Περί επίπληξης-ελέγχου

  • Εάνδεαμαρτήσηειςσεοαδελφόςσου, ύπαγεκαιέλεγξοναυτόνμεταξύσουκαιαυτούμόνου·εάνσουακούση, εκέρδησαςτοναδελφόνσου. Εάνδεμηακούση, παράλαβεμετάσουέτιέναήδύο, ίναεπίστόματοςδύομαρτύρωνήτριώνσταθήπανρήμα. Εάνδεπαρακούσηαυτών, είπετηεκκλησία·εάνδεκαιτηςΕκκλησίαςπαρακούση, έστωσοιώσπεροεθνικόςκαιοτελώνης. [Εάν φταίξει σε σένα ο αδελφός σου, πήγαινε και υπέδειξέ του το σφάλμα του ιδιαιτέρως· εάν ακούσει την υπόδειξή σου και μετανοήσει για το σφάλμα του, κέρδησες τον αδελφόν σου για τον Θεό και για σένα τον ίδιο. Εάν όμως δεν σε ακούσει, τότε πάρε μαζί σου ένα ακόμη ή δύο και κάνε του παρατήρηση, ώστε να στηριχτεί και κατοχυρωθεί έτσι η αλήθεια πάνω στην βεβαίωση δύο ή τριών μαρτύρων. Εάν όμως παρακούσει και στις συμβουλές αυτών, πες το γεγονός στην Εκκλησία. Εάν όμως δεν σεβαστεί και παρακούσει την Εκκλησία, ας είναι για σένα όπως ο ειδωλολάτρης και ο αμετανόητος τελώνης, οι οποίοι δεν ανήκουν στην Εκκλησία.] (ΚατάΜατθαίον 18,15-17)
  • Τους αμαρτάνοντας ενώπιον πάντων έλεγχε, ίνα και οι λοιποί φόβον έχωσι.[Αυτούς που συνεχώς αμαρτάνουν, χωρίς να έχουν προθυμίαν διορθώσεως, να τους ελέγχης ενώπιον όλων, δια να έχουν και οι άλλοι φόβον.] (Προς Τιμοθέον Α' 5,20)
  • Καιμησυγκοινωνείτετοιςέργοιςτοιςακάρποιςτουσκότους, μάλλονδεκαιελέγχετε· [Και να μην συμμετέχετε στα έργα του σκότους, που είναι άκαρπα και επιβλαβή. Ούτε καν και να τα ανέχεστε, αλλά μάλλον να τα ελέγχετε και να τα παρουσιάζετε εις τα μάτια όλων επιβλαβή και ολέθρια.] (Προς Εφεσίους 5,11)
  • Πρινεξετάσης, μημέμψη·νόησονπρώτονκαιτότεεπιτίμα. [Πριν ακριβώς εξετάσεις και πληροφορηθείς την αλήθειαν, μην κατηγορήσεις. Πρώτα να κατανοήσεις καλώς και κατόπιν να απευθύνεις παρατηρήσεις και ελέγχους.] (ΣοφίαΣειράχ 11,7)
  • Έλεγξον φίλον, μήποτε ουκ εποίησε, και ει τι εποίησε, μήποτε προσθή. Έλεγξον τον πλησίον, μήποτε ουκ είπε, και ει είρηκεν, ίνα μη δευτερώση. Έλεγξον φίλον, πολλάκις γαρ γίνεται διαβολή, και μη παντί λόγω πίστευε.[Κάνε παρατήρηση στον φίλον σου για ένα σφάλμα, για το οποίο κατηγορείται και το οποίο ενδέχεται να μην διέπραξε. Και εάν περιέπεσε σε κάποιο σφάλμα, πάλι κάνε του υπόδειξη, για να μην το επαναλάβει και προσθέσει νέον σφάλμα στο παλαιό. Κάνε παρατήρηση στον πλησίον σου για λόγια, που κατηγορείται ότι τα είπε, διότι ενδεχομένως δεν τα έχει πει. Και εάν κάτι το εσφαλμένο έχει πει, κάνε του παρατήρηση, για να μην το επαναλάβει. Κάνε παρατήρηση, ζήτησε εξήγηση από τον φίλο σου για κατηγορία εκσφενδονισθείσα εναντίον του, διότι πολλές φορές υπάρχουν και συκοψαντίες, και μην δίνεις εμπιστοσύνη σε κάθε λόγο κατηγορίας.] (Σοφία Σειράχ 19,13-15)
  • Μισώνελεγμόνενίχνειαμαρτωλώ. [Εκείνος, που μισεί τους δικαίους ελέγχους, βαδίζει στα ίχνη των αμαρτωλών και αμετανοήτων ανθρώπων.] (ΣοφίαΣειράχ 21,6)
  • Ο παιδεύων κακούς λήψεται εαυτώ ατιμίαν· ελέγχων δε τον ασεβή μωμήσεται εαυτόν. Μη έλεγχε κακούς, ίνα μη μισήσωσί σε· έλεγχε σοφόν, και αγαπήσει σε. [Εκείνος που θα θελήσει να παιδαγωγήσει τους αμετανοήτως κακούς, θα εξευτελιστεί και θα υβριστεί από αυτούς. Εκείνος που θέλει να υποδείξει τα σφάλματα και να ελέγξει τον κακόν, θα επισύρει συκοφαντίες και άδικες κατηγορίες εναντίον του. Μην ελέγχεις τους κακούς, για να μην σε μισήσουν. Έλεγχε και υπόδειξε το ορθόν στον συνετό και μυαλωμένο και αυτός θα σε αγαπήσει.] (Παροιμίες 9,7-8)
  • Ο δε μισών ελέγχους άφρων.[Αυτός όμως που μισεί και αποστρέφεται τους ελέγχους, είναι ανόητος.] (Παροιμίες 12,1)
  • Ουκαγαπήσειαπαίδευτοςτουςελέγχονταςαυτόν, μετάδεσοφώνουχομιλήσει. [Ο απαίδευτος και ανεπίδεκτος μαθήσεως άνθρωπος, δεν θα αγαπήσει ποτέ αυτούς που τον ελέγχουν, προς διόρθωσή του. Με σοφούς και ενάρετους ανθρώπους δεν θα θελήση ποτέ να συναναστραφεί.] (Παροιμίες 15,12)
