Περί αυτομεμψίας

  • Δίκαιος εαυτού κατήγορος. [Ο δίκαιος πρώτος ο ίδιος κατηγορεί τον εαυτόν του.] (Παροιμίες 18,17)
  • Εάν γαρ απολούσωμαι χιόνι και αποκαθάρωμαι χερσί καθαραίς, ικανώς εν ρύπω με έβαψας, εβδελύξατο δε με η στολή. Εάν δε ω δίκαιος, ου δύναμαι ανακύψαι, πλήρης γαρ ατιμίας ειμί. [Εάν λουστώ πνευματικώς και γίνω λευκότερος από το χιόνι και αν καθαριστώ με χέρια ολοκάθαρα, είμαι και πάλι αρκετά ρυπαρός ενώπιόν σου (Κύριε), ώστε και αυτή η ενδυμασία μου, να με συχαίνεται. Εάν πάλι γίνω και μείνω δίκαιος, δεν μπορώ να σηκώσω το κεφάλι μου ενώπιόν Σου, διότι και τότε θα είμαι γεμάτος από εξευτελισμό και αθλιότητα. (Ιώβ 9,30-31 - 10,15)
  • Αρχή σωτηρίας η αυτοκατηγορία. (Άγιος Νείλος ο Ασκητής)
  • Να συνηθίζεις να αυτοκατακρίνεσαι, μήπως τυχόν διέπραξες κάποιο αμάρτημα με το λογισμό σου, μήπως η γλώσσα έτρεξε πριν από τον νου ή γλύστρισε σε λόγο άτοπο, μήπως και χωρίς να το θέλεις έπραξες αμαρτία. (ΜέγαςΒασίλειος)
  • Να κατηγορείς τον εαυτό σου για τα σφάλματα σου και να μην περιμένεις τους ελέγχους των άλλων. (Μέγας Βασίλειος)
  • Η αυτομεμψία ελευθερώνει την ψυχή από την φιλαυτία, την κενοδοξία και την υπερηφάνεια. (Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος)
  • Εάν ο άνθρωπος κατηγορεί και ταπεινώνει τον εαυτόν του μπροστά στον Κύριο, τον αγαπά ο Κύριος. (Όσιος Ποιμήν)
  • Όταν ο άνθρωπος μέμφεται τον εαυτόν του, βλέπει τον συνάνθρωπό του άξιο επαίνων και όταν ο εαυτός του φαίνεται καλός, τότε βλέπει τον συνάνθρωπό του κακό. (Όσιος Ποιμήν)
  • Εκείνος που κατηγορεί τον εαυτό του, ποτέ δεν ταράζεται. (Όσιος Ποιμήν)
  • Ο δίκαιος γίνεται πρώτος κατήγορος του εαυτού του. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Αυτός που κακολογεί τον εαυτόν του, εξευμενίζει τον Κύριο και συμφιλιώνεται μαζί Του. Και τον μεν δίκαιο, ο Κύριος τον κάνει περισσότερο δίκαιο, ενώ τον αμαρτωλό τον σώζει από τις αμαρτίες του και τον κάνει άξιο για συγχώρεση. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Εκείνος που θα κατηγορήσει τον εαυτόν του, διότι δεν τήρησε τον Λόγο του Θεού, φροντίζει να τον τηρήσει στο μέλλον. (ΙερόςΧρυσόστομος)
  • Αν πεις για τον εαυτό σου ότι έχεις καλή φήμη, έγινες άχρηστος, έστω και αν πράγματι είσαι καλός. Αν όμως χαρακτηρίσεις τον εαυτό σου ως αχρείο, τότε έγινες εύχρηστος, έστω και αν δεν είσαι καλός. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Ας μην αποκαλούμε απλώς τους εαυτούς μας αμαρτωλούς, αλλά και ας αναλογιζόμαστε και τα αμαρτήματά μας, εξετάζοντάς τα ένα προς ένα. (Ιερός Χρυσόστομος)
