Περί διάκρισης

Μηδώτετοάγιοντοιςκυσίμηδέβάλητετουςμαργαρίταςυμώνέμπροσθεντωνχοίρων, μήποτεκαταπατήσωσιναυτούςεντοιςποσίναυτώνκαιστραφέντεςρήξωσινυμάς. [Προσέχετε όμως σε ποιούς θα προσφέρετε με αδελφική αγάπη τις υπηρεσίες σας και θα ενδιαφέρεστε για την διόρθωσή τους. Διότι υπάρχουν μερικοί άνθρωποι, που είναι αναιδείς, όπως οι σκύλοι και ακάθαρτοι στην ζωή τους, όπως είναι οι χοίροι. Λοιπόν μη δώσετε τα άγια της πίστεως στους σκύλους και μη βάλετε μπρός στους χοίρους τα πολύτιμα μαργαριτάρια της Χριστιανικής αληθείας. Διότι υπάρχει κίνδυνος μεγάλος να καταπατήσουν με τα πόδια τους τα μαργαριτάρια μέσα στον βόρβορο και να στραφούν εναντίον σας, για να σας κατασπαράξουν ή κατά κάποιο άλλον τρόπο να σας βλάψουν.] (ΚατάΜατθαίον 7,6)
Προσέχετε από των ανθρώπων. [Να φυλάγεστε από τους ανθρώπους.] (Κατά Ματθαίον 10,17)
Εγενόμηντοιςασθενέσινωςασθενής, ίνατουςασθενείςκερδήσω·τοιςπάσιγέγοναταπάντα, ίναπάντωςτινάςσώσω.[Στους ασθενείς κατά την πίστη και την αρετή Χριστιανούς, έγινα και εγώ σαν ασθενής, για να κερδίσω εις Χριστόν τους ασθενείς. Εις όλους έγινα τα πάντα, χωρίς βέβαια να παραβώ ποτέ το θέλημα του Θεού, για να σώσω με κάθε τίμημα και θυσία, έστω και μερικούς.] (Προς Κορινθίους Α' 9,22)
Ειςώταάφρονοςμηδένλέγε, μήποτεμυκτηρίσητουςσυνετούςλόγουςσου. [Στα αυτιά του ανόητου και ασυνέτου ανθρώπου, μην λες τίποτε, μήπως τυχόν και περιφρονήσει τα σοφά και συνετά λόγια σου. (Παροιμίες 23,9)
Αποκρίνου άφρονι κατά την αφροσύνην αυτού, ίνα μη φαίνηται σοφός παρ' εαυτώ. [Να απαντάς στον άμυαλο με τρόπο συνετό και ανάλογα προς την αμυαλοσύνη του, για να συναισθανθεί ότι είναι ανόητος, ώστε να μην αυτοθαυμάζεται και θεωρεί τον εαυτόν του σοφό.] (Παροιμίες 26,5)
Χαλεπώτερά σου μη ζήτει και ισχυρότερά σου μη εξέταζε. [Μη επιζητείς δυσκολοκατόρθωτα πράγματα και ανώτερα από τις δυνάμεις σου, μην τα εξετάζεις καθόλου.] (Σοφία Σειράχ 3,21)
Η αλάνθαστη γνώση και αντίληψη του θείου θελήματος σε κάθε περίσταση καλείται διάκριση. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Διάκριση στους αρχαρίους είναι η ορθή επίγνωση του εαυτού τους. Στους μεσαίους είναι η νοερά αίσθηση, η οποία διακρίνει αλάνθαστα το πραγματικό αγαθό από το φυσικό αγαθό και από το αντίθετό του κακό. Και στους τελείους είναι η γνώση που έχουν από Θεϊκή έλλαμψη και η οποία έχει την δύναμη να φωτίζει πλήρως με την λάμψη της και όσα σκοτεινά υπάρχουν μέσα στους άλλους. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Προσοχή! Μερικές φορές το ιαματικό φάρμακο που είναι για κάποιον άνθρωπο, είναι δηλητήριο για κάποιον άλλο! (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Ας έχουμε διάκριση... διότι υπάρχουν περιπτώσεις που πρέπει να προτιμήσουμε την φυγή λόγω της αδυναμίας μας, για να μην μας βρει ο θάνατος! (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Η διάκριση είναι φως που δείχνει σε εκείνον που την έχει, τον καιρό, το εγχείρημα, το έργο, την ισχύ, τη γνώση, τη δύναμη, την ασθένεια, την προαίρεση, την προθυμία,την έξη, την άγνοια, την προαίρεση, την προθυμία, την κακοπάθεια, τον τρόπο, τον τόπο, τη συμπεριφορά, την ανατροφή, την πίστη, τη διάθεση, τον σκοπό, την διαγωγή, την άδεια, την εμπειρία, τη φυσική φρόνηση, την επιμέλεια, την εγρήγορση, την αργοπορία και τα όμοια. (ΆγιοςΠέτρος ο Δαμασκηνός)
Εκείνα που γίνονται χωρίς διάκριση και σκοπό, ακόμη και καλά να είναι, όχι μόνο δεν ωφελούν, αλλά βλάπτουν. Η διάκριση είναι μεγαλύτερη από όλες τις αρετές, επειδή είναι βασίλισσα και αρετή των αρετών. (ΆγιοςΙωάννηςοΔαμασκηνός)