  • Οςαπωθείταιπαιδείαν, μισείεαυτόν, οδετηρώνελέγχουςαγαπάψυχήναυτού. [Εκείνος που αποστρέφεται και απορρίπτει την αληθινήν παιδαγωγία, μισεί τον εαυτόν του. Εκείνος όμως, ο οποίος ακούει με προσοχή και τηρεί με προθυμία τους ορθούς ελέγχους που του γίνονται, εκείνος αγαπά την ψυχή του.] (Παροιμίες 15,32)
  • Ελεγμώελέγξειςτονπλησίονσουκαιουλήψηδι' αυτόναμαρτίαν. [Θα ελέγξεις τον πλησίον σου, εάν σου προτείνει κάτι κακό και δεν θα θελήσεις ποτέ να αναλάβεις ενοχή αμαρτίας προς χάριν αυτού.] (Λευιτικόν 19,17)
  • Αυτό είναι που έφερε σύγχυση στη ζωή μας, ότι ούτε όταν ελεγχόμαστε έχουμε την γενναιότητα να υπομένουμε τον έλεγχο, ούτε τους άλλους θέλουμε να ελέγχουμε. Γι' αυτό και όταν ελέγχουμε τους άλλους γινόμαστε δυσάρεστοι, επειδή όταν άλλοι ελέγχουν εμάς, γινόμαστε θηρία. Διότι αν γνώριζε ο αδερφός σου, ότι όταν θα σε έλεγχε, θα επαινούνταν από σένα, τότε όταν και αυτός θα ελεγχόταν από σένα, την ίδια τιμή θα σε απέδιδε... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αν επρόκειτο με την επιτίμηση που θα σας έκανα να διορθωθείτε και εγώ σιωπούσα, θα σας ζημίωνα. Αν δεν σας προέτρεπα σε μετάνοια, πάλι θα σας ζημίωνα. Βλέπεις, ότι το να μην επιτιμώνται τα αμαρτήματα, είναι ζημιά και για τους μαθητές και για τον δάσκαλο. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όταν πρόκειται να ελέγξουμε, δεν χρειάζεται μόνον θάρρος, αλλά περισσότερο πραότητα, παρά θάρρος. Γιατί οι αμαρτωλοί κανέναν άνθρωπο δεν αποστρέφονται και δεν μισούν τόσο, όσον αυτόν που πρόκειται να τους ελέγξει και επιθυμούν να πιαστούν από κάποια δικαιολογία, ώστε να αποσκιρτήσουν και να ξεφύγουν την επίπληξη. Πρέπει λοιπόν να τους συγκρατούμε με την πραότητα και την υποχωρητικότητα. Γιατί εκείνος που ελέγχει όχι μόνο με τη φωνή του, αλλά και με την παρουσία του, γίνεται ενοχλητικός και ανυπόφορος σ' εκείνους που αμαρτάνουν. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Οι γιατροί καυτηριάζουν την πληγή, χωρίς να κατακρίνονται απ' αυτόν. Αντίθετα οι ασθενείς, αν και πονάνε που καυτηριάζονται και χειρουργούνται, θεωρούς τους γιατρούς ευεργέτες τους. Το ίδιο και όποιος δέχεται έλεγχο από πνευματικό ιατρό, να αντιμετωπίζει τον άλλον ως αδερφό, όχι ως εχθρό. Και εμείς που ελέγχουμε, ας προσέχουμε να το κάνουμε με πολλή αγάπη. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Εάν αμαρτάνει κάποιος συνάνθρωπός σου, θα τον διορθώσεις βέβαια, όχι όμως σαν αντίπαλος και σαν εχθρός που θέλει εκδίκηση, αλλά σαν ιατρός που παρασκευάζει φάρμακα. Γιατί ο Κύριος δεν είπε, να μην συγκρατήσεις αυτόν που αμαρτάνει, αλλά να μην τον κρίνεις, να μην γίνεις δηλ. αυστηρός δικαστής του. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αν κάποιος είναι θρασύς και βρωμιάρης, δεν πρέπει να τον διορθώσουμε, ούτε να τον ελέγξουμε; Να τον ελέγξεις και να τον διορθώσεις, όχι όμως για να τον κατακρίνεις. Πρόσεχε, μήπως κάνεις ό,τι έκανε εκείνος ο Φαρισαίος και πάθεις και εσύ τα ίδια... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Επειδή η συμπεριφορά τους (των Κρητών) ήταν αδιάντροπη και πονηρή και ακόλαστη, γι' αυτό συνιστάται έλεγχος απότομος. Τόσα πολλά είχαν. Όταν μάλιστα και ψεύδονται εύκολα και είναι πονηροί και λαίμαργοι και τεμπέληδες, απαιτείται αυστηρός και πληκτικός λόγος. Ένας τέτοιος άνθρωπος, αποκλείεται να σωφρονιστεί με επιείκεια. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Ό,τι είναι για τους αρρώστους η εγχείρηση, το ίδιο είναι ο έλεγχος εκείνων που αμαρτάνουν. Έχει μεγάλη αξία και δύναμη ο έλεγχος, όταν γίνεται χωρίς να τον υποψιάζεται και να θίγεται ο ελεγχόμενος. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Θα πω για κάποιον ότι με αγαπάει, όχι μόνο όταν με επαινεί, αλλά και όταν με ελέγχει, για να με διορθώσει. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αν δεν κρίνουν ο κύριος τον δούλο και η κυρία την υπηρέτρια και ο φίλος τον φίλο, θα αυξηθούν τα κακά. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όπως ακριβώς είναι βλαβερό, το να κατακρίνεις απλώς, έτσι είναι και το να μην διαμαρτύρεσαι για τα δημόσια αμαρτήματα. Διότι έτσι ανοίγεις δρόμο στους άλλους, να επιχειρούν τα ίδια. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αδελφοί, αν από αδυναμία παρασυρθεί κανείς σε κάποιο αμάρτημα»..., «εσείς που είστε πνευματικά προοδευμένοι να τον διορθώνετε». Δεν είπε, να τον τιμωρείτε, ούτε να τον καταδικάζετε, αλλά να τον διορθώνετε. Και δεν σταμάτησε εδώ, αλλά δείχνοντας ότι πρέπει να είναι πολύ ήμεροι σ' εκείνους που υποσκελίζονται από την αμαρτία, πρόσθεσε και τα εξής: «Με πνεύμα πραότητας». Δεν είπε με πραότητα, αλλά «με πνεύμα πραότητας», για να δείξει (φανερώσει), ότι αυτά είναι αρεστά και στο Άγιο Πνεύμα και ότι το να μπορεί κανείς να διορθώνει τους αμαρτωλούς με επιείκεια, είναι καρπός πνευματικού χαρίσματος... (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Συγχωρούμε όσα μας κάνουν οι άλλοι εις βάρος μας. Όσα όμως είναι εις βάρος της πίστεως, τα ελέγχουμε με πολλή αυστηρότητα. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όταν προσεγγίζουμε έναν άνθρωπο, για να του υποδείξουμε κάποια λάθη του, είναι απαραίτητες τέσσερις προϋποθέσεις: α) Να το κάνουμε αυτό με αγάπη β) Να ομολογούμε και τη δική μας αμαρτωλότητα με τον σωστό τρόπο γ) Να αναφέρουμε κάποια θετικά του στοιχεία και δ) Να μιλάμε με αδελφικό τρόπο και με διάκριση, όχι επιτακτικά και όχι υπεροπτικά. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Ο έλεγχος αυτός καθ' εαυτός είναι αφόρητος, όταν δεν συνοδεύεται με παρηγοριά. Όπως ακριβώς συμβαίνει με την εγχείρηση. Αν και είναι σωτήρια, αν δεν υπάρχουν τα ανακουφιστικά (παυσίπονα), επειδή έχει πολλούς πόνους ο άρρωστος, δεν ανέχεται να τεμαχίζεται. Το ίδιο και εδώ. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Πλησίασε αυτόν που αμαρτάνει και πες του κάποιο μικρό εγκώμιο από τα άλλα τα καλά, που οπωσδήποτε έχει. Ανάμιξε το εγκώμιο με τους ελέγχους. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Βλέπεις τον αδερφό σου ότι οδηγείται στον γκρεμό, ότι ζει ζωή ακατάστατη, ότι δεν είναι σε θέση να διακρίνει το ορθό και δεν απλώνεις το χέρι σου να τον βοηθήσεις, δεν τον καλείς πλησιον σου, για να τον μαλώσεις, για να τον νουθετήσεις; Ώστε προτιμάς να μην τον πικράνεις και να μην φανείς δυσάρεστος σ' αυτόν, από την σωτητία του; Και τότε ποιά συγχώρεση θα έχεις από τον Θεό και ποιά απολογία θα δώσεις ενώπιον Του; (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όπως παραγγέλλει ο Χριστός, να μην διαπομπεύεις με τον έλεγχό σου τον άλλον. Πήγαινε μεταξύ σας να τα πείτε. Και πάλι όχι για να τον κατηγορήσεις, ούτε επεμβαίνοντας, αλλά μιλώντας του με πόνο και συμπάθεια για την αμαρτία. Και συγχρόνως, να είσαι και εσύ έτοιμος να παραδώσεις τον εαυτόν σου σε έλεγχο, όταν διαπράττεις κάποιο αμάρτημα. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Δεν καταργώ τον έλεγχο, ούτε απαγορεύω την διόρθωση, αλλά απαγορεύω να αδιαφορούμε για την δική μας πνευματική ζωή και να ασχολούμαστε με τους άλλους, διαπομπεύοντάς τους. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Τα αμαρτήματα δεν είναι όλα για συμβουλή και παραίνεση. Μερικά είναι για βαθειά και οξύτατη χειρουργική τομή. Ό,τι συμβαίνει με τα τραύματα, το ίδιο συμβαίνει και με τα αμαρτήματα. Άλλα απαιτούν συνεχή νουθεσία και παράκληση, άλλα όμως έχουν ανάγκη αυστηρών ελέγχων. Γι' αυτό ακριβώς και ο Απόστολος Παύλος έδωσε εντολή να μην συμβουλεύουμε πάντοτε, αλλά και να ελέγχουμε αυστηρά: ''Για τον λόγο αυτό Τίτε, να τους ελέγχεις πολύ αυστηρά'' (Προς Τίτον 1,13). (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όποιος αποκρούει τον έλεγχο του άλλου, είτε είναι δίκαιος, είτε είναι άδικος, αυτός αρνήθηκε την σωτηρία του. Ενώ εκείνος που τον δέχεται, είτε με δυσκολία, είτε με ευκολία (ενθυμούμενος τα αμαρτήματά του), θα πετύχει την άφεση των πταισμάτων του. Όποιος αποκρούει τους ελέγχους των άλλων, φανερώνει ότι πάσχει από το πάθος της υπερηφανείας (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
