Περί νηστείας

  • Νηστεύσαςημέραςτεσσαράκοντακαινύκταςτεσσαράκοντα. [Και νήστεψε (ο Κύριος) 40 μέρες και 40 νύχτες.] (Κατά Ματθαίον 4,2)
  • Πάντα μοι έξεστιν, αλλ' ου πάντα συμφέρει. [Όλα μου επιτρέπεται να τα κάνω, όπως π.χ. να τρώγω και να πίνω χωρίς διακρίσεις, αλλά δεν είναι συμφέρον να τα πράττω όλα.] (Προς Κορινθίους Α' 6,12)
  • ΚαιενετείλατοΚύριοςοΘεόςτωΑδάμλέγων·απόπαντόςξύλουτουεντωπαραδείσωβρώσειφαγή, απόδετουξύλουτουγινώσκεινκαλόνκαιπονηρόν, ουφάγεσθεαπ' αυτού·ηδ' ονημέραφάγητεαπ' αυτού, θανάτωαποθανείσθε. [Και έδωσε εντολή Κύριος ο Θεός στον Αδάμ λέγοντάς τον: ''Από όλα τα καρποφόρα δέντρα που υπάρχουν στον Παράδεισο, σας δίνω το δικαίωμα να τρώτε. Από το δέντρο όμως της γνώσεως του καλού και κακού δεν πρέπει ποτέ να φάτε απ' αυτό. Κατά την ημέρα, κατά την οποία θα φάτε από τον καρπό του, θα χάσετε το δικαίωμα της αθανασίας, θα πεθάνετε σωματικώς και θα χωριστείτε από Εμένα, που σας έδωσα την ζωή''. (Γένεσις 2,16-17)
  • Οι κληρικοί που δεν νηστεύουν, να καθαιρούνται και οι λαϊκοί που δεν νηστεύουν, να αφορίζονται! Να νηστεύετε υπέρ εκείνων, που σας διώκουν. (ΚανόναςτωνΑποστόλων)
  • Σε τίποτα δεν ωφελεί η νηστεία από τα φαγητά εκείνους, που δεν νηστεύουν με όλες τους τις αισθήσεις. Γιατί αυτός που αγωνίζεται σε όλα, πρέπει να είναι εγκρατής. (Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης)
  • Αν νηστεύετε μην υπερηφανεύεστε, διαφορετικά καλύτερα να τρώτε κρέας. Γιατί περισσότερο συμφέρει τον άνθρωπο να τρώει κρέας, παρά να είναι υπερήφανος και αλαζόνας. (Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης)
  • Η νηστεία είναι ένα εργαλείο, που βοηθάει, στο να αποκτήσει κάποιος σωφροσύνη. Ένας που νηστεύει, δεν πρέπει να καυχιέται γι' αυτό αλλά πρέπει να περιμένει με πίστη στο Θεό, την εκπλήρωση του σκοπού. Οι τεχνίτες δεν καυχιούνται για τα εργαλεία της τέχνης τους ποτέ, αλλά περιμένει ο καθένας το αποτέλεσμα της προσπάθειάς του, για να δείξει με αυτό την ακρίβεια της τέχνης του. (Άγιος Διάδοχος Φωτικής)
  • Αχ, να ξέρατε τί έπαθε ο Κύριος την Τετάρτη και την Παρασκευή, τίποτα δε θα βάζατε στο στόμα σας. Ούτε ψωμί, όχι λάδι. Μη μαντζιρίζετε (=τρώτε αρτύσιμα) Τετάρτη και Παρασκευή. (ΟσίαΣοφίαενΚλεισούρα)
  • Η νηστεία είναι βία φύσεως και περιτομή των ηδονών του λάρυγγος, εκτομή της σαρκικής πυρώσεως, εκκοπή των πονηρών λογισμών, απελευθέρωση από μολυσμούς ονείρων, καθαρότης προσευχής, φωτισμός της ψυχής, διαφύλαξη του νου, διάλυση της πωρώσεως, θύρα της κατανύξεως, ταπεινός στεναγμός, χαρούμενη συντριβή, σταμάτημα της πολυλογίας, αφορμή ησυχίας, φρουρός της υπακοής, ελαφρότης του ύπνου, υγεία του σώματος, πρόξενος της απαθείας, άφεση των αμαρτημάτων, θύρα και απόλαυση του παραδείσου. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
  • Θυμήσου το ξύδι και τη χολή που ποτίστηκε ο Ιησούς. Έτσι θα μάθεις να νηστεύεις πιο εύκολα. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
  • Ο νους του νηστευτού, προσεύχεται καθαρά και προσεκτικά, ενώ του ακρατούς είναι γεμάτος από ακάθαρτες εικόνες. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
  • Εξέταζε τον εαυτόν σου από την πρώτη ώρα της ημέρας και το μεσημέρι και την τελευταία προ του φαγητού και θα κατανοήσεις έτσι την ωφέλεια της νηστείας. Το πρωί που δεν πεινάς, οι λογισμοί σκιρτούν και περιπλανιώνται εδώ και εκεί. Κατά την έκτη ώρα ατονούν κάπως και κατά το ηλιοβασίλεμα, έχουν ταπεινωθεί εντελώς. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
  • Όπως το λάδι γαληνεύει τη θάλασσα και παρά την θέλησή της, έτσι και η νηστεία σβήνει εντελώς τις σαρκικές πυρώσεις και παρά την θέλησή τους. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
  • Αυτός που νηστεύει από τροφές, αλλά δεν εγκρατεύεται από τα πάθη του, μοιάζει με εκείνον που έβαλε λαμπρά θεμέλια στο σπίτι, αφήνει όμως να συγκατοικούν μαζί του σ' αυτό φίδια, σκορπιοί και έχιδνες. (Μέγας Φώτιος)
  • Όπως χωρίς αναπνοή, είναι άχρηστο το σώμα μας και ανενεργό, έτσι και χωρίς ελεημοσύνη, πέφτει στο κενό η νηστεία μας. (Άγιος Νεκτάριος Κων/πόλεως)
  • Η νηστεία είναι αρχή και θεμέλιο κάθε πνευματικής εργασίας. Όσα λοιπόν οικοδομήσεις πάνω σ' αυτό το θεμέλιο, γίνονται άπτωτα και ακατάλυτα, επειδή είναι κτισμένα πάνω σε στερεά πέτρα. Αν όμως σηκώσεις αυτό το θεμέλιο και στη θέση του βάλεις τον κορεσμό της γαστέρας και τις άτοπες επιθυμίες, αυτά παρασύρονται σαν άμμος από τους πονηρούς λογισμούς και το ποτάμι των παθών και καταστρέφεται όλη η οικοδομή των αρετών. Για να μη γίνει λοιπόν αυτό και σε μας, ας σταθούμε με χαρά πάνω στο σταθερό θεμέλιο της νηστείας, ας σταθούμε, αδερφοί μου, καλώς, ας σταθούμε με τη θέλησή μας. (Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
  • Η νηστεία, ο γιατρός αυτός των ψυχών μας, έχει την δύναμη να καταστέλλει τις πυρώσεις της σάρκας, καταπραΰνει τον θυμό, διεγείρει την επιθυμία για το καλό, καθαρίζει τον νου από πονηρούς λογισμούς, δαμάζει την αδάμαστη γλώσσα, διδάσκει τον καθένα, θυμάται τα δικά του αμαρτήματα και τις δικές του ελλείψεις. (Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
  • Νηστεύουμε για να περιορίσουμε τις σαρκικές επιθυμίες και για να μαλακώσουμε τις καρδιές μας. Χωρίς νηστεία κανένας και καμμία αρετή δεν μπόρεσε ποτέ να κατορθώσει. (ΆγιοςΣυμεώνοΝέοςΘεολόγος)