Εκείνος που με την Χάρη του Θεού έλαβε το χάρισμα της διάκρισης, για την μεγάλη του ταπεινοφροσύνη, έχει χρέος να φυλάει, με όλη του την δύναμη αυτό το χάρισμα, ώστε να μην κάνει τίποτε χωρίς διάκριση, για να μην αμαρτήσει εν γνώση του από αμέλεια και προξενεί μεγαλύτερη καταδίκη στον εαυτόν του. Εκείνος όμως, που δεν έλαβε ακόμη αυτό το χάρισμα, έχει χρέος να μην επιμείνει καθόλου σε νόημα ή λόγο ή έργο, χωρίς να ρωτήσει τους έμπειρους και χωρίς βέβαια πίστη και καθαρή προσευχή, δίχως τα οποία, δεν μπορεί να ανεβεί αληθινά στην διάκριση. (ΆγιοςΙωάννηςοΔαμασκηνός)
Διάκριση είναι η πνευματική όραση. Και πνευματική όραση έχει εκείνος που έχει εξαγνισμένο νου· γι' αυτό έχει και πνευματική διαύγεια και Θείο φωτισμό. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Η διάκριση έρχεται από τον Θείο φωτισμό. Ένας μπορεί να διαβάζει Πατέρες, να γνωρίζει σωστά ορισμένα πράγματα, να αγωνίζεται και να προσεύχεται. Η διάκριση όμως έρχεται με τον Θείο φωτισμό, που είναι άλλο πράγμα. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Η διάκριση δεν είναι απλώς μια αρετή. Είναι η κορωνίδα και το άλας των αρετών, γι' αυτό και ο Θεός προσφέρει το στεφάνι αυτό στους αγωνιστές, στο τέλος των αγώνων. Ανάλογη με την πνευματική μας κατάσταση, ανάλογη με την ποιότητα των αρετών μας και την πνευματική μας υγεία, είναι και η διάκρισή μας. Η διάκριση πολύ βοηθάει για να έρθει η εσωτερική ειρήνη της ψυχής, η οποία συντελεί στην άσκηση, διότι τροφοδοτεί την ψυχή και το σώμα, με δυνάμεις (πολύ) μεγαλύτερες από τις υλικές τροφές. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όσοι έχουν πολλή διάκριση, έχουν αρχοντική αγάπη και ταπείνωση και την πικρή ακόμη αλήθεια την γλυκαίνουν με την καλοσύνη τους και την λένε με πολλή απλότητα και ωφελούν πιο θετικά από τα γλυκά λόγια, όπως τα πικρά φάρμακα ωφελούν περισσότερο από τα γλυκά σιρόπια. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όσο προχωρεί ο άνθρωπος στην πνευματική ζωή, τόσο περισσότερο ανοίγουν τα μάτια της ψυχής του. Ο νους του λαμπικάρεται, διακρίνει καλύτερα τα σφάλματά του και τις πολλές ευεργεσίες του Θεού, ταπεινώνεται, συντρίβεται εσωτερικά και έρχεται φυσιολογικά η Χάρις του Θεού, ο Θείος φωτισμός και αποκτά διάκριση. Τότε σε κάθε περίπτωση βλέπει καθαρά ποιό είναι το θέλημα του Θεού και δεν σκοντάφτει στην πνευματική του πορεία. Γιατί η διάκριση είναι το τιμόνι που οδηγεί τον άνθρωπο με ασφάλεια, ώστε να μην ξεφεύγει από τον ίσιο δρόμο και να μην πέφει, ούτε από δεξιά, ούτε από αριστερά. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Ο Χριστιανός δεν πρέπει να είναι φανατικός, αλλά να έχει αγάπη για όλους τους ανθρώπους. Όποιος πετάει λόγια αδιάκριτα και σωστά να είναι, κάνει κακό. Γνώρισα έναν συγγραφέα, που είχε ευλάβεια πολλή, αλλά μιλούσε στους κοσμικούς με μια γλώσσα ωμή, που προχωρούσε όμως σε βάθος και τους τράνταζε. Μια φορά μου λέει: «Σε μια συγκέντρωση, είπα αυτά και αυτά σε μια κυρία». Αλλά με τον τρόπο που της τα είπε, την είχε σακατέψει. Την πρόσβαλε μπροστά σε όλους. «Κοίταξε, του λέω, εσύ πετάς στους άλλους χρυσά στεφάνια με διαμαντόπετρες. Έτσι όμως που τα πετάς, σακατεύεις κεφάλια, όχι μόνο ευαίσθητα αλλά και γερά». Ας μην πετροβολούμε τους ανθρώπους... Χριστιανικά. Όποιος ελέγχει μπροστά σε άλλους κάποιον που αμάρτησε ή μιλάει με εμπάθεια για κάποιο πρόσωπο, αυτός δεν κινείται από το Πνεύμα του Θεού· κινείται από άλλο πνεύμα. Ο τρόπος της Εκκλησίας είναι η αγάπη· διαφέρει από τον τρόπο τον νομικό. Η Εκκλησία βλέπει τα πάντα με μακροθυμία και κοιτάζει να βοηθήσει τον καθέναν, όσο αμαρτωλός και αν είναι. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Εκείνοι που ελέγχουν με αδιακρισία έχουν πνευματική συσκότιση και κακία και βλέπουν τους ανθρώπους δυστυχώς σαν κούτσουρα... Οι ελευθερωμένοι όμως άνθρωποι από τα πάθη τους, επειδή δεν έχουν κακία, το κακό το διορθώνουν με καλοσύνη. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Είναι μερικοί που, ενώ έχουν περιορισμένες δυνάμεις και μπορούν να κάνουν μόνον ένα-δύο πράγματα, καταπιάνονται και μπερδεύονται με πολλά και μετά δεν κάνουν τίποτε σωστό και σέρνουν και τους άλλους. Όσο μπορεί κανείς, να κάνει ένα-δυό πράγματα μόνο, να τα τελειώνει σωστά και να έχει το μυαλό του καθαρό και ξεκούραστο και μετά να αρχίζει κάτι άλλο. Γιατί, άμα ο νους του σκορπίσει, τι πνευματικά θα κάνει μετά; Πώς να θυμηθεί τον Χριστό; (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Δεν έχουμε δικαίωμα να βιάζουμε τους άλλους. Μόνο τον εαυτό μας έχουμε δικαίωμα να βιάσουμε και αυτό πάλι με διάκριση. Εγώ μέχρι τώρα σε κανένα νέο δεν είπα, ούτε να παντρευτεί, ούτε να γίνει καλόγερος. Αν κάποιος με ρωτήσει, του λέω: ''Κάνε αυτό που σε αναπαύει, φθάνει να είσαι κοντά στο Χριστό''. Και αν μου πει ότι δεν αναπαύεται στον κόσμο, τότε του μιλάω για τον Μοναχισμό, για να τον βοηθήσω να βρει τον δρόμο του. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Να μην περιμένει κανείς πνευματική κατανόηση από ανθρώπους που δεν πιστεύουν στο Θεό. Καλύτερα να εύχεται γι' αυτούς να τους συγχωρήσει ο Θεός και να τους φωτίσει. Να μιλάει στον καθένα με τη δική του γλώσσα και να μη φανερώνει τις μεγάλες αλήθειες που πιστεύει και ζει, γιατί δεν θα τον καταλάβουν, επειδή μιλάει σε άλλη συχνότητα και διαφορετικό μήκος κύματος... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Δεν βοηθάει τα παιδιά να δουν νεκρά, τα αγαπημένα τους πρόσωπα. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Και η αγάπη χρειάζεται διάκριση. Αν κάποιος λ.χ. είναι γαστρίμαργος, δεν πρέπει να του δίνεις συνέχεια νόστιμα φαγητά, γιατί αυτό θα τον βλάψει. Θα κάνεις νόστιμο φαγητό για έναν που έχει ανορεξία, για να μπορέση να το φάει. Ή, αν κάποιος έχει ζάχαρο και του δίνεις γλυκά, αγάπη είναι αυτή; (ΆγιοςΠαϊσιοςοΑγιορείτης)
Και η αγάπη διάκριση θέλει. Να η μαϊμού από την υπερβολική αγάπη προς τα μαϊμουδάκια της τα σφίγγει γερά και στο τέλος τα πνίγει! (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Πρέπει να προσέχουμε να μην σπαταλάμε την αγάπη μας και να μην δίνουμε την καρδιά μας εύκολα, γιατί πολλές φορές μερικοί εκμεταλλεύουνται την δική μας καρδιά και μας την κάνουν κιμά ή άλλοτε δεν μπορούν να μας καταλάβουν και μας παρεξηγούν. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Αν ο άλλος έχει φιλότιμο και εσύ του δείξεις πολλή αγάπη, τότε αλλοιώνεται με την καλή έννοια και προσπαθεί με κάθε τρόπο να σε ευχαριστήσει, να μην σε λυπήσει. Ο αναιδής όμως, αν του δείξεις πολλή αγάπη, γίνεται ακόμα πιο αναιδής, γιατί η πολλή αγάπη τους μεν φιλότιμους τους κάνει πιο φιλότιμους, ενώ τους αναιδείς, τους κάνει πιο αναιδείς. Οπότε, όταν δεις πως δεν βοηθάς με την αγάπη σου, την λιγοστεύεις με διάκριση∙ αλλά και αυτό από αγάπη το κάνεις. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Όταν βλέπω, ότι ο άλλος δεν βοηθιέται από το ενδιαφέρον μου, την καλοσύνη, την αγάπη και δεν τα εκτιμάει αυτά, αλλά εκμεταλλεύεται την αγάπη μου και μου φέρεται με αναίδεια, τραβιέμαι σιγά - σιγά, για να μην γίνει περισσότερο αναιδής και λέω ότι δεν έχω συγγένεια μαζί του. Και αναγκάζομαι να μην του φέρομαι με καλοσύνη. Κανονικά, όσο καλοσύνη σου δείχνουν, τόσο πρέπει να αλλοιώνεσαι, να διαλύεσαι, να λειώνεις. Παλιά τι είχε συμβεί με κάποιον. Στην αρχή, για να τον βοηθήσω, αναγκάστηκα να του πω μερικά Θεία γεγονότα που είχα ζήσει. Αντί όμως να πει: «Θεέ μου, πώς να Σε ευχαριστήσω γι' αυτήν την παρηγοριά κ.