Περί αμαρτίας

  • Ο ποιών την αμαρτίαν εκ του Διαβόλου εστίν, ότι απ' αρχής ο Διάβολος αμαρτάνει. Ο ποιών την αμαρτίαν δούλος εστί της αμαρτίας. [Εκείνος που πράττει την αμαρτία, είναι του διαβόλου, διότι εξαρχής ο διάβολος αμαρτάνει. Εκείνος που αμαρτάνει, είναι δούλος της αμαρτίας.] (Α' Ιωάννου 3,8 - Κατά Ιωάννην 8,34)
  • Εάν είπωμεν ότι αμαρτίαν ουκ έχομεν, εαυτούς πλανώμεν και η αλήθεια ουκ εστιν εν ημίν. Εάν είπωμεν ότι ουχ ημαρτήκαμεν, ψεύστην ποιούμεν αυτόν. [Εάν πούμε ότι αμαρτία δεν έχουμε διαπράξει, πλανώμαι τον εαυτόν μας και η αλήθεια δεν υπάρχει μέσα μας. Αν πούμε ότι δεν αμαρτήσαμε, βγάζουμε ψεύτη τον Θεό.] (Α' Ιωάννου 1,8)
  • Πας ο ποιών την αμαρτίαν και την ανομίαν ποιεί, και η αμαρτία εστίν η ανομία. [Καθένας, ο οποίος πράττει την αμαρτία, διαπράττει και την παρανομία, διότι καταπατεί τον νόμον του Θεού. Και η αμαρτία είναι καταπάτηση του Θείου Νόμου.] (Α' Ιωάννου 3,4)
  • Πας ο εν αυτώ μένων ουχ αμαρτάνει. Πας ο αμαρτάνων ουχ εώρακεν αυτόν ουδέ έγνωκεν αυτόν. Πας ο γεγεννημένος εκ του Θεού αμαρτίαν ου ποιεί, ότι σπέρμα αυτού εν αυτώ μένει· και ου δύναται αμαρτάνειν, ότι εκ του Θεού γεγέννηται. [Όποιος μένει ενωμένος (με τον Χριστό), δεν αμαρτάνει. Ενώ εκείνος που αμαρτάνει, δεν είδε, ούτε γνώρισε ποτέ (το Χριστό). Όποιος είναι αναγεννημένος από τον Θεό, δεν αμαρτάνει, διότι υπάρχει μέσα του η δύναμη που του χαρίζει ο Θεός. Και δεν είναι δυνατόν να αμαρτάνει, διότι είναι αναγεννημένο παιδί του Θεού.] (Α' Ιωάννου 3,6 και 3,9)
  • Τα γαρ οψώνια της αμαρτίας θάνατος. [Διότι ο μισθός που δίνει η αμαρτία, είναι ο θάνατος.] (Προς Ρωμαίους 6,23)
  • Αμαρτάνοντες εις τους αδελφούς εις Χριστόν αμαρτάνετε. [Αμαρτάνοντας εναντίον των αδελφών (ανθρώπων), αμαρτάνετε ενώπιον του Χριστού, διότι ματαιώνετε το έργο της σωτηρίας των αδελφών.] (Προς Κορινθίους Α' 8,12)
  • Η αμαρτία αποτελεσθείσα αποκύει θάνατον. [Η αμαρτία όταν πλέον προχωρήσει και ολοκληρωθεί και υποδουλώσει την ψυχή, γεννά τον θάνατο.] (Ιακώβου 1,15)
  • Ειδότι ουν καλόν ποιείν και μη ποιούντι, αμαρτία έστιν. [Όποιος λοιπόν, γνωρίζει το καλό και δεν το πράττει, αμαρτάνει.] (Ιακώβου 4,17)
  • Ίνα μη σκληρυνθή εξ υμών τις απάτη της αμαρτίας. [Για να μην σκληρυνθεί κανείς από εσάς από τα απατηλά θέλγητρα της αμαρτίας.] (Προς Εβραίους 3,13)
  • Μη λάβης πρόσωπον κατά της ψυχής σου και μη εντραπής εις πτώσιν σου. [Μη, για λόγους συστολής προς κάποιο πρόσωπο ξένο προς την αλήθειαν του Θεού, αμαρτήσεις εναντίον της ψυχής σου και μη λόγω της κακώς νοουμένης ντροπής προς άνθρωπον, πέσης σε κάποιο παράπτωμα.] (ΣοφίαΣειράχ 4,22)
  • Περί εξιλασμού μη άφοβος γίνου, προσθείναι αμαρτίαν εφ' αμαρτίαις. Και μη είπης· ο οικτιρμός αυτού πολύς, το πλήθος των αμαρτιών μου εξιλάσεται· έλεος γαρ και οργή παρ' αυτού, και επί αμαρτωλούς καταπαύσει ο θυμός αυτού. [Μην στηρίζεσαι στην συγχώρηση, που δίδει ο Θεός και μην γίνεσαι άφοβος απέναντι της αμαρτίας και έτσι προσθέτεις αμαρτίες πάνω σε αμαρτίες. Μην πεις: ''Μέγα και πολύ είναι το έλεος του Θεού και οσονδήποτε πλήθος αμαρτιών και αν έχω διαπράξει, θα με συγχωρήσει ο Κύριος''. Μην λησμονείς όμως, ότι παρά τω Θεώ υπάρχει βεβαίως το έλεος άλλα και η οργή. Εναντίον εκείνων, οι οποίοι αφόβως αμαρτάνουν, θα επιπέσει η οργή του Θεού.] (Σοφία Σειράχ 5,5-6)
  • Εν πάσι τοις λόγοις σου μιμνήσκου τα έσχατά σου, και εις τον αιώνα ουχ αμαρτήσεις. [Σε όλα τα έργα και τα λόγια σου να ενθυμήσαι πάντοτε το τέλος της ζωής σου και έτσι ποτέ δεν θα παρασυρθείς σε αμαρτίες.] (ΣοφίαΣειράχ 7,36)
  • Ως από προσώπου όφεως φεύγε από αμαρτίας, εάν γαρ προσέλθης, δήξεταί σε· οδόντες λέοντος οι οδόντες αυτής αναιρούντες ψυχάς ανθρώπων. [Όπως αποφεύγεις το φίδι, έτσι να αποφεύγεις και την αμαρτία, διότι εάν πλησιάσεις σ' αυτήν, θα σε δαγκώσει κατά τρόπο επικίνδυνο. Δόντια λέοντος είναι τα δόντια της αμαρτίας, φονεύοντα τις ψυχές των ανθρώπων.] (ΣοφίαΣειράχ 21,2)
  • Παρανομίαι άνδρα αγρεύουσι, σειραίς δε των εαυτού αμαρτιών έκαστος σφίγγεται. [Οι παρανομίες παγιδεύουν και συλλαμβάνουν, σαν μέσα σε δίχτυ, τον κακό άνδρα. Κάθε πονηρός άνθρωπος περισφίγγεται συνεχώς από τις επαναλαμβανόμενες αμαρτίες του, οι οποίες καταντούν γι' αυτόν τυραννικό πάθος.] (Παροιμίες 5,22)
  • Οι δε αμαρτάνοντες εις εμέ ασεβούσιν εις τα εαυτών ψυχάς. [Όσοι αμαρτάνουν απέναντί Μου, ασεβούν στην πραγματικότητα και βλάπτουν την αθάνατη ψυχή τους.] (Παροιμίες 8,36)
  • Λαμπτήρ δε ασεβών αμαρτία. [Οι ασεβείς θεωρούν ως φως και χαρά της ζωής τους την αμαρτία.] (Παροιμίες 21,4)
  • Ώσπερ κύων όταν επέλθη επί τον εαυτού έμετον και μισητός γένηται, ούτως άφρων τη εαυτού κακία αναστρέψας επί την εαυτού αμαρτίαν. [Όπως το σκυλί, που επιστρέφει και τρώει το ξέραμά του, είναι σιχαμερό και αποκρουστικό, έτσι σιχαμερός ενώπιον Θεού και ανθρώπων γίνεται ο ασύνετος, ο οποίος επιστρέφει στις παλιές πονηρές και αμαρτωλές του συνήθειες.] (Παροιμίες 26,11)
  • Ίνα γνώσιν ότι δι' ων τις αμαρτάνει, δια τούτων κολάζεται. [Για να μάθουν, ότι με εκείνα δια των οποίων κανείς αμαρτάνει, με τα ίδια και τιμωρείται.] (ΣοφίαΣολομώντος 11,16)
  • Αυτούς που αμαρτάνουν συστηματικά (αμετανόητα), θα τους καταδιώκουν συμφορές, ενώ τους ενάρετους, θα τους βρουν αγαθά. (Σολομώντας)
  • Άνθρωπος ουκ έστι δίκαιος εν τη γη, ος ποιήσει αγαθόν και ουχ αμαρτήσεται. [Δεν υπάρχει δίκαιος άνθρωπος στην γη, ο οποίος θα πράξει αποκλειστικά και μόνο το αγαθό και δεν θα παρασυρθεί στην αμαρτία.] (Εκκλησιαστής 7,20)
