Περί διδασκαλίας

  • Ος εάν ουν λύση μίαν των εντολών τούτων των ελαχίστων και διδάξη ούτω τους ανθρώπους, ελάχιστος κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών· ος δ' αν ποιήση και διδάξη, ούτος μέγας κληθήσεται εν τη βασιλεία των ουρανών. [Εκείνος λοιπόν, που θα παραβεί μία από τις εντολές αυτές, που φαίνονται μικρές και ασήμαντες και διδάξει έτσι τους ανθρώπους, θα ονομαστεί ελάχιστος στην Βασιλεία των Ουρανών. Εκείνος όμως που θα αγωνιστεί να τηρήσει όλες τις εντολές και διδάξει την τήρηση αυτών και στους ανθρώπους, αυτός θα ανακηρυχτεί μέγας στην Βασιλείαν των Ουρανών.] (Κατά Ματθαίον 5,19)
  • Τυφλόςδετυφλόνεάνοδηγή, αμφότεροιειςβόθυνονπεσούνται. [Εάν ένας τυφλός οδηγεί έναν άλλον τυφλό, θα πέσουν και οι δύο σε βαθύ λάκκο.] (ΚατάΜατθαίον 15,14)
  • Μήτιδύναταιτυφλόςτυφλόνοδηγείν; Ουχίαμφότεροιειςβόθυνονπεσούνται; Ουκέστιμαθητήςυπέρτωνδιδάσκαλοναυτού·κατηρτισμένοςδεπαςέσταιωςοδιδάσκαλοςαυτού. [Μήπως μπορεί ένας τυφλός να οδηγεί άλλον τυφλό; Δεν θα πέσουν και οι δύο στον λάκκο; Πώς είναι δυνατόν εσείς, αμαρτωλοί και αδύνατοι καθώς είστε, να κρίνετε άλλους και να καθοδηγείτε άλλους; Δεν υπάρχει μαθητής ανώτερος από τον διδάσκαλό του, εφόσον θα εξακολουθεί να είναι μαθητής αυτού. Εκείνος που θα ακούσει όλα όσα έχει να τον διδάξει ο διδάσκαλος, θα καταρτιστεί το πολύ τόσον, όσο και ο διδάσκαλος αυτού. Εάν όμως ο διδάσκαλος είναι αμόρφωτος και τυφλός, όμοιό του θα αναδείξει και τον μαθητή.] (ΚατάΛουκάν 6,39-40)
  • Συνιόντοςδεόχλουπολλούκαιτωνκατάπόλινεπιπορευομένωνπροςαυτόνείπεδιαπαραβολής·εξήλθενοσπείρωντουσπείραιτονσπόροναυτού. Καιεντωσπείρειναυτόνομενέπεσεπαράτηνοδόν, καικατεπατήθη, καιταπετεινάτουουρανούκατέφαγεναυτό·καιέτερονέπεσενεπίτηνπέτραν, καιφυένεξηράνθηδιατομηέχεινικμάδα·καιέτερονέπεσενενμέσωτωνακανθών, καισυμφυείσαιαιάκανθαιαπέπνιξαναυτό. Καιέτερονέπεσενειςτηνγηντηναγαθήν, καιφυένεποίησεκαρπόνεκατονταπλασίονα. ταύταλέγωνεφώνει·οέχωνώταακούεινακουέτω. Επηρώτωνδεαυτόνοιμαθηταίαυτούλέγοντες·τίςείηηπαραβολήαύτη; Οδεείπεν·υμίνδέδοταιγνώναιταμυστήριατηςβασιλείαςτουΘεού, τοιςδελοιποίςενπαραβολαίς, ίναβλέποντεςμηβλέπωσικαιακούοντεςμησυνιώσιν. Έστιδεαύτηηπαραβολή·οσπόροςεστίνολόγοςτουΘεού·οιδεπαράτηνοδόνείσινοιακούσαντες, είταέρχεταιοδιάβολοςκαιαίρειτονλόγοναπότηςκαρδίαςαυτών, ίναμηπιστεύσαντεςσωθώσιν. Οιδεεπίτηςπέτραςοιότανακούσωσι, μετάχαράςδέχονταιτονλόγον, καιούτοιρίζανουκέχουσιν, οιπροςκαιρόνπιστεύουσικαιενκαιρώπειρασμούαφίστανται. Τοδεειςταςακάνθαςπεσόν, ούτοιείσινοιακούσαντες, καιυπόμεριμνώνκαιπλούτουκαιηδονώντουβίουπορευόμενοισυμπνίγονταικαιουτελεσφορούσι. Τοδεεντηκαλήγη, ούτοιείσινοίτινεςενκαρδίακαλήκαιαγαθήακούσαντεςτονλόγονκατέχουσικαικαρποφορούσινενυπομονή. [Ενώ μαζευόταν πολύς λαός και από κάθε πόλιν έρχονταν προς Αυτόν, είπεν ο Κύριος διδασκαλία με παραβολή: Βγήκε ο σπορεύς στο χωράφι, για να σπείρει τον σπόρον του. Και καθώς αυτός έσπερνε, άλλο μεν μέρος του σπόρου έπεσε κοντά στον δρόμο, κατεπατήθη από τους διαβάτας και τα πτηνά του ουρανού το κατέφαγαν. Και άλλο έπεσε στην πετρώδη γη και αφού φύτρωσε, ξηράθηκε, διότι δεν είχε υγρασία. Και άλλο έπεσε ανάμεσα σε αγκάθια και καθώς βλάστησαν και μεγάλωσαν τα αγκάθια, το έπνιξαν εντελώς. Και άλλο έπεσε στην εύφορο και καλή γη και αφού φύτρωσε, έκανε καρπό εκατονταπλάσιο. Ενώ τα έλεγε αυτά, είπε με φωνήν μεγάλην· ''Εκείνος που έχει αυτιά πνευματικά, για να ακούει την αλήθεια του Θεού, ας ακούει αυτά που εγώ διδάσκω''. Τον ρωτούσαν οι μαθητές Του, λέγοντας· ''Ποιό είναι το νόημα αυτής της παραβολής'' Αυτός είπε: ''Σε εσάς που έχετε αγαθή διάθεση, εδόθη από τον Θεόν το προνόμιον και η χάρις να γνωρίζετε τας μυστηριώδεις αλήθειες της Βασιλείας του Θεού. Τους άλλους δε (επειδή δεν έχουν αγαθήν διάθεσιν και ενδιαφέρον να ακούσουν και δεχθούν την αλήθειαν και για να τους προφυλάξω από την μεγάλη ευθύνη, που θα είχαν ενώπιον του Θεού, αν καταλάβαιναν και περιφρονούσαν τις Θείας Αλήθειες) τους διδάσκω με παραβολές, ώστε, ενώ βλέπουν να μην μπορούν να εισχωρήσουν στο βαθύτερον νόημα και ενώ ακούουν να μην μπορούν να ενοήσουν την αλήθεια. Το νόημα της παραβολής αυτής είναι το εξής: Ο σπόρος συμβολίζει τον λόγο του Θεού. Εκείνοι που ομοιάζουν προς το έδαφος κοντά στον δρόμο, είναι όσοι άκουσαν και δεν πρόσεξαν τον λόγον του Θεού. Έπειτα έρχεται ο διάβολος και παίρνει τον λόγο από την καρδία τους, για να μην πιστεύσουν και σωθούν. Εκείνοι που συμβολίζονται με την πετρώδη γη, είναι όσοι όταν ακούσουν δέχονται με χαρά τον λόγο του Θεού, δεν έχουν όμως βαθειές ρίζες στην καρδιά τους και γι' αυτό λίγο καιρό πιστεύουν και στην εποχήν πειρασμού απομακρύνονται από την πίστιν. Το δε μέρος του σπόρου, που έπεσε στα αγκάθια, συμβολίζει εκείνους οι οποίοι, όταν άκουσαν τον λόγον του Θεού, τον δέχτηκαν και προσπάθησαν να τον τηρήσουν με κάποιαν προθυμία, αλλά πνίγονται από αγωνιώδεις φροντίδες για την απόκτηση πλούτου και από τις υλιστικάς απολαύσεις της ζωής αυτής, και έτσι δεν προχωρούν μέχρι τέλους, ώστε να έχουν καλούς και μονίμους καρπούς. Το δε μέρος του σπόρου, που σπάρθηκε στην εύφορον γην, συμβολίζει τους καλοπροαίρετους ανθρώπους, οι οποίοι με καλή και αγαθή καρδιά, αφού άκουσαν τον λόγο του Θεού, τον κρατούν με προσοχήν και ευλάβεια μέσα τους και έχουν ως καρπούς τα έργα της αρετής μαζί με την υπομονή, την οποία θα δεικνύουν στις διάφορες θλίψεις και περιπέτειες.] (ΚατάΛουκάν 8,4-15)
  • Μη πολλοί διδάσκαλοι γίνεσθε, αδελφοί μου, ειδότες ότι μείζον κρίμα ληψόμεθα. [Μην επιδιώκετε να γίνεστε πολλοί διδάσκαλοι, διότι γνωρίζουμε καλά, ότι ημείς οι διδάσκαλοι έχουμε μεγαλύτερη ευθύνη και εάν δεν αγωνιζόμαστε να εφαρμόσουμε πιστώς όσα διδάσκουμε, θα λάβουμε μεγαλύτερη καταδίκη.] (Ιακώβου 3,1)