λπ.» και να διαλυθεί, πήρε θάρρος και φερόταν με αναίδεια. Τότε κράτησα μια αυστηρή στάση. «Θα τον βοηθώ, είπα, από μακριά με την προσευχή». Αυτό το έκανα, όχι γιατί δεν τον αγαπούσα, αλλά γιατί αυτός ο τρόπος θα τον βοηθούσε. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Καμμιά φορά, με ρωτάει κανένας καρκινοπαθής: «Τι λες, Γέροντα, θα ζήσω ή θα πεθάνω;». Αν του πω «θα πεθάνεις», θα πεθάνει εκείνη την ώρα από την στενοχώριά του. Ενώ, αν δεν του το πω, παίρνει κουράγιο και αντιμετωπίζει με θάρρος την αρρώστιά του. Όταν ωριμάσει, σηκώνει μόνος του τον σταυρό του και προχωράει. Έτσι μπορεί να ζήσει μερικά χρόνια, να συμπαρασταθεί στην οικογένειά του και να ετοιμαστεί και αυτός και οι δικοί του. Δεν του λέω φυσικά, ότι θα ζήσει χίλια χρόνια ή ότι αυτό που έχει δεν είναι τίποτε, αλλά του λέω: «Ανθρωπίνως είναι δύσκολο να βοηθηθείς. Φυσικά για τον Θεό δεν είναι τίποτε δύσκολο, αλλά εσύ κοίταξε να τακτοποιηθείς». (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Πρέπει να ζούμε με απλότητα, χωρίς να αγαπάμε την πολυτέλεια, έχοντας πλήρη εμπιστοσύνη στην Πρόνοια του Θεού. Χρειάζεται όμως και εδώ διάκριση. Να μην κάνετε και εσείς, ό,τι έκανε ένας γιατρός, ο οποίος για να απλοποιήσει τάχα τη ζωή του, πέταξε το σαλόνι από το σπίτι του και αντικατέστησε τα καθίσματα με τα κούτσουρα! Αυτό όμως του δημιούργησε προβλήματα, γιατί η γυναίκα του δυσανασχέτησε έντονα. Ήρθε και μου το ανέφερε και του λέω: ''Τί να σου πω; Ότι είσαι και εσύ κούτσουρο; Είπαμε απλότητα, αλλά όχι και να πέσουμε στο άλλο άκρο! Είπαμε ότι δεν χρειάζονται πολυτελή σαλόνια, αλλά όχι και κούτσουρα!'' (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όταν κάποιος είναι αφώτιστος, δεν πρέπει να καταπιάνεται με τα πνευματικά θέματα· αλλά και εκείνος που φωτίζεται πλούσια από την αγαθότητα του Αγίου Πνεύματος, δεν πρέπει να αρχίσει να ομιλεί γι' αυτά. Η φτώχεια στα πνευματικά φέρνει την άγνοια, αλλά και ο πλούτος δεν επιτρέπει την ομιλία. Γιατί τότε η ψυχή, μεθυσμένη από την αγάπη του Θεού, επιθυμεί μέσα στη σιωπή της να απολαμβάνει τη δόξα του Κυρίου. Ώστε πρέπει να παρατηρούμε, πότε βρισκόμαστε σε μια μέση κατάσταση και τότε να μιλάμε για το Θεό. Αυτή η κατάσταση δίνει στην ψυχή ένα είδος λόγων γεμάτων από δόξα, ενώ η λαμπρότητα του Θείου φωτισμού, τρέφει με πίστη, την πίστη εκείνου που λέει τους λόγους αυτούς, για να γευθεί πρώτος αυτός τον καρπό της Θείας γνώσεως με την αγάπη. Γιατί ο γεωργός που κοπιάζει, πρέπει πρώτος να γεύεται τους καρπούς. (Άγιος Διάδοχος Φωτικής)
Με όλους να έχεις αγάπη και από όλους να βρίσκεσαι σε απόσταση. (Μέγας Αρσένιος)
Ο πράος άνθρωπος παίρνει χάρισμα ιδιαίτερο από τον Θεό, να καταλαβαίνει αμέσως ποιά είναι η αλήθεια. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Κανένα από όσα μας έδωσε ο Θεός για χρήση δεν καταργεί η Γραφή, αλλά καταδικάζει την αμετρία και διορθώνει την αλόγιστη χρήση. Για παράδειγμα: δεν εμποδίζει να τρώει κανένας, ούτε να κάνει παιδιά, ούτε να έχει χρήματα και να τα χρησιμοποιεί σωστά. Εμποδίζει την γαστριμαργία, την πορνεία κτλ. Ούτε και να τα σκέφτεται κανείς εμποδίζει η Γραφή, γιατί γι' αυτό έγιναν, αλλά εμποδίζει, το να τα σκέφτεται κανείς με πάθος. (Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής)