  • Τις γαρ καθαρός έσται από ρύπου; αλλ' ουθείς, εάν και μία ημέρα ο βίος αυτού επί της γης. [Αλλά ποιός είναι καθαρός από ηθικούς ρύπους; Κανείς, έστω και αν είναι μία ημέρα η διάρκεια της ζωής του επί της γης.] (Ιώβ 14,4-5)
  • Οι αμαρτάνοντες πολέμιοί είσι της εαυτών ζωής. [Όσοι αμαρτάνουν είναι εχθροί και πολέμιοι της ίδιας τους ζωής.] (Τωβίτ 12,10)
  • Αμαρτία είναι η ασθένεια της ψυχής. (ΣΤ΄Οικουμενική Σύνοδος)
  • Νίψον ανομήματα, μη μόναν όψιν. [Πλύνε τις αμαρτίες σου, όχι μόνο το πρόσωπό σου] (Επιγραφή στην Αγία Σοφία)
  • Οι 4 τρόποι που αμαρτάνει ο άνθρωπος είναι οι εξής: α) ακουσίως, δηλ. θεληματικώς, όταν γνωρίζει το κακό με βεβαιότητα, πως είναι κακό και εκείνος παρόλα αυτά θέλοντας το κάνει β) ακουσίως, δηλ. χωρίς το θέλημά του, είναι, όταν κάποιος βιάζεται από κάποια ανάγκη και κάνει το κακό, μη θέλοντας, όπως πολλοί μάρτυρες για τα βάσανα που υφίστανταν, αρνήθηκαν τον Χριστό ή κάποιοι άλλοι που θέλοντας να φονεύσουν κάποιο θηρίο και μη θέλοντας φόνευσαν άνθρωπο κ.ά. γ) εν γνώσει, είναι όταν γνωρίζει, ότι είναι κακό, όμως με το να είναι ασθενής και ταλαίπωρος η ψυχή, το κάνει και χωρίς να θέλει, με το να μην μπορεί να αντισταθεί στον πόλεμο και η οποία κάνει το κακό, όμως δεν συγκατανεύει σ' αυτό με το θέλημά της και δ) εν αγνοία, είναι όταν κάποιος κάνει το κακό με το να μην ξέρει πως είναι κακόό, αλλά να το νομίζει ως καλό. Τα εκούσια αμαρτήματα είναι λίγα και τις περισσότερες φορές φανερά και σαν φανερά και γνωστά κεντούν εκείνον που τα κάνει και τον παρακινούν σε μετάνοια. Τα υπόλοιπα δηλ. τα ακούσια, τα εν γνώσει και τα εν αγνοία, όχι μόνο είναι πολλά και αναρίθμητα, αλλά είναι άγνωστα και κρυπτά και δεν τον κεντούν, ούτε τον παρακινούν τελείως σε μετάνοια. Γι' αυτό πρέπει να παρακαλούμε τον Θεό περισσότερο γι' αυτά, παρά για τα εκούσια και φανερά. (ΆγιοςΣυμεώνοΝέοςΘεολόγος)
  • Η αμαρτία κάνει τον άνθρωπο πολύ μπερδεμένο ψυχικά. Το μπέρδεμα δεν φεύγει με τίποτα. Μόνο με το φως του Χριστού γίνεται το ξεμπέρδεμα. Την πρώτη κίνηση την κάνει ο Χριστός. Μετά εμείς οι άνθρωποι υποδεχόμαστε αυτό το φως, με την αγαθή μας προαίρεση, που την εκφράζουμε με την αγάπη μας απέναντι Του, με την προσευχή, με τα μυστήρια της (Εκκλησίας). (ΌσιοςΠορφύριος οΚαυσοκαλυβίτης)
  • Ο Θεός δεν τιμωρεί τον άνθρωπο για τις αμαρτίες του. Ο άνθρωπος αυτοτιμωρείται από τις αμαρτίες του, επειδή απομακρύνεται από το Θεό, με το να αμαρτάνει. Ας πούμε ένα παράδειγμα: Εδώ είναι το νερό, εκεί είναι η φωτιά. Βάζει ο άνθρωπος το χέρι του στο νερό και δροσίζεται. Βάζει το χέρι του στη φωτιά και καίγεται. Όταν ο άνθρωπος καίγεται, καίγεται μόνος του, δεν τον καίει ο Θεός. (ΌσιοςΠορφύριοςο Καυσοκαλυβίτης)
  • Όταν ανοίξουμε τελείως την καρδιά μας στον Κύριο, χωρίς σφίξιμο, μπαίνει ο Κύριος μέσα μας και μας καθιστά ανίκανους να αμαρτήσουμε! Τότε και να θέλουμε να κάνουμε κακό, δεν μπορούμε...!!! (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
  • Οι αμαρτίες αν αξιοποιηθούν για ταπείνωση, είναι σαν την κοπριά που ρίχνουν στα φυτά. Γιατί να μην χρησιμοποιήσει λοιπόν κανείς αυτό το υλικό, για να λιπάνει το χωράφι της ψυχής του, για να γίνει γόνιμο και να καρποφορήσει; Ένας δηλαδή που έχει κάνει μεγάλες αμαρτίες, αν αισθανθεί πόσο έφταιξε και πει: «δεν πρέπει να σηκώνω κεφάλι, να βλέπω άνθρωπο», επειδή ταπεινώνεται πολύ, δέχεται πολλή Χάρη, προχωρεί σταθερά και μπορεί να φθάσει σε μεγάλα μέτρα. Ενώ ένας που δεν έχει κάνει μεγάλες αμαρτίες, αν δεν τοποθετηθεί σωστά, ώστε να πει: «με φύλαξε ο Θεός από τόσες κακοτοπιές· είμαι πολύ αχάριστος, είμαι πιο αμαρτωλός από τον πιο αμαρτωλό», υστερεί πνευματικά από τον άλλον. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όταν ένας άνθρωπος έχη αμαρτίες και δεν έχει ταπείνωση, τότε έχει τις αμαρτίες του Τελώνη και την υπερηφάνεια του Φαρισαίου. Διπλά... χαρίσματα! «Έμ ψωριάρης, έμ κασσιδιάρης», όπως λένε στην Ήπειρο. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Πώς έχουν γίνει οι άνθρωποι! Σαν τα ζώα! Τα ζώα ξέρετε τι κάνουν; Στην αρχή μπαίνουν στον σταύλο, κοπρίζουν, ουρούν... Μετά αρχίζει να χωνεύει η κοπριά. Μόλις αρχίζει να χωνεύει, αισθάνονται μια ζεστασιά. Δεν τα κάνει καρδιά να φύγουν από τον σταύλο, αναπαύονται. Έτσι και οι άνθρωποι, θέλω να πω, νιώθουν την ζεστασιά της αμαρτίας και δεν τους κάνει καρδιά να φύγουν. Καταλαβαίνουν ότι βρωμάει, αλλά από την ζεστασιά εκείνη δεν τους κάνει καρδιά να φύγουν. Να, αν μπει τώρα ένας μέσα στον σταύλο, δεν μπορεί να αντέξει από την μυρωδιά. Ο άλλος που είναι συνέχεια στον σταύλο δεν ενοχλείται, διότι έχει συνηθίσει πλέον... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όταν η αμαρτία χρονίσει στον άνθρωπο, ο διάβολος φυσικά τότε αποκτάει περισσότερα δικαιώματα και για να φύγει, θα πρέπει να γκρεμίσουμε το παλιό σπίτι και χτίσουμε καινούριο. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Είναι βαρύ να πούμε ότι παραχωρεί ο Θεός να αμαρτήσουμε. Ο Θεός ποτέ δεν παραχωρεί να αμαρτήσουμε. Εμείς κάνουμε παραχωρήσεις και έρχεται ο διάβολος και μας πειράζει. Όταν λ.χ. υπερηφανεύομαι, διώχνω την Θεία Χάρη, φεύγει ο Φύλακας Άγγελός μου, έρχεται ο άλλος ... άγγελος, ο διάβολος και σπάζω τα μούτρα μου. Αυτή είναι δική μου παραχώρηση και όχι του Θεού. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όσο μπορούμε, να αποφεύγουμε τις αφορμές της αμαρτίας. Να προσέχουμε τις αισθήσεις μας, γιατί όλα από εκεί ξεκινούν. Και όταν αυτό καμμιά φορά, ή και πολλές φορές, είναι δύσκολο, να αποφεύγουμε τουλάχιστον την περιέργεια, για να μην παίρνουν τα μάτια μας εικόνες αμαρτωλές και μας παίζουν μετά οι δαίμονες σινεμάδες. Εάν πιάσουμε ένα καρβουνάκι αναμμένο και το κρατήσουμε στην χούφτα μας, επόμενο είναι να μας κάψει. Εάν όμως το κουνάμε στο χέρι για λίγη ώρα, δεν θα μας κάψει. Έτσι και οι άσχημες εικόνες, όταν κινούνται σύντομα, τα μάτια δεν τις κρατούν, αλλά απλώς τις πιάνουν και δεν ''καίνε'' την ψυχή. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Να προσέξουμε πολύ τα εκ προθέσεως σφάλματα, γιατί αυτό που θα εξετάσει ο Θεός είναι η πρόθεσή μας. Τα σφάλματα που κάνουμε από απροσεξία είναι ελαφρότερα. Μερικές αμαρτίες είναι αμαρτίες, αλλά έχουν και ελαφρυντικά. Ύστερα, όταν σφάλλουμε χωρίς να το θέλουμε, ο Θεός οικονομάει έτσι τα πράγματα, ώστε να χρησιμοποιηθεί το σφάλμα μας για καλό. Δηλαδή, όχι ότι έπρεπε να σφάλουμε, για να γίνει αυτό το καλό, αλλά αφού σφάλλαμε χωρίς να το θέλουμε, ο Θεός αξιοποιεί το σφάλμα μας και βγαίνει καλό. Όταν όμως κάνουμε ένα σφάλμα εν γνώσει μας και έπειτα μετανοιώσουμε, να ευχηθούμε, να μη γίνει κακό από τις συνέπειες του σφάλματός μας. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όποιος λέει: «για να πετύχω εκείνο, πρέπει να κάνω αυτήν την αδικία. Για να πετύχω το άλλο, πρέπει να κάνω εκείνη την πονηριά» κ.λπ., αυτός αμαρτάνει εσκεμμένως και εν γνώση του. Καταστρώνει δηλαδή το αμαρτωλό του σχέδιο και βάζει πρόγραμμα με τον διάβολο τι αμαρτία θα κάνει. Αυτό είναι πολύ κακό, επειδή είναι προμελετημένο. Δεν είναι ότι πέφτει σε πειρασμό, αλλά ξεκινάει να κάνει κάτι μαζί με τον πειρασμό. Ένας τέτοιος άνθρωπος δεν πρόκειται ποτέ να βοηθηθεί, γιατί δεν δικαιούται την Θεία βοήθεια, και τελικά πεθαίνει αμετανόητος. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όταν αρχίζει κανείς να κάνει υποχωρήσεις στην αμαρτία, εσωτερικά μαυρίζει, θολώνουν τα μάτια της ψυχής του και βλέπει θολά. Ύστερα, είναι μολυσμένος από την αμαρτία και η αμαρτία τον μπερδεύει. Ακόμη και τα καθαρά μπορεί να τα δει αμαρτωλά. Υπάρχουν άνθρωποι, που δεν μπορούν να πιστέψουν λ.χ. ότι μερικοί νέοι ή νέες ζουν αγνή, καθαρή ζωή. «Αδύνατο, λένε, σήμερα να συμβαίνει αυτό». Οι καημένοι είναι τόσο βουτηγμένοι μέσα στην αμαρτία, που όλα τα βλέπουν αμαρτωλά. Οι άνθρωποι που κοιμούνται με τα ταγκαλάκια (διαβολάκια), δεν μπορούν να σκεφτούν, ότι υπάρχουν άλλοι που κοιμούνται με τα αγγελάκια. Να μην ζητάμε όμως από τους χοίρους, να ευλαβούνται τα κρίνα. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Το κακό είναι που οι σημερινοί άνθρωποι, επειδή η αμαρτία έχει γίνει μόδα, αν δουν έναν να μην ακολουθεί το ρεύμα της εποχής, να μην αμαρτάνει, να είναι λίγο ευλαβείς, τον λένε καθυστερημένο, οπισθοδρομικό. Αυτοί οι άνθρωποι, το να μην αμαρτάνουν, το θεωρούν προσβολή και την αμαρτία την θεωρούν πρόοδο. Αυτό είναι το χειρότερο από όλα. Αυτό είναι και η μεγαλύτερη βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος, την αμαρτία να την θεωρούν πρόοδο και το ηθικό να το λένε κατεστημένο. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Οι ακρίδες, οι πόλεμοι, η ανομβρία, οι αρρώστιες είναι μάστιγα. Όχι ότι ο Θεός θέλει να παιδαγωγήσει έτσι τον άνθρωπο, αλλά είναι συνέπεια της απομακρύνσεως του ανθρώπου από τον Θεό. Όλα αυτά συμβαίνουν, γιατί ξεφεύγει ο άνθρωπος από τον Θεό. Έρχεται η οργή του Θεού, για να θυμηθεί ο άνθρωπος τον Θεό και να ζητήσει βοήθεια... δεν είναι ότι ο Θεός τα κανονίζει έτσι και βγάζει μια διαταγή να έρθη κάποια συμφορά στον άνθρωπο, αλλά ο Θεός βλέπει μέχρι που θα φτάσει η κακία των ανθρώπων και ότι δεν θα αλλάξουν και γι' αυτό επιτρέπει να συμβεί μια συμφορά, για να συνετιστούν. Όχι, ότι τα κανόνισε έτσι ο Θεός. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όλων των κακών αιτία είναι τα αμαρτήματα. Eξαιτίας των αμαρτημάτων δημιουργούνται λύπες, εξαιτίας των αμαρτημάτων ταραχές, εξαιτίας των αμαρτημάτων πόλεμοι, εξαιτίας των αμαρτημάτων νόσοι και όλα τα δυσκολοθεράπευτα εκείνα πάθη που μας βρίσκουν. Όπως ακριβώς λοιπόν οι άριστοι γιατροί δεν εξετάζουν τα πάθη που φαίνονται, αλλά ψάχνουν να βρουν την αιτία που προκαλεί αυτά, έτσι και ο Σωτήρας, θέλοντας να δείξει πως αιτία όλων των κακών που συμβαίνουν στους ανθρώπους είναι η αμαρτία, λέγει σ' εκείνον που είχε το παράλυτο σώμα: «Να, θεραπεύθηκες. Mην αμαρτάνεις πια, για να μην σου συμβεί τίποτε το χειρότερο» (Iωά. 5,14). H αμαρτία λοιπόν ήταν αιτία και της προηγούμενης αρρώστιας, αυτή ήταν η αιτία της βλάβης, αυτή και της λύπης, αυτή γίνεται αφορμή και όλης της συμφοράς. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Αμαρτία δεν είναι το να πέσεις, αλλά το να μην σηκωθείς. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Το να αμαρτάνει κανείς, αυτό ίσως είναι ανθρώπινο. Αλλά το να παραμένει κανείς στην αμαρτία και να επιμένει, αυτό είναι πέρα για πέρα σατανικό. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Η αμαρτία γεννάται από την προαίρεση εκείνου που την τολμά. Δεν δημιούργησε ο Θεός την ανθρώπινη φύση τέτοια, ώστε να έχει την ανάγκη να αμαρτάνει. Γιατί αν συνέβαινε αυτό, δεν θα υπήρχε κόλαση. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Η αμαρτία είναι κόπος και βαρύ και δυσβάστακτο φορτίο... Τίποτε δεν βαραίνει τόσο πολύ την ψυχή, τίποτε δεν τραυματίζει τόσο την διάνοια, τίποτε δεν μας πιέζει τόσο προς τα κάτω, όσο η συνείδηση της αμαρτωλότητάς μας. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Τέτοια είναι η αμαρτία: πριν πραγματοποιηθεί, έχει κάποια ηδονή και κρύβει την απαίσια όψη της, συγκαλύπτει την σιχαμάρα της, με την μέθη της πρόσκαιρης ηδονής και σκοτίζει το λογισμό και εξαπατά το νου. Όταν όμως ολοκληρωθεί και καταλάβει ο άνθρωπος, ότι η ηδονή ήταν κατώτερη της επιθυμίας και σιγά - σιγά εξαφανίζεται, τότε κατακυριεύει την ψυχή η λύπη και η βαρυθυμία, τότε αρχίζει με δριμύτητα, το κατηγορητήριο της συνειδήσεως, προξενώντας διαρκή οδύνη στην ψυχή. Τότε ξεγυμνώνεται το κακό μπροστά μας, τότε κυρίως φαίνεται, πόσο βλαβερή είναι η αμαρτία... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Τόσο μεγάλη είναι η απάτη της αμαρτίας, ώστε να δεχόμαστε με ευχαρίστηση το δέλεαρ που μας προκαλεί και επιπλέον να μην κατανοούμε αφενός το σύντομο και πρόσκαιρο της επιβλαβούς ηδονής, αφετέρου δε το συνεχές της οδύνης και τον έλεγχο της συνειδήσεως. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Η ευχαρίστηση από την αμαρτία διαρκεί λίγο, ενώ η πίκρα απ' αυτήν είναι διαρκής. Αντίθετα η χαρά από την αρετή είναι αιώνια, ενώ ο κόπος γι' αυτήν είναι προσωρινός. Και η μεν αρετή ανυψώνει τον εργάτη της και πριν από τους στεφάνους - τον τρέφει με την ελπίδα - ενώ η αμαρτία τιμωρεί τον εργάτης της και πριν από την κόλαση: του δημιουργεί άγχος και φόβο στη συνείδηση και τον κάνει να υποπτεύεται. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Η αμαρτία, όσο βρίσκεται στην διαδικασία να γεννηθεί, προκαλεί κάποια ντροπή. Από τη στιγμή όμως που θα διαπραχθεί, κάνει αυτούς που την διέπραξαν, περισσότερο αδιάντροπους. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Όσοι διαπράττουν την αμαρτία, είναι φοβισμένοι, έστω και αν κανείς δεν τους είδε. Φοβούνται τα πάντα... Είναι καχύποπτοι... Ελέγχονται από την συνείδησή τους, που τους κεντά. Κάθε λόγος και πράξη τους συνοδεύονται από φόβο και αγωνία. Κοιτάζουν τριγύρω τους. Τα πάντα φοβούνται... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Εκείνοι που αμαρτάνουν (και παραμένουν αμετανόητοι), είναι σε χειρότερη κατάσταση από τους δαιμονισμένους και βρίσκονται σε διαρκή φόβο, άσχετα αν εξωτερικά φαίνονται χαρούμενοι. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όπως οι μεθυσμένοι και οι ζαλισμένοι από την οινοποσία, βαδίζουν ασκόπως εδώ και εκεί και είτε γκρεμοτσακίζονται, είτε σκοντάφτουν σε ο,τιδήποτε βρεθεί μπροστά τους, μη μπορώντας να προφυλαχτούν, έτσι και εκείνοι οι οποίοι είναι κυριευμένοι από την επιθυμία της αμαρτίας, είναι σαν να είναι τελείως μεθυσμένοι, δεν γνωρίζουν τι πράττουν και ούτε για τα παρόντα και ούτε για τα μέλλοντα φροντίζουν. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όπως εκείνοι που βρίσκονται μέσα στο σκοτάδι, δεν γνωρίζουν τη φύση των πραγμάτων, έτσι ακριβώς και εκείνοι που ζουν μέσα στην αμαρτία, είναι τυφλωμένοι και δεν γνωρίζουν τα φαινόμενα, αλλά τρέχουν προς τις σκιές, σαν να είναι αληθινά πράγματα. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Υπάρχει και κάτι χειρότερο από το να αμαρτάνεις. Το να υπερηφανεύεσαι για τις αμαρτίες σου. Η εξοικείωση με τα αμαρτήματα προξενεί μεγάλη αναισθησία της ψυχής, κάνει τους ανθρώπους ανόητους και τυφλώνει το μάτι της διάνοιας. Διότι εκείνος, που μετά την αμαρτία κατηγορεί τον εαυτόν του επειδή αμάρτησε, κάποτε θα μπορέσει να διορθωθεί. Εκείνος όμως, ο οποίος επαινεί και υπερηφανεύεται για την αμαρτία, στερεί από τον εαυτόν του, την δυνατότητα να θεραπευτεί δια της μετανοίας. Έτσι, όσοι για τα αμαρτήματά τους γελάνε και δεν πονάνε, αλλά καλοπερνάνε, είναι απόλυτα σίγουρο, ότι θα θρηνήσουν και θα κλάψουν εκεί, όπου ο βρυγμός των οδόντων. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αν είναι θλιβερό η έλλειψη μετανοίας για τα αμαρτήματα, ποιά τιμωρία αξίζει να υποστεί εκείνος, που υπερηφανεύεται για τα αμαρτήματά του; (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Είναι κακό βέβαια το αν αμαρτάνει κάποιος, φοβερότερο όμως είναι αυτό, το να αρνείται αυτός να μετανοήσει μετά την διάπραξη της αμαρτίας. Αυτό προ πάντων είναι το όπλο του διαβόλου. Αυτό συνέβη και στην περίπτωση των πρωτοπλάστων. Διότι ενώ έπρεπε ο Αδάμ να ομολογήσει τα πλημμελήματά του, εκείνος όμως μεταφέρει την αιτία στην Εύα και η Εύα πάλι στο διάβολο. Ενώ έπρεπε να πουν «αμαρτήσαμε, παρανομήσαμε», εκείνοι όμως όχι μόνο δεν ομολογούν, αλλά και μηχανεύονται δικαιολογία... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Το άριστο θα ήταν, να μην αμαρτάναμε καθόλου. Ύστερα απ' αυτό, το καλύτερο είναι, όταν αμαρτήσουμε, να συναισθανόμαστε και να διορθωνόμαστε... Αν δεν το έχουμε αυτό, πώς θα παρακαλέσουμε το Θεό να μας δώσει άφεση των αμαρτημάτων μας;... Λοιπόν πες εσύ τα αμαρτήματά σου, ένα-ένα, ώστε να ξέρεις ποιών αμαρτημάτων παίρνεις συγχώρεση. Εκείνο που κάνει ο Θεός να αγανακτεί είναι, το να μη πονάμε για την αμαρτία μας. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Κάθε αμαρτία, είναι κάρβουνο αναμμένο. Όσα κάρβουνα και αν μαζέψεις και αν γίνουν ένα βουνό σαν τον Όλυμπο, μόλις τα ρίξεις μέσα στη θάλασσα σβήνουν. Η θάλασσα νικά τη φωτιά και όχι η φωτιά τη θάλασσα. Θάλασσα είναι το έλεος του Θεού και νικάει τις αμαρτίες του ανθρώπου. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Τα αμαρτήματα κρίνονται ανάλογα με την αξία των προσώπων. Αυτό σημαίνει, ότι εκείνος π.χ. που θα βρίσει έναν ιδιώτη, βεβαίως αμάρτησε, αλλά όχι τόσο πολύ, όσο αμαρτάνει εκείνος ο οποίος βρίζει έναν άρχοντα. Βαρύτερα αμαρτάνει εκείνος που βρίζει τον βασιλιά. Βέβαια η βρισιά είναι η ίδια σε όλες τις περιπτώσεις, αλλά λόγω τη ανωτέρας αξίας του προσώπου, γίνεται μεγαλύτερη και η βρισιά. Εάν λοιπόν εκείνος που βρίζει τον βασιλιά, υφίσταται την πλέον σκληροτάτη τιμωρία λόγω του αξιώματος του υβριζόμενου προσώπου, η τιμωρία εκείνου που βρίζει τον Θεό, πόσα τάλαντα θα αξίζει; (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όπως το χνούδη (και η σκόνη), είναι εκτεθειμένο στην διάθεση των ανέμων και εύκολα μετακινείται, έτσι και ο αμαρτωλός άνθρωπος, εύκολα καταβάλλεται από κάθε πειρασμό (αμαρτία). (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Δεν είναι μόνο το ότι αδικούμαστε από την αμαρτία όταν αμαρτάνουμε, αλλά και κάτι άλλο, ότι δηλαδή αποκτά συνήθεια η ψυχή στην αμαρτία, όπως ακριβώς δηλαδή συμβαίνει και στο σώμα. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Ένα μόνο φοβάμαι την αμαρτία! Ας μην με ελέγχει κάποιος γιατί αμαρτάνω και ας με πολεμά όλη η οικουμένη... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Να φοβάστε την δύναμη της αμαρτίας. Αν δεν έχεις αμαρτία, ο Κύριος σε αρπάζει και σε σώζει μέσα από μύρια εχθρικά όπλα! Αν όμως έχεις αμαρτία και μέσα στον παράδεισο να είσαι, πέφτεις. Στον παράδεισο ήταν ο Αδάμ και έπεσε - στην κοπριά ήταν ο Ιώβ και στεφανώθηκε. Τί ωφέλησε τον πρώτο ο παράδεισος; Ή τί έβλαψε τον δεύτερο η κοπριά; (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Αν κάποιος ζωγράφος ήθελε να ζωγραφίσει την αμαρτία, θα την παρουσίαζε σαν μια γυναίκα με μορφή θηρίου, βάρβαρη, τερατώδη, κατάμαυρη, που να βγάζει φωτιά από το στόμα. Με μύρια χέρια συλλαμβάνει τους λογισμούς μας και σαν σκυλί λυσσασμένο, μυστικά μας κατασπαράσσει... (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Είναι προτιμότερο να λερώνεσαι με ακάθαρτη λάσπη, παρά να μολύνεσαι με αμαρτίες. Διότι εκείνος που θα μολυνθεί από την λάσπη, μπορεί να πλυθεί γρήγορα και να γίνει το ίδιο καθαρός με εκείνον που δεν έπεσε στην λάσπη. Εκείνος όμως, ο οποίος θα πέσει μέσα στον βόρβορο της αμαρτίας μολύνεται με ακαθαρσία, η οποία δεν καθαρίζεται με νερό, αλλά χρειάζεται χρόνο πολύ και μετάνοια ακριβή και δάκρυα και οδυρμούς και θρήνο περισσότερο και θερμότερο, από εκείνον που δεικνύουμε, όταν θρηνούμε την απώλεια των αγαπημένων μας προσώπων. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Όπως η παράλυση είναι αρρώστια του σώματος, έτσι και η αμαρτία είναι αρρώστια της ψυχής. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Δεν καταστρέφει τόσο η αμαρτία, όσο η απελπισία που ακολουθεί την αμαρτία. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Πέφτουμε σε μεγάλες αμαρτίες, γιατί δεν φροντίσαμε όσο πρέπει, να κόψουμε τα μικρότερα ελαττώματα μας. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Οι πιο πολλοί γίνονται συνήγοροι των δικών τους αμαρτιών και κατήγοροι των αμαρτιών των άλλων. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Οσο πιο πολύ προσπαθείς να κρύψεις μια αμαρτία με άλλη αμαρτία, τόσο πιο πολύ θα την διαπομπεύεις. Η αμαρτία δεν κρύβεται με άλλη αμαρτία. Κρύβεται μόνο με την μετάνοια και την εξομολόγηση. Όταν θέλουμε να κρύψουμε μια αμαρτία με αμαρτία, είμαστε παιδάκια και παίζουμε κρυφτό. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αν τα υπολογίζαμε λεπτομερώς, μιας ημέρας αμαρτήματα, τότε θα καταλαβαίναμε για πόσα δεινά είμαστε άξιοι να υποφέρουμε... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Τα αμαρτήματα είνα χειρότερα από τα σκουλήκια, διότι τα σκουλήκια καταστρέφουν το σώμα, ενώ τα αμαρτήματα καταστρέφουν την ψυχή και προκαλούν περισότερη δυσοσμία. Όμως την δυσοσμία αυτήν δεν την αισθανόμαστε, γι' αυτό και δεν φροντίζουμε να την καθαρίσουμε. Γιατί ούτε και ο μέθυσος γνωρίζει πόση δυσάρεστη οσμή, του προσδίδει το κρασί, κάτι που μόνο ο ξεμέθυστος το γνωρίζει καλά. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη της αμαρτίας, από το να μην αγαπάς τον Κύρο; (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Η αμαρτία που γίνεται με την συμβουλή άλλου, κατά το ήμισυ ευθύνεται αυτός που την κάνει και κατά το δεύτερο ήμισυ αυτός που τον συμβουλεύει. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Δεν υπάρχει αμαρτία που να μην κατέστρεψε η δύναμη της αγάπης. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όταν πέφτουν στην αμαρτία οι αδελφοί μας, δεν πρέπει να τους παραμελούμε ούτε να τους περιφρονούμε, αλλά να τους ασφαλίζουμε προτού αμαρτήσουν, μετά την αμαρτία και να φροντίζουμε γι' αυτούς. Το ίδιο κάνουν και οι γιατροί· κάνουν συστάσεις στους ανθρώπους και όταν είναι υγιείς, για εκείνα που μπορούν να διατηρήσουν την υγεία τους και να απομακρύνουν κάθε αρρώστια· αλλά και όταν παραμελήσουν τις συστάσεις τους και ασθενήσουν, δεν τους παραβλέπουν, αλλά τότε προπάντων φροντίζουν να τους απαλλάξουν από τα νοσήματα. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Να μην πεις ότι, ''διέπραξα πολλά αμαρτήματα και δεν μπορώ να παρακαλέσω τον οργισμένο Θεό'', γιατί ο Θεός δεν εξετάζει την αξία, αλλά τη διάθεση. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Η αμαρτία στην αρχή έρχεται σαν ταξιδιώτης της νύχτας. Έπειτα γίνεται επισκέπτης. Και τελικά οικοδεσπότης! Πολλοί χωρίς να το αντιληφτούν, έφτασαν σε κάθε είδος αμαρτίας, επειδή δεν έσβησαν απ' την αρχή την φλόγα... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Η αμαρτία όταν εξομολογείται γίνεται μικρότερη. Αν όμως δεν εξομολογείται, γίνεται μεγαλύτερη. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Μετάνοια είναι να μην επαναλάβουμε τα ίδια αμαρτήματα. Διότι όποιος επιχειρεί κάτι τέτοιο, μοιάζει με το σκυλί που ξαναγυρίζει στον εμετό του. Είναι λοιπόν ανάγκη, να απέχουμε και ως προς την πράξη και ως προς την προαίρεση από όσα διαπράξαμε. Και αφού απομακρυνθούμε, να χρησιμοποιήσουμε για τις πληγές τα κατάλληλα φάρμακα. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Η ψυχή που γεύτηκε μια φορά την αμαρτία και παραμένει αναίσθητη, προσθέτει μεγαλύτερη επιδείνωση στο πάθος. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αμάρτησες; Να πενθήσεις και σβήνει η αμαρτία. Είναι τόσο κουραστικό αυτό; Δεν σου ζητάω τίποτε άλλο, παρά μόνο να λυπηθείς για την αμαρτία... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αμάρτησες; Μην προσθέτεις και άλλη αμαρτία... Αμάρτησες; Ησύχαζε... Αμάρτησες; Αναγνώρισε τον Κύριο, ότι είναι ελεήμων, φιλάνθρωπος, αγαθός, ιατρός, επιεικής, ευδιάλλακτος και αποδίδει στον καθένα δίκαια. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Να σβήσουμε την πυρκαγιά των αμαρτημάτων, όχι με πολλά νερά, αλλά με λίγα δάκρυα. Είναι μεγάλη η φωτιά της αμαρτίας, αλλά με λίγα δάκρυα σβήνει. Διότι το δάκρυ σβήνει την πυρκαγιά των αμαρτημάτων και καθαρίζει την δυσωδία της αμαρτίας. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Πώς έχεις απαίτηση να σβήσει η φωτιά, αφού κάθε μέρα προκαλείς τη φωτιά και φουντώνει; Μην περιμένεις να ανάψει η φωτιά για να την σβήσεις. Πρόλαβέ την. Αν ανάψει η φωτιά της αμαρτίας, δεν μπορείς εύκολα να κυριαρχήσεις... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αν ο Αδάμ με μία αμαρτία επέσυρε τόσο μεγάλο κακό και εισήγαγε στον κόσμο τον θάνατο, τί θα υποστούμε εμείς που ζούμε συνεχώς στην αμαρτία; (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Τί μπορεί να υπάρχει πιο σιχαμερό από την αμαρτία και τί ποιό γλυκό από την αρετή; Όσα και αν πούμε βέβαια, κανένας λόγος δεν θα μπορέσει να παραστήσει ούτε τη λύπη της κακίας, αλλά ούτε και την ευχαρίστηση της αρετής, μέχρις ότου εκ πείρας δοκιμάσουμε και απολαύσουμε. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Κάθε αμαρτία είναι ακαθαρσία και κάθε αρετή είναι καθαρότητα. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αν η αρετή είναι δύσκολο πράγμα, σκέψου ότι η κακία είναι δυσκολότερη. Και ακριβώς αυτό υπονοώντας ο Κύριος, δεν είπε προηγουμένως λάβετε το ζυγό μου, αλλά αρχικά είπε, ελάτε προς εμένα όλοι οι κουρασμένοι και φορτωμένοι, δείχνοντας ότι η αμαρτία απαιτεί κόπο και ότι είναι φορτίο βαρύ και δυσβάστακτο. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Ας μιμούμαστε τον Κύριό μας. Και τα μεν αμαρτήματα εις βάρος μας ας τα αφήνουμε και ας συγχωρούμε τους αμαρτάνοντες. Για όσα όμως αμαρτήματα κάνουν εις βάρος της πίστεως του Θεού, ας ζητάμε ευθύνες. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Σας παρακαλώ όλους, να συνέλθουμε από την παραφροσύνη της αμαρτίας, διότι κανείς δεν θα μας σώσει την ώρα της Κρίσεως... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Τα περισσότερα από τα σωματικά νοσήματα προέρχονται από ψυχικές αμαρτίες. Ακόμα και ο ίδιος ο θάνατος, έχει την ρίζα του στην αμαρτία. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Τα αμαρτήματα δεν είναι όλα για συμβουλή και παραίνεση. Μερικά είναι για βαθειά και οξύτατη χειρουργική τομή. Ό,τι συμβαίνει με τα τραύματα, το ίδιο συμβαίνει και με τα αμαρτήματα. Άλλα απαιτούν συνεχή νουθεσία και παράκληση, άλλα όμως έχουν ανάγκη αυστηρών ελέγχων. Γι' αυτό ακριβώς και ο Απόστολος Παύλος έδωσε εντολή να μην συμβουλεύουμε πάντοτε, αλλά και να ελέγχουμε αυστηρά: ''Για τον λόγο αυτό Τίτε, να τους ελέγχεις πολύ αυστηρά'' (Προς Τίτον 1,13). (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Οι βαθμίδες της αμαρτίας είναι 12 και είναι οι έξης: α) είναι όταν κάνει κάποιος καλό έργο με πονηρό σκοπό χάριν χρημάτων, δόξης, τιμής και αναμιγνύεται το καλό με το κακό β) η μισοτελειωμένη εκτέλεση ενός καλού έργου γ) είναι ο πειρασμός, που έρχεται εναντίον του ανθρώπου από τον διάβολο, από τον κόσμο και από το σώμα και αυτός πειράζει τον άνθρωπο με τις πέντε αισθήσεις του δ) η συνένωση του νου με τον πειρασμό ε) είναι η πάλη του νου δηλ. της ψυχής με τον πειρασμό. Μέχρις εδώ κυοφορείται η αμαρτία. Από εδώ όμως αρχίζει να αιχμαλωτίζει τον άνθρωπο και να του επιφέρει την οργή του Θεού κατεπάνω του στ) η συγκατάθεση του νου με την αμαρτία, δηλ. η ευχαρίστηση του νου από την κακή επιθυμία και τον πειρασμό. Από την στιγμή αυτή γεννάται η αμαρτία μέσα στον νου και στην καρδιά του ανθρώπου και τον καθιστά άξιο τιμωρίας ζ) είναι ότι η αμαρτία ενώθηκε με τον νου και την φαντασία. Έτσι λοιπόν, αφού ο άνθρωπος συγκατατέθηκε να κάνει την αμαρτία, αναγκάζεται με την παρακίνηση του διαβόλου, να εντυπώσει αυτή την αμαρτία στην σκέψη του, ως να την είχε κάνει με το έργο. Με τη φαντασία του νου η αμαρτία αυξάνεται και μεταφυτεύεται στην καρδιά του ανθρώπου η) είναι η απόφαση της θελήσεως του ανθρώπου να κάνει την αμαρτία με την πράξη θ) είναι η συνήθεια της αμαρτίας ι) είναι το πάθος, η εξοικείωση προς το κακό, δηλ. η συνεχής επιτέλεση της αμαρτίας με την θέληση και χωρίς την θέληση του ανθρώπου ια) είναι η απελπισία, όταν ο ίδιος ο άνθρωπος χάσει την ελπίδα της συγχωρήσεως δια της μετανοίας, με την Χάρη και το έλεος του Θεού και ιβ) είναι η αυτοκτονία. Αυτή είναι η χειρότερη βαθμίδα, διότι αυτός που αυτοκτονεί δεν συγχωρείται στους αιώνας και η Εκκλησία δεν επιτρέπει να προσευχόμαστε γι' αυτόν. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Απόφευγε κάθε αιτία, που σε κάνει να πέσεις σε αμαρτία. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Οι ασεβείς, όταν φθάσουν στο αποκορύφωμα της κακίας, τότε παθαίνει πώρωση ο νους τους, σκληραίνει η καρδιά τους και δεν υπολογίζουν καθόλου την αμαρτία. Μάλιστα μερικοί απ' αύτους, προχωρούν ακόμη περισσότερο. Διότι όχι μόνο περιφρονούν, αλλά και αρέσκονται με τις αμαρτίες τους και ευχαριστούνται μ' αυτές και καυχώνται σαν να έχουν κάνει, κάποια μεγάλα κατορθώματα... (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Τα 7 θανάσιμα αμαστήματα είναι: 1) ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ: Ανυποταξία - Καταγέλασις - Υποκρισία - Πείσμα - Φιλοτιμία - Οίηση - Καύχηση - Κενοδοξία 2) ΦΘΟΝΟΣ: Καταλαλιά - Λύπη επί των καλών του φθονουμένου - Χαιρεκακία - Επιβουλή - Απάτη - Προδοσία - Έχθρα - Φιλονικεία - Αχαριστία - Φόνος 3) ΘΥΜΟΣ: Φιλονικεία - Ύβρις - Βλασφημία - Επιορκία - Κατάρα - Μίσος - Μνησικακία - Εκδίκηση - Διαπληκτισμός - Μάχη - Φόνος 4) ΦΙΛΑΡΓΥΡΙΑ: Πλεονεξία - Ανελεημοσύνη - Σκληρότης - Κλεψιά - Αρπαγή - Αδικία - Τοκογλυφία - Ψεύδος - Επιορκία - Δολιότις - Σιμωνία - Ιεροσυλία - Απιστία 5) ΑΣΕΛΓΕΙΑ: Αναίδεια - Αυνανισμός - Συγκυλισμός - Παρθενοφθορία - Πορνεία - Μοιχεία - Παιδοφθορία - Αρσενοκοιτία - Αιμομιξία -Κτηνοβατία - Τύφλωσις του νόος - Αθεοφοβία 6) ΑΚΗΔΙΑ: Θηλυπρέπεια - Μικροψυχία - Προφάσεις εν Αμαρτίες - Νοθρώτις - Έλλειψιη καλών έργων - Απόγνωση - Απιστία 7) ΓΑΣΤΡΙΜΑΡΓΙΑ: Λαιμαργία - Μέθη - Καρηβαρία - Ακηδία - Ασωτία - Λαγνεία. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Γενικά τα αμαρτήματα διαιρούνται στις εξής κατηγορίες: α) τα θανάσιμα αμαρτήματα, τα οποία είναι εκείνα τα προαιρετικά αμαρτήματα, που καταστρέφουν την προς τον Θεό αγάπη ή την αγάπη προς τον πλησίον, καθιστώντας εκείνον που τα διαπράττει, εχθρό του Θεού και ένοχο για τον αιώνιο θάνατο της κολάσεως. Εδώ υπάγονται τα 7 θανάσιμα αμαρτήματα δηλ. η υπερηφάνεια, η φιλαργυρία, η πορνεία, ο φθόνος, η γαστριμαργία, ο θυμός και η ακηδία (ή αμέλεια) β) τα συγγνωστά αμαρτήματα. Αυτά δεν καταστρέφουν την προς τον Θεό και τον πλησίον αγάπη, ούτε κάνουν τον άνθρωπο εχθρό του Θεού και ένοχο για τον αιώνιο θάνατο της κολάσεως. Σ' αυτά υπάγονται τα αμαρτήματα εκείνα, σύμφωνα με τον Ιάκωβο Αδελφόθεο: "Πολλοί γαρ πταίομεν άπαντες" (Ιακ. 3,2) και γ) τα της ελλείψεως και απραξίας αμαρτήματα. Σε αυτά τα αμαρτήματα υπάγονται εκείνα, τα καλά έργα ή λογια που μπορούσε κάποιος να κάνει η να πει και δεν έκανε καθώς και όλα τα κακά έργα που μπορούσε κάποιος να εμποδίσει με λόγο ή με έργο και δεν το έπραξε, γι' αυτό και επιτιμούνται παρόμοια με εκείνους που τα κάνουν. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Εάν υποθετικά βάλεις στο ένα μέρος της ζυγαριάς μια θανάσιμη αμαρτία και από το άλλο μέρος βάλεις, όλη την αγάπη των Αγγέλων, όλες τις αξιομισθίες της Βασίλισσας των Αγγέλων και Θεοτόκου, όλα τα αίματα των Μαρτύρων, όλα τα δάκρυα, τους κόπους και τις νηστείες των Ασκητών και γενικά όλα τα καλά έργα των Αγίων, όλα αυτά συγκεντρωμένα μαζί, δεν βαραίνουν τόσο, όσο βαραίνει μια θανάσιμη αμαρτία! (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Οι περιστάσεις της αμαρτίας, κάνουν ένα αμάρτημα να γίνεται μεγαλύτερο ή μικρότερο. Οι περιστάσεις αυτές είναι 7 και είναι οι εξής: α) Ποιός διέπραξε την αμαρτία. Γιατί μεγαλύτερο είναι το αμάρτημα άμα το κάνει ο Δεσπότης, παρά ένας απλός λαϊκός, όπως και περισσότερο αμαρτάνει ένα παιδί όταν βρίζει τους γονείς του, παρά όταν βρίζει ο φίλος τον φίλο του β) Ποιά αμαρτία διέπραξε. Γιατί περισσότερο αμαρτάνει κανείς όταν διαπράξει θανάσιμο αμάρτημα, παρά όταν διαπράξει ένα συγγνωστό (μη θανάσιμο). Επίσης εξετάζεται το γένος της αμαρτίας δηλ. το αμάρτημα διαπράχτηκε με έργο με λόγο ή λογισμό γ) Για ποιό λόγο διαπράχτηκε η αμαρτία. Γιατί ελαφρότερο αμάρτημα είναι να φονεύσεις έναν τύραννο, για να ελευθερώσεις μια πόλη, από το να φονεύσεις κάποιον, για να του πάρεις την περιουσία του δ) Με ποιόν τρόπο διαπράχτηκε η αμαρτία. Ελαφρότερα αμαρτάνεις, όταν αμαρτάνεις από άγνοια, ακούσια, από επιπολαιότητα και κακία σε σχέση με εκείνον που αμαρτάνει εν γνώση του με δόλο και προμελέτη και κακή προαίρεση ε) Πότε διαπράχτηκε η αμαρτία. Για παράδειγμα, εάν κάποιος σε καιρό πείνας κλέψει ένα καρβέλι λιγότερο αμαρτάνει, από εκείνον που έκλεψε, χωρίς την παρόμοια ανάγκη στ) Σε ποιόν τόπο διαπράχτηκε η αμαρτία. Βαρύτερα αμαρτάνει κάποιος εάν κλέψει ή φονεύσει στην Εκκλησία, παρά όταν κάνει τα παρόμοια αμαρτήματα σε ένα σπίτι. Όπως επίσης αμαρτάνει περισσότερο εκείνος που αμαρτάνει σε φανερό τόπο, από εκείνον που αμαρτάνει κρυφά ζ) Πόσες φορές διαπράχτηκε η αμαρτία. Τόσο βαρύτερη γίνεται η αμαρτία, όσο περισσότερες φορές διαπράττεται. Άλλο είναι να κλέψεις μία φορά και άλλο να κλέψεις 15. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Οι μύγες, όταν πετάνε πάνω από ένα αρωματικό μύρο, χωρίς να σταματάνε πάνω του, δεν το αλλοιώνουν. Όταν όμως σταθούν και πέσουν μέσα και ψοφήσουν, το βρωμίζουν και χαλάνε την ευωδία του. Έτσι και οι μικρές αμαρτίες, όταν δεν σταματάνε πολύ σε μια ευλαβική και ενάρετη ψυχή, δεν τις προξενούν τόσο μεγάλη ζημιά. Όταν όμως σταθούν πολύ, τότε η ψυχή αρχίζει να κλίνει με την θέλησή της σ' αυτές, οπότε της αφαιρούν την καθαρότητα της αρετής και την ευωδία της Θείας Χάριτος και την εμποδίζουν να φτάσει στην τελειότητα. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Ένα αμάρτημα θεωρείται ελαφρό, όταν συγκριθεί με μια θανάσινη αμαρτία. Δεν είναι όμως ελαφρό, όταν το δούμε μεμονωμένο και καθεαυτό. Π.χ. μια λίμνη λέγεται μικρή, όταν συγκριθεί με μια μεγάλη θάλασσα. Αλλ' αυτή καθεαυτή η λίμνη δεν είναι μικρή, γιατί περιέχει πολύ νερό. Έτσι και η ελαφριά αμαρτία μπροστά σε μια θανάσιμη αμαρτία φαίνεται μικρή. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Όπως μια αρρώστια, έστω και ασήμαντη, εξασθενίζει το σώμα, έτσι και οι μικρές αμαρτίες εξασθενίζουν την ψυχή και τις αφαιρούν κάτι από την προθυμία της για το καλό. Κάθε αμαρτία, όσο μικρή και αν φαίνεται, μας χωρίζει από το Χριστό, όπως αναφέρει και ο Προφήτης: «Τα αμαρτήματα ημών διιστάσιν αναμέσον ημών και αναμέσον του Θεού» (Ησαϊας 59,2). Ακόμα και το μικρό, το συγγνωστό αμάρτημα ψυχραίνει την αγάπη, νεκρώνει την ευλάβεια, ξηραίνει την κατάνυξη, στεγνώνει τα δάκρυα, μαραίνει την μετάνοια και δεν αφήνει την Χάρη του Θεού να μας επισκεφτεί. Το μεγαλύτερο όμως κακό είναι, ότι από τα μικρά αυτά αμαρτήματα θα προχωρήσουμε γρήγορα και στα μεγάλα, στα θανάσιμα, που καταστρέφουν τελείως τον ταλαίπωρο άνθρωπο γιατί: α) αδυνατίζουν τις καλές έξεις της ψυχής β) εμποδίζουν την ενίσχυση και ενδυνάμωσή μας από το Θεό και γ) συνηθίζουν την θέλησή μας να κλίνει εύκολα στο κακό. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Πώς από τα μικρά αμαρτήματα περνάει κανείς στα μεγάλα; Μικρό μας φαίνεται, π.χ. να κοιτάξουμε απρόσεκτα ένα όμορφο πρόσωπο. Ας μετρήσουμε όμως τις αμαρτίες, που γεννιούνται απ' αυτό. Η παρατήρηση της ομορφιάς του προσώπου εκείνου γέννησε την προσβολή· η προσβολή τον ηδονικό συνδυασμό· ο συνδυασμός την συγκατάθεση· η συγκατάθεση την πτώση· η πτώση την συνήθεια· η συνήθεια την έξη· η έξη την ανάγκη· η ανάγκη την απελπισία· η απελπισία την κόλαση! Βλέπεις, απ' αυτό μονάχα το παράδειγμα, τι μακριά αλυσίδα αμαρτιών γεννούν εκείνα, που εσύ ονομάζεις μικρά αμαρτήματα; Γιατί όποιος δεν υπολογίζει τα μικρά, πέφτει και στα μεγάλα, όπως λέει το Άγιο Πνεύμα στη Σοφία Σειράχ: «Ο εξουθενών τα ολίγα κατά μικρόν πεσείται» (19,1). (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Όπως στον σωματικά άρρωστο φαίνεται άνοστο το όμορφο φαγητό και είναι γλυκό στους υγιαίνοντας και όπως μισούν οι άρρωστοι οφθαλμοί το λαμπρό φως, στο οποίο τα υγιή μάτια το ορέγονται, έτσι ακριβώς και η αρετή μας φαίνεται άνοστος και η αμαρτία νόστιμος, όχι με το να είναι αυτή η αλήθεια, αλλά για την κακή κατάσταση της καρδίας, που είναι ''χαλασμένη''. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Η αληθινή συγχώρηση που λαμβάνει ο άνθρωπος για τα αμαρτήματά του από τον Θεό, διαπιστώνεται από 4 σημεία: α) πρώτο σημείο είναι να μισήσει ο άνθρωπος την αμαρτία με όλη του την καρδιά, όταν την θυμάται, φοβούμενος μήπως πέσει πάλι σ' αυτήν β) δεύτερο σημείο ανώτερο από το πρώτο είναι το να θυμάται ο άνθρωπος τις αμαρτίες του χωρίς πάθος δηλ. χωρίς ευχαρίστηση ή λύπη ή μίσος γ) τρίτο σημείο ανώτερο από το προηγούμενο είναι, όταν κάποιος θυμάται τις αμαρτίες του και χαίρεται, δοξάζει τον Θεό για το πλήθος των αρετών που απέκτησε, εξαιτίας των αμαρτιών του με την Θεία Χάρη και την μετάνοια και δ) τέταρτο σημείο, το πιο σπουδαίο από όλα είναι, το να βγάλει ο άνθρωπος γενικά από την καρδιά του τα εμπαθή νοήματα της καρδιάς του και να τα λησμονήσει τόσο τέλεια, ώστε ούτε να τον προσβάλλουν. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Το να λέει κανείς ότι αυτό δεν είναι τίποτε (για μια μικρή αμαρτία), αυτό έκανε να εισαχθεί η κακία στη ζωή του... (Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης)
  • Στους αρχαρίους, οι πτώσεις κατά κανόνα συμβαίνουν από την απόλαυση των φαγητών. Στους μεσαίους και από υπερηφάνεια, πράγμα που παρατηρείται βέβαια και στους αρχαρίους. Σ' εκείνους τέλος που πλησιάζουν προς την τελειότητα, αποκλειστικά εξαιτίας της κατακρίσεως. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
  • Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε, ποιές πτώσεις μας προέρχονται από αμέλεια, ποιές από σκόπιμη εγκατάλειψη του Θεού και ποιές από αποστροφή του Θεού. Το μόνο που κάποιος μου εξήγησε είναι, ότι όσες μας συμβαίνουν από σκόπιμη παραχώρηση του Θεού, έχουν σύντομη επανόρθωση, διότι ο Θεός που μας παρέδωσε, δεν μας αφήνει επί πολύ αιχμάλωτους σε αυτές. Όπου συνέβη πτώση σε έναν άνθρωπο, προηγουμένως προηγήθηκε η υπερηφάνεια. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
  • Πολλές φορές η ίδια πτώση, είναι εκατό φορές βαρύτερη από την πτώση ενός άλλου. Το αμάρτημα υπολογίζεται και από τον τρόπο και από τον τόπο και από την πνευματική προκοπή του αμαρτήσαντος και από άλλα πολλά. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)