Περί προσοχής

  • Προσέχετε από των ανθρώπων. [Να φυλάγεστε από τους ανθρώπους.] (Κατά Ματθαίον 10,17)
  • Βλέπετε, αγρυπνείτε και προσεύχεσθε· ουκ οίδατε γαρ πότε ο καιρός έστιν. [Προσέχετε, αγρυπνείτε και προσεύχεστε· διότι δεν γνωρίζετε πότε είναι καιρός της παρουσίας του Κυρίου.] (ΚατάΜάρκον 13,33)
  • Προσέχετε δε εαυτοίς μήποτε βαρηθώσιν υμών αι καρδίαι εν κραιπάλη και μέθη και μερίμναις βιοτικαίς, και αιφνίδιος εφ' υμάς επιστή η ημέρα εκείνη. [Προσέχετε δε τους εαυτούς σας, μήπως γίνουν βαρειές οι καρδιές σας και ασυγκίνητες στον λόγο του Θεού από την κραιπάλη και από την μέθη και από τις βασανιστικές φροντίδες της παρούσης ζωής. Να είστε άγρυπνοι, μήπως τυχόν και μέσα στην κατάσταση αυτή της πνευματικής χαλαρώσεως και παραζάλης πέσει πάνω σας ξαφνικά η μεγάλη εκείνη ημέρα της δευτέρας παρουσίας.] (ΚατάΛουκάν 21,34)
  • Να επαγρυπνούμε και να μην λέμε: Αυτό δεν είναι τίποτα, εκείνο δεν είναι σπουδαίο. Από εκεί που δεν το περιμέναμε, πολλές φορές πάθαμε την συμφορά. Διότι όπως τα παιδιά κρύπτουν μέσα στο χώμα τις παγίδες, έτσι και ο διάβολος κρύπτει την αμαρτία κάτω από τις ηδονές της ζωής μας. Εσύ όμως πρόσεχε καλά και εξέταζε τα πράγματα λεπτομερώς. Εάν λόγου χάρη, συμβεί να κερδίσεις, μην κοιτάξεις μόνο το κέρδος, αλλά ερεύνησε με προσοχή, μήπως κάτω από το κέρδος αυτό κρύπτεται αμαρτία και θάνατος. Και αν δεις κάτι τέτοιο, απέφυγε το κέρδος. Όταν πάλι σου τύχει μια χαρά και ευχαρίστηση, μην κοιτάξεις μόνο την ευχαρίστηση, αλλά εξέτασε με ακρίβεια, μήπως τυχόν κάτω από τη ευχαρίστηση αυτή έχει κρυφτεί κάποια παρανομία. Και αν διαπιστώσεις κάτι τέτοιο φύγε! Και γενικά, είτε μας συμβουλεύει κανείς, είτε μας κολακεύει, είτε μας περιποιείται, είτε μας υπόσχεται τιμές, είτε ο,τιδήποτε άλλο, να μην σπεύδουμε να τα δεχόμαστε γρήγορα και απερίσκεπτα, αλλά ας εξετάζουμε επακριβώς και με προσοχή, μήπως από όλα αυτά κρύβεται κάποιος κίνδυνος ή βλάβη. Διότι εάν οι παγίδες ήταν 1-2, η προφύλαξη θα ήταν εύκολη, αλλά είναι πάρα πολλές και γι΄αυτό απαιτείται προσοχή. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Δεν αρκεί να είμαστε άγρυπνοι και προσεκτικοί. Πρέπει να εξοπλιζόμαστε καλά. Διότι και αν ακόμα κάποιος είναι άγρυπνος και προσεκτικός, αλλά δεν έχει όπλα, γρήγορα οι ληστές τον κυριεύουν. Όταν λοιπόν, πρέπει να είμαστε άγρυπνοι, προσεκτικοί και εξοπλισμένοι, αλλα εμείς παραμένουμε άοπλοι και γυμνοί και κοιμώμαστε, τότε ποιός θα εμποδίσει τον ληστή να καρφώσει το μαχαίρι; (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Όσο αυξάνεται η πνευματική μας περιουσία, τόσο να εντείνουμε την προσοχή μας και να αποκρούουμε τις πανταχόθεν εφόδους του διαβόλου και με την άριστη διαγωγή μας, αφού προσελκύσουμε την εύνοια από τον Θεό,να καταστήσουμε τους εαυτούς μας, ανώτερους από τα βέλη του διαβόλου. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Ο διάβολος επιτίθεται με μεγάλη σφοδρότητα. Πολιορκεί από παντού τη σωτηρία μας. Πρέπει λοιπόν, να αγρυπνούμε, να είμαστε νηφάλιοι και από παντού να περιτειχίζουμε τον εαυτόν μας, ώστε να αποκρούουμε τις επιθέσεις του εχθρού. Διότι αν βρει μικρή έστω ευκαιρία, ετοιμάζει μεγάλης κλίμακας επίθεση, για να περάσει μέσα μας, όλη η δύναμή του. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Από εκείνους που είναι άγρυπνοι, ο ληστής τίποτε δεν θα μπορέσει να αρπάξει. Αυτό συμβαίνει και με όσους ζουν φωτεινό, ορθό βίο. Από εκείνους όμως που κοιμούνται, που ραθυμούν και αδιαφορούν, όλα τα κλέβει. Και αυτοί είναι οι προσκολλημένοι στα πράγματα του παρόντος βίου. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Ούτε εκείνος που στέκεται να παίρνει θάρρος, αλλά να βρίσκεται σε διαρκή ετοιμότητα, αλλά και ούτε εκείνος που έπεσε να απελπίζεται. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όπως ακριβώς όταν βαδίζουμε πάνω σε τεντωμένο σχοίνι, δεν είναι δυνατόν να αδιαφορήσουμε για λίγο, επειδή το λίγο προκαλεί μεγάλο κακό, γιατί ανατρεπόμενος πέφτει κανείς αμέσως κάτω και φονεύεται, έτσι και εμείς, δεν είναι δυνατόν να αδιαφορούμε στη ζωή μας. Διότι βαδίζουμε στενό δρόμο, που έχει αποκλειστεί και από τις 2 πλευρές του από γκρεμούς. Βλέπεις πόση προσοχή πρέπει να έχουμε; (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Σε κακομεταχειρίζεται κάποιος και σε πολεμάει; Σου δίνει την ευκαιρία να γρηγορείς και σου παρέχει αφορμή να ομοιωθείς με τον Θεό. Άλλος σου αφαιρεί χρήματα; Αν το υπομείνεις με γενναιότητα, θα λάβεις τον ίδιο μισθό με εκείνους που έχουν τα πάντα μοιράσει στους φτωχούς. Σου μίλησε κάποιος με άσχημο τρόπο και σε κατηγόρησε; Είτε αληθή, είτε ψευδή είναι αυτά, σου έμπλεξε στεφάνι, αν εσύ τα δεχθείς με πραότητα... Όπως λοιπόν, όταν προσέχουμε, κερδίζουμε και από τα λυπηρά, έτσι και όταν αδιαφορούμε, ούτε από τα ωφέλιμα γινόμαστε καλύτεροι. Τί ωφέλησε τον Ιούδα, η αναστροφή του με τον Χριστό; (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Ας μην μας κυριεύει η μανία για τα ζητήματα της επίγειας ζωής και τότε θα είμαστε πάντοτε άγρυπνοι και προσεκτικοί. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Η προσοχή παρέχει στον νου την ευκαιρία να διακρίνει το τι είναι αληθές και το τι είναι ψευδές· το τι είναι ορθό και το τι μη ορθό· το τι είναι ωφέλιμο και το τι είναι βλαβερό· το τι είναι αγαθό και το τι κακόν, τι είναι δίκαιο και τι είναι άδικο. (Άγιος Νεκτάριος)
  • Η προσοχή είναι αρχή σοφίας. Η έλλειψή της, είναι άγνοια, αμάθεια και μωρία. Η προσοχή κατευθύνει τις σκέψεις. Η προσοχή αποδεικνύει αυτό που πρέπει να γίνει. Η προσοχή οδηγεί στην αρετή. (Άγιος Νεκτάριος)
  • Νύχτα ζοφερή, μαύρο σκοτάδι και συνεχής ομίχλη είναι η απροσεξία και αυτός που περπατά μαζί της, δεν ξέρει που πηγαίνει. Οι δρόμοι αυτών που δεν προσέχουν, είναι σκοτεινοί και δεν βλέπουν που σκοντάφτουν. Μοιάζει η απροσεξία με πονηρό θηρίο, λιοντάρι αρπακτικό, φίδι δηλητηριώδες, που αρπάζει και κατασπαράζει αυτούς που την συναναστρέφονται. (Άγιος Νεκτάριος)