Σας συνιστώ να έχετε σε όλα διάκριση και φρόνηση. Ν' αποφεύγετε τα άκρα. Οι αυστηρότητες συμβαδίζουν με τα μέτρα της αρετής. Αυτός που δεν έχει μεγάλες αρετές και συναγωνίζεται με τους τέλειους, θέλοντας να ζει με αυστηρότητα, όπως οι Άγιοι ασκητές, αυτός κινδυνεύει να υπερηφανευτεί και να πέσει. Γι' αυτό να πορεύεστε με διάκριση και να μην εξαντλείτε το σώμα με υπέρμετρους κόπους. Να θυμάστε πως η άσκηση του σώματος απλώς βοηθάει την ψυχή να φτάσει στην τελειότητα, η τελειότητα κατορθώνεται κυρίως με τον αγώνα της ψυχής. Μην τεντώνετε περισσότερο από το μέτρο τη χορδή. Να ξέρετε ότι ο Θεός δεν εκβιάζεται στις δωρεές Του. Δίνει, όταν Αυτός θέλει. Ό,τι παίρνουμε, το παίρνουμε δωρεάν από το Θείο έλεος. Μην ζητάτε να φτάσετε ψηλά με μεγάλες ασκήσεις χωρίς να έχετε αρετές, γιατί κινδυνεύετε να πέσετε σε πλάνη για την έπαρση και την τόλμη σας. Όποιος επιζητεί Θεία χαρίσματα και υψηλές θεωρίες, ενώ είναι ακόμα φορτωμένος με πάθη, αυτός, σαν ανόητος και υπερήφανος, πλανιέται. Πρώτα απ' όλα οφείλει ν' αγωνιστεί για την κάθαρσή του. Η Θεία Χάρη στέλνει τα χαρίσματα σαν αμοιβή σ' όσους έχουν καθαριστεί από τα πάθη. Τους επισκέπτεται χωρίς θόρυβο και σε ώρα που δεν γνωρίζουν... (Άγιος Νεκτάριος)
Στο θέμα που κυρίως σφάλλει ο άνθρωπος, είναι στο να μην μπορεί να κατανοήσει σωστά, ποιό είναι το φύση καλό και ποιό παρουσιάζεται ως καλό με τρόπο απατηλό... (ΆγιοςΓρηγόριοςΝύσσης)
Είναι πρεπούμενο, τα μυστικά τα λόγια, να κρύβονται με κάποια απόρρητα και ιερά ανοίγματα και να κάνουνε αζύγωτη για τους πολλούς την ιερή και κρυφή αλήθεια που έχουνε οι υπερκόσμιες νόες, γιατί ο κάθε άνθρωπος δεν είναι ιερός. Και ούτε είναι για όλους η Θεία γνώση, όπως λένε οι Γραφές. (Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης)
Ο Ωριγένης είπε πολλά σωστά, είπε και πολλές αιρέσεις. Ο Ωριγένης είναι ένας κήπος με λουλούδια, στον οποίο υπάρχουν αγκάθια. Εμείς κόβουμε τα λουλούδια, αποφεύγουμε τα αγκάθια. (Άγιος Θεόφιλος Αλεξανδρείας)
Όλα όσα ξεπερνούν το μέτρο, ανήκουν στους δαίμονες. (Όσιος Ποιμήν)
Όποιος θεραπεύει τον αδελφό του κρυφά, καθιστά φανερή την δύναμη της αγάπης του, ενώ όποιος τον ντροπιάζει ενώπιον των συντρόφων του, δείχνει την δύναμη του φθόνου του. (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Το μέλι είναι πολύ ωραίο. Όταν όμως φάει κανείς πάρα πολύ, μπορεί να του δημιουργήσει εμετό. Έτσι και στα πνευματικά, δεν πρέπει να βγαίνεις αδιάκριτα από τα όρια των δυνατοτήτων σου. Να κάνεις μόνο εκείνο που μπορείς. Αυτό θέλει ο Θεός. Τα άλλα θα τα αναπληρώσει ο ίδιος με την Χάρη Του. Γιατί υπάρχει και ο φόβος να απελπιστείς, διαβάζοντας τις υψηλές καταστάσεις που έφτασαν οι Άγιοι. Προχώρα στην πνευματική ζωή με ταπεινό φρόνημα και ο Θεός δεν θα σε εγκαταλείψει. Μην προσπαθείς να φτάσεις πνευματικές καταστάσεις που υπερβαίνουν τις δυνάμεις σου, γιατί θα πέσεις οπωσδήποτε, και την πτώση σου αυτήν θα την εκμεταλλευτεί ο διάβολος. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Μην προσκολληθείς στα θνητά σαν να είναι αιώνια, ούτε να περιφρονείς τα αιώνια, σαν να είναι περαστικά. Να περιφρονείς την σάρκα γιατί παρέρχεται και να επιμελείσαι την ψυχή γιατί είναι αθάνατη. (ΜέγαςΒασίλειος)
Θεέ μου, δώσε μου γαλήνη να δέχομαι τα πράγματα που δεν μπορώ να αλλάξω, θάρρος για να αλλάξω τα πράγματα που μπορώ και σοφία για να διακρίνω το ένα από το άλλο. (Μέγας Βασίλειος)
Να αγαπούμε μεν όλους εξίσου, αλλά να τιμούμε τον καθένα όπως αρμόζει... (Μέγας Βασίλειος)
Πρέπει να εκλείψουν από την αδελφότητα ο απρεπής ανταγωνισμός και οι ιδιαίτερες φιλίες. Γιατί από τον ανταγωνισμό προέρχεται η έχθρα και από την ιδιαίτερη φιλία και παρέα, γεννιούνται υποψίες και φθόνοι. Γιατί παντού η έλλειψη ισότητας προκαλεί φθόνο και δυσμένεια εκ μέρους αυτών που μειονεκτούν. Αλλά και γι' αυτό ο Κύριος μας παρήγγειλε, να μιμούμαστε την αγαθότητα του Θεού, που ανατέλλει τον ήλιο εξίσου για τους δικαίους και τους αδίκους. (Μέγας Βασίλειος)
Οι μέλισσες ούτε σε όλα τα άνθη πλησιάζουν, ούτε προσπαθούν να τα σηκώσουν ολόκληρα, αλλά παίρνουν ό,τι τους είναι χρήσιμο και φεύγουν. (Μέγας Βασίλειος)