  • Γυναικί δε διδάσκειν ουκ επιτρέπω. [Δεν επιτρέπω στην γυναίκα, να διδάσκει στις λατρευτικές συγκεντρώσεις των πιστών.] (Προς Τιμόθεον Α' 2,12)
  • Ενπραότητιπαιδεύοντατουςαντιδιατιθεμένους, μήποτεδωαυτοίςοΘεόςμετάνοιανειςεπίγνωσιναληθείας. [Να παιδαγωγεί με πραότητα εκείνους, που αντιτίθενται στην αλήθεια, μήπως και ο Θεός τους δώσει κάποτε μετάνοια, για να γνωρίσουν έτσι καλά την αλήθεια.] (ΠροςΤιμόθεονΒ' 2,25)
  • Κήρυξοντονλόγον, επίστηθιευκαίρωςακαίρως, έλεγξον, επιτίμησον, παρακάλεσον, ενπάσημακροθυμίακαιδιδαχή. Έσταιγαρκαιρόςότετηςυγιαινούσηςδιδασκαλίαςουκανέξονται, αλλάκατάταςεπιθυμίαςταςιδίαςεαυτοίςεπισωρεύσουσιδιδασκάλουςκνηθόμενοιτηνακοήν, καιαπόμεντηςαληθείαςτηνακοήναποστρέψουσιν, επίδετουςμύθουςεκτραπήσονται. [Κήρυξε τον λόγον του Θεού· συμπαράστεκε και επίβλεπε με αγάπην και προσοχή τους πιστούς, όχι μόνο σε ευκαιρίες καταλλήλες, αλλά και σε περιστάσεις που φαίνονται απρόσφοροι, ελέγξε, επίπληξε, παρηγόρησε και ενίσχυσε με κάθε μακροθυμίαν και κατάληλη διδασκαλία. Διότι θα έρθει καιρός, που οι άνθρωποι δεν θα ανέχονται την υγιά και αγίαν διδασκαλίαν, αλλά σύμφωνα με τις κλίσεις και τις επιθυμίες της αμαρτωλής καρδίας τους, θα επισωρεύουν στον εαυτόν τους ποικίλους ψευδοδιδασκάλους, ώστε να ακούουν από αυτούς διάφορα και παράδοξα, που θα τέρπουν τα αυτιά τους και την μεν αλήθεια δεν θα την προσέχουν, αλλά θα γυρίζουν αλλού τα αυτιά τους. Θα εκτραπούν και θα στραφούν σε μυθολογίες και ψευδολογίες.] (ΠροςΤιμόθεονΒ' 4,2-4)
  • Αγαπητοί, μη παντί πνεύματι πιστεύετε, αλλά δοκιμάζετε τα πνεύματα ει εκ του Θεού έστιν, ότι πολλοί ψευδοπροφήται εξεληλύθασιν εις τον κόσμον. Εν τούτω γινώσκετε το πνεύμα του Θεού· παν πνεύμα ο ομολογεί Ιησούν Χριστόν εν σαρκί εληλυθότα, εκ του Θεού έστι· και παν πνεύμα ο μη ομολογεί τον Ιησούν Χριστόν εν σαρκί εληλυθότα, εκ του Θεού ουκ έστι· και τούτο έστι το του αντιχρίστου ο ακηκόατε ότι έρχεται, και νυν εν τω κόσμω εστίν άδη.[Αγαπητοί, μην δίνετε εμπιστοσύνη σε κάθε πνεύμα ανθρώπων, αλλά να εξετάζετε τους ανθρώπους, που διαβεβαιώνουν ότι έχουν Πνεύμα Θεού και πνευματικά χαρίσματα, εάν πράγματι είναι από τον Θεό, διότι πολλοί ψευδοπροφήτες έχουν βγει στον κόσμο. Μπορείτε να ξεχωρίζετε και να γνωρίζετε το Πνεύμα του Θεού με τούτο το κριτήριον: κάθε δηλ. άνθρωπος που παρουσιάζεται, ότι έχει Πνεύμα Θεού, εάν ομολογεί αδιστάκτως και πιστεύει, ότι ο Ιησούς Χριστός έλαβε σάρκα και ήρθε ως Θεάνθρωπος λυτρωτής στην γη, είναι πράγματι εκ του Θεού. Και κάθε άνθρωπος, που ισχυρίζεται, ότι εμπνέεται από το Πνεύμα, δεν ομολογεί όμως, ότι ο Ιησούς Χριστός ήρθε εκ του ουρανού και έλαβε σάρκα ανθρωπίνη, αυτός δεν είναι από τον Θεόν. Και αυτό ακριβώς, το να αρνείται κανείς την ενανθρώπηση του Υιού του Θεού, είναι το κήρυγμα του αντιχρίστου, περί του οποίου έχετε ακούσει ότι πρόκειται να έρθει.] (Α' Ιωάννου 4,1-3)
  • Αδελφοί, εάνκαιπροληφθήάνθρωποςεντινιπαραπτώματι, υμείςοιπνευματικοίκαταρτίζετετοντοιούτονενπνεύματιπραότητοςσκοπώνσεαυτόν, μηκαισυπειρασθής. [Αδελφοί, εάν από αδυναμία παρασυρθεί κανείς και περιπέσει σε κάποιο αμάρτημα, εσείς οι πνευματικώς προοδευμένοι και ισχυροί, ας διορθώνετε αυτόν και ας τον καθοδηγείτε με πνεύμα πραότητος. Αλλά και εσύ που διορθώνεις άλλον, πρόσεχε τον ευατόν σου, μήπως και ο ίδιος περιπέσεις σε πειρασμόν και παρασυρθείς είτε στο ίδιον αμάρτημα, είτε στο αμάρτημα της υψηλοφροσύνης.] (ΠροςΓαλάτας 6,1)
  • Εν πάση σοφία διδάσκοντες και νουθετούντες εαυτούς. [Να διδάσκετε και να συμβουλεύετε ο ένας τον άλλον.] (Προς Κολασσαείς 3,16)
  • Συγκολλώνόστρακονοδιδάσκωνμωρόν. Διηγούμενοςνυστάζοντιοδιηγούμενοςμωρώ, καιεπίσυντελείαερεί, τίέστιν; [Όποιος διδάσκει άνθρωπον μωρόν, ομοιάζει με εκείνον, που προσπαθεί να συγκολλήσει τα θραύσματα ενός πήλινου δοχείου· Με άνθρωπο που διηγείται ιστορίες σε κάποιο νυστάζοντα, ομοιάζει ο διδάσκαλος εκείνος, που διδάσκει μωρόν και όταν τελειώσει την διδασκαλία του, ο μωρός θα του πει: ''τί συμβαίνει;''. (ΣοφίαΣειράχ 22,8)
  • Έστινανήρπανούργοςπολλώνπαιδευτής, κατηιδίαψυχήάχρηστοςέστιν. [Υπάρχουν άνθρωποι έξυπνοι και επιτήδειοι, οι οποίοι παρουσιάζονται ως διδάσκαλοι των άλλων. Είναι όμως άχρηστοι για τον εαυτόν τους.] (ΣοφίαΣειράχ 37,19)
  • Όπως η φύση παίρνει λαμπρό χρώμα από τον ακτινοβόλο ήλιο, έτσι και η ψυχή μας από τα διδάγματα των πατέρων. (Μέγας Βασίλειος)
  • Όπως εκείνος που πρόκειται να γράψει πάνω σε κερί, κάνει προηγουμένως λεία την επιφάνεια και τότε χαράζει τα γράμματα που θέλει, έτσι και η καρδιά που πρόκειται να υποδεχθεί πνευματική διδασκαλία και Θεία λόγια, πρέπει να καταστεί καθαρή, από τα αντίθετα φρονήματα. (Μέγας Βασίλειος)
  • Αν δεχόμαστε τη διδασκαλία του Κυρίου, όπως φέρεται το παιδί στα μαθήματα, όπου δεν αντιλέγει, δεν δικαιολογείται στους διδασκάλους του και δέχεται τη διδασκαλία τους με εμπιστοσύνη και προθυμία, τότε θα δεχθούμε τη Βασιλεία του Θεού. (Μέγας Βασίλειος)
  • Δεν παραμένει το μάθημα που γίνεται με τη βία, ενώ όποιο γίνεται με τέρψη και ευχαρίστηση, μπαίνει και κάθεται μονιμότερο στις ψυχές. (Μέγας Βασίλειος)
  • Είναι πρέπον και εύλογο, ένας διδάσκαλος, όταν θέλει να διδάξει, να εξετάζει πρώτα τι ακροατές έχει, όμοια και οι ακροατές να εξετάζουν τι διδάσκαλος είναι. (Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός)
  • Η μεγαλύτερη από όλες τις ασχήμιες είναι, να κηρύττεις σε κάποιον να κάνει αυτό, το οποίο δεν κάνεις εσύ ο ίδιος. (Μέγας Αντώνιος)