  • Αυτός που είναι μετρημένος στα λόγια, είναι μετρημένος και στα έργα. Αυτός που εξετάζει τα λόγια που πρόκειται να πει, εξετάζει και τις πράξεις που πρόκειται να εκτελέσει. (Άγιος Νεκτάριος)
  • Αν θέλεις να προσέχεις τους άλλους, πρόσεχε τους εναρέτους, αυτούς που τηρούν το νόμο του Θεού και όχι αυτούς που τον καταπατούν. Γιατί αν προσέχεις αυτούς, θα αποκομίσεις πολλά κακά, θα γίνεις αδιάφορος, εγωιστής, καταδικαστής των άλλων, ενώ αν απαριθμείς τους εναρέτους, θα οδηγήσεις τον εαυτόν σου σε ταπεινοφροσύνη, σε προθυμία, σε κατάνυξη, στα άπειρα αγαθά. Άκουσε τί έπαθε ο Φαρισαίος, επειδή παρέβλεψε τους εναρέτους και πρόσεξε τον αμαρτωλό. Άκουσε και φοβήσου! (Ιερός Αυγουστίνος)
  • Όταν προσέχει κανείς, τρέφεται πνευματικά και χαίρεται αγγελικά. Όταν κανείς παρακολουθεί και εξετάζει κάθε γεγονός που συμβαίνει στην ζωή του, αποκτάει πείρα, προσέχει και έτσι προοδεύει. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Συνήθως εμείς οι άνθρωποι με τις αφορμές που δίνουμε, είτε με απροσεξίες, είτε με υπερήφανους λογισμούς, επιτρέπουμε στον εχθρό να μας κάνει κακό. Ακόμη και έναν λογισμό ή έναν λόγο μπορεί να τα εκμεταλλευτεί το ταγκαλάκι. Θυμάμαι, ήταν μια οικογένεια πολύ αγαπημένη. Κάποτε άρχισε ο άνδρας και έλεγε στην γυναίκα: ''Θα σε χωρίσω''. Και η γυναίκα έλεγε στον άνδρα: ''θα σε χωρίσω''. Έτσι το έλεγαν, στ' αστεία. Αλλά το εκμεταλλεύτηκε ο πειρασμός και δημιούργησε μια μικρή δυσκολία και ήταν έτοιμοι να χωρίσουν, ούτε τα παιδιά τους σκέφτονταν, ούτε τίποτε. Ευτυχώς βρέθηκε ένας πνευματικός και τους μίλησε: ''Γι' αυτήν την χαζομάρα θα χωρίσετε;'', τους είπε. Και έτσι συνήλθαν. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Είναι ανάγκη η ψυχή να παρατηρεί και να βλέπει άριστα μπροστά της μην τυχόν και στο ελάχιστο κυριευθεί από τη δύναμη του εχθρού. Όπως όταν κάποιο ζώο πιαστεί στην παγίδα από το ένα πόδι, αναγκαστικά λυγίζει όλο και πέφτει στα χέρια των κυνηγών, έτσι συμβαίνει συνήθως και στην ψυχή από τους δαίμονες. (Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος)
  • Να προσέχεις τον εαυτό σου, για να γνωρίσεις την υγεία και την αρρώστια της ψυχής σου. (Μέγας Βασίλειος)
  • Από όποιο πράγμα αμαρτάνουμε ευκολότερα, πρέπει να προφυλασσόμαστε περισσότερο. (ΜέγαςΒασίλειος)
  • Εφόσον βρίσκεσαι στη ζωή, μην αφήσεις ελεύθερη την καρδιά σου. Γιατί όπως ο γεωργός δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τους καρπούς του, επειδή δεν γνωρίζει τι μπορεί να συμβεί μέχρις ότου τους μαζέψει, έτσι και ο άνθρωπος δεν επιτρέπεται να αφήσει αφύλαχτη την καρδιά του όσο αναπνέει. Όπως δεν γνωρίζει ο άνθρωπος ποιό πάθος θα του έρθει ως την τελευταία του πνοή, έτσι δεν πρέπει να αφήσει ελεύθερη την καρδιά του μέχρι την ώρα εκείνη, αλλά πρέπει πάντοτε να φωνάζει προς το Θεό να τον βοηθήσει και να τον ελεήσει. (ΆγιοςΗσαϊαςοΑναχωρητής)