Μια διάκριση υπάρχει: Το να απέχει κανείς από την αμαρτία. (Ιερός Χρυσόστομος)
Παντού πρέπει να υπάρχει το μέτρο. Να μην είσαι (πάντα), ούτε κατηφής και σκυθρωπός, γιατί δεν είναι ωραίο. Αλλά ούτε (πάντα) να είσαι διαχυτικός, γιατί εύκολα περιφρονείσαι και απορρίπτεσαι. Αφού και από τα δύο πάρεις την αρετή, να αποφύγεις την κακία, όπως η μέλισσα. Δηλαδή να είσαι και χαρούμενος και σεμνός. (Ιερός Χρυσόστομος)
Δεν σας εμποδίζω να διασκεδάζετε, αλλά σας εμποδίζω να αμαρτάνετε. Δεν σας εμποδίζω να πίνετε, αλλά σας εμποδίζω να μεθάτε. Γιατί το κρασί δεν είναι κακό, αλλά η κατάχρηση είναι αμαρτία, αφού το κρασί είναι δώρο του Θεού και η κατάχρηση είναι εφεύρεση του διαβόλου. (Ιερός Χρυσόστομος)
Όσο μεγαλύτερα είναι τα κατορθώματά μας, τόσο λιγότερο πρέπει να μιλάμε γι΄αυτά. (Ιερός Χρυσόστομος)
Ούτε η δικαιοσύνη σου να είναι άκαμπτη, ούτε η φρόνηση σου περίπλοκη. Παντού το μέτρο είναι το άριστο. (Ιερός Χρυσόστομος)
Οι σκύλοι, που γλυκάθηκαν στο κρέας, δε μπορούν να φυλάνε το κοπάδι. Και γι' αυτό οι τσοπάνηδες τα σκοτώνουν. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Με άλλα μέσα πολέμησε εκείνους που βαδίζουν εναντίον σου. Με την επιείκεια πολέμησε τον αλαζόνα, με την φτώχεια τον πλεονέκτη, με την εγκράτεια τον ακόλαστο, με την φιλοφροσύνη τον φθονερό. Και έτσι θα υπερισχύσεις έναντι όλων αυτών εύκολα... (Ιερός Χρυσόστομος)
Όταν διαλεγόμαστε με αρχάριους και αδυνάτους (πνευματικά), δεν πρέπει να τους παρουσιάζουμε από την αρχή όλες τις δυσκολίες της πνευματικής ζωής, γιατί θα φοβηθούν και θα φύγουν. (Ιερός Χρυσόστομος)
Εκείνο που συμβαίνει σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους, ας το ερευνήσουμε, ενώ εκείνο που συμβαίνει κατά τρόπο υπερφυσικό, ας το σεβόμαστε (δεχόμαστε) σιωπηλά, σαν κάτι το ανεξήγητο. (Ιερός Χρυσόστομος)
Ένα μόνο πράγμα να επιζητούμε: την αρετή της ψυχής και την λεπτότητα στους τρόπους. (Ιερός Χρυσόστομος)
Τί σημαίνει: ''να διακρίνεις τα πνεύματα;''. Το να ξέρεις, ποιός είναι ο πνευματικός και ποιός ο μη πνευματικός άνθρωπος. Ποιός είναι ο Προφήτης και ποιός ο απατεώνας. Διότι τότε ήσαν πολλοί οι ψευδοπροφήτες, επειδή ο Διάβολος αγωνιζόταν, να υποκαταστήσει την αλήθεια με το ψέμα. (Ιερός Χρυσόστομος)
Ποτέ δεν πρέπει να επαινούμε την αμαρτία. Συγχωρούμε τον αμαρτωλό και όχι την αμαρτία. Εάν δεν κάνουμε αυτήν την διάκριση, αυτό το διαχωρισμό μεταξύ αμαρτίας και αμαρτωλού, θα βρισκόμαστε πάντοτε σε λάθος δρόμο. (Άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης)
Έχεις δει τους σιδεράδες, που μαστορεύουν τα σίδερα; Δεν τα πιάνουν τα αναμμένα σίδερα με τα χέρια τους, γιατί θα καούν. Έχουν ειδικές τσιμπίδες και δαγκάνες και έτσι τα πλησιάζουν και τα μαστορεύουν. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και για κάθε πρόβλημα και για κάθε θέμα, που πλησιάζουμε. Να έχουμε τα κατάλληλα εργαλεία και στα πνευματικά θέματα τις κατάλληλες προϋποθέσεις. (Άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης)
Τις αμελείς και ράθυμες ψυχές και εκείνες που από νωθρότητα δεν καταφέρνουν να προκόψουν στην αρετή, καθώς και όσες κυριεύονται εύκολα από την απόγνωση, πρέπει να τις ενθαρρύνουμε. Αν μάλιστα παρουσιάσουν ακόμα και ένα μικρό καλό, να το θαυμάζουμε και να το μεγαλοποιούμε. Απεναντίας και τα πιο σοβαρά και μεγάλα σφάλματά τους, να τα χαρακτηρίζουμε μπροστά τους, σαν πολύ μικρά και ασήμαντα. Γιατί ο διάβολος, που θέλει όλα να τα διαστρέφει, για να μας κολάσει, προσπαθεί να κρύβει από τους αγωνιστές και τους επιμελείς στην άσκηση τις αμαρτίες τους, κάνοντάς τους να τις ξεχνούν, για να τους ρίξει έτσι στην υπερηφάνεια. Ενώ αντίθετα, στις αρχάριες και αστερέωτες ψυχές, παρουσιάζει εξογκωμένα τα αμαρτήματά τους, για να τις ρίξει σε απελπισία. (Αγία Συγκλητική)