  • Όπως ακρβώς το λυχνάρι, όταν αυτό γίνει φωτεινό, μπορεί να ανάψει μύρια λυχνάρια, αν σβήσει όμως, δεν θα μπορέσει ούτε στο ίδιο να δώσει φως, ούτε να ανάψει άλλα λυχνάρια, έτσι και στην περίπτωση του καθαρού βίου, αν το φως που είναι μέσα μας είναι λαμπρό, θα δημιουργήσουμε μύριους μαθητές και δασκάλους, καθιστάμενοι σαν πρότυπο. Γιατί δεν θα μπορέσουν να ωφελήσουν τόσο τους ακροατές τα λόγια μου, όσο η ζωή μου. Δίδαξε λοιπόν με το παράδειγμά σου. Αυτή η διδασκαλία είναι άριστη και κάνει αχρείαστη την διδασκαλία με τα λόγια. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Εκείνος που πασχίζει να διδάσκει τον πλησίον, δεν ευεργετεί τόσο πολύ εκείνον, όσο τον εαυτόν του και αποκομίζει διπλό κέρδος, αφού απολαμβάνει και μεγαλύτερη αμοιβή από τον Θεό και με εκείνα που προσπαθεί να διδάξει τον αδελφό του, θυμάται και ανανεώνει στη μνήμη μόνος του, εκείνα τα οποία έχουν λεχθεί. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όπως η γη που δεν καλλιεργείται, μεταβάλλεται σε χέρση και γεμίζει από αγριόκλαδα, έτσι και στην ψυχή που δεν απολαμβάνει πνευματική διδασκαλία, φυτρώνουν αγκάθια και τριβόλια. Όπως τα σώματα που δεν καθαρίζονται στο λουτρό, είναι γεμάτα από ρύπο και ακαθαρσία, έτσι και η ψυχή που δεν απολαμβάνει πνευματική διδασκαλία, έχει πάνω της πολλές κηλίδες από τα αμαρτήματά της. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Όταν εμείς καθημερινώς ακούμε τους Αποστολους και τους Προφήτες με τους λόγους τους και συνεχώς απαγγέλουμε ρητά από την Αγία Γραφή και μετά δυσκολίας συγκρατούμε τον εαυτόν μας από τα διάφορα πάθη, τότε εκείνοι οι οποίοι ουδέποτε απολαμβάνουν την Θεία διδασκαλία, ποιά ελπίδα σωτηρίας θα έχουν; (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Είναι επικίνδυνη η ακρόαση, όταν δεν προστεθούν στα λόγια και τα έργα. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Γιατί πες μου, ποιό είναι το όφελος, αν ένα δένδρο εκτείνεται σε μεγάλο ύψος και έχει πλούσιο φύλλωμα, δεν έχει όμως καρπό; Έτσι και ο Χριστιανός δεν ωφελείται καθόλου από τα ορθά δόγματα και διδάγματα, αν αμελεί τον ορθό βίο. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Μετά το κήρυγμα, όσοι το άκουσαν οφείλουν να καταβάλλουν τόκο. Και τόκος της διδασκαλίας δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η εφαρμογή της και η απόδειξή της με καλά έργα. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Να μην προσπαθήσουμε να γιατρέψουμε τους άλλους, όταν εμείς οι ίδιοι είμαστε γεμάτοι από έλκη! (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Ο μεν φονέας σκοτώνει μόνο το σώμα και το παραδίδει στο θάνατο της παρούσης ζωής. Εκείνος, ο οποίος ομιλεί για να είναι ευχάριστος στους ακροατές του και τους κάνει κατ' αυτόν τον τρόπο αμελείς, φονεύει την ψυχή τους και την παραδίδει στην αιώνια κόλαση και τιμωρία... (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Ο καλός δάσκαλος είναι ολιγόλογος, αλλά τα λόγια του έχουν βαρύτητα. Είναι αξιόπιστος, έμπειρος, συνετός, τολμηρός και θαρραλέος. Υπομένει και επιμένει να συμβουλεύει, να προτρέπει καθημερινά, να διδάσκει, να παρακινεί στο καλό έως ότου καρποφορήσει η διδασκαλία του. Δεν απογοητεύεται. Και δεν βοηθεί τους μαθητές του μόνο με το λόγο του αλλά και με τις προσευχές του! (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Όποιος δεν μπόρεσε να γίνει δάσκαλος των παιδιών του, πώς θα γίνει δάσκαλος άλλων; Αν δεν καταφέρει να διαπαιδαγωγήσει σωστά τα παιδιά του, πώς θα μπορέσει να ωφελήσει τους άλλους; (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Το συμπεριφέρεται κανείς πάντοτε με επιείκεια στους μαθητές του, όταν μάλιστα αυτοί έχουν απόλυτη ανάγκη αυστηρότητας, αυτό δεν είναι γνώρισμα διδασκάλου, αλλά γνώρισμα καταστροφέως και εχθρού... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όπως οι κακές (πλανεμένες) διδασκαλίες οδηγούν συνήθως σε ακάθαρτη ζωή, έτσι και η διεφθαρμένη ζωή, γέννησε κακές διδασκαλίες. Όπου όμως υπάρχει πνευματική διδασκαλία, εκεί υπάρχει σωφροσύνη και σεμνότητα και επιείκεια. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Εμείς μιμούμαστε τους οικοδόμους. Με συστηματικό τρόπο οικοδομούμε τις ψυχές. Διότι φοβόμαστε, μήπως η προσθήκη νέων διδαγμάτων, ενώ η προηγούμενη διδασκαλία είναι ακόμα νωπή (φοβόμαστε μήπως) καταστρέψει και τα προηγούμενα διδάγματα, αφού η διάνοια δεν αντέχει, να τα συγκρατήσει όλα μαζί. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Δεν έχουμε σκοπό να πούμε πολλά, αλλά να ακούσετε με προσοχή όσα ακούγονται και αφού τα καταλάβετε, να έχετε λάβει από την μάθηση αυτή πνευματική ωφέλεια. Γιατί και η στοργική μητέρα δεν τρέφει, με το να ρίχνει στο στόμα του παιδιού της πολλή τροφή και μάλιστα απότομα, γιατί το παιδί θα βγάζει την τροφή αυτή, ενώ όταν η μητέρα το ταϊζει με λίγη - λίγη τροφή, το ταϊζει χωρίς κόπο. Έτσι και σε εσάς, για να μην βγάλετε αυτό που σας δίνετε, δεν γέρνουμε το ποτήρι της διδασκαλίας απότομα, αλλά σας το χωρίσαμε σε πολλές ενότητες (μέρες), για να μπορέσετε να τα αφομοιώσετε με σιγουριά. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όπως ακριβώς ένα ασθενικό στομάχι δεν μπορεί να δεχτεί υγιεινές τροφές και δυσκολοχώνευτες, έτσι και η ψυχή που είναι κυριευμένη από αλαζονεία και ταραχή και είναι αποχαυνωμένη, δεν μπορεί να δεχτεί πνευματικό λόγο. Και όπως το να πεινάει κανείς είναι δείγμα σωματικής υγείας, έτσι και το να επιθυμεί λόγους πνευματικούς είναι δείγμα ψυχικής υγείας. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Τότε περισσότερο αυξάνεται η περιουσία μας, τότε περισσότερο προκόβει ο πνευματικός μας πλούτος, όταν με αφθονία παρέχουμε την διδασκαλία σε εκείνους που επιθυμούν να την λάβουν. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Μιλώ με μεγάλη ευκολία, όχι εξαιτίας της δικής μου δυνάμεως, αλλά εξαιτίας της δικής σας προθυμίας να με ακούτε. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Ο ομιλητής τίποτε άλλο δεν χρειάζεται τόσο πολύ, όσο τον ευμενή ακροατή. Πραγματικά, όταν δει την προθυμία των ακροατών, φουντώνει, δυναμώνεται και ο ίδιος, τονώνεται πολύ... Βλέπει, πως όσο εκείνος παραθέτει το πνευματικό τραπέζι, τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Πρέπει εκείνος που θέλει να έχουν αποτέλεσμα τα λόγια του στους ακροατές του, να μην σταματάει να δίνει παραινέσεις και συμβουλές για τα ίδια πράγματα, ούτε να μεταπηδάει σε άλλο θέμα, μέχρις ότου δει, ότι η προηγούμενη παραίνεσή του ρίζωσε καλά στην ψυχή τους. Αυτό κάνουν και οι δάσκαλοι· δεν οδηγούν τα παιδιά στο συλλαβισμό, μέχρις ότου διαπιστώσουν, ότι έμαθαν καλά τα γράμματα. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Επειδή τους ακροατές δεν τους εντυπωσιάζει τόσο πολύ η χορήγηση των μελλόντων αγαθών του ουρανού, όσο τους φοβίζει η απειλή των τιμωριών της αιωνίου κολάσεως, γι' αυτό κατ' ανάγκη καταλήγω λέγοντας: ''Όλοι μας πρέπει να παρουσιαστούμε μπροστά στο βήμα του Χριστού''. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Θα 'θελα (όσα ακούτε), να μην τα κρατάτε για τον εαυτόν σας, αλλά να τα διδάσκετε και σε άλλους..., αλλά και με τα έργα σας να καθοδηγείτε τους γύρω σας, για την προκοπή τους στη Χριστιανική ζωή. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Στην διδασκαλία του ο Απόστολος Παύλος, δεν συνομιλεί σαν δάσκαλος προς τους μαθητές, αλλά σαν μαθητής με ισότιμους μαθητές, εξισώνοντας έτσι τον λόγο του. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Είναι κάπως ασθενέστερη η γυναίκα επιπόλαια και άστατη. Γι' αυτό τοποθέτησε ως διδασκάλους του Ευαγγελίου τους άντρες, ώστε να ωφελήσει και τους δύο. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Στη ζωή σου πρέπει να μυρίζεις την ευωδία της γνώσεως και της σοφίας του Θεού, έτσι ώστε εκείνοι που ακούν τα λόγια της διδασκαλίας σου, να ευωδιάζονται τα αισθητήρια της ψυχής τους και να ευφραίνονται με πνευματική ευφροσύνη. (ΆγιοςΣυμεώνοΝέοςΘεολόγος)
  • Πολλοί πλάνοι και ψευδοδιδάσκαλοι υπάρχουν. (ΆγιοςΣυμεώνοΝέοςΘεολόγος)
  • Μην γίνεις μαθητής εκείνου που επαινεί τον εαυτό του, για να μην μάθεις υπερηφάνεια αντί ταπείνωση. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
  • Θέλεις με σύντομο τρόπο να διδάξεις σε κάποιον την ουσία του Χριστιανισμού; Δίδαξέ τον την προσευχή, την αφοσίωση στην Εκκλησία και την υπομονή στις θλίψεις. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
  • Δεν είναι ποτέ δυνατόν με γήϊνες διδασκαλίες, να θεραπεύσουμε αυτούς που είναι πεσμένοι στη γη. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
  • Είναι δυνατόν με παραδείγματα, από την φύση να διδασκόμαστε καλώς, όλα τα πνευματικά. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
  • Αν είμασταν νηφάλιοι και είχαμε πνευματική διαύγεια και σωφροσύνη, θα αρκούσε ένας ψαλμός, για να μας διδάξει ολόκληρη την Χριστιανική αρετή. (Όσιος Παχώμιος)
  • Όπως το ζωγραφισμένο νερό δεν ξεδιψάει τον διψασμένο άνθρωπο, έτσι και αυτός που διδάσκει, χωρίς να έχει κτήμα την αρετή, δεν μπορεί να την μεταδώσει στους άλλους. (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
  • Σε κάθε περίπτωση να κάνεις πως δεν γνωρίζεις τίποτε, για να μην σε κυριέψει ο εγωϊσμός. Να πιστέψεις ότι για κάθε πράγμα έχεις ανάγκη να σε διδάξουν και όχι να διδάξεις εσύ τους άλλους. Και αν είναι αναγκαίο να διδάξεις, αυτό να το κάνεις με ταπείνωση, για να ωφελήσεις τους ακροατές σου. Λάλησε σαν μαθητευόμενος και όχι σαν διδάσκαλος. (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
  • Δεν πρέπει να διδάσκει τους άλλους, εκείνος που ταράσσεται, διότι στερείται ψυχικής υγείας. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
  • Πώς θα οδηγήσεις άλλους στην αγάπη του Θεού, αν εσύ προηγουμένως δεν έχεις γνωρίσει τον Θεό; Ενώ είσαι άρρωστος, προσπαθείς να κάνεις τους άλλους καλά; Πρέπει να γνωρίζεις, ότι πρώτα θα καθαριστείς εσύ και μετά θα καθαρίσεις τους άλλους. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
  • Άνθρωπος που διδάσκει, αλλά δεν εκτελεί όσα διδάσκει, είναι όμοιος με τη βρύση. Διότι ποτίζει και πλένει όλους, αλλά δεν μπορεί να καθαρίσει τον εαυτό της. Αν η ζωή μας δεν έχει σχέση με τα λόγια μας και τα λόγια μας δεν ανταποκρίνονται με τη ζωή μας, μοιάζουμε με ψωμί δίχως αλάτι. (Όσιος Ποιμήν)
  • Όπως είναι αδύνατον, χωρίς λάδι και φωτιά, να ανάβει το λυχνάρι και να φωτίζει το σπίτι, έτσι και η ψυχή είναι αδύνατον, χωρίς Άγιο Πνεύμα και θεία φωτιά, να ομιλεί με δύναμη για τα θεία και να φωτίζει τους ανθρώπους. Γιατί κάθε τέλειο δώρο έρχεται από ψηλά, από τον Πατέρα των φώτων, και δίνεται σαν βραβείο σε κάθε ψυχή που αγαπά τον Θεό. (Άγιος Νικήτας ο Στηθάτος)