  • Η αυτομεμψία με την αυτοκριτική, πολύ βοηθάει για να πέσουν τα λέπια από τα μάτια της ψυχής μας και να δούμε καθαρά. Την αυτομεμψία, οι ευαίσθητοι θα πρέπει να την προσέξουν πολύ, γιατί ο πονηρός προσπαθεί να την κάνει απελπισία (με την υπερευαισθησία). Η αυτομεμψία, θα πρέπει να συνοδεύεται πάντα με την ελπίδα στον Θεό. Όταν βλέπει κανείς άγχος, σ' αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να καταλάβει, ότι έβαλε την ουρά του το ταγκαλάκι. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Εγώ, όταν κάποιος με πόνο μου λέει: «είμαι τέτοιος, τέτοιος», τον χαίρομαι, γιατί, αφού αναγνωρίζει τα σφάλματά του, θα ελευθερωθεί από αυτά. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Παρ' όλο που είμαι ένα κολοκύθι, ο κόσμος ο πολύ διψασμένος έρχεται με λαχτάρα να δροσιστεί, εεπιδή περιμένει να βρει καρπούζι. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Είμαι ένα κονσερβοκούτι που γυαλίζει στον ήλιο και φαίνεται χρυσό, αλλά είναι άδειο. Αν με εγκαταλείψει η Χάρις του Θεού, θα γίνω ο πιο μεγάλος αλήτης και θα γυρίζω μέσα στην Ομόνοια, που και σαν λαϊκός δεν πάτησα ποτέ σε καφενείο. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
  • Αυτή είναι η σπουδαιότερη πνευματική εργασία, που έχει να κάνει ο άνθρωπος μέσα του. Να επωμίζεται τα λάθη του απέναντι στον Θεό και να προετοιμάζεται για τους πειρασμούς μέχρι την τελευταία του αναπνοή. (Μέγας Αντώνιος)
  • Όσες έριξα την ευθύνη των πραγμάτων πάνω μου, αμέσως η γαλήνη απλώθηκε μέσα στην ψυχή μου. Από τη στιγμή που έριξα το βάρος στον άλλο και είπα αυτός φταίει και όχι εγώ, τότε ένιωσα μέσα μου στεναχώρια και πίκρα. (Μέγας Αντώνιος)
  • Χωρίς την αυτομεμψία, πώς θα μπορέσω να προκόψω ο δυστυχής; (Μέγας Αντώνιος)
  • Κανένας δεν μπορεί να αγαπά ή να πιστεύει γνήσια, αν δεν έχει τον εαυτόν του κατήγορο του εαυτού του. (Άγιος Διάδοχος Φωτικής)
  • Πάντοτε μπροστά στα μάτια σου, να εξευτιλίζεις τον εαυτόν σου, μέχρι την τελευταία σου αναπνοή. Και αν τυχόν σκεφτείς κάποιο καλό σου έργο, αναγνώριζε μόνο τον Θεό, ότι εκείνος είναι που το έκανε, όχι εσύ. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Αν θέλεις να επαινέσεις τον Θεό, κατηγόρησε τον εαυτόν σου και να επιθυμείς να κατηγορείσαι από τους άλλους. Και όσο έτσι ταπεινώνεσαι, τόσο Εκείνος θα σε υψώσει, θα σε αγκαλιάσει και θα ενωθεί σφιχτά μαζί σου με αγάπη. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
  • Ξεφτέλισε τον εαυτόν σου και θα δεις τη δόξα του Θεού μέσα σου... (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
  • Μακάριος, αυτός που συνεχώς ταπεινώνει τον εαυτόν του εκούσια. Διότι θα στεφανωθεί ως νικητής από τον Κύριο, που ταπείνωσε τον εαυτόν Του εκούσια για εμάς. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
  • Εάν δεν κατακρίνεις τον πλησίον σου, αλλά εξουθενώνεις τον εαυτό σου, παρέχεις ανάπαυση στην συνείδησή σου. (Άγιος Ησαϊας ο Αναχωρητής)