Πολλοί βασάνισαν το σώμα τους με ασκήσεις, αλλά επειδή δεν κατόρθωσαν να αποκτήσουν διάκριση, βρέθηκαν μακριά από τον Θεό. (Μέγας Αντώνιος)
Να αποφεύγεις να μιλάς για την αρετή και την ευσέβεια στους πολλούς. Δεν το λέω αυτό από φθόνο, αλλά γιατί κατά την γνώμη μου θα φανείς γελοίος στους ανόητους. Το όμοιο χαίρεται με το όμοιό του. Οι λόγοι για την αρετή και την ευσέβεια έχουν λίγους ακροατές και ίσως εντελώς μετρημένους. Καλύτερα να μην μιλάς, εκτός από εκείνα, που θέλει ο Θεός για την σωτηρία του ανθρώπου. (Μέγας Αντώνιος)
Αν χρειαστεί να πείτε σε κάποιον ότι ψεύδεται, μην τον πείτε ότι λέει ψέματα, διότι είναι φυσικό να πληγωθεί και να αντιδράσει. Πέστε του, ότι δεν τα λέει με ακρίβεια. (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
Δεν πρέπει να ασχολούμαστε με πράγματα, που δεν τα αντέχουμε, όταν δεν είμαστε ώριμοι πνευματικά. (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
Το νόημα της διάκρισης ποιό είναι; Είναι το να φυλάξεις τον άλλο ασκανδάλιστο και να μελετάς αυτά που είναι ωφέλιμα και σχετίζονται με την σωτηρία. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
Ιδίωμα της απάθειας είναι η αληθινή διάκριση. Εκείνος που έχει διάκριση, πράττει τα πάντα με μέτρο και κανόνα. (Όσιος Θαλάσσιος)
Αν ψάλλεις (και προσεύχεσαι) στο Θεό, και έρθει αδελφός στη θύρα του κελιού σου και χτυπήσει, μην προτιμήσεις το έργο της προσευχής από το έργο της αγάπης και παραβλέψεις τον αδελφό σου. Κάτι τέτοιο δεν είναι αρεστό στον Θεό, ο Οποίος προτιμά το έλεος της αγάπης από τη θυσία της προσευχής. Αλλά άφησε το δώρο της προσευχής και συνομίλησε με αγάπη με τον αδελφό σου και εξυπηρέτησέ τον. (Άγιος Νικήτας ο Στηθάτος)
Ας υπάρχει η αγάπη, αλλά να μην εκθηλύνει, η αυστηρότητα, αλλά να μην παροξύνει, ο ζήλος αλλά να μην είναι πάνω από το μέτρο σκληρός και η συμπάθεια, αλλά όχι πέρα από το φυσιολογικό συγκαταβατική. (Άγιος Γρηγόριος ο Διάλογος)
Όταν αγωνιζόμαστε με καλή προαίρεση εναντίον των παθών, πρέπει ν' αποφεύγουμε τις αδιάκριτες ακρότητες. Πρέπει να γνωρίζουμε το μέτρο και τα μέτρα μας. Αλλιώς θα κυριευθούμε από αθυμία και στη συνέχεια από απελπισία. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
Διάκριση είναι η ικανότητα της ψυχής να διακρίνει αλάθητα σε κάθε περίπτωση το καλό από το κακό, το Θείο θέλημα από τη δαιμονική απάτη. Με τη διάκριση θα γνωρίσεις πότε και πως πρέπει να πολεμάς τα πάθη, πότε να υποχωρείς, πως να αντιμετωπίσεις νικηφόρα τις πανουργίες των δαιμόνων, πότε οι λογισμοί σου προέρχονται από τον Θεό και πότε από τους δαίμονες. Αυτή τη νοερή αίσθηση, την αποκτούν μόνο όσοι έχουν καθαρή καρδιά και καθαρό σώμα, αμόλυντη συνείδηση και αισθήσεις. (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ)
Όσο καθαρίζεσαι από τον ρύπο των παθών, τόσο η συνείδησή σου θα φωτιζεται και όσο φωτίζεται η συνείδηση, τόσο θα τελειοποιείται η διάκριση και όσο τελειοποιείται η διάκριση, τόσο πιο αποτελεσματικός και καρποφόρος θα γίνεται ο αγώνας σου κατά των παθών. Για να τα κατορθώσεις όμως αυτά, γύμνωσε τον νου σου από το δικό σου θέλημα και τη δική σου γνώμη και κατάφευγε στον Κύριο, για να σου δίνει τις λύσεις σε κάθε περίσταση, όπως κατέφευγε ο Προφήτης ικετεύοντας: "Γνώρισον μοι, Κύριε, οδόν εν ή πορεύσομαι... Δίδαξον με του ποιείν το θέλημα σου, ότι συ ει ο Θεός μου" (Ψαλμ. 142,8- 10). (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ)
Αν δεν υπάρχει η διάκριση, το καλό μπορεί να γυρίσει σε κακό και επομένως να μην πια καλό. (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