  • Όποιος μιλά ή γράφει για τους Αγίους Πατέρες και δεν έχει καθαρισθή από τα πάθη, μοιάζει με τενεκέ που μέσα έχει μέλι, αλλά μυρίζει πετρέλαιο. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Άνθρωποι που έχουν εγωισμό και κακότητα (ας λένε ότι είναι Χριστιανοί), να μην κουράζεσαι, για να τους πείσεις να καταλάβουν την Αλήθεια, γιατί μέσα τους (αυτή) η Αλήθεια δεν χωράει... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Εκείνος που κηρύττει εγωιστικά το λόγο του Θεού και με ταραχή (από τα πάθη του), μοιάζει με τον σκαντζόχοιρο, που μεταφέρει τις ρώγες των σταφυλιών πάνω στα αγκάθια του, για να ταϊσει τα παιδιά του και με τις νευρικές κινήσεις του, περισσότερο ματώνει τα παιδιά του - όταν ιδίως είναι ευαίσθητα - παρά τα τρέφει. Όσοι όμως έχουν διάκριση και την πικρή αλήθεια την γλυκαίνουν με την καλοσύνη τους και την λένε με πολλή απλότητα και ωφελούν πιο θετικά από τα γλυκά λόγια, όπως και τα πικρά φάρμακα ωφελούν περισσότερο από τα γλυκά σιρόπια. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Να μην χάνουμε το χρόνο μας άσκοπα, νουθετώντας ανθρώπους πνευματικά, ενώ αυτοί αναπαύονται στις κοσμικές συζητήσεις και θέλουν εγωιστικά, να εκφέρουν γνώμες. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Δεν βοηθάει να κάνεις στον άλλον τον δάσκαλο και να τον ελέγχεις για τις συνήθειές του, αν εκείνος δεν σου δώσει το δικαίωμα. Είναι σαν να μπει κάποιος στο κελλί μου και να μου αλλάξει τα πράγματα, να μου βάλει το κανδήλι εδώ, το κρεββάτι εκεί, να κρεμάσει το κομποσχοίνι αλλού, χωρίς να με ρωτήσει. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Πολλές φορές βλέπω στον αγώνα του άλλου, κάτι καταλαβαίνω ή ξέρω τι έχει κάνει, όμως από σεβασμό δεν του λέω τίποτε, αν δεν μου το πει ο ίδιος. Το θεωρώ εκβιασμό, ατιμία, να του το πω, την στιγμή που εκείνος δεν θέλει μόνος του να το φανερώσει. Είναι λεπτό το θέμα, γιατί θα τον ρεζιλέψεις. Πώς να βιάσεις τον άλλον; Υπάρχει ελευθερία. Εκτός αν δω, ότι κινδυνεύει και δεν πρόκειται να βοηθηθεί από αλλού ή ότι έχει άγνοια και θα σπάση τα μούτρα του, θα καταστραφεί, τότε θα κοιτάξω με τρόπο να του πω κάτι. Είναι καλύτερα να δίνεις στον άλλον να καταλαβαίνει που φταίει, εφόσον το ζητήσει και να χτυπά μόνος του τον παλαιό του άνθρωπο, γιατί έτσι πονά λιγότερο. Βλέπεις και ένα παιδάκι, όταν πέσει μόνο του και χτυπήσει, κλαίει λιγότερο από ό,τι κλαίει, αν πέσει, γιατί το έσπρωξε ένα άλλο παιδί. Για να πει κανείς στον άλλον να κάνει κάτι, πρέπει αυτός που θα το ακούσει να είναι ταπεινός και αυτός που θα το πει να είναι δέκα φορές πιο ταπεινός και να προσπαθεί να το εφαρμόζει αυτό που θα πει. Θα κάνω ενάμισι εγώ, για να πω στον άλλον να κάνει ένα και πάλι θα σκεφθώ αν το πω. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όποιος έχει ταπείνωση, δεν κάνει τον δάσκαλο, μόνο ακούει. Και όταν του ζητηθεί η γνώμη του, τότε ταπεινά την λέει. (ΆγιοςΠαϊσιοςοΑγιορείτης)
  • Με διδάσκουν περισσότερο οι πτώσεις παρά οι διδασκαλίες και η ζωή των Αγίων. Όπως όταν συναντήσουμε ένα τρακαρισμένο αυτοκίνητο με τραυματίες, αυτό μας διδάσκει περισσότερο από τις πινακίδες της τροχαίας. (ΆγιοςΠαϊσιοςοΑγιορείτης)
  • Όποιος θέλει να διδάξει τους άλλους δίχως να έχει αρετή, ματαίως κοπιάζει και δεν τους ωφελεί. (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
  • Όταν ακούς ωφέλιμο λόγο, μην κρίνεις εκείνον που διδάσκει, για να μην στερηθείς την ωφέλιμη νουθεσία. (Όσιος Θαλάσσιος)
  • Εκείνοι που έχουν τον Θεϊκό πλούτο του Πνεύματος μέσα τους, όταν απευθύνουν σε άλλους λόγια πνευματικά, τα μεταδίδουν στους συνομιλητές τους σαν να τα βγάζουν από το θησαυρό που έχουν μέσα τους (Ματθ. 12,35). Όσοι όμως δεν απέκτησαν αυτόν το θησαυρό στο βάθος της καρδιάς τους, από τον οποίο αναβρύζει αγαθοσύνη Θεϊκών ενθυμήσεων και μυστηρίων και βαθύτατων λόγων, αλλά ανθολογούν ορισμένα μόνο από τη μία και την άλλη Γραφή και τα έχουν στην άκρη της γλώσσας τους ή άκουσαν και από πνευματικούς ανθρώπους, κομπάζουν στους λόγους αυτούς, προβάλλοντας τα ξένα σαν δικά τους και εμφανίζονται σαν γονείς ξένων τέκνων. Αυτοί, στους άλλους μεν πρόσφεραν άκοπη την απόλαυση των λόγων, οι ίδιοι όμως μετά την ομιλία τους βρέθηκαν να μοιάζουν με φτωχούς, γιατί ο κάθε λόγος τους, σαν να γύρισε σ' εκείνον από τον οποίο τον πήραν και αυτοί έμειναν χωρίς δικό τους θησαυρό, από τον οποίο να μπορούν και τον εαυτό τους πρώτα να ευφραίνουν και τους άλλους να ωφελούν. Γι' αυτό πρέπει πρώτα να ζητούμε από το Θεό να βάλει μέσα μας αυτόν τον αληθινό πλούτο, και τότε θα είναι εύκολο και τους άλλους να ωφελούμε και να τους μεταδίδουμε λόγους πνευματικούς και Θεία μυστήρια. Γιατί έτσι ευδόκησε η αγαθότητα του Θεού να κατοικήσει σε κάθε έναν που πιστεύει. «Όποιον με αγαπά, λέει, θα τον αγαπήσει ο Πατέρας μου· θα τον αγαπήσω και εγώ και θα του φανερώσω τον εαυτό Μου. Εγώ και ο Πατέρας θα έρθουμε και θα κατοικήσομε σ' αυτόν (Ιωά. 14,21 και 2)». (ΆγιοςΜακάριοςοΑιγύπτιος)
  • Αν θέλεις να διδάξεις την αγάπη του Θεού, μην λες λόγια. Προσπάθησε να είσαι πάντοτε ευγενής και αξιαγάπητος. (ΆγιοςΝικόλαοςοΚαβάσιλας)
  • Καλή είναι η διδασκαλία, αλλα με έναν όρο: Εκείνος που διδάσκει, να εφαρμόζει αυτά που διδάσκει. (Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος)
  • Αυτοί που ο νους τους δεν φωτίζεται από την Θεία διδασκαλία, κρατούν το νου τους μακριά από την αλήθεια. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
  • Μην θέλεις να με πείσεις με τα λόγια, αλλά με τα έργα σου. Μισώ τα διδάγματα εκείνων, των οποίων η ζωή είναι αντίθετη. (ΆγιοςΓρηγόριοςοΘεολόγος)
  • Πρέπει να καθαρίσουμε πρώτα τους εαυτούς μας και έπειτα να καθαρίσουμε άλλους. Να αποκτήσουμε σοφία και έπειτα να κάνουμε και τους άλλους σοφούς. Να γίνουμε φως, για να φωτίσουμε. Να πλησιάσουμε οι ίδιοι τον Θεό, για να φέρουμε κοντά και τους άλλους. Να αγιαστούμε, για να αγιάσουμε. Να πιάσουμε και να οδηγήσουμε με τα χέρια, να συμβουλέψουμε με σύνεση. (ΆγιοςΓρηγόριοςοΘεολόγος)
  • Το βίωμα προηγείται της μεταδόσεως. (ΆγιοςΔιονύσοοςοΑρεοπαγίτης)