  • Εκείνος που μέμφεται τον εαυτόν του, δεν πληγώνει ποτέ κανέναν. Το να μέμφεσαι τον εαυτόν σου και το να είσαι χαμηλότερα από τον πλησίον, αυτό σε ενώνει με την Θεότητα. (Άγιος Ησαϊας ο Αναχωρητής)
  • Ζήτησε από τον Κύριο και λάβε το σωτήριο χάρισμα της αυτομεμψίας, για να προσέχεις και να αποδοκιμάζεις, μονάχα τα δικά σου αμαρτήματα και να παραβλέπεις τα αμαρτήματα των άλλων. Με το να καλλιεργείς την αυτομεμψία, θα γίνεις πραγματικά ταπεινός. (Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης)
  • Η αιτία κάθε ταραχής, λέει ο αββάς Δωρόθεος είναι η έλλειψη της αυτομεμψίας. Πράγματι, ακόμα και αν ο άνθρωπος πετύχει πολλά πνευματικά κατορθώματα, δεν πορευθεί όμως μέσα στο δρόμο της αυτομεμψίας, ποτέ δεν θα πάψει να στενοχωρεί και να στενοχωριέται και να χάνει όλους τους κόπους του. Απεναντίας, ποιά χαρά και ποιά ανάπαυση δεν θα έχει, όπου και αν βρεθεί, εκείνος που μέμφεται τον εαυτόν του, όπως είπε και ο αββάς Ποιμήν; Γιατί ό,τι και αν του συμβεί, ζημιά ή ατίμωση ή οποιαδήποτε στενοχώρια, ποτέ δεν ταράζεται, θεωρώντας προκαταβολικά τον εαυτόν του άξιο κάθε κακού. Υπάρχε μεγαλύτερη ανάπαυση απ' αυτή; (ΆγιοςΙγνάτιοςΜπριαντσιανίνωφ)
  • Κατάκρινε τον εαυτόν σου και θα φύγει από εσένα η τάση να κατακρίνεις τους άλλους. (ΌσιοςΒαρσανούφιοςτηςΌπτινα)
  • Όταν μεμφόμαστε τον εαυτόν μας, γεμίζουμε με δυνάμεις, γινόμαστε πιο δυνατοί, από πνευματική άποψη. Γιατί συμβαίνει αυτό, δεν το ξέρουμε. Αυτό είναι νόμος της πνευματικής ζωής... Όπως στη σωματική μας ζωή αντλούμε δυνάμεις από τις τροφές, έται και στην πνευματική ζωή, οι πνευματικές δυνάμεις ενισχύονται, με την αυτομεμψία. (ΌσιοςΒαρσανούφιοςτηςΌπτινα)
  • Όπως ακριβώς ο άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται πως μεγαλώνει, πως από μικρό παιδί γίνεται ενήλικος, έτσι και η πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου προχωρεί, χωρίς εκείνος να το αντιλαμβάνετσι καθόλου. Αυτή ακριβώς η αόρατη πνευματική ανάπτυξή του, είναι η αυτομεμψία. (Όσιος Βαρσανούφιος της Όπτινα)
  • Πώς να μεμφθείτε τον εαυτόν σας; Απλούστατα... η συνείδησή σας, θα αρχίσει αμέσως να μιλά αμέσως, θα αρχίσει να στηλιτεύει και το μόνο που απομένει είναι να συμφωνήσουμε, ότι κακώς πράξαμε και να απευθυνθούμε ταπεινά στον Θεό προσευχόμενοι, να μας συγχωρήσει. Έστω και για ένα λεπτό, έστω και για μισό λεπτό, πρέπει να μεμφθείτε κατ' αυτόν τον τρόπο τον εαυτόν σας. (ΌσιοςΒαρσανούφιοςτηςΌπτινα)
  • Όταν ο διάβολος σας υποδεικνύει τα ελαττώματα και τις αδυναμίες των άλλων και σας ωθεί να τους επικρίνετε, να λέτε στον εαυτον σας: "Εγώ είμαι χειρότερος όλων, είμαι άξιος των αιωνίων μαρτυρίων, Κύριε ελέησον..." και έστω και αν αυτό το λέτε χωρίς να αισθάνεστε τίποτα, ακόμα και τότε, είναι πάντα αναγκαίο να το λέτε. (ΌσιοςΒαρσανούφιοςτηςΌπτινα)
