτε να πλέκεις εγκώμια
του εαυτού σου, ούτε να παρακινείς τους άλλους να σου πλέκουν και να μη
συμφωνείς με λόγο υπερήφανο, καλύπτοντας όσο μπορείς τα προτερήματά σου. Όσο για τα λάθη σου, πρώτος εσύ να κατηγορείς τον εαυτό σου και να μην
περιμένεις να σε διορθώσουν οι άλλοι. Με τα λάθη των άλλων, να
μην είσαι αυστηρός και να μην κάνεις παρατηρήσεις γρήγορα και θυμωμένα, ούτε να τους καταδικάζεις για μικροπράγματα, σαν να είσαι
εσύ απόλυτα σωστός. Αντίθετα, να στηρίζεις ψυχολογικά όσους έσφαλαν και να τους καθοδηγείς
πνευματικά. Και να κάνεις τόση προσπάθεια για να αποφύγεις τη δόξα των ανθρώπων
όση κάνουν άλλοι για να την αποκτήσουν. Μην ζημιώνεσαι λοιπόν,
θέλοντας να φαίνεσαι στους ανθρώπους. Ο πραγματικός, ο μεγάλος θεατής είναι ο Θεός. Στρέψε σ' Αυτόν τη φιλοδοξία σου. Δίνει λαμπρό μισθό. Και γενικά, να κυνηγάς την ταπεινοφροσύνη σαν να ήσουν ερωτευμένος μαζί της. «Αγάπησέ την και θα σε δοξάσει». (Μέγας
Βασίλειος)
Η υγιής ταπείνωση, μαγνητίζει και τον πιο
κακοπροαίρετο άνθρωπο, αφού αυτή είναι η στολή της Θεότητας. (Μέγας
Βασίλειος)
Η ταπεινοφροσύνη δεν είναι μια αρετή αλλά
θησαυροφυλάκιο αρετών. (Μέγας Βασίλειος)
Η αρετή της ταπεινοφροσύνης είναι αποτέλεσμα της
μελέτης του εαυτού μας. Αληθινή ταπεινοφροσύνη υπάρχει, όταν κάποιος είναι
σπουδαίος, ωστόσο ταπεινώνει τον εαυτόν του και όχι εκείνος που δεν
υπερηφανεύεται, επειδή δεν έχει αρετές. (Άγιος Νεκτάριος)
Χωρίς την ταπεινοφροσύνη, είμαστε άξιοι
αποστροφής από τον Θεό, μολυσμένοι και ακάθαρτοι. (Άγιος
Νεκτάριος)
Όπου βρίσκεται η αληθινή κατά Χριστόν ταπείνωση, εκεί βρίσκονται μαζεμένες και όλες οι άλλες αρετές, που μας υψώνουν
προς τον Θεό. (Άγιος Νεκτάριος)
Κανένα ανθρώπινο κατόρθωμα δεν μπορεί να σταθεί χωρίς την ταπεινοφροσύνη. Εάν το φρόνημα σου είναι ταπεινό, τότε το κατόρθωμά σου γίνεται μεγάλο.
(ΙερόςΧρυσόστομος)
Στο Θεό αρέσει περισσότερο η ταπείνωση για το κακό που κάναμε, παρά η υπερηφάνεια για το καλό που κατορθώσαμε. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Οποιαδήποτε αρετή και αν έχεις, ακόμη και αν
νηστεύεις και προσεύχεσαι και δίνεις ελεημοσύνη και είσαι ευσεβής, όλα
εξανεμίζονται και χάνονται, αν δεν σε διακρίνει η αρετή της ταπεινοφροσύνης.
Αυτό ακριβώς συνέβη και στην περίπτωση του Φαρισαίου (Λουκά κεφ. 18ο). (Ιερός
Χρυσόστομος)
Όποιος έπεισε τον εαυτόν του, ότι δεν έκανε ποτέ στη ζωή του κάποιο μεγάλο πράγμα, αν και έχει κατορθώσει πολλά, αυτός μπορεί να παραμένει ταπεινός.
(ΙερόςΧρυσόστομος)
Εάν θέλεις να κάνεις μεγάλα τα κατορθώματά σου, μην τα θεωρείς μεγάλα, αλλά να ομολογείς ότι δια της Χάριτος του Θεού
διαφυλάτεσσαι και τότε κάνεις τον Θεό οφειλέτη σου, όχι μόνο για
τα κατορθώματά σου, αλλά και για την ευγνωμοσύνη σου. Διότι όταν
κατορθώνουμε κάτι καλό, έχουμε οφειλέτη τον Θεό, μόνο για τα
κατορθώματά μας. Όταν όμως έχουμε την γνώμη, ότι δεν κατορθώσαμε και
τίποτε σπουδαίο, τότε έχουμε τον Θεό οφειλέτη και για την διάθεσή μας αυτήν και μάλιστα
σε μεγαλύτερο βαθμό από πριν. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Αυτός που είναι ταπεινός και δεν έχει μεγάλη ιδέα
για τον εαυτόν του, γίνεται πιο επιμελής, όταν πάρει κάποιο χάρισμα. Πιστεύει,
ότι έλαβε χωρίς να το αξίζει και θεωρεί τον εαυτόν του ανάξιο. Όποιος όμως
νομίζει, ότι έχει κατορθώσει κάτι, θεωρεί ότι το πράγμα είναι οφειλή προς αυτόν
και φουσκώνει... (ΙερόςΧρυσόστομος)
Ας κατεβάσουμε την ιδέα που έχουμε για τον εαυτόν
μας. Ας γίνουμε μετριόφρονες, ταπεινοί και επιεικείς. Τους ταπεινούς προπάντων
μακάρισε ο Χριστός. Ο Ίδιος έπλυνε τα πόδια των μαθητών Του, δίνοντας έτσι σε
μας παράδειγμα ταπεινοφροσύνης. Αλλά και το ότι Έγινε Άνθρωπος, ενώ είναι Θεός,
είναι ταπείνωση μεγάλη, ανέκφραστη, απερίγραπτη. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Τίποτε δεν υπάρχει σαν την ταπεινοφροσύνη. Γι'
αυτό ο Κύριος άρχισε τους μακαρισμούς από την αρετή αυτή. Θεμέλιο λοιπόν της
πνευματικής μας ζωής είναι η ταπείνωση. Όσα και αν κτίσεις και
ελεημοσύνη και προσευχές και νηστείες και οποιαδήποτε άλλη αρετή, αν δεν βάλεις πρώτα ως θεμέλιο αυτήν, ματαιοπονείς
και όλα όσα χτίζεις θα γκρεμιστούν εύκολα, όπως έπεσε το
σπίτι εκείνο, που είχε οικοδομηθεί στην άμμο. Δεν υπάρχει
κανένα, μα κανένα από τα κατορθώματά μας, που δεν έχει
ανάγκη από την ταπεινοφροσύνη, για να μπορέσει να σταθεί. Ποιό θέλεις να
αναφέρουμε; Την σωφροσύνη, την περιφρόνηση των χρημάτων, το καθετί, όλα αποδεικνύονται ακάθαρτα και θεομίσητα και αηδή χωρίς ταπείνωση. Γι' αυτό είναι απαραίτητο, να την έχουμε πάντοτε μαζί μας και στα λόγια
μας και στα έργα μας και στις σκέψεις μας και πάνω στην ταπείνωση, να χτίζουμε
όλη μας τη ζωή. (Ιερός Χρυσόστομος)