  • Είναι επικίνδυνο να διδάσκει κανείς, εάν δεν έχει φθάσει στα κατάλληλα μέτρα δια του πρακτικού βίου. Γιατί όπως ακριβώς, αν κάποιος έχει ετοιμόρροπο σπίτι και δεχτεί φιλοξενούμενους, θα τους κάνει κακό, με το ενδεχόμενο γκρέμισμα του σπιτιού, το ίδιο και όσοι προηγουμένως δεν οικοδομούν τον εαυτόν τους, προξενούν απώλεια και σε αυτούς που έρχονται κοντά τους. Γιατί με το λόγο τους προκαλούν σωτηρία, αλλά με το κακό παράδειγμα της ζωής τους, βλάπτουν πολύ τους αγωνιστές. (Αγία Συγκλητική)
  • Ο Χριστός στην αρχή της δράσης Του, κήρυξε στην Ναζαρέτ, για να διδάξει και εμάς, ότι πρώτα πρέπει να ευεργετούμε και να διδάσκουμε τους οικείους μας και μετά να απλώνουμε την φιλανθρωπία μας στους υπόλοιπους. (ΆγιοςΘεοφύλακτοςΒουλγαρίας)
  • Εάν σας αξιώσει ο Κύριος να ζείτε την (απανταχού) παρουσία Του, δεν θα χρειαστείτε διδασκαλίες. Αυτό θα σας τα διδάσκει όλα... (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
  • Είναι εύκολο να διδάξεις ένα ζώο. Είναι εύκολο να διδάξεις έναν αδαή. Αλλά είναι δύσκολο να διδάξεις έναν αμαθή, που ήδη έγινε δάσκαλος στους άλλους. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
  • Υπερήφανος άνθρωπος είναι εκείνος που θέλει να διδάσκει όλους, αλλά ο ίδιος δεν θέλει να διδαχθεί από κανέναν τίποτα. Απεναντίας, ταπεινός είναι εκείνος που κανέναν δεν θέλει να διδάξει, αλλά συνεχώς θέλει να διδάσκεται από κάποιον, οποιοσδήποτε και αν είναι αυτός. Ένα άδειο καύκαλο καλαμποκιού σηκώνει το κεφάλι του πάνω από το χωράφι, ενώ το γεμάτο σπόρους γέρνει προς τα κάτω, με σκυμμένο το κεφάλι. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
  • Εάν αυτά που σας λέω συμφωνούν με ό,τι λέγουν οι Άγιοι Πατέρες, να τα ακολουθήσετε. Αν δεν συμφωνούν, να τα απορρίψετε. (Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς)
  • Το να διδάσκεις τους άλλους είναι τόσο εύκολο, όσο το να ρίχνεις πέτρες από ένα καμπαναριό! Το να εφαρμόζεις όμως όσα διδάσκεις, αυτό είναι σαν να ανεβάζεις τις πέτρες εκεί πάνω... Τόσο διαφέρει η διδασκαλία, από την εφαρμογή... (Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ)
  • Δεν υπάρχει πια λόγος (διδασκαλίας), γιατί όταν οι αδελφοί ρωτούσαν τους γέροντες και έκαναν όσα εκείνοι τους συμβούλευαν, ο Θεός έδινε λόγο, για να ωφεληθούν εκείνοι που ρωτούσαν. Τώρα όμως, επειδή ρωτάνε αλλά δεν εφαρμόζουν όσα ακούνε, πήρε ο Θεός τη Χάρη του λόγου από τους γέροντες. Δεν βρίσκουν πια τι να πούνε, γιατί δεν υπάρχει εργάτης της αρετής. (Αββάς Φήλικας)
  • Αν θυμόμασταν τα λόγια των Αγίων Γερόντων, αν τα μελετούσαμε, δύσκολα θα πέφταμε στην αμαρτία, δύσκολα θα παραμελούσαμε τους εαυτούς μας Γιατί αν όπως ακριβώς μας συμβούλευσαν εκείνοι, δεν καταφρονούσαμε τα μικρά και όσα θεωρούμε ασήμαντα, δεν θα φτάναμε να πέσουμε στα μεγάλα και βαριά. (Αββάς Δωρόθεος)
  • Μην έχετε την έπαρση, ώστε να θέλετε να διδάξετε κάτι σε κάποιον άλλο, αν δεν το έχετε πρώτα εσείς οι ίδιοι εφαρμόσει. Αυτή είναι η εντολή, που ο Κύριος μας άφησε και η τακτική που ο Ίδιος ακολούθησε. Η Αγία Γραφή λέει: "Όσα ο Ιησούς άρχισε να κάνει και να διδάσκει" (Πράξεις 1,1). (Αββάς Νισθερώ)
  • Δύο είναι οι αιτίες που κάνουν αναποτελεσματική την πνευματική διδασκαλία: α) ή αυτός που διδασκει δεν διαθέτει παράλληλη εμπειρία, ώστε να μαρτυρεί με την ζωή του αυτό που διδάσκει και γι' αυτό οι προσπάθειές του παραμένουν άκαρπες και β) ή ο ακροατής είναι εμπαθής και γι' αυτό η σκληρή καρδιά του δεν ανταποκρίνεται ατο Θείο κάλεσμα. (ΑββάςΝισθερώ)
  • Χριστιανός που δεν ευεργετεί τον άλλο και δεν έφερε κάποιον κοντά στο Χριστό, δεν είναι Χριστιανός. (ΕπίσκοποςΑυγουστίνοςΚαντιώτης)
  • Όπως υπάρχουν πολλών ειδών ασθένειες στο σώμα και δεν θεραπεύονται με ένα μόνο ιατρικό φάρμακο, έτσι και ο καλός ποιμήν (και διδάσκαλος), δεν μπορεί με ένα τρόπο διδασκαλίας να αναπαύει, ούτε να διορθώσει όλους τους χαρακτήρες των ανθρώπων. Άλλη διδασκαλία χρειάζεται για τους άνδρες και άλλη για τις γυναίκες, άλλη συμβουλή αρμόζει στους άνδρες και άλλη στους νέους. Από άλλες διδαχές ωφελούνται οι πλούσιοι και από άλλες οι φτωχοί. Άλλη παρηγοριά αρμόζει στους χαρούμενους και άλλη στους λυπημένους, άλλη θεραπεία θέλουν οι υγιείς και άλλη οι ασθενείς. Άλλη αντιμετώπιση στους άρχοντες και άλλη στους δούλους. Άλλη προτροπή χρειάζονται οι τολμηροί και άλλη οι δειλοί. Άλλη καλοσύνη ταιριάζει στους πράους και άλλη στους οργίλους. Άλλα λόγια επιβάλλονται στους διαδασκάλους και άλλα στους αγράμματους. (Μητροπολίτης Άνθιμος ο Ίβηρας)
  • Μην υποδεικνύεις, διότι διδασκαλία δίχως θέληση του άλλου, έχθρα είναι και γίνεται αμαρτία και σε εκείνων που ακούει και δεν κάνει και εσύ στεναχωρείσαι και ταράζεσαι. Στον άλλο να λέγεις τόσα, όσα νομίζεις ότι θα σηκώσει, όχι περισσότερα. (Γέροντας Ιερώνυμος της Αιγίνης)
  • Σε όσους δεν πιστεύουν, δεν λέω βαρειά πνευματικά λόγια, για να μην κολαστούν πολύ. ''Ο γνους και μη ποιήσας δαρήσεται πολλά''. (Γέροντας Χαράλαμπος ο Κομποσχοινάς)
  • Οι σημερινοί άνθρωποι δεν έρχονται προς το φως, γιατί είναι πονηρά τα έργα τους, όπως έλεγε και ο Κύριος στο Ευαγγέλιο. Και όταν πηγαίνουν να μιλήσουν με κάποιον και ν' ακούσουν λόγο Θεού, πάλι μπερδεύονται πιο πολύ, επειδή τα έργα τους είναι πονηρά... (Γέροντας Αμβρόσιος Λάζαρης)
  • Διαπίστωσα, ότι αν η Χάρη δεν φωτίσει τον άνθρωπο, τα λόγια όσα και αν του ομιλήσεις, δεν βγάζουν καμμία ωφέλεια. Προς στιγμή τα ακούει και την άλλη στρέφει πάλι αιχμάλωτος στα ίδια. Εάν όμως ευθύς, μαζί με τον λόγο ενεργήσει η Χάρη, τότε γίνεται εκείνη την ώρα αλλοίωση, με την αγαθή προαίρεση του ανθρώπου. Και αλλάζει θαυμαστώς η ζωή του, από την ώρα εκείνη. Αυτό συμβαίνει, σε όσους δεν σκλήρυναν από μέσα τους ακοή και συνείδηση. Όσοι όμως παρακούουν και εμμένουν στα θελήματά τους, ημερονύχτια να τους ομιλείς από την σοφία των Πατέρων και θαύματα μπροστά τους να κάνεις, ούτε ρανίδα ωφελείας θα λάβουν. Μόνο θέλουν να έρχονται να μιλούν, να περάσει η ώρα τους, χάριν της ακηδίας... (Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής)