  • Η νηστεία που γίνεται με διάκριση, είναι λεωφόρος που μας οδηγεί σε κάθε καλό, ενώ αυτός που δείχνει αμέλεια για τη νηστεία, βάζει σε κίνδυνο κάθε καλό που έχει. Η νηστεία είναι ο υπερασπιστής και φύλακας πάσης αρετής, είναι η μητέρα της προσευχής και η πηγή της σωφροσύνης και της φρονήσεως. (Άγιος ΙσαάκοΣύρος)
  • Μόλις δει ο εχθρός διάβολος το όπλο της νηστείας σε κάποιον άνθρωπο, αμέσως φοβάται, καθώς θυμάται την ήττα του από τον Χριστό στην έρημο. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
  • Όταν αρχίζει κάποιος να νηστεύει, αυτό ξεσηκώνει τον νου του να επιθυμήσει τη συνομιλία με τον Θεό. Να φεύγεις μακριά από εκείνους που αγαπούν να έχουν τα υλικά, όπως επίσης και από το να τα αποκτάς ο ίδιος. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
  • Η νηστεία δεν έχει διαταχθεί μόνο για την κακοπάθεια του σώματος, αλλά και για την προσοχή και νηφαλιότητα του νου, για να μη σκοτιστεί ο νους από τη πολυφαγία και γίνει αδύνατος στην επιτήρηση των λογισμών. (Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος)
  • Η τήρηση της νηστείας είναι ωφέλιμη και πρέπει να τηρείται με ακρίβεια και συνέπεια. Αν όμως η νηστεία δεν συμβαδίζει με την λιτότητα, τότε δεν θα μπορέσει κάποιος να φτάσει στην κάθαρση των παθών. Γιατί οι μακροχρόνιες νηστείες που ακολουθούνται από πλούσια γεύματα, το μόνο που κατορθώνουν είναι να ταλαιπωρούν τον άνθρωπο, χωρίς να τον βοηθούν στον αγώνα του για την καθαρότητα. Η καθαρότητα του νου συνδέεται άμεσα με την εγκράτεια. Δεν μπορεί να παραμένει αγνός και καθαρός, εκείνος που δεν έχει καθιερώσει για τον εαυτόν του ένα σταθερό μέτρο εγκρατείας. Οι νηστείες όσο αυστηρές και αν είναι, όταν ακολουθούνται από υπερβολική κατανάλωση τροφών, δεν χρησιμεύουν σε τίποτε, αλλά οδηγούν σύντομα τον άνθρωπο στην λαιμαργία. Είναι προτιμότερο να υπάρχει καθημερινά ένα γεύμα λιτό και μετρημένο, παρά να τηρείται αυστηρή και παρατεταμένη νηστεία. Η υπερβολική νηστεία μπορεί να επιφέρει, όχι μόνο κάμψη στην διαύγεια του νου, αλλά επιπλέον με την καταπόνηση που αυτή επιφέρει στο σώμα, μπορεί να εξασθενήσει τη δύναμη και την δυνατότητα συγκέντρωσής του, κατά την ώρα της προσευχής. (ΆγιοςΚασσιανόςοΡωμαίος)
  • Να σέβεσαι την παλαιότητα της νηστείας. Είναι συνομήλικη με την ανθρωπότητα· η νηστεία νομοθετήθηκε στον παράδεισο. Είναι η πρώτη εντολή που έλαβε ο Αδάμ· «Από το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού δεν θα φάτε» (Γεν. 2,17). Το «δεν θα φάτε» είναι νομοθεσία νηστείας και εγκρατείας. Εάν είχε νηστεύσει από τον καρπό του δένδρου η Εύα, τώρα δεν θα είχαμε ανάγκη από την νηστεία αυτή. «Διότι δεν έχουν ανάγκη ιατρού οι υγιείς, αλλά οι άρρωστοι» (Ματθ. 9,12). (Μέγας Βασίλειος)
  • Νηστεία αληθινή είναι: H αποξένωση από το κακό, η εγκράτεια της γλώσσας, η αποχή από τον θυμό, ο χωρισμός από τις επιθυμίες, την καταλαλιά, το ψεύδος και την ψευδορκία. Η στέρηση απ' αυτά, είναι αληθινή νηστεία. Μέσα λοιπόν σε όλα αυτά, η νηστεία είναι αγαθό. (Μέγας Βασίλειος)
  • Mην περιορίζεις όμως το καλό της νηστείας μόνο στην αποχή από το φαγητό. Γιατί πραγματική νηστεία είναι να μην κάνεις τίποτε άδικο. ''Να λύνεις κάθε δεσμό αδικίας (Ησαϊας 58,6). Συγχώρησε τον πλησίον σου για το κακό που σου έκανε και ξέχασε αυτό που σου χρωστάει. Η νηστεία σας να είναι καθαρή από δικαστικές πράξεις και προστριβές. Κρέας δεν τρως, αλλά κατασπαράζεις τον αδελφό σου. Νηστεύεις το κρασί αλλά είσαι σπάταλος σε αδικίες. Περιμένεις να έρθει το βράδυ για να φας, αλλά ξοδεύεις όλη την ημέρα σου στα δικαστήρια. Αλίμονο σε εκείνους που δεν μεθάνε από κρασί, (Ησαϊας 28,1), αλλά από τις αδικίες. (ΜέγαςΒασίλειος)
  • Είναι άτοπο να μην χαιρόμαστε για την υγεία της ψυχής, αλλά να λυπούμαστε με την εναλλαγή των τροφών και να φαινόμαστε ότι χαριζόμαστε στην ευχαρίστηση της σάρκας, παρά στην επιμέλεια της ψυχής. Γιατί ο μεν κόρος περιορίζει την τέρψη στην κοιλιά, η δε νηστεία ανεβάζει το κέρδος στην ψυχή. Να χαίρεσαι, γιατί σου έχει δοθεί από Ιατρό φάρμακο, το οποίο καταστρέφει την αμαρτία. (Μέγας Βασίλειος)
  • Η νηστεία είναι όπλο στον πόλεμο που έχουμε κατά του διαβόλου. Η νηστεία είναι η αρχή της μετανοίας. Με την νηστεία ισχυροποιείται η θέληση, δουλαγωγείται το σώμα, καθαρίζεται ο νους, μαλακώνει η καρδιά, καταστέλλονται οι σαρκικές ορμές, θεραπεύεται η ψυχή. (ΜέγαςΒασίλειος)
  • Η νηστεία ανεβάζει την προσευχή στον ουρανό, με το να γίνεται τρόπον τινά η φτερούγα στην πορεία προς τα άνω. Η νηστεία κάνει τα σπίτια να προκόβουν, είναι η μητέρα της υγείας, η παιδαγωγός της νεότητας, το στολίδι των γερόντων, η καλή σύντροφος των οδοιπόρων, η πιστός συγκάτοικος αυτών πού συνοικούν. Η νηστεία προστατεύει τα νήπια, σωφρονίζει το νέο, κάνει σεβαστό τον γέροντα. Για τις γυναίκες είναι η πιο κατάλληλος στολισμός, γι' αυτούς που βρίσκονται στην ακμή της ηλικίας, το χαλινάρι· είναι το φυλακτό των συζύγων και η τροφός αυτών που παρθενεύουν. Με αυτούς τους τρόπους η νηστεία βοηθά σε κάθε σπίτι. (Μέγας Βασίλειος)
  • Άριστη νηστεία είναι αυτή, που συμφωνεί με τις σωματικές μας δυνάμεις. (Μέγας Βασίλειος)
  • Αν όλοι δέχονταν τη νηστεία ως σύμβολο γι' αυτά που πρέπει να κάνουν, τίποτα δεν θα εμπόδιζε να επικρατήσει άκρα ειρήνη σε όλη την οικουμένη. (Μέγας Βασίλειος)