  • Οι δαίμονες συνηθίζουν νά αποτραβιούνται με δόλο προσωρινά, για να ξεθαρρευτεί ο άνθρωπος νομίζοντας ότι έγινε απαθής και να αφήσει τον εαυτόν του χωρίς προσοχή, Καί τότε ξαφνικά πηδούν πάνω στην ταλαίπωρη ψυχή του και την αρπάζουν σαν σπουργίτι. Και αν την νικήσουν, τη ρίχνουν χωρίς οίκτο σε κάθε αμάρτημα, χειρότερο από εκείνα για τα οποία ζητούσε πρωτύτερα συγχώρηση. Ας σταθούμε λοιπόν με φόβο Θεού και ας φυλάξομε την καρδιά μας, εκτελώντας την άσκησή μας. (ΆγιοςΗσαϊαςοΑναχωρητής)
  • Χωρίς προσοχή καί εγρήγορση του νου είναι αδύνατο νά σωθούμε καί νά λυτρωθούμε από τόν διάβολο. (Άγιος Πέτρος ο Δαμασκηνός)
  • Χωρίς την προσοχή, όλες οι (πνευματικές) ασκήσεις είναι μάταιες. Η προσοχή εξασκεί και ενισχύει τις ψυχικές αισθήσεις στον άνθρωπο, ενώ εξασθενίζει τη ψυχοβλαβή επενέργεια των σωματικών του αισθήσεων. Στη διατήρηση της προσοχής πολύ συμβάλλει η συνετή μετρίαση της τροφής, που μειώνει τη θέρμη του αίματος. Η αύξηση αυτής της θέρμης, από τα πολλά φαγητά, από την έντονη σωματική δραστηριότητα, από το ξέσπασμα της οργής, από το μεθύσι της κενοδοξίας και από άλλες αιτίες, προκαλεί πολλούς λογισμούς και φαντασιώσεις, δηλαδή τον σκορπισμό του νου. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
  • Από την προσοχή γεννιέται η κατάνυξη και από την κατάνυξη αυξάνεται η προσοχή. Η μία γεννά, αλλά και ενισχύει την άλλη. Και οι δύο μαζί δίνουν βάθος στην προσευχή, και βαθμιαία, ζωή στην καρδιά, την οποία καθαρίζουν. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
  • "Μείνετε άγρυπνοι και προσεύχεστε, για να μην σας νικήσει ο πειρασμός" έλεγε ο Κύριος στους μαθητές Του (Μαρκ. 14,38). Και σε όλη την Χριστιανοσύνη, επομένως και σε εμάς έδωσε εντολή: "Σε όλους το λέω: Αγρυπνείτε!" (Μαρκ. 13,37). Όποιος έχει παραδοθεί στον περισπασμό (περιπλάνηση του νου), εναντιώνεται με την ζωή του, στην εντολή αυτή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
  • Όπως είναι βασική μας μέριμνα να προσέχουμε εκείνα που μπορούν να ζημιώσουν την φυσική μας υγεία, έτσι οφείλουμε να έχουμε σαν πνευματική μας μέριμνα, να προσέχουμε εκείνα που μπορούν να ζημιώσουν την πνευματική μας ζωή και το έργο της πίστεως και της σωτηρίας. Συνεπώς, πρέπει να ελέγχετε προσεκτικά και με προσήλωση τα εσωτερικά σας ορμέμφυτα (ένστικτα): είναι εκ Θεού, ή από το πνεύμα του πονηρού; Να φυλάγεστε από τους πειρασμούς του κόσμου τούτου και από τους κοσμικούς ανθρώπους. Να φυλάγεστε από τους κρυφούς εσωτερικούς πειρασμούς που προέρχονται από το πνεύμα της αδιαφορίας και απροσεξίας την ώρα της προσευχής εξ αιτίας της φθίνουσας Χριστιανικής αγάπης. (Άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς)
  • Γνωρίζεις πόσες λεγεώνες αοράτων εχθρών (δαιμόνων) σε κυκλώνουν; Και γνωρίζεις, ότι ο καθένας τους σε πολεμάει με τον δικό του ειδικό τρόπο; Βρυχώνται όλοι τους και στριγγλίζουν εκκωφαντικά και ας μην τους ακούς εσύ, πασχίζοντας λυσσασμένα να καταβροχθίσουν την ψυχή σου. Δεν θα πρέπει λοιπόν, να είσαι προσεκτικός; (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