  • Αυτοί που δεν με ζητούν να μάθουν και να τους πω κάτι ψυχωφέλιμο, εγώ δεν τους ομιλώ γι' αυτά. Μάλιστα, ούτε ο Κύριος λέει να ομιλείς, όταν δεν σε ερωτούν, αλλά λέει: ''τω αιτούντι σε δίδου''. Δεν λέει: ''τω μη αιτουμένω''. Τους μη ζητούντας, ωφελεί η προσευχή. Να τους ευχόμαστε να έρθουν εις συναίσθηση και να μετανοήσουν. (Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής)
  • Προσέχετε, μην την πάθετε σαν την καμπάνα. Η καμπάνα καλεί τους πιστούς στην Εκκλησία και την σωτηρία, ενώ η ίδια μένει απ' έξω... (Γέροντας Γερβάσιος Παρασκευόπουλος)
  • Ο άνθρωπος μία φορά παίρνει το μάθημά του. Άμα δεν το πάρει την πρώτη, θα πει ότι κάτι τρέχει στο υποσυνείδητό του, που τον εμποδίζει... (Γερόντισσα Γαβριηλία Παπαγιάννη)
  • Τίποτε δεν είναι τόσο εύκολο, όσο να διδάσκεις τους άλλους καί τίποτε δεν είναι τόσο δύσκολο, όσο να εκτελείς αυτά πού διδάσκεις. (Γέροντας Κλέοπας Ήλιε)
  • Να μη βιαζόμαστε και να μην αγχωνόμαστε να μιλήσουμε στον άλλον για τον Θεό. Να μιλάμε στον άλλον για τον Θεό, μόνο όταν αυτός μας το ζητήσει, γιατί τότε είναι η ώρα του. (π. Βαρνάβας Γιάγκου)
  • Για να πούμε ένα πνευματικό λόγο σε κάποιον, χρειάζονται κάποιες προϋποθέσεις δηλ. να έχουμε καθαρότητα καρδιάς, καθαρότητα κινήτρων και πνευματικό ανάστημα. Αν δεν υπάρχουν αυτά, είναι καλύτερα να σιωπήσουμε. (π. ΒαρνάβαςΓιάγκου)
  • Όταν ο νους του ανθρώπου σκοτιστεί από υλικό φρόνημα, τότε δεν δέχεται τον πνευματικό λόγο. (Είπε Γέρων)
  • Την απόλαυσή μας να την γυρεύουμε μέσα στους Θείου Λόγους και γιορτή μας να είναι οι διηγήσεις των Αγίων Πατέρων. Μην επιδιώκουμε την απόλαυση της γαστέρας, αλλά την πνευματική ευφροσύνη. (Είπε Γέρων)
  • Πολύ συχνά, η σιωπή μας και οι προσευχές μας, συντελούν περισσότερο στο να διδάξουμε τους άλλους πως να γνωρίσουν τον Θεό, από όλα τα λόγια, που θα μπορούσαμε να τους πούμε. Το απλό γεγονός, ότι επιθυμείς να δοξάσεις το Θεό μιλώντας γι' αυτον, δεν είναι και σίγουρο σημάδι, πως θα το πετύχεις. Και αν Εκείνος σε προτιμά σιωπηλό; Δεν έμαθες ποτέ, ότι η σιγή Τον δοξάζει; (Κάλλιστος Ware)
  • Κάθε άνθρωπος μπορεί να μας διδάξει, αρκεί να του το ζητήσουμε με ταπείνωση. Ο Θεός βλέποντας την ταπείνωσή μας, θα τον φωτίσει και θα μας διδάξει σοφά. (Παναγόπουλος)
  • Είναι υποχρεωμένος ο Χριστιανός να νουθετεί τον πλησίον του που αμαρτάνει, με σκοπό να διορθωθεί και όχι για κανέναν άλλο λόγο. Μέχρι και την καλημέρα να του κόψει, με σκοπό να διορθωθεί. Και αν τελικά δεν διορθώνεται, τον αφήνει στην ησυχία του, ωστόσο εκείνος έκανε αυτό που έπρεπε. Αυτό βέβαια, πρέπει να γίνεται με διάκριση και αγάπη, ώστε να μην παρουσιάζεται σαν δάσκαλος και προϋποθέτει, ότι και η δική το ζωή είναι φωτεινή και ακέραια, ώστε να μην τον προσάπτουν πράγματα και αμαρτίες που αυτοί υποδεικνύουν σ' αυτούς. (Παναγόπουλος)
  • Βλέπετε, ότι όταν οι Πρωτόπλαστοι αμάρτησαν στον παράδεισο, ο Θεός δεν έμεινε σιωπηλός, αλλά τους μίλησε διακριτικά, με σκοπό οι Πρωτόπλαστοι να καταλάβουν το λάθος τους και να μετανοήσουν. Άσχετα αν τελικά οι Πρωτόπλαστοι δεν μετανόησαν και εκδιώχθηκαν από τον παράδεισο. Έτσι πρέπει να πολιτεύομεθα και εμείς. (Παναγόπουλος)
  • Προσέξτε μην πέσετε στην παγίδα και υποσχεθείτε σε κάποιον που θέλετε να φέρετε στο δρόμο του Θεού, ότι ερχόμενος στον Χριστιανισμό θα του έρθουν τα πράγματα στη ζωή του ευνοϊκά και δεν θα έχει πειρασμούς και προβλήματα. Ο Θεός δεν υπόσχεται, ότι η ζωή του Χριστιανού στον κόσμο τούτο θα είναι παραδεισένια. Παράδεισο υπόσχεται στην άλλη ζωή. (Παναγόπουλος)
  • Ο άνθρωπος που μιλάει στο μυαλό του ανθρώπου και όχι στην καρδιά του ανθρώπου, δεν έχει καμμία επιτυχία στο κήρυγμα. (Παναγόπουλος)
  • Διδάσκαλος χωρίς βιβλία, είναι ράφτης χωρίς βελόνα. (Αδαμάντιος Κοραής)
  • Οι ανόητοι δεν διδάσκονται από τα λόγια, αλλά από τις συμφορές. (Δημόκριτος)
  • Παίρνε μαθήματα από τα ξένα παραδείγματα και έτσι θα γλυτώσεις από πολλές συμφορές. (Δημώνακτας)
  • Ω Αθηναίοι! Έργο μου ήταν, να σας "κεντώ". Να σας αφυπνίζω.. Υπήρξα η βουκέντρα της πόλεώς σας... Με το θάνατό μου όμως, θα εκλείψει η αφυπνιστική αυτή φωνή. Εσείς, αφού μεν, δεν θα σας ενοχλεί πλέον κανείς, θα πέσετε σε βαθύ ύπνο. Και θα διαρκέσει ο ύπνος αυτός αιώνες... Μέχρις ότου, ο Θεός σας λυπηθεί και στείλει τον "Μέγα Αφυπνιστή"...!!! (Σωκράτης)
  • Μόνο όταν ο διδάσκαλος γίνει μαθητής, μπορεί να γίνει καλύτερος διδάσκαλος. (Ψυχάρης)
  • Δεν υπάρχει ωραιότερο έργο, από του να παίρνει κανείς τις αλήθειες του Θεού και να τις σκορπά στις ψυχές των ανθρώπων. (ΛουντβίχΒανΜπετόβεν)
  • Στην φυλακή, δεν υπήρξα δάσκαλος των συγκαταδίκων μου, αλλά ταπεινός μαθητής τους. (Ντοστογιέφσκι)
  • Καλός είναι δάσκαλος, που κάνει όσα διδάσκει. Θα ήταν πιο εύκολο να μάθω σε είκοσι ανθρώπους, τι είναι καλό να κάνουν, παρά να γίνω ένας από τους είκοσι και να κάνω κατά την διδασκαλία μου. (Σαίξπηρ)
  • Κανένας δεν διδάσκει καλύτερα από το μυρμήγκι που δεν λέει τίποτα. (Φραγκλίνος)
  • Μαθαίνοντας τους άλλους, μαθαίνουμε και οι ίδιοι. (Σενέκας)
  • Η διδασκαλία με παραδείγματα είναι περισσότερο χρήσιμη από την διδασκαλία με κανόνες. (Σπένσερ)
  • Όλα διδάσκουν:

Το άστρο που λάμπει στον ουρανό μας φωνάζει: Να είστε φωτεινοί!