  • Οι φύλακες Άγγελοι της ζωής μας, με περισσότερη αφοσίωση παραμένουν κοντά σ' εκείνους που έχουν καθαρθεί με τη νηστεία (ΜέγαςΒασίλειος)
  • Η νηστεία είναι μεγάλο όπλο της ψυχής, αλλά χρειάζεται να συνδυαστεί με την προσευχή, την ησυχία και την σιωπή. (Άγιος Νήφων)
  • Πολλοί ναι μεν τηρούν τις καθιερωμένες νηστείες, αλλά τρώνε με λαιμαργία περισσότερα νηστήσιμα, από ότι πρέπει! (ΆγιοςΝικόδημοςοΑγιορείτης)
  • Η νηστεία είναι τροφή της ψυχής. Και όπως ακριβώς αυτή η σωματική τροφή αυξάνει το σώμα, έτσι και η νηστεία κάνει την ψυχή περισσότερο ρωμαλέα, καθιστά ευκίνητα τα φτερά της, την μεταφέρει υπεράνω αυτού του κόσμου, γίνεται αιτία να φαντάζεται τα ουράνια, αφού καθιστά αυτήν ανώτερη από τις ηδονές και τις απολαύσεις αυτής της ζωής. Aυτός που νηστεύει, σβήνει τις πονηρές επιθυμίες, εξευμενίζει τον Θεό και ταπεινώνει την υπερηφανευομένη ψυχή του. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Η νηστεία ενισχύει την προσευχή. Γίνεται φτερό στην πορεία της προς τον ουρανό. Είναι μητέρα της υγείας, παιδαγωγός της νιότης, στολίδι των γηρατειών. Είναι συνοδοιπόρος των ταξιδιωτών και ασφάλεια των συγκατοίκων. Ο άνδρας δεν αμφιβάλλει καθόλου για τη συζυγική πίστη της γυναίκας του, όταν την βλέπει να συζεί με τη νηστεία. Η γυναίκα δεν λιώνει από ζήλεια, όταν βλέπει τον άνδρα της να νηστεύει. Ποιός ζημιώθηκε ποτέ από τη νηστεία; Υπολόγισε την οικονομική κατάσταση του σπιτιού σου σε μια μέρα νηστείας. Υπολόγισέ την και σε μια συνηθισμένη μέρα. Θα διαπιστώσεις έτσι εύκολα, πόσο μεγάλο κέρδος έχεις με τη νηστεία. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αυτός που περιορίζει την νηστεία μόνο στην αποχή των τροφών, αυτός είναι εκείνος ο οποίος υβρίζει κατεξοχήν την νηστεία. Διότι νηστεία δεν είναι η αποχή από τα φαγητά, αλλά η απομάκρυνση από τα αμαρτήματα. Δηλαδή, να μην νηστεύει μόνο το στόμα, αλλά και τα μάτια και η ακοή και τα πόδια και τα χέρια και όλα τα μέλη του σώματός μας. Να νηστεύουν τα χέρια, παραμένοντας καθαρά από την αρπαγή και την πλεονεξία. Να νηστεύουν τα πόδια, ξεκόβοντας από τους δρόμους που οδηγούν σε αμαρτωλά θεάματα. Να νηστεύουν τα μάτια, εξασκούμενα να μην πέφτουν ποτέ λάγνα πάνω σε όμορφα πρόσωπα ούτε να περιεργάζονται τα κάλλη των άλλων. Ας νηστεύει και η ακοή. Και νηστεία της ακοής είναι να μην δέχεται κακολογίες και διαβολές. Ας νηστεύει και το στόμα από αισχρά λόγια και λοιδορίες. Διότι ποιά ωφέλεια υπάρχει, όταν αποφεύγουμε μεν να τρώγουμε ψάρια και κοτόπουλα και να κατατρώγουμε όμως και να δαγκώνουμε τους αδελφούς μας; (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Πώς είναι δυνατόν να μην νηστεύει, εκείνος που νηστεύει; Όταν κάποιος απέχει από τα φαγητά, δεν απέχει όμως και από τις αμαρτίες. Πώς είναι δυνατόν να νηστεύει, εκείνος που δεν νηστεύει; 'Οταν κάποιος απολαμβάνει την τροφή, αλλά δεν δοκιμάζει την αμαρτία. Αυτή η νηστεία είναι καλύτερη από την άλλη και όχι μόνο καλύτερη, αλλά και ελαφρότερη. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Η νηστεία δεν αναφέρεται στην τροφή, αλλά στα λάθη (αμαρτίες). Γιατί είναι ανώφελη η νηστεία, όταν περιορίζεται μόνο στις τροφές. Γι' αυτό μακάρισα μυριάδες φορές όποιον έφαγε, παρά όποιον νήστεψε και αδίκησε. Και αυτά σας τα λέω, όχι για να καταργήσω την νηστεία, αλλά κηρύττοντας την ευσέβεια, γιατί δεν είναι κακό να φας, αλλά η αμαρτία είναι το πονηρό. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Εκείνος που νηστεύει πρέπει περισσότερο από όλους να χαλιναγωγεί το θυμό, να διδάσκει την επιείκεια και την πραότητα, να έχει συντετριμμένη την καρδιά, να απομακρύνει τις σκέψεις των νοητών επιθυμιών, έχοντας υπόψην του, τον άγρυπνο εκείνο Οφθαλμό και το αδέκαστο Δικαστήριο. Πρέπει να γίνει ανώτερος από τα χρήματα, να επιδεικνύει με μεγάλη γενναιοδωρία την ελεημοσύνη και να εκδιώκει από την ψυχή του κάθε κακία προς τον πλησίον. Αυτή είναι η αληθινή νηστεία! (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Aν τηρήσουμε τη νηστεία των φαγητών, όταν περάσουν οι (συγκεκριμένες) ημέρες, περνά και η νηστεία. Aν όμως απέχουμε απ' τα αμαρτήματα, και η περίοδος της νηστείας να περάσει, εκείνη η νηστεία (των αμαρτημάτων) πάλι μένει, και θα είναι συνεχής η ωφέλεια σ' εμάς και πριν ακόμη από την Βασιλεία των Ουρανών θα μας χαρίσει όχι μικρές αμοιβές εδώ... (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Πρόσεξε, αν είσαι πλούσιος μην διώξεις τη νηστεία, από το σπίτι σου και σηκωθεί και πάει ο άγγελος Κυρίου στον Νομοθέτη (Θεό) και σε καταγγείλει, λέγοντας: Κύριε, από το τάδε σπίτι, ο πλούσιος με έδιωξε, δεν με κράτησε ομοτράπεζο και δεν με τίμησε, διώχνοντάς με. Και μετά ο Θεός, μην σου τα πάρει τα αγαθά και νηστέψεις με το ζόρι, ή επιτρέψει ασθένεια και θα τα βλέπεις από μακριά... (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Νηστεύουμε για τα αμαρτήματά μας, αφού πρόκειται να προσέλθουμε στα Μυστήρια. Και ο Κύριος νήστεψε (σαράντα μέρες), όχι επειδή ο 'Ιδιος το είχε ανάγκη, αλλά για να την διδάξει σε εμάς. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αν νηστεύεις χωρίς ελεημοσύνη, δεν λογαριάζεται αυτό ως νηστεία, αλλά είσαι χειρότερος από εκείνον που τρώει και μεθά και τόσο χειρότερος, όσο χειρότερη είναι η σκληρότητα από την απαλότητα! (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Ένα είδος νηστείας ήταν για τους Πρωτόπλαστους ο λόγος του Θεού: ''Δεν θα φάτε από το δέντρο της γνώσεως καλού και πονηρού''. Εάν λοιπόν η νηστεία ήταν αναγκαία στον παράδεισο, πολύ περισσότερο είναι αναγκαία έξω από αυτόν. Εάν το φάρμακο είναι χρήσιμο πριν από την πληγή, πολύ περισσότερο μετά από την πληγή. Εάν το όπλο μας ήταν χρήσιμο πριν ξεσηκωθούν σε πόλεμο οι επιθυμίες μας, πολύ περισσότερο είναι αναγκαία η βοήθεια της νηστείας μετά την τόσο μεγάλη μάχη των επιθυμιών, που προέρχονται από τους δαίμονες. Εάν ο Αδάμ άκουγε τον Θεό περί του απαγορευμένου καρπού, δεν θα Τον άκουγε μετά να του έλεγε: «Γη εί καί εις γήν απελεύση». Επειδή όμως παρήκουσε σ' αυτήν, γι' αυτό επήλθε ο θάνατος, οι φροντίδες, οι πόνοι, οι λύπες και ζωή χειρότερη από κάθε θάνατο. Γι' αυτό πόνοι και ώδίνες και βίος επίμοχθος. Είδες, πώς ο Θεός αγανακτεί, όταν περιφρονείται η νηστεία; Μάθε και πόσο χαίρεται, όταν αυτή τιμάται. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όπως η λαιμαργία γίνεται αιτία και πρόξενος άπειρων κακών στο ανθρώπινο γένος, έτσι και η νηστεία και η περιφρόνηση της κοιλίας γίνεται πάντοτε σ' εμάς, αιτία των ανέκφραστων αγαθών. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Βλέπω πολλούς ανθρώπους να ρίχνονται ασυγκράτητα στο φαγητό και το πιοτό τόσο πριν όσο μετά τη νηστεία, καταστρέφοντας την ωφέλειά της. 'Έτσι, δηλαδή, γίνεται στην ψυχή ό,τι και σ' ένα άρρωστο σώμα, που, μόλις αρχίσει να συνέρχεται και κάνει να σηκωθεί από το κρεβάτι, του δίνει κάποιος μια δυνατή κλωτσιά και το ρίχνει κάτω χειρότερα. Κάτι τέτοιο λοιπόν, γίνεται και στην ψυχή μας, όταν πριν ή μετά τη νηστεία επισκιάσουμε τη νηφαλιότητα, που χαρίζει αυτή, με το σκοτισμό, που φέρνει η κραιπάλη. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Αν νηστεύεις, μην υπολογίζεις την κακοπάθεια που φέρνει η νηστεία, αλλά την άνεση που φέρνει η κακοπάθεια. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Η περίοδος της νηστείας είναι για μας τους Χριστιανούς εορτή. Και οι κοσμικοί μεν και οι άπιστοι, ας ονομάζουν εορτές και πανηγύρεις την μέθη και όλη την ακολασία και τις αισχρές πράξεις, τις οποίες είναι φυσικό να πράττουν ένεκα αυτού. Η Εκκλησία όμως του Θεού, αντίθετα προς αυτούς, ας ονομάζει εορτή τη νηστεία, την περιφρόνηση της κοιλιάς και κάθε αρετή που ακολουθεί αυτή. Γιατί αυτή είναι η αληθινή εορτή, όπου υπάρχει η σωτηρία των ψυχών, όπου υπάρχει ειρήνη και ομόνοια, όπου έχει απομακρυνθεί κάθε κοσμική εκδήλωση. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Στάσου μόνο κοντά σ' αυτόν που νηστεύει και αμέσως μεταλαμβάνεις από την ευωδία του. Γιατί αυτός που νηστεύει είναι μύρο πνευματικό και με τους οφθαλμούς και με τη γλώσσα και με όλα φανερώνει την ευταξία της ψυχής του. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Όπως είναι αδύνατον να καίει φωτιά μέσα στο νερό, έτσι είναι και αδύνατη η μετάνοια, δίχως την νηστεία. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Η νηστεία είναι φάρμακο, αλλά το φάρμακο όσο και αν είναι ωφέλιμο, πολλές φορές γίνεται άχρηστο, εξαιτίας της μη σωστής χρήσεως αυτού που το χρησιμοποιεί. Διότι αυτός που το χρησιμοποιεί το φάρμακο, πρέπει να γνωρίζει το χρόνο και την ποσότητα που θα χρησιμοποιήσει, τη φυσική του κατάσταση καθώς και άλλους παράγοντες, διαφορετικά όχι μόνο δεν ωφελεί, αλλά μπορεί και να βλάψει. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Δεν απαιτεί ο Θεός από εμάς απλώς να απέχουμε από την τροφή και να νηστεύουμε μόνο, για να μένουμε νηστικοί, αλλά να παύουμε ενδιαφερόμενοι για τα πράγματα του βίου, ώστε να μπορούμε να αφιερώνουμε όλο τον διαθέσιμο χρόνο μας στα πνευματικά ζητήματα. Γι' αυτό ο Θεός περιόρισε την κοιλιά μας σε στενά πλαίσια, γι' αυτό και όρισε να τρώμε μικρή ποσότητα τροφής, για να μας διδάξει να φροντίζουμε περισσότερο την ψυχή μας. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αυτός που δεν μπορεί να νηστεύσει (επειδή είναι άρρωστος), ας κάνει πιο πλούσια την ελεημοσύνη, ας κάνει εκτενείς προσευχές, ας έχει έντονη προθυμία να ακούει τα λόγια του Θεού. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Δεν διώχνει συνήθως τόσο εύκολα τον χειμώνα, ο ερχομός ενός χελιδονιού, όσο απομακρύνει από την σκέψη μας, τον χειμώνα των παθών, η περιόδος της νηστείας. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Και όπως τα ελαφρώς φορτωμένα πλοία, διασχίζουν τα πελάγη ταχύτερα, ενώ τα υπερφορτωμένα είναι δυσκίνητα και πολλάκις καταποντίζονται, έτσι και η νηστεία, αφού κάνει περισσότερο ελαφρύ τον νου, προετοιμάζει να διασχίσουμε το πέλαγος της παρούσης ζωής με ευκολία και να στρεφόμαστε προς τα ουράνια, περιφρονώντας και μη δίνοντας καμμία σημασία στα παρόντα αγαθά. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Παρατήρησε τί συμβαίνει στη φύση: Ο ήλιος δεν είναι λαμπρότερος μετά τη νύχτα; Ο ύπνος δεν είναι γλυκύτερος μετά την αγρυπνία; Η υγεία δεν είναι περισσότερο επιθυμητή μετά τη δοκιμασία της αρρώστιας; Έτσι και το τραπέζι γίνεται περισσότερο ευχάριστο μετά τη νηστεία. Αυτό μάλιστα ισχύει για όλους. Και για τους πλουσίους, που έχουν άφθονα φαγητά και για τους φτωχούς, που διαθέτουν λιγότερη τροφή. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Αμάρτησαν κάποτε οι Νινευίτες. Για τραύματά τους (τις αμαρτίες τους) έκαναν νηστεία και μάλιστα πολύ αυστηρή. Και κοιμόντουσαν στο έδαφος κάτω και φόρεσαν σάκκο και αλείφτηκαν με στάχτη και θρήνησαν πολύ. Αλλά πρόσθεσαν σε όλα αυτά την αλλαγή τρόπου ζωής... Μετανόησαν όλοι και επέστρεψε καθένας από τον κακό δρόμο που ακολουθούσε. Δεν θα ήταν αρκετή η νηστεία, χωρίς την μετάνοιά τους. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Ποιό το όφελος, όταν δεν τρώμε κοτόπουλα και ψάρια, όμως δαγκώνουμε τους αδελφούς και τους κατατρώμε; Όποιος κατακρίνει, έφαγε κρέατα αδελφικά, δάγκωσε τη σάρκα του πλησίον του... Δεν έμπηξες τα δόντια σου στη σάρκα του, αλλά πλήγωσες την ψυχή του με την κατάκριση. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Ποιό είναι το όφελος αν δεν φας κρέας, αλλά με την κακία (και την κατάκριση) δαγκώνεις τον αδελφό σου; Και ο Ιούδας νήστεψε μαζί με τους έντεκα, αλλά δεν μπόρεσε να δαμάσει την φιλαργυρία, γι' αυτό και δεν ωφελήθηκε από τη νηστεία. (Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης)
  • Όποιος νηστεύει δίχως ταπεινότητα, με την νηστεία του εξοργίζει τον Θεό, όπως και οι άσωτοι είναι καλύτεροι των υπερήφανων παρθένων. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
  • Όποιος παραβλέπει την νηστεία και εκτελεί τα θελήματα και τις επιθυμίες της σαρκός, είναι μακριά από την καθαρότητα και αγνότητα, εκείνος όμως που λειώνει τον εαυτόν του με την νηστεία, είναι εργάτης κάθε καθαρότητας και κάθε εγκρατείας και κάθε αγνότητας. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
  • Η νηστεία αποκρούει τους πειρασμούς, προετοιμάζει για την ευσέβεια, είναι συγκάτοικος της νήψης και πρόξενος της σωφροσύνης. Η νηστεία είναι μητέρα της υγείας, δρόμος της μετανοίας, πρόξενος των δακρύων. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
  • Ας μην χρησιμοποιεί κάποιος την πρόφαση, ότι δεν νηστεύει για να μην αρρωστήσει. Γιατί αυτοί που δεν νηστεύουν, ευκολότερα αρρωσταίνουν. Η νηστεία είναι το μοναδικό γιατρικό, για το σώμα και τη ψυχή. Αφού άρχισες το καλό, μην το σταματήσεις, αφήνοντας τον εχθρό να σε ανακόψει με την αρρώστια. Απεναντίας, εσύ μάλλον να τον εξουδετερώσεις με την υπομονή σου. Να και αυτοί που ξεκινούν για θαλασσινό ταξίδι, μόλις φυσήξει ευνοϊκός άνεμος, απλώνουν τα πανιά. Αργότερα συναντούν και αντίθετο άνεμο. Αλλά δεν ρίχνουν αμέσως οι ναύτες, εξαιτίας μιας μικρής τρικυμίας, το φορτίο στη θάλασσα. Αφού ησυχάσουν λίγο, έχοντας δώσει συχνά σκληρή μάχη με τα κύματα, μόλις γίνει γαλήνη, συνεχίζουν πάλι με ασφάλεια το ταξίδι. Έτσι λοιπόν και εμείς, όταν μας 6ρεϊ αντίθετος άνεμος, ας απλώσουμε αντί για πανί τον Τίμιο Σταυρό και έτσι ας συνεχίσουμε το ταξίδι μας χωρίς φόβο... (Αγία Συγκλητική)
  • Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος νηστείας: Το να μην τροφοδοτείς τον νου σου, με ακόλαστες ηδονές. (Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας)
  • Δαμάζουμε με τη νηστεία τη σάρκα μας, που είναι το υποζύγιο της ψυχής μας, για να βαδίσουμε με ασφάλεια προς την Άνω Ιερουσαλήμ. (Ιερός Αυγουστίνος)
  • Όταν ένας βασιλιάς θέλει να καταλάβει μια εχθρική πόλη, την αποκλείει από τροφές και νερό στην αρχή και έτσι οι εχθροί από την πείνα, υποχωρούν και παραδίδονται σ' αυτόν. Το ίδιο γίνεται και με τα πάθη στον άνθρωπο. Αν ο άνθρωπος νηστεύει και είναι εγκρατής σε όλα, οι εχθροί, δηλ. τα πάθη του υποκύπτουν και εγκαταλείπουν την ψυχή του. (Άγιος Ιωάννης ο Κολοβός)
  • Εάν ζήσει ο άνθρωπος με νηστεία και πείνα, οι εχθροί της ψυχή του εξασθενούν. (Άγιος Ιωάννης ο Κολοβός)
  • Τί με ωφελεί η νηστεία, όταν δεν έχω εγκράτεια στις αισθήσεις μου; Όταν δεν έχω προσοχή στο νου μου, παρά σκέπτομαι άτοπα και η καρδιά μου μελετά ανόητα πράγματα και επιθυμεί κακώς; (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
  • Είναι τόσο αποτελεσματική η νηστεία: καταπραϋνει τα νεύρα, αποθηκεύει την υπομονή μέσα στην καρδιά, καθαρίζει και λεπταίνει τον νου, καταπαύει τα πάθη. Διώκεται η λογομαχία, φεύγει η πολυλογία και ο άνθρωπος γίνεται κατανυκτικός, πράος, σιωπηλός και δυσκολοκίνητος στο να λέει λόγια. (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
  • Καλή είναι η νηστεία και ωφέλιμη και στη ψυχή και στο σώμα· αλλά η νηστεία πρέπει να συνοδεύεται με την σιωπή και με την προσευχή· η νηστεία πρέπει να συνοδεύεται με την υπακοή· η νηστεία πρέπει να συνοδεύεται με την ταπείνωση. Εάν δεν συνοδεύεται η νηστεία με την εκκοπή του θελήματος, είναι ανωφελής· ούτε καρπό κάμνει ούτε άνθος. Διότι ο καρπός του Αγίου Πνεύματος είναι αγάπη. Εννοώ την άδολο αγάπη, την κατά Θεόν, όχι την διαβολική. Η νηστεία όταν γίνεται και δεν έχει μαζί της την υπακοή, είναι σαν τον άνεμο, που φυσά και μαζεύει τα φύλλα του δέντρου· τα στριφογυρίζει, τα στριφογυρίζει και έπειτα τα σωρεύει σε μια γωνιά. Έτσι κάπως είναι και εκείνος που δεν έχει υπακοή. (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
  • Όποιος καταλύει την Τετάρτη και την Παρασκευή, γίνεται συσταυρωτής του Κυρίου, μαζί με τους Ιουδαίους. (Μέγας Αθανάσιος)
  • Η νηστεία νομοθετήθηκε για την καθαρότητα της ψυχής. (ΆγιοςΓρηγόριοςο Νύσσης)