  • Αν μεμφόμαστε τον εαυτόν μας και δεν παλεύουμε με τα πάθη μας, αν τρώμε όσο θέλουμε, κοιμόμαστε όσο θέλουμε, τότε μια τέτοια αυτομεμψία είναι ανώφελη. (ΌσιοςΒαρσανούφιοςτηςΌπτινα)
  • Η αυτομεμψία είναι ο πιο σύντομος δρόμος για να αποκτήσεις ταπεινοφροσύνη. (ΆγιοςΜακάριοςτηςΌπτινα)
  • Όποιος έχει μάθει να κατηγορεί τον εαυτόν του, βρίσκει εύκολα δικαιολογίες, για τα σφάλματα του άλλου. (Αββάς Ανούβ)
  • Μετά την πτώση, έδωσε την ο Θεός την αφορμή στον Αδάμ να μετανοήσει και να ελεηθεί, όμως ο Αδάμ παρέμεινε στην υπερηφάνειά του (αμετανοησία του). Γιατί του είπε ο Θεός: ''Αδάμ που είσαι;'', αντί να του πει: ''Από ποιά δόξα ξέπεσες και σε ποιά χάλια κατάντησες;''. Και μετά τον ρωτάει: ''Γιατί αμάρτησες, γιατί παρέβηκες την εντολή;'', δίνοντάς του την ευκαιρία, μόνο και μόνο να πει: ''Συγχώρησέ με!'' Και αντί να πει αυτό, απαντάει ο Αδάμ: ''Η γυναίκα που μου έδωσες'' και δεν λέει: ''Η γυναίκα μου, με ξεγέλασε'', σαν να ήθελε να πει: ''Η συμφορά που μου φόρτωσες στο κεφάλι μου''. Μετά ο Θεός πηγαίνει στην Έυα και της λέει: ''Γιατί δεν τήρησες την εντολή;''. Σαν να ήθελε να της πει: ''Πες τουλάχιστον εσύ, <<συγχώρησέ με>>, για να ταπεινωθεί η ψυχή σου και να βρει έλεος''. Και η Έυα, αντί να ζητήσει συγχώρηση, απαντάει λέγοντας: ''Το φίδι με εξαπάτησε'', σαν να ήθελε να πει: ''Αν αμάρτησε αυτός, εγώ τί φταίω;''. Τί κάνετε ταλαίπωροι; Βάλτε μια μετάνοια, αναγνωρίστε το λάθος σας, λυπηθείτε για την γύμνιά σας. Όμως κανένας τους δεν αξιώθηκε να κατηγορήσει τον εαυτόν του, κανένας τους δεν βρέθηκε να έχει λίγη ταπείνωση. (Αββάς Δωρόθεος)
  • Πράγματι, ακόμα και αν ο άνθρωπος πετύχει πολλά πνευματικά κατορθώματα, δεν εργαστεί όμως το έργο της αυτομεμψίας, δεν θα σταματήσει ποτέ να στενοχωρεί και να στενοχωριέται και να χάνει όλους τους κόπους του. (Αββάς Δωρόθεος)
  • Όταν δεν συνηθίζει ο άνθρωπος να κατηγορεί τον εαυτόν του, δεν αργεί να θεωρήσει αίτιο του κακού (που του συμβαίνει) και τον ίδιο τον Θεό. (Αββάς Δωρόθεος)
  • Αρχή σωτηρίας είναι να καταδικάζεις τον εαυόν σου. (Αββάς Ευάγριος)
  • Φρόντισε στην νεότητά σου να αποκτήσεις την αρετή της αυτομεμψίας, για να ταπεινωθεί η κενοδοξία σου και να έρθεις σε αυτογνωσία. (Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής)
  • Στην προσευχή σου να παρακαλάς να σου δώσει ο Κύριος το χάρισμα να βλέπης τα δικά σου αμαρτήματα μόνο και να μην δίνεις σημασία στα αμαρτήματα των άλλων. «Δος μοι, Κύριε, το οράν τα εμά πταίσματα και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου», λέει ο Άγιος Εφραίμ ο Σύρος. (Γέροντας Γερμανός ο Σταυροβουνιώτης)
  • Να ζητάς με επιμονή από τον Θεό να σου δωρήσει το χάρισμα της εσωτερικής αυτομεμψίας και ταπείνωσης. (ΓέρονταςΓερμανόςοΣταυροβουνιώτης)
  • Πάντοτε να εξουθενείς τον εαυτόν σου και να μην δικαιώνεσαι, να ρίχνεις τα σφάλμα πάνω σου και θα αναπαύεσαι. (Γέροντας Παχώμιος εν Χίω)