Το δέντρο που μας δίνει τους γευστικούς του καρπούς μας λέει: Να είστε καρποφόροι!

Η μέλισσα που πηγαινοέρχεται στην κυψέλη μας τονίζει: Να είστε εργατικοί!

Το ποτάμι που τρέχει μας υπενθυμίζει: Τίποτε δεν είναι σταθερό και μόνιμο στον

κόσμο!

Το φύλλο που πέφτει από το δέντρο, διακηρύττει: Όλα στον κόσμο αυτόν είναι μάταια,

όταν δεν έχουν αντίκρυσμα στον ουρανό.

  • Όποιος διδάσκει τη Γραφή, δεν είναι ποτέ διδάσκαλος. Είναι πάντοτε μαθητής.
  • Οι καλύτεροι διδάσκαλοι της ανθρωπότητας, είναι οι βίοι των Αγίων.
  • Είναι πιο πιθανό να συνετίσεις ένα σοφό με μια επίπληξη, παρά έναν ανόητο με εκατό μαστιγώματα.
  • Οι κακοί διδάσκαλοι κάνουν μεγάλο κακό, εκείνοι όμως που διδάσκουν το σωστό και ζουν το αντίθετο, είναι υπεύθυνοι ακόμη για πιο μεγάλη βλάβη.
  • Δεν διδάσκουμε εκείνο που ξέρουμε, αλλά εκείνο που είμαστε.
  • Το πως διδάσκεις είναι σπουδαίο. Το τι διδάσκεις είναι σπουδαιότερο. Αλλά το από που διδάσκεσαι είναι το σπουδαιότατο.
  • Τα λόγια ακούγονται. Οι πράξει όμως, είναι εκείνες που διδάσκουν.
  • Δάσκαλοι υπάρχουν πολλοί, διδάσκαλοι λίγοι...
  • Να διδάσκεις, χωρίς να δείχνεις. Να πείθεις χωρίς να πιέζεις. Να οδηγείς χωρίς να σπρώχνεις.
  • Για τον καθέναν που θέλει να κάνει τον δάσκαλο και να διδάξει, υπάρχουν τριάντα που βαριούνται να ακούσουν. Προτιμούν να δουν...
  • Δυσκολότερο να διδάσκεις, παρά να μαθαίνεις.
  • Ο δάσκαλος πρέπει να μοιάζει με το κερί, που φωτίζει άλλους, ενώ αυτό λειώνει.
  • Όταν ένας διδάσκει, 2 μαθαίνουν.
  • Όταν διδάσκω τον αδελφό μου, στην πραγματικότητα δεν διδάσκω εγώ, αλλά διδασκόμαστε και οι 2 από τον Θεό.
  • Εκείνος που διδάσκει, δύο φορές μαθαίνει.
  • Αν πάρεις για οδηγό κοράκια, θα σε οδηγήσουν στα ψοφίμια.
  • Ο Χριστιανός που πάσχει χωρίς να γογγύζει, κάνει το καλύτερο κήρυγμα.
  • Δάσκαλε που δίδασκες και νόμους δεν εκράτεις.
  • Με όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις.
  • Όπου δεν πίπτει ο λόγος, πίπτει η ράβδος.
  • Δεν διδάσκουμε εκείνο που θέλουμε.

Δεν διδάσκουμε εκείνο που ξέρουμε.

Διδάσκουμε εκείνο που είμαστε.

  • Των ανοήτων τα παθήματα είναι των φρονίμων μαθήματα.

Τα παθήματα των πρώτων, γεφύρι είναι των δευτέρων.

  • Ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος αποφάσισε κάποτε να αφήσει την έρημο και να πάει στην πόλη για να προσκυνήσει τα Ιερά Λείψανα κάποιου Αγίου. Πριν ξεκινήσει, προσευχήθηκε λέγοντας: ''Κύριε, στείλε μου μπροστά μου, καθώς θα περνώ την πύλη της πόλεως, έναν άνθρωπο που να με διδάξει''. Μπαίνοντας ο Όσιος στην πόλη συνάντησε μια πόρνη που στάθηκε και τον κοίταζε αδιάντροπα. Ο Όσιος παραπονέθηκε στον Κύριο, που παραχώρησε να βρει το αντίθετο, από ότι είχε ζητήσει. Γύρισε με αυστηρό βλέμμα προς τη γυναίκα και της λέει: ''Απορώ πως δεν κοκκινίζεις από ντροπή, που τολμάς να με κοιτάζεις με τόση επιμονή''. ''Εγώ, του αποκρίθηκε η πόρνη με ετοιμότητα, κάνω αυτό που μου ταιριάζει. Από την πλευρά σου πλάστηκα και επομένως εσένα πρέπει να κοιτάζω. Εσύ όμως πλάστηκες από το χώμα και καλά θα κάνεις να έχεις διαρκώς το βλέμμα σου στο χώμα!''. Ο Όσιος ευχαρίστησε με ευγνωμοσύνη το Θεό. Πιο ωφέλιμη διδασκαλία από αυτήν, δεν θα μπορούσε να έχει.
  • Μια μέρα, το λιοντάρι, ο γάϊδαρος και η αλεπού αποφάσισαν να βγούνε μαζί και να πάνε να κυνηγήσουν. Όταν τελείωσε το κυνήγι τους, το λιοντάρι ανάθεσε στον γάϊδαρο, να κάνει την μοιρασιά των θηραμάτων. Δίκαιος ο γάϊδαρος, τα μοίρασε σε 3 μέρη και πρότεινε στο λιοντάρι να διαλέξει. Εκείνο όμως θύμωσε πάρα πολύ και χύμηξε πάνω στον γάϊδαρο και τον έφαγε! Στη συνέχεια το λιοντάρι, είπε στην αλεπού, να κάνει αυτή την μοιρασιά. Η αλεπού, όντως παμπόνηρη, τα έκανε όλα ένα μερίδιο και για τον εαυτόν της, κράτησε μόνο 2-3 πολύ μικρά κομματάκια. Το λιοντάρι αιφνιδιάστηκε και ρωτάει την αλεπού: ''Ποιός σε έμαθε να μοιράζεις με αυτόν τον τρόπο;''. ''Η συμφορά του γαϊδάρου, ήταν η απάντηση της αλεπού!''. Με αυτόν τον μύθο, ο Αίσωπος ήθελε να μας διδάξει, ότι τα παθήματα των άλλων πρέπει να μας σωφρονίζουν.