  • Να προσέχεις κάθε κίνηση της καρδιάς σου. Να παρατηρείς κατά πόσο είναι ευάρεστη στην Αγία Τριάδα ή μήπως αντίθετα, προέρχεται από την θέληση του παλαιού και εμπαθούς ανθρώπου. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚροστάνδης)
  • Να προσέχουμε τους λογισμούς μας, το στόμα, την ακοή και τις πέντε αισθήσεις. Δεν προσέξαμε αυτά; Δεν παίρνουμε Θεία Χάρη και μας φταίει ο ένας και ο άλλος. Όταν έρχεται η Χάρις του Θεού, έρχεται η μετάνοια, τα δάκρυα, η ταπείνωση, και τότε βλέπουμε τις σκόνες και τα μικρόβια της ψυχής μας. Να προσέξουμε το θέμα της σωτηρίας μας και να μην το παίρνουμε επιπόλαια. (ΓερόντισσαΜακρίναΒασσοπούλου)
  • Το μεγαλύτερο δώρο στον άνθρωπο είναι η προσοχή και μετά είναι η προσευχή. Όταν έχουμε προσοχή, θα έχουμε και προσευχή. Γι' αυτό και η προσοχή είναι ανώτερη από την προσευχή. (Γερόντισσα Μακρίνα Βασσοπούλου)
  • Δεν είναι μόνον να (προ)εύχεσαι, είναι και να προσέχεις. Να αγρυπνείς εις τους λογισμούς, να τους κυβερνάς με πολλήν δεξιοτεχνίαν, αλλιώς θα σε κυβερνήσουν αυτοί και στο τέλος θα γίνεις περίγελως των δαιμόνων. (ΓέρονταςΙωσήφοΗσυχαστής)
  • Δεν πρέπει να ξεθαρρεύεις, αλλά συνεχώς να αγρυπνείς, όπως ο στρατιώτης εν ώρα της μάχης. Διότι μία μόνο στηγμή απροσεξίας είναι δυνατόν να προκαλέσει μεγάλη ζημιά. (ΓέρονταςΙωσήφοΗσυχαστής)
  • Προσοχή ονομάζεται τήρηση νοός, καρδιακή φυλακή, νήψης, νοερά ησυχία. (ΓέρονταςΠαχώμιος)
  • Επαναλαμβάνω: Ας αυξήσουμε τώρα την προσοχή μας, στο να οικοδομήσουμε τη ζωή μας. (ΓέρονταςΣωφρόνιοςτουΈσσεξ)
  • Όσο πιο πολύ προσέχει ο άνθρωπος την αμαρτία, τόσο πιο πολύ συγκινείται με το Θείο και αντιλαμβάνεται καλύτερα τις απαντήσεις που του δίνει ο Θεός. (Παναγόπουλος)
  • Να δίδετε προσοχή πάντοτε, ακόμα και εις την μεγαλύτερη ανοησία. Ο Νεύτων, από την πτώση ενός σάπιου μήλου, ανακάλυψε τον παγκόσμιον νόμο της έλξης. Βλέπεις λοιπόν, ότι ένα σάπιο μήλο κατόρθωσε, ό,τι δεν θα κατόρθωσαν, όλα τα γερά μαζεμένα. (Δημητρακόπουλος)
  • Λίγη παρατήρηση και πολύ ανάλυση, οδηγεί σε λάθη. Πολύ παρατήρηση και λίγη ανάλυση, οδηγεί στην αλήθεια. (Καρρέλ)
  • Χωρίς προσοχή σε όλα, ο άνθρωπος δεν προκόπτει σε καμμία αρετή.
  • Η προσοχή είναι η μητέρα της ευφυϊας.
  • Πρόσεχε από την αγάπη του κακού και από του καλού το μίσος.
  • Όποιος κάηκε από τον χυλό, φυσάει και το γιαούρτι.
  • Να έχεις τα αυτιά σου τέσσερα και τα μάτια σου δεκατέσσερα.
  • Ξυράφι πιάνεις; Πρόσεχε τα χέρια σου.
  • Δέκα μέτρα και ενα ράβε.
  • Νερό που δεν ξέρεις το βάθος του, μην το περνάς.
  • Βάλε μάνταλο στην πόρτα, να κοιμάσαι ξεγνοιασμένος.
  • Κρύβε το πορτοφόλι και τη γυναίκα σου.
  • Για όλους λέγε το καλό και από όλους να φυλάγεσαι.
  • Κρατάει πισινή.
  • Προσέχω:

Να μην διαβάζω ο,τιδήποτε

Να μην βλέπω ο,τιδήποτε

Να μην ακούω ο,τιδήποτε

Να μην πηγαίνω οπουδήποτε

Δεν ξεχνώ τούτο το λόγο του Χρυσοστόμου: ''Πάντων απόλαυε, αμαρτίας άπεχε''.