  • Όταν μας δαγκώνουν οι έλεγχοι και οι επιπλήξεις των άλλων, αν ενθυμούμαστε τα αμαρτήματά μας. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
  • Μην εκπλήττεσαι βλέποντας και τους προσφιλείς σου να σε εχθρεύονται (επειδή τους ελέγχεις). Διότι οι επιπόλαιοι γίνονται όργανα (και όπλα) των δαιμόνων και μάλιστα εναντίον των εναρέτων, που είναι εχθροί των δαιμόνων. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
  • Η ψυχή φαίνεται υγιής εξωτερικά, αλλά η αρρώστια της συνήθως κρύβεται στο βάθος της αισθήσεως. Αν τώρα πρέπει οπωσδήποτε να βγει έξω η αρρώστια με την επανάληψη των ελέγχων και να μπει μέσα η υγεία με τον ανακαινισμό του νου, είναι ανόητος εκείνος που αποκρούει τους ελέγχους και δεν ντρέπεται να είναι ξαπλωμένος πάντοτε στο νοσοκομείο της αναισθησίας. (Άγιος Ηλίας ο Πρεσβύτερος)
  • Μη θυμώσεις εναντίον εκείνου που σε χειρούργησε χωρίς να θέλεις, με τους ελέγχους του. Κοίταξε την αηδία που έβγαλε από μέσα σου, ελεεινολόγησε τον εαυτό σου και μακάρισε εκείνον, που σου έγινε πρόξενος αυτής της ωφέλειας κατά Θεία οικονομία. (Άγιος Ηλίας ο Πρεσβύτερος)
  • Να μην επιπλήξεις αυτούς που έχουν θλίψη στην καρδιά, για να μη μαστιγωθείς με το ίδιο τιμωρητικό ραβδί και θα ψάχνεις τότε ποιός να σε παρηγορήσει, και δεν θα βρίσκεις κανέναν! (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
  • Έλεγξε τους ακόλαστους με την ευγενική και ενάρετη συμπεριφορά σου και τους αδιάντροπους στις αισθήσεις τους, με το συμμαζεμένο βλέμμα σου. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
  • Μην προσπαθείς με ελέγχους να ωφελήσεις εκείνον, που καυχιέται για αρετές. Γιατί ο ίδιος άνθρωπος, δεν μπορεί να αγαπά και την επίδειξη και την αλήθεια. Εκείνος που μισεί τον έλεγχο, έχει παραδοθεί θεληματικά στο πάθος. Εκείνος όμως, που δέχεται τον έλεγχο, είναι φανερό, ότι παρασύρεται στο πάθος από προηγούμενη κακή συνήθεια. Εκείνον που έπαψε να αμαρτάνει και ήδη μετανοεί, μην τον ελέγχεις πλέον. Αν ισχυρίζεσαι ότι τον ελέγχεις κατά Θεόν, φανέρωσε πρώτα τις δικές σου αμαρτίες. (ΆγιοςΜάρκοςοΑσκητής)
  • Όπως εκείνοι που ταξιδεύουν στη θάλασσα για χάρη της ελπίδας του κέρδους, ευχαρίστως υποφέρουν τον καύσωνα του ήλιου, έτσι και εκείνοι που μισούν την κακία, αγαπούν τον έλεγχο. Γιατί η κάψα του ήλιου, είναι αντίθετη στους ανέμους και ο έλεγχος, είναι αντίθετος στα πάθη. (ΆγιοςΜάρκοςοΑσκητής)
  • Υπάρχει έλεγχος που γίνεται από κακία ή από άμυνα, και άλλος που γίνεται από φόβο Θεού και αγάπη για την αλήθεια. (ΆγιοςΜάρκοςοΑσκητής)
  • Καλύτερα να προσεύχεσαι με αγάπη για τον συνάνθρωπό σου, παρά να τον ελέγχεις διαρκώς. (ΆγιοςΜάρκοςοΑσκητής)
  • Εκείνος που από πονηριά σωπαίνει όταν ελέγχεται, κρύβει μνησικακία στην καρδιά του. Εκείνος όμως που με ειρήνη και πραότητα απολογείται (όταν ελέγχεται), είναι αμνησίκακος. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
  • Οι καλοί άνθρωποι που αγαπούν το Θεό, ελέγχουν τους ανθρώπους για τις κακές πράξεις τους κατά πρόσωπο, όταν είναι παρόντες. Όταν όμως δεν είναι παρόντες, δεν τους κατηγορούν, αλλά ούτε και στους άλλους επιτρέπουν να τους κατηγορήσουν. (Μέγας Αντώνιος)