  • Η νηστεία είναι άλογη, αν νηστεύει κανείς στον καθορισμένο καιρό, την ώρα όμως του γεύματος, ορμάει ασυγκράτητα στο τραπέζι και δένει μαζί με τη σάρκα και το νου στην απόλαυση των φαγητών. (Άγιος Αντίοχος της Πανδέκτου)
  • Όταν κανείς νηστεύει ταπεινά, δικαιούται την Θεία βοήθεια. Αν πει όμως: ''Ο προφήτης Μωϋσής νήστεψε 40 μέρες, εκείνος ο Άγιος έκανε εκείνο, θα το κάνω και εγώ'', τότε δεν κάνει τίποτε, διότι απομακρύνεται η Θεία Χάρη και ό,τι κάνει, το κάνει με εγωϊσμό. Η σωματική άσκηση βοηθάει όταν γίνεται με φιλότιμο... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Με την νηστεία ο άνθρωπος δείχνει την προαίρεσή του. Κάνει από φιλότιμο μια άσκηση και ο Θεός βοηθάει. Αν όμως ζορίζει τον εαυτό του και πει: ''Τί να κάνω; Είναι Παρασκευή, πρέπει να νηστέψω'' θα βασανίζεται. Ενώ, αν μπει στο νόημα και νηστέψει από αγάπη για τον Χριστό, θα χαίρεται. ''Αυτή την ημέρα, να σκεφτεί, ο Χριστός Σταυρώθηκε· ούτε νερό δεν Του έδωσαν να πιεί· ξύδι Του έδωσαν. Και εγώ δεν θα πιώ νερό όλη την ημέρα''. Αν το κάνει αυτό, τότε θα νιώθει ανώτερη χαρά μέσα του απ' αυτόν που πίνει τα καλύτερα αναψυκτικά! Και βλέπεις, πολλοί κοσμικοί μια Μεγάλη Παρασκευή δεν μπορούν να νηστέψουν, αλλά έξω από το Υπουργείο μπορούν να κάθονται και να κάνουν απεργία πείνας για ένα πείσμα, για να πετύχουν κάτι. Εκεί ο διάβολος τους δίνει κουράγιο. Αυτοκτονία είναι αυτό που κάνουν. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Αν έχει κανείς απλότητα, ταπείνωση, δέχεται την Χάρη του Θεού, νηστεύει ταπεινά και τρέφεται Θεϊκά. Τότε έχει Θεϊκή δύναμη και πολλή αντοχή σε μεγάλες νηστείες. Στην Αυστραλία ένας νέος περίπου είκοσι επτά χρονών, έφτασε στο σημείο να μην φάει και να μην πιεί τίποτε, για είκοσι οχτώ μέρες. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Ο άνθρωπος με την νηστεία γίνεται αρνί. Όταν γίνεται θηρίο, σημαίνει ότι η άσκηση που κάνει ή είναι πάνω από τις δυνάμεις του ή την κάνει από εγωισμό, γι' αυτό δεν δέχεται Θεία βοήθεια. Αν νηστεύει, όχι από αγάπη προς τον Θεό, αλλά εγωιστικά και έχει υπερήφανο λογισμό ότι κάτι κάνει, πάει χαμένη η νηστεία του. Είναι μετά σαν ένα τρύπιο ντεπόζιτο που δεν κρατάει τίποτε. Ρίξε νερό μέσα σε ένα τρύπιο ντεπόζιτο. Σιγά - σιγά, φεύγει όλο... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Ο άρρωστος, που έχει την ''άδεια'' να φάει καταλύσιμο φαγητό, αν βρίσκεται σε ξένο περιβάλλον, να φάει χωρίς να τον δούν οι άλλοι και σκανδαλιστούν. Ας πάρει λ.χ. το γιαούρτι να το φάει στο σπίτι του. Μου είπε ένας: «Αυτό είναι υποκρισία». «Γιατί δεν πας, του λέω, να αμαρτήσεις στην πλατεία, για να είσαι πιο ειλικρινής;» Πώς τους τα παρουσιάζει ο διάβολος! Κάνουμε μία Ορθοδοξία δική μας και ερμηνεύουμε έτσι και τα Πατερικά και το Ευαγγέλιο! (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Πολλοί μπορεί να κάνουν νηστεία με σόγια, αλλά να γνωρίζουν ότι δεν έχουν καμμία σχέση με το σόϊ των Πατέρων. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Οι διατεταγμένες νηστείες της Εκκλησίας μας, Τετάρτη, Παρασκευή, Σαρακοστές κ.λπ., πρέπει να γίνονται φανερά από τους πνευματικούς ανθρώπους, γιατί αυτό είναι ομολογία πίστεως. Οι άλλες όμως νηστείες, δηλαδή αυτές που γίνονται από άσκηση, για την αγάπη του Χριστού ή για να εισακουστεί η προσευχή μας σε ένα αίτημά μας, πρέπει να γίνονται κρυφά. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • ''Γέροντα Παϊσιε, πως μερικοί, ενώ είναι ασθενικοί στο σώμα, έχουν αντοχή στην νηστεία;''. ''Το μυστικό είναι ο ταπεινός και φιλότιμος αγώνας, που συνοδεύεται με προσευχή και Μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων. Αυτά τρέφουν την ψυχή, τρέφουν και το σώμα. Όταν Κοινωνούμε, παίρνουμε το ισχυρότερο ιαματικό φάρμακο, το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Ξέρω για ασκητές που νηστεύανε πολύ και δεν είχανε καμμιά αρρώστια. Δεν κινδυνεύει να πάθει κανείς τίποτε από την νηστεία. Κανείς δεν έχει αρρωστήσει από την νηστεία... (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
  • Να νηστεύετε παιδιά μου, μην ακούτε που λένε, δεν είναι η νηστεία τίποτε και ότι τα λένε οι καλόγηροι. Δεν τα λένε οι καλόγηροι παιδιά μου, με συγχωρείτε, τα λέει ο Θεός. Η πρώτη εντολή του Θεού ήταν η νηστεία, καθώς και ο Χριστός μας νήστευσε. (Άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης)
  • Η νηστεία είναι εντολή του Θεού. Γι' αυτό και εμείς να νηστεύουμε παιδιά μου. Δεν με έβλαψε η νηστεία μέχρι σήμερα που είμαι 70 χρονών. Η μητέρα μου με έμαθε νηστεία παιδιόθεν... Δεν με έβλεψε ποτέ η νηστεία και ας έχω ασθένειες πάνω μου. (Άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης)
  • Τρεις ημέρες την εβδομάδα, τη Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή, τρώε πάντοτε το απόγευμα, δηλαδή μια φορά την ημέρα. Να τρως έξι ουγγιές ψωμί, ξηρά τροφή με εγκράτεια και νερό έως τρία ή τέσσερα ποτήρια αν θέλεις, ακολουθώντας τον 69ο κανόνα των Αγίων Αποστόλων που παραγγέλλει: «Αν ένας επίσκοπος ή πρεσβύτερος ή διάκονος ή αναγνώστης ή ψάλτης δεν νηστεύει την Αγία Τεσσαρακοστή του Πάσχα ή την Τετάρτη ή την Παρασκευή, να καθαιρείται, εκτός αν εμποδίζεται από σωματική ασθένεια. Αν είναι λαϊκός, να αφορίζεται». Η νηστεία της Δευτέρας βέβαια καθορίστηκε αργότερα από τους Θείους Πατέρες. (ΆγιοιΚάλλιστοςκαιΙγνάτιοςοιΞανθόπουλοι)