  • Όποιος δεν ξέρει να κατηγορεί τον εαυτόν του θα πέσει σε πλάνη. (Γέροντας Γερμανός ο Ρώσος)
  • Για να φτάσει ο άνθρωπος στην μετάνοια και την αυτομεψία πρέπει πρώτα με λεπτομερή εξέταση, να ελέγχει την συνείδησή του για να γνωρίσει την αδυναμία του, την μηδαμινότητά του και το βάρος των αμαρτιών του και προπαντός την δουλεία εκ των ψυχικών παθών, τα όποια τον εξουσιάζουν, όπως είναι η φιλαυτία, η αναισθησία, η αλαζονεία, οί κακοί λογισμοί της νεότητας, η υποκρισία και αλλά παρόμοια, τα οποία είναι δυσδιάκριτα από τον ίδιο τον άνθρωπο λόγω της λεπτότητας. (Γέροντας Κλέοπας Ήλιε)
  • Αυτομεμψία σημαίνει, να βλέπει κανείς τα ελαττώματά του και όχι τα χαρίσματά του και αντιστρόφως, να βλέπει τα χαρίσματα των άλλων και όχι τα ελαττώματά τους. (ΜητροπολίτηςΧαλεπίου Παύλος)
  • Η αυτομεμψία, είναι η πρώτη έκδηλη έκφραση της προσπάθειας για την απόκτηση της ταπεινοφροσύνης και η βασική οδός προς αυτήν την αρετή. (ΜητροπολίτηςΧαλεπίου Παύλος)
  • Χωρίς την αυτομεμψία ο άνθρωπος συνεχώς στενοχωράει και στενοχωριέται. (π. Βαρνάβας Γιάγκου)
  • Ο Θεός παραχωρεί να μας προσβάλλουν καμμιά φορά ακάθαρτοι λογισμοί, για να μην υψηλοφρονούμε, αλλά γι' αυτούς και μόνο να κατακρίνουμε τον εαυτόν μας. Κάτι τέτοιοι λογισμοί γίνονται σκεπάσματα του μικρού καλού που λεχουμε τυχόν κάνει. Εκείνος που κατηγορεί διαρκώς τον εαυτόν του δεν χάνει τον μισθό του. (Είπε Γέρων)
  • Μάθαμε να τα φορτώνουμε όλα και να ζητάμε ευθύνες από τους άλλους. Έστω και αν ο άλλος χαρακτηριστικά ευθύνεται, γύρισε και πες στον ευατόν σου: ''Εσύ φταις!''. Μ' αυτήν την ταπείνωση και αυτομεμψία, ο άνθρωπος προστατεύεται από τα βέλη του σατανά και διατηρεί τη Χάρη μέσα του. (Παναγόπουλος)
  • Η οδός της καλυτέρας προόδου είναι η διαρκής κριτική του εαυτού μας. (Μπαίκλιν)
  • Ο κατηγορών τον εαυτόν του, ελκύει το έλεος του Θεού.
  • Ο άνθρωπος που κατακρίνει τον εαυτόν του, είναι σε θέση να καταλάβει και να εκτιμήσει τη συγχώρηση του Θεού.
  • Μετανοώ Κύριε, γιά όλες τις ανθρώπινες αμαρτίες.
    Το σπέρμα όλων των αμαρτιών βρίσκεται στο αίμα μου.
    Μετανοώ για όλους τους βλασφήμους, που βλασφημούν Εσένα,
    μη ξέροντας ότι βλασφημούν τον Οικοδεσπότη, που τους ντύνει και τρέφει...
    Μετανοώ για όλα τα ψεύτικα χείλη, για όλα τα θολά μάτια,
    για όλες τις σκληρές καρδιές, για όλες τις αχόρταγες κοιλιές,
    για όλα τα σκοτεινά μυαλά, για όλες τις κακές θελήσεις,
    για όλους τους άσχημους λογισμούς, για όλες τις ψυχοφθόρες ενθυμήσεις...
    Μετανοώ για όλη την ιστορία των ανθρώπων, γιατί όλη η Ιστορία
    είναι μέσα στο αίμα μου. Γιατί εγώ είμαι μέσα στον Αδάμ
    και ο Αδάμ μέσα σε μένα. Για όλα φταίω εγώ...!
  • Πέτρες να ρίξει ο ουρανός, εγώ φταίω.