  • Οι περισσότεροι, επειδή δέχονται επιδράσεις δαιμονικές, δύσκολα δέχονται μια πνευματική συμβουλή ή μια παρατήρηση. Γι' αυτό και το μάλωμα πρέπει να γίνεται με αγάπη· η υπόδειξη του σφάλματος με λεπτό τρόπο, με γέλιο ή με ένα αστείο. Η αγάπη πληροφορεί, ενώ τα ψυχικά πάθη προδίδουν τον άνθρωπο. Όταν δεν υπάρχει αγάπη, η παρατήρηση μπορεί να γίνεται με όμορφο τρόπο, αλλά ο άλλος κλωτσάει, γιατί αισθάνεται το ανθρώπινο στοιχείο στην συμπεριφορά μας. Ενώ, όταν το μάλωμα γίνεται με πόνο και αγάπη, ο άλλος μπορεί να στενοχωριέται, αλλά στο βάθος δεν πληγώνεται, γιατί νιώθει την αγάπη. (ΆγιοςΠαϊσιοςοΑγιορείτης)
  • Όταν βλέπουμε κάποιον να συμπεριφέρεται άσχημα, ανάλογα με το τι άνθρωπος είναι, θα του πούμε κάτι ή όχι. Χρειάζεται πολλή διάκριση και Θείο φωτισμό στην εποχή μας. Δεν είναι εύκολο και σε μια περίπτωση, όπως έχω δει, υπάρχουν πεντακόσιες υποπεριπτώσεις. Είναι μερικοί που μπορούν να διορθωθούν και άλλοι που δεν διορθώνονται και με μια δική μας παρατήρηση μπορεί να αντιδράσουν. Ιδίως αν κάποιος έχει εγωισμό και τον θίξεις, αντιδρά άσχημα. Ενώ καταλαβαίνει πολλές φορές ότι σφάλλει, από εγωισμό δεν υποχωρεί. Και όταν τα ελατήριά μας δεν είναι αγνά, δηλαδή μαζί με το ενδιαφέρον υπάρχει και υπερηφάνεια και η αγάπη δεν είναι καθαρή, δημιουργείται στον άλλον μεγάλη αντίδραση. (ΆγιοςΠαϊσιοςοΑγιορείτης)
  • Ας μην πετροβολάμε τους ανθρώπου. Όποιος ελέγχει μπροστά σε άλλους κάποιον που αμάρτησε ή μιλάει με εμπάθεια για κάποιο πρόσωπο, αυτός δεν κινείται από το Πνεύμα του Θεού· κινείται από άλλο πνεύμα. Ο τρόπος της Εκκλησίας είναι η αγάπη· διαφέρει από τον τρόπο των νομικών. (ΆγιοςΠαϊσιοςοΑγιορείτης)
  • Όταν ελέγχουμε κάποιον από αγάπη, με πόνο, είτε την καταλαβαίνει ο άλλος την αγάπη μας είτε όχι, η αλλοίωση γίνεται στην καρδιά του, επειδή κινούμαστε από καθαρή αγάπη. Ενώ ο έλεγχος που γίνεται χωρίς αγάπη, με εμπάθεια, τον κάνει τον άλλο θηρίο, γιατί η κακία μας προσκρούει στον εγωισμό του και τότε βγάζει σπίθες, και ανάβει η φωτιά, όπως όταν χτυπήσει ο πυριόβολος - το ατσάλι - στην στουρναρόπετρα. (ΆγιοςΠαϊσιοςοΑγιορείτης)
  • Αν υπάρχουν αγνά ελατήρια και ταπείνωση, ή παρατήρηση βοηθάει τον άλλο· διαφορετικά, μπαίνει ο εγωισμός και φέρνει αντίθετο αποτέλεσμα. Να βγάλετε τον εαυτό σας, τον εγωισμό σας, από τις ενέργειές σας. Τότε θα κινείστε όλο από αγνά ελατήρια. Η αδιάκριτη συμπεριφορά τις περισσότερες φορές κάνει μεγαλύτερο κακό από τήν συμπεριφορά των τρελλών, που έχουν το ακαταλόγιστο και σπάζουν κεφάλια, διότι οι αδιάκριτοι με τα κοφτερά τους λόγια πληγώνουν ευαίσθητες ψυχές και πολλές φορές τις τραυματίζουν θανάσιμα, γιατί τις φέρνουν σε απόγνωση. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Για να πει κανείς στον άλλον να κάνει κάτι, πρέπει αυτός που θα το ακούσει, να είναι ταπεινός και αυτός που θα το πει, να είναι δέκα φορές πιο ταπεινός και να προσπαθεί να το εφαρμόζει αυτό που θα πει. Θα κάνω ενάμισι εγώ, για να πω στον άλλον να κάνει ένα και πάλι θα σκεφθώ αν το πώ. Βέβαια, ο έλεγχος γίνεται πάντοτε σε άνθρωπο που είναι δικός σου ή γνωστός. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Εάν ελέγξει αδιάκριτος άνθρωπος έναν ευαίσθητο, πολύ τον πληγώνει. Είναι σαν να παίρνει ένας άγριος άνθρωπος μια χοντρή συρματόβουρτσα, για να καθαρίσει μια μικρή τσίμπλα, από το μάτι του μωρού παιδιού. Γι' αυτό, τον πολύ ταπεινό και ευαίσθητο, δεν πρέπει να τον ελέγχουμε σκληρά, διότι μπορεί να φορτωθεί περισσότερο βάρος από ό,τι έσφαλλε και υπάρχει φόβος να καμφθεί. Τον εγωιστή και πεισματάρη δεν θα πρέπει να επιμένουμε να τον ταπεινώσουμε με λόγια, αλλά με προσευχή και ταπείνωση, γιατί εάν επιμένουμε, και αυτός θα αφρίζει και ο άλλος θα κουράζεται, θα ιδρώνει και θα στενοχωρείται. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Εκείνοι που ελέγχουν με αδιακρισία έχουν πνευματική σκότιση και κακία και βλέπουν τους ανθρώπους δυστυχώς σαν κούτσουρα. Και ενώ τους πελεκάνε αλύπητα και υποφέρουν οι άνθρωποι, αυτοί χαίρονται για το τετραγώνισμα που τους κάνουν, για «τον κυβισμό». Οι ελευθερωμένοι όμως άνθρωποι από τα πάθη τους, επειδή δεν έχουν κακία, το κακό το διορθώνουν με καλωσύνη. Αν δουν καμμιά φορά κάπου λίγη ακαθαρσία που δεν καθαρίζεται, την σκεπάζουν με καμμιά πλάκα, για να μην αηδιάσει και ο άλλος που θα την δει. Ενώ εκείνοι που ξεσκαλίζουν σκουπίδια, μοιάζουν με τις κότες... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όταν μας κάνουν παρατήρηση, είτε σφάλλουμε, είτε όχι, να ζητάμε συγχώρηση και έτσι ταπεινωνόμαστε και χαριτωνόμαστε. Εκείνος που κινείται απλά και με καλούς λογισμούς, χαίρεται όταν τον μαλώνουν και τον κάνουν παρατήρηση. Εκείνος που δεν σηκώνει ένα λόγο, βρίσκεται σε νηπιακή πνευματική κατάσταση και θα δέρνεται συνέχεια από τον εγωισμό του, θα δέρνεται και από τους άλλους, αλλά και από το ταγκαλάκι, που θα τον ρίχνει από πειρασμό σε πειρασμό, για να αγανακτήσει και να χάσει τελικά και την ψυχή του. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όταν ζητάμε να δικαιωθούμε σ' αυτήν τη ζωή και αποφεύγουμε την επίπληξη, αυτό φανερώνει, ότι έχουμε ολοζώντανο ακόμη το κοσμικό φρόνημα μέσα μας και εκείνη η λύπη τότε, δεν έχει καθόλου μετάνοια, αλλά ανθρωπαρέσκεια, η οποία δηλητηριάζει την ψυχή και το σώμα, με την χολή που στάζει. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Οι μεγάλοι στην ηλικία που δεν δέχονται ύβρεις και αυστηρές παρατηρήσεις, για να θεραπευτούν, ή για να λάβουν μισθό (όταν δεν φταίνε), είναι πιο ανόητοι και από τα μωρά παιδιά, που δεν θέλουν ούτε να ακούσουν τον γιατρό, διότι φοβούνται την ένεση (μην τους τρυπήσει με την βελόνα), και υποφέρουν τον πυρετό συνέχεια και τον βήχα. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Όσοι δεν δέχονται παρατηρήσεις, ούτε και από τους ανθρώπους που τους αγαπούν, τελικά παραμένουν στραβόξυλα και αχρηστεύονται μόνοι τους πνευματικά. Όπως οι σανίδες που δεν δέχονται το πλάνισμα του μαραγκού, για να γίνουν έπιπλα, καταφεύγουν στα μπετά ή στις σκαλωσιές και πατιούνται και λασπώνονται, μέχρι που καταλήγουν στη φωτιά, έτσι και αυτοί στο τέλος καταστρέφονται. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Εκείνοι που στενοχωριούνται όταν τους επιπλήττουν και τους παρατηρούν, έχουν υπερηφάνεια γι' αυτό στενοχωριούνται. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Κοίταξε, έχω τυπικό πρώτα να δώσω στον άλλον να καταλάβει, ότι χρειάζεται το μάλωμα και ύστερα να τον μαλώσω. Καλά δεν κάνω; Εγώ, επειδή μαλώνω τον άλλον, όταν βλέπω να κάνει κάτι βαρύ, γίνομαι κακός. Αλλά τι να κάνω; Να αναπαύω καθέναν στο πάθος του, για να είμαι τάχα καλός μαζί του, και μετά να πάμε όλοι μαζί στην κόλαση; Ποτέ δεν με πειράζει η συνείδηση, όταν μαλώνω κάποιον ή του κάνω παρατήρηση και εκείνος στενοχωριέται, γιατί από αγάπη το κάνω, για το καλό του. Βλέπω, ότι δεν καταλαβαίνει πόσο πλήγωσε τον Χριστό με αυτό που έκανε, γι' αυτό τον μαλώνω. Εγώ πονάω, λειώνω εκείνη την ώρα, αλλά δεν με πειράζει η συνείδηση, γιατί τον μάλωσα. Μπορώ να πάω να Κοινωνήσω ήσυχος, χωρίς να εξομολογηθώ. Νιώθω μέσα μου μια παρηγοριά, μια χαρά. Γιατί για μένα παρηγοριά και χαρά είναι η σωτηρία της ψυχής. Όταν βλέπω ότι η ψυχή είναι ευαίσθητη ή συγκλονίζεται ολόκληρη από την συναίσθηση του σφάλματός της, τι να πω; Τότε την παρηγορώ, για να μην πέσει στην απελπισία. Όταν όμως βλέπω πέτρα την καρδιά, τότε μιλώ αυστηρά, για να την ταρακουνήσω. Αν ένας προχωράει προς τον γκρεμό και του λέω: «προχώρα, πολύ καλά πας», δεν εγκληματώ; Το κακό με μερικούς είναι που δεν πιστεύουν, όταν τους λες να μην ανησυχούν και βασανίζονται. Αν δω κάτι κακό, πως δεν θα το πω; Πως να αφήσεις τον άλλον να πάει στην κόλαση; Όταν έχεις ευθύνη, θα βάλεις και τις φωνές, όταν χρειάζεται. Για μένα πιο καλά είναι να μην μιλάω, αλλά δεν μπορώ, όταν έχω ευθύνη. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Μεγάλο αγαθό είναι να ελεγχθείς και όχι να ελέγξεις, κατά την γνώμη μου. Μεγαλύτερη αξία έχει, το να απαλλαγείς εσύ από το κακό, παρά να απαλλάξεις τον άλλο. (ΆγιοςΓρηγόριοςοΘεολόγος)