  • Η νηστεία για τον Χριστιανό είναι μια εκούσια στέρηση της τροφής, που αποβλέπει στο να τον εξασκήσει, στην επιβολή πάνω στον εαυτόν του. Γιατί αυτός που επιβάλλεται στο φαγητό, μπορεί εύκολα να επιβληθεί και σε οποιαδήποτε επιθυμία του. Η στέρηση αυτή, είναι φυσικό να προξενεί κάποιο πόνο. Ωστόσο ο πόνος μεταβάλλεται σε χαρά, με την σκέψη πως κατεργάζεται την λύτρωσή του από τα πάθη και την αθάνατη ζωή στους Ουρανούς. (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς)
  • Ο σκοπός της νηστείας είναι η εγκράτεια, η καταστολή της σαρκός και του σαρκικού φρονήματος. (Ιερός Αυγουστίνος)
  • Πρέπει να προσέχουμε να νηστεύουμε πνευματικά, συγκρατώντας όλα τα πνευματικά μας πάθη, που είναι ο φθόνος, η ζήλεια, η ηδυπάθεια, η πονηριά, η περιέργεια, το ψεύδος, η υποκρισία, η εβραϊκή φιλαργυρία και η θεομίσητη τοκογλυφία, καθώς και η αιτία όλων των κακών, η υπερηφάνεια. Η πλήρης εγκράτεια από όλα αυτά τα ψυχοκτόνα πάθη είναι η αληθής νηστεία στον Θεό, αφού μόνο η στέρηση της τροφής, όχι μόνο δεν μας φέρει όφελος, αλλά γίνεται και αιτία της μεγαλύτερης μομφής, παρομοιάζοντάς μας με δαιμόνια. (Άγιος Μάξιμος ο Γραικός)
  • Εάν κανείς νηστεύει από φαγητά και ποτά, ερεθίζει όμως το θυμό με πονηρούς λογισμούς, αυτός μοιάζει με πλοίο, που ταξιδεύει στη θάλασσα και έχει κυβερνήτη δαίμονα. (Άγιος Ευάγριος ο Ποντικός)
  • Η νηστεία οδηγεί τον Χριστιανό σε κατάσταση πνευματικότητας. Όποιος καθαρίζεται με την νηστεία, αποκτά ταπεινοφροσύνη, διάκριση, σεμνότητα, σιωπή, καλούς λογισμούς, αγαθά αισθήματα, ανάλαφρο σώμα, ικανότητα για πνευματική άσκηση, δεκτικότητα Θείας χαριτώσεως. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
  • Η προσευχή είναι αδύναμη, αν δεν είναι θεμελιωμένη πάνω στη νηστεία, και η νηστεία είναι άκαρπη, αν πάνω της δεν είναι οικοδομημένη η προσευχή. Η νηστεία αποξενώνει τον άνθρωπο από τα σαρκικά πάθη, ενώ η προσευχή παλεύει με τα ψυχικά πάθη. Όποιος σπέρνει σε γη ακαλλιέργητη, χάνει τον σπόρο και, αντί για σιτάρι, θερίζει αγκάθια. Έτσι και εμείς, αν σπέρνουμε στην ψυχή την προσευχή έχοντας παχιά σάρκα, τότε, αντί για καρπό καλό, θα θερίσουμε αμαρτία. Η προσευχή θα χάνεται ή θα μολύνεται μέσα σε μάταιες σκέψεις, ακάθαρτες φαντασιώσεις και ηδονικά αισθήματα. Η σάρκα μας προέρχεται από τη γη και, αν δεν την καλλιεργήσουμε όπως τη γη, ποτέ δεν θα φέρει καρπό καλό, τον καρπό της αλήθειας. Αν πάλι καλλιεργεί κανείς τη γη με πολλή επιμέλεια αλλά την αφήνει άσπαρτη, τότε αυτή γεμίζει παράσιτα. Όμοια, αν το σώμα αδυνατίσει με τη νηστεία αλλά η ψυχή δεν καλλιεργηθεί με την προσευχή, την μελέτη και την ταπεινοφροσύνη, τότε η νηστεία γεννά πολλά παράσιτα, πάθη ψυχικά, όπως της υψηλοφροσύνης, της φιλοδοξίας, της καταφρόνιας. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
  • Όπως την υγεία των ματιών την ακολουθεί η επιθυμία του φωτός, έτσι και την νηστεία που γίνεται με διάκριση, την ακολουθεί η επιθυμία της προσευχής. Τον άνθρωπο που νηστεύει με διάκριση, δεν τον είδε ποτέ κανείς να υποδουλώνεται σε κακή επιθυμία. Γιατί η νηστεία είναι η ευρύχωρη κατοικία όλων των αγαθών. Έτσι όποιος την παραμελεί, απορρίπτει κάθε αγαθό. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
  • Η νηστεία είναι εντολή που δόθηκε εξαρχής στη φύση μας, για να την φυλάει από την γαστριμαργία. Από την παράβαση αυτής της εντολής, έπεσε ο Προπάτοράς μας (Αδάμ). (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
  • Η νηστεία είναι καλός δάσκαλος. Και να γιατί: α) Σύντομα βοηθάει αυτόν που νηστεύει να καταλάβει, πως ο άνθρωπος έχει πραγματική ανάγκη από λίγη τροφή και ότι γενικά είμαστε άπληστοι και τρώμε πολύ περισσότερο, από όσο ανάγκη έχει η φύση μας β) Η νηστεία δείχνει καθαρά και φανερώνει όλες τις ψυχικές μας αδυναμίες, τις ελλείψεις, τις αμαρτίες και τα πάθη. Είναι όπως ακριβώς όταν αρχίζει να καθαρίζει κανείς το βρώμικο νερό και βλέπει όλα τα ερπετά και τις βρώμικες ουσίες που περιέχει γ) Μας φανερώνει την ανάγκη να στρέψουμε στον Θεό με όλη μας την καρδιά και να επιζητήσουμε το έλεός Του, την βοήθειά Του και την σωτηρία μας και δ) Η νηστεία αποκαλύπτει όλη την πανουργία, την πονηριά και την κακία των ασωμάτων δυνάμεων. Εκείνων, που έως σήμερα υπηρετούσαμε ασυνείδητα και των οποίων η πονηριά, τώρα που φωτιστήκαμε από το Φως της Χάρης του Θεού, φαίνεται καθαρά. Και τώρα που τις εγκαταλείψαμε, μας κυνηγούν ανελέητα. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚροστάνδης)
  • Εκείνοι που απορρίπτουν την νηστεία, ξεχνούν από που προήλθε η πτώση του πρώτου ανθρώπου. Δεν θυμούνται τι μέσα εναντίον της αμαρτίας και των πειρασμών μας υπέδειξε ο Σωτήρας μας, ότσν ο ίδιος πειράστηκε από τον σατανά στην έρημο, αφού πριν είχε νηστέψει σαράντα μέρες και νύχτες. Δεν ξέρουν ή δεν θέλουν να μάθουν, πως ο άνθρωπος απομακρύνεται συνήθως από τον Θεό, λόγω της ακρασίας του, όπως έγινε με τους κατοίκους των Σοδόμων και των Γομόρων, που ήταν σύγχρονοι του Νώε. Η ακρασία είναι αιτία κάθε αμαρτίας στους ανθρώπους. Εκείνοι που απορρίπτουν την νηστεία, αφαιρούν από τον εαυτόν τους και από τους άλλους τα όπλα εναντίον της σάρκας και των επιθυμιών της, εναντίον του διαβόλου. Η σάρκα και ο διάβολος ενισχύοντσι στον αγώνα εναντίον μας, με την ακρασία μας. Επομένως όσοι αρνούνται την νηστεία δεν είναι στρατιώτες του Χριστού, γιατί πετούν τα όπλα τους και παραδίδονται θεληματικά σαν αιχμάλωτοι στην αισθησιακή και φιλαμαρτήμονα σάρκα. Είναι τυφλοί και δεν βλέπουν την συνάφεια ανάμεσα στην αιτία και τα αποτελέσματα των πράξεών τους. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚροστάνδης)