  • Να επιτιμάς με ηρεμία, με μέτρο και πατρικώς. (ΆγιοςΓρηγόριοςοΘεολόγος)
  • Αυτός που σε αγαπάει κατά Χριστόν, επιτρέπεται κάποτε να σε λυπεί, για το πνευματικό σου συμφέρον. (ΜέγαςΒασίλειος)
  • Σε όλες τις περιπτώσεις ο σκληρός τρόπος προκαλεί την αντίδραση. Το ίδιο και ο έλεγχος. Αν όμως προετοιμάσεις τον εαυτόν σου και ενεργήσει ταπεινά, τότε ο έλεγχος γίνεται δεκτός από εκείνον που έχει ανάγκη θεραπείας. (ΜέγαςΒασίλειος)
  • Μην πληγώνεις ελέγχοντας! Πρέπει να έχουμε μεγάλη διάκριση για να ελέγξουμε, ιδίως όταν το σφάλμα του άλλου είναι σοβαρό. Μπορεί να πληγώσετε τον άλλον ανεπανόρθωτα. (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
  • Ο θυμός είναι ένα τυφλό πάθος και δεν μπορεί να διακρίνει το χειρότερο από το καλύτερο. Γι' αυτό δεν υπάρχει καμμία ωφέλεια, δεν ισχύει καμμία συμβουλή (παραίνεση) σ' αυτόν που είναι οργισμένος. Όταν όμως σταματήσει να είναι οργισμένος, πρέπει να του προσφέρουμε την θεραπεία με τον έλεγχο, αφού την αναμείξουμε με επιείκεια. Γνωρίζουν οι γιατροί και δεν χορηγούν στους αρρώστους, ούτε τα πιο πικρά φάρμακα, χωρίς να τα αναμείξουν με μέλι, για τον ίδιο λόγο, ούτε η ψυχή των απαιδεύτων αντέχει ακραίους ελέγχους. (Μέγας Φώτιος)
  • Κάνε παρατηρήσεις στους άλλους, αναλογιζόμενος πρώτα, αν ο ίδιος θα μπορούσες να πράξεις ό,τι απαιτείς. Μην δίνεις τροφή στον εγωισμό σου. (Άγιος Ιλαρίων της Όπτινα)
  • Αν πρέπει να κάνουμε σε κάποιον μια παρατήρηση ή έναν έλεγχο, τότε πρωτίστως πρέπει να προσευχηθούμε εγκαρδίως γι' αυτόν στον Θεό. Τότε παραδόξως θα δεις, ότι και την παρατήρηση θα ακούσει και διόρθωση θα υπάρξει. (ΌσιοςΜωϋσήςτηςΌπτινα)
  • Όταν υπάρχει αλοιφή για την πληγή, δεν κάνεις εγχείριση. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
  • Υπάρχει διαφορά, όταν βρίζεις κάποιον ή όταν τον ελέγχεις. Εμείς όταν λέμε στον πλησίον μας ''ανόητε'' ή ''ηλίθιε'', τί εκφράζουμε μ' αυτές τις λέξεις; Την περιφρόνησή μας. Τον προσβάλλουμε μ' αυτό τον τρόπο και τον βρίζουμε. Αυτό ακριβώς απαγορεύει ο Κύριος Ιησούς Χριστός με την εντολή Του. Και ποιά σημασία έχουν τέτοια σκληρά λόγια στο στόμα του Χριστού; Γιατί έλεγε σε μερικούς ανθρώπους ''όφεις, γεννήματα εχιδνών'' ή «πορευθέντες είπατε τη αλώπεκι ταύτη''; Το έλεγε για να τους ελέγξει. Υπάρχει μεγάλη διαφορά, όταν βρίζει κανείς ή όταν ελέγχει κάποιον. Ο νόμος του Θεού, δεν μας επιτρέπει να προσβάλλουμε τον πλησίον μας, ενώ το να ελέγχουμε κάτι που δεν είναι σωστό, μας το παραγγέλλει η ίδια η Αγία Γραφή: ''Μη συγκοινωνείτε τοις έργοις τοις ακάρποις του σκότους, μάλλον δε και ελέγχετε" (Εφ. 5,11). Γιατί τον είπε αλεπού ο Κύριος τον Ηρώδη; Τί διακρίνει την αλεπού μεταξύ των άλλων ζώων; Είναι γνωστή η πονηριά της, πως ξεγελάει και τον κυνηγό και το θύμα της. Όταν ο Κύριος έλεγε τον Ηρώδη αλεπού, το έκανε για να ελέγξει την πονηριά του, την τάση του για προδοσία. Αυτό που είπε ο Κύριος για τον Ηρώδη, δεν ήταν προσβολή, αλλά δικαιολογημένος και σωστός έλεγχος. (Άγιος Λουκάς ο Ιατρός)
  • Κάθε άνθρωπος στη γη είναι άρρωστος από την αμαρτία. Και επειδή η αμαρτία στο βάθος της, δεν είναι παρά κακία και υπερηφάνεια, πρέπει να θεραπεύουμε κάθε αμαρτωλό, με την αγαθότητα και την αγάπη. Πολλές φορές όμως, ενεργούμε αντίθετα και προσθέτουμε κακία στην κακία, αντιθέτουμε υπερηφάνεια στην υπερηφάνεια. Και έτσι η αρρώστεια μεγαλώνει εξαιτίας μας και δεν υποχωρεί. Αντί να θεραπεύουμε, την επιδεινώνουμε. Κύριε, ελέησέ μας, απάλυνε την καρδιά μας... (Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης)