  • Όταν τρώει υπερβολικά ο άνθρωπος, γίνεται σαρκικός, χωρίς πνεύμα. Γίνεται μια άψυχη σάρκα. Με την νηστεία αντίθετα, ο άνθρωπος προσελκύει το Άγιο Πνεύμα και γίνεται πνευματικός. Όταν το βαμβάκι είναι στεγνό και δεν βρέχεται με νερό, είναι ελαφρύ και αν είναι λίγο, πετάει ψηλά στον αέρα. Όταν όμως βραχεί, βαραίνει και πέφτει αμέσως στο έδαφος. Το ίδιο γίνεται και με την ψυχή. Είναι πολύ σπουδαίο πράγμα, να διατηρήσουμε την ψυχή μας ελαφριά με την νηστεία. (Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης)
  • Όταν ο άνθρωπος συνειδητοποιεί τη Χάρη που λαμβάνει από την νηστεία, τότε θέλει να νηστεύει όλο και περισσότερο. Και οι δωρεές που φέρνει η νηστεία, είναι αμέτρητες... Με την νηστεία καταπραϋνονται και νεκρώνονται όλα τα σωματικά πάθη, κυρίως τα σαρκικά. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
  • Είναι γραμμένο στο Ευαγγέλιο, ότι ο Χριστός νήστεψε 40 μέρες και 40 νύχτες, επειδή η Πρόνοια του Θεού είχε προβλέψει, πως θα έρθει η μουσουλμανική πίστη. Οι μουσουλμάνοι νηστεύουν μόνο τις ημέρες και όχι τις νύχτες. (ΆγιοςΝικόλαοςΒελιμίροβιτς)
  • Η νηστεία παραδόθηκε στν άνθρωπο ως μέσο για την διατήρηση της αγνείας του σώματος, για την φύλαξή του από τους ακάθαρτους λογισμούς και την σαρκική εμπάθεια. Η μετρημένη και λογική νηστεία, είναι το θεμέλιο και η απαρχή όλων των αρετών. Αντίθετα, η απόλυτη νηστεία (το να μην τρώει κανείς τίποτα), δεν μπορεί να καταστείλει τα σωματικά πάθη τόσο, όσο η λιτή διατροφή. (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
  • Η καρδιά δεν μπορεί να μείνει σταθερή στην καθαρότητα και να μην μολυνθεί, αν δεν συντριβεί με την νηστεία. Είναι επίσης αδύνατον να διαφυλαχθεί ο αγιασμός, χωρίς την νηστεία, γιατί η σάρκα δεν θα υποταχθεί στο πνεύμα για την άσκηση πνευματικής εργασίας. Η προσευχή μόνη, δεν θα ευδοκιμήσει και δεν θα ενεργήσει, γιατί οι φυσιολογικές ανάγκες θα υπερισχύσουν και η σάρκα θα εξαναγκαστεί σε πύρωση. Από την πύρωση της σάρκας, ξεσηκώνονται οι λογισμοί και μολύνεται ο νους. Και από τους λογιμσούς, διεγείρεται και μολύνεται η καρδιά, οπότε αφαιρείται η Χάρη και τα ακάθαρτα πνεύματα κυριαρχούν πάνω μας με θράσος. Σπρώχνουν τη σάρκα στο πάθος και κατευθύνουν τον νου, όπου θέλουν ή τον κρατούν αλυσοδεμένο και ανίκανο για πνευματικές επιδιώξεις και ενέργειες. Ας μένουμε λοιπόν κοντά στην νηστεία, προφυλαγμένοι από τις νοητές παγίδες του εχθρού, γιατί αυτή και το σώμα εξαγνίζει και την προσευχή τρέφει και δυναμώνει, κάνοντάς την να βγαίνει από τα χείλη μας και να υψώνεται σαν πύρινη φλόγα. (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
  • Μερικοί νηστεύουν για λίγο και μετά ρίχονται με βουλιμία στα φαγητά. Αρχίζουν πρώτα νηστεία που ξεπερνάει τις δυνάμεις τους και επιδίδονται συνάμα σε σκληρούς αγώνες. Έτσι όμως, αδυνατίζουν από την έλλειψη μέτρου και την υπερβολή του κόπου και έπειτα ζητούν πλούσια φαγητά και ανάπαυση, για να δυναμώσουν το σώμα τους. Αν όμως βάλει κανείς κάποιο μέτρο, καθορίζοντας την ποσότητα - μικρή οπωσδήποτε - που θα τρώει κάθε μέρα, θα ωφεληθεί πολύ. (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
  • Νηστεία δεν είναι μόνο να τρώει κανείς αραιά, αλλά και να τρώει λίγο. Δεν είναι φρόνιμο αυτός που νηστεύει, να περιμένει με ανυπομονησία την ώρα του γεύματος και να ρίχνεται με βουλημία, σωματική και πνευματική στο φαγητό. Η αληθινή νηστεία εξ άλλου δεν είναι μόνο στο να δαμάζει κανείς το σώμα του, αλλά και στο να στερείται, προκειμένου να δώσει ψωμί σ' εκείνον που δεν έχει. (Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ)
  • Χωρίς νηστεία είναι αδιανόητος η πνευματική ζωή. Οι Πατέρες ως μέτρο προόδου στην πνευματική ζωή έχουν την νηστεία. Πρόοδος στην νηστεία σημαίνει πρόοδος στην πνευματική ζωή. (Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ)
  • Η νηστεία είναι απαραίτητη για τη νίκη των σωματικών και πνευματικών εχθρών. Λόγω της νηστείας, το σώμα γίνεται λεπτό, ελαφρύ και με αυτό τον τρόπο, το πνεύμα ενεργεί, σαν να μην βρίσκεται σε σώμα. (Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ)
  • Αυτή είναι νηστεία: όταν νοιώθεις μετάνοια για τις αμαρτίες σου και ξεχνάς ακόμη και την πείνα σου. (Άγιος Γαβριήλ ο δια Χριστόν Σαλός)
  • Με την νηστεία ταπεινώνεται η σάρκα και μαζί της η καρδιά και νεκρώνονται σταδιακά όλα τα πάθη. Καταλαβαίνετε λοιπόν, πόσο μεγάλη είναι η ωφέλειά της. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
  • Τα παιδιά όταν είναι άρρωστα ή ασθενικά, ας μην νηστεύουν. Όταν όμως είναι υγιή, γιατί όχι; Αν δεν συνηθίσουν να νηστεύουν από μικρά, ούτε όταν μεγαλώσουν θα τηρούν τις νηστείες της Εκκλησίας μας. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
  • Η νηστεία είναι χαλινάρι που συγκρατεί τις κατώτερες ορμές. Όποιος την περιφρονεί, μοιάζει με αχαλίνωτο άλογο. (Αββάς Υπερέχιος)