  • Αν χρειαστεί να επιτημήσεις κάποιον, να αναζητείς την κατάλληλη στιγμή. Να μην παρατηρείς με άκαμπτη αυστηρότητα τα μικρά σφάλματα, σαν να είσαι ο ίδιος τέλειος, ούτε συνέχεια να ελέγχεις. Γιατί αυτό είναι φορτικό πράγμα και από την συνήθεια του ελέγχου, φθάνει κανείς στην αναισθησία και την αδιαφορία. Μην δίνεις εντολές με τρόπο προστακτικό, αλλά με ταπείνωση, σαν να μελετάτε μαζί με τον αδελφό το θέμα. Γιατί ο λόγος που έχει αυτήν την βάση, γίνεται προτρεπτικός και όχι επιτακτικός και πείθει και αναπαύει περισσότερο τον πλησίον. (Αββάς Δωρόθεος)
  • Ο ταπεινός άνθρωπος δέχεται την παρατήρηση με χαρά και δεν νιώθει καμμία ταραχή, όπως νιώθουν οι εγωιστές. Νιώθει την παρατήρηση ως ένα φάρμακο για να διαγνώσει κατά πόσο έχει εγωισμό ή όχι. Ανάλογα με το βαθμό ταραχής που νιώθει ένας άνθρωπος από μια παρατήρηση που του κάνουν, είναι και το μέγεθος του εγωισμού του. (ΓέρονταςΕφραίμτης Αριζόνας)
  • Όταν δεχόμαστε τις παρατηρήσεις του πνευματικού μας πατέρα, χωρίς να δικαιολογούμαστε, ακόμη και αν έχουμε δίκαιο, τότε βλέπουμε τον Θεό μέσα στην ψυχή μας. (Γερόντισσα Μακρίνα Βασσοπούλου)
  • Πόσο πολύ μεγάλο συμφέρον έχει για την ψυχή μας ένας έλεγχος. Αν δεν μας ελέγξει ένας άνθρωπος, πώς θα προοδεύσουμε; Πώς θα σωθούμε. Τί θα κάνουμε, αν δεν έχουμε έναν έλεγχο; Εργάζεται ένας άνθρωπος σε μία εργασία και έχει προϊσταμένους και υφισταμένους. Θα κάνουν και έναν έλεγχο, για να διορθωθεί ο εργαζόμενος. Ο έλεγχος γίνεται για διόρθωση. Να μην μας κακοφαίνεται και λέμε: ''Γιατί μας το είπε αυτό''. Να λυπούμαστε, όταν δεν μας ελέγχουν, γιατί στερούμαστε το μεγαλείο της Χάριτος του Θεού. Δίνεται δωρεάν και κανείς δεν μπορεί να φανταστεί αυτό το μεγαλείο. (Γερόντισσα Μακρίνα Βασσοπούλου)
  • Να μην ενοχλούμαστε και να μην αντιδρούμε, όταν μας κάνουν παρατηρήσεις. Είναι ωραίο να μας κάνουν παρατηρήσεις και πιο ωραίο να τις αντέχουμε. Είναι ελευθερία. (π. Βαρνάβας Γιάγκου)
  • Εάν δεις τον αδερφό σου να αμαρτάνει και δεν του πεις κάτι, για να καταλάβει το σφάλμα του, θα σου ζητηθεί λόγος για τον πνευματικό του θάνατο. Αν όμως ελεγχθεί αλλά επιμένει, θα πεθάνει στην αμαρτία του (και εσύ δεν φέρνεις ευθύνη γι' αυτό). Η ορθή λοιπόν ενέργεια είναι, να ελέγχεις με αγάπη και να μην τον κακολογείς, ούτε να τον εξουθενώνεις, σαν να είναι εχθρός. (Είπε Γέρων)
  • Είναι υποχρεωμένος ο Χριστιανός να νουθετεί τον πλησίον του που αμαρτάνει, με σκοπό να διορθωθεί και όχι για κανέναν άλλο λόγο. Μέχρι και την καλημέρα να του κόψει, με σκοπό να διορθωθεί. Και αν τελικά δεν διορθώνεται, τον αφήνει στην ησυχία του, ωστόσο εκείνος έκανε αυτό που έπρεπε. Αυτό βέβαια, πρέπει να γίνεται με διάκριση και αγάπη, ώστε να μην παρουσιάζεται σαν δάσκαλος και προϋποθέτει, ότι και η δική το ζωή είναι φωτεινή και ακέραια, ώστε να μην τον προσάπτουν πράγματα και αμαρτίες που αυτοί υποδεικνύουν σ' αυτούς. (Παναγόπουλος)
  • Να χαίρεσαι όταν σε ελέγχουν, παρά όταν σε κολακεύουν. (Πυθαγόρας)
  • Ένα βαθύ ποτάμι, δεν ταράζεται, όταν του πετάξεις μια πέτρα. Αλλά όταν ένας άνθρωπος αναστατώνεται και πληγώνεται όταν του ασκούν κριτική ή του κάνουν υποδείξεις για ένα σφάλμα, αυτό σημαίνει ότι δεν είναι ποταμός, αλλά λίμνη ρηχή. (Τολστόϊ)
  • Όποιος αποκρούει τους ελέγχους που του κάνουν, φανερώνει ότι έχει κάπου κρυφά μέσα του, το πάθος της υπερηφανείας.
  • Ο μη δεχόμενος ελέγχους, είναι εχθρός του ίδιου του εαυτού του.
  • Άδειασέ μας τη γωνία.
  • Άκουσε τα σχολιανά του.
  • Τον πέρασε γενεές δεκατέσσερις.
  • Μού έψαλλε τον εξάψαλμο.