Κράτα όλα τα πράγματα στην κατάλληλη απόσταση, μόνο την ψυχή σου πλησίασε όσο περισσότερο στον Θεό. Εάν χύσεις νερό στην φωτιά, δεν θα έχεις ούτε νερό, ούτε φωτιά. Εάν επιθυμήσεις το ξένο, θα μισήσεις το δικό σου και θα χάσεις και τα δυο. Εάν πλησιάσεις την υπηρέτρια όσο και την γυναίκα σου, δεν θα έχεις ούτε υπηρέτρια, ούτε γυναίκα. Εάν πίνεις συχνά στην υγεία του άλλου, θα χάσεις τη δική σου. Εάν ασταμάτητα μετράς χρήματα του άλλου, όλο και λιγότερο θα έχεις δικά σου. Εάν ασταμάτητα μετράς τις αμαρτίες του άλλου, οι δικές σου θα αυξάνονται! (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
Ο άνθρωπος πρέπει να ασκηθεί, ώστε να αναγνωρίζει αμέσως με την αίσθηση της καρδιάς, τι τον προσεγγίζει, καλό ή κακό, με τον ίδιο τρόπο που διακρίνει με τη γλώσσα του το αλμυρό και το ανάλατο, το γλυκό ή το πικρό. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
Όταν υπάρχει αλοιφή για την πληγή, δεν κάνεις εγχείριση. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
Στους πλησίον μας πρέπει να φερόμαστε με λεπτότητα, χωρίς ούτε με το βλέμμα μας να τους προσβάλλουμε. (ΌσιοςΣεραφείμτουΣάρωφ)
Όταν μιλάς, να εκφράζεσαι με λεπτότητα, ώστε να μην πικράνεις κανένα συνομιλητή σου. (Στάρετς Ευστράτιος)
Η διάκριση είναι πάνω από όλες τις αρετές. Μ' αυτήν, η ψυχή αμύνεται προς όλα τα πάθη και τους λογισμούς που επαναστατούν εναντίον της. (Στάρετς Παρθένιος)
Και ποιός μισεί τόσο πολύ την αμαρτία όσο οι Άγιοι; Και όμως δεν μισούν εκείνον που αμαρτάνει, ούτε τον κατακρίνουν, ούτε τον αποστρέφονται, αλλά υποφέρουν μαζί του, τον συμβουλεύουν, τον παρηγορούν, τον γιατρεύουν σαν άρρωστο μέλος του σώματός τους. Κάνουν τα πάντα για να τον σώσουν. Όπως ακριβώς κάνουν οι ψαράδες. Όταν ρίχνουν τ' αγκίστρι στην θάλασσα και πιάνουν μεγάλο ψάρι και καταλαβαίνουν, ότι χτυπιέται δυνατά και κουνιέται πέρα-δώθε, δεν το τραβάνε αμέσως και απότομα, γιατί κόβεται η πετονιά και χάνεται τελείως το ψάρι, αλλά με εξυπνάδα χαλαρώνουν την πετονιά και το αφήνουν να πάει όπου θέλει. Και όταν καταλάβουν, ότι εξαντλήθηκαν οι δυνάμεις του και ησύχασε η ορμή του, τότε αρχίζουν πάλι σιγά-σιγά να το τραβούν. Έτσι και οι Άγιοι. Με την μακροθυμία και την αγάπη τραβούν τον αδελφό και δεν τον απωθούν, ούτε τον σιχαίνονται. Και όπως η μητέρα που έχει άσχημο παιδί, δεν το σιχαίνεται, ούτε το αποφεύγει, αλλά με ευχαρίστηση το στολίζει και κάνει ό,τι μπορεί για να το ομορφύνει, έτσι πάντα σκεπάζουν, στολίζουν, φροντίζουν, ώστε και αυτόν που αμαρτάνει να διορθώσουν, την κατάλληλη στιγμή και να μην αφήσουν να πάθει και κανένας άλλος κακό, εξαιτίας του, αλλά και οι ίδιοι, να προκόψουν περισσότερο στην αγάπη του Χριστού. (ΑββάςΔωρόθεος)
Κάποιος κρατάει στα χέρια το τσεκούρι και δεν κατορθώνει να ρίξει κάτω το δέντρο. Ενώ ένας άλλος έμπειρος στο κόψιμο, με λίγο κόπο το ρίχνει το δέντρο. Τσεκούρι είναι η διάκριση. (Αββάς Αμμωνάς)
Η αληθινή διάκριση εξασφαλίζεται, μόνο με την αληθινή ταπεινοφροσύνη. Απόδειξη αυτής της ταπεινοφροσύνης είναι, το να θέτεις τα πάντα, όχι μόνο τα έργα, αλλά και τους λογισμούς, κάτω από την γνώμη των Πατέρων. Έτσι δεν θα έχεις καμμία εμπιστοσύνη στην δική σου κρίση, αλλά θα υποτάσσεσαι πλήρως στις αποφάσεις τους. Μ' αυτόν τον τρόπο θα παραμείνεις ανεπηρέαστος από όλα τα τεχνάσματα και τις απάτες του Εχθρού. Γιατί είναι αδύνατον να απατηθεί ένσς άνθρωπος, ο οποίος δεν ακολουθεί τον λογισμό του και την κρίση του, αλλά ζει σύμφωνα με τις υποδείξεις των Γερόντων. (ΑββάςΜωϋσής)
Η αρετή της διάκριαης διδάσκει τον πιστό, να αποφεύγει τις υπερβολές και από τις 2 πλευρές. Τον μαθαίνει να βαδίζει τη μέση βασιλική οδό και τον απομακρύνει από τις υπερβολές. Η διάκριση τον εκπαιδεύει, να μην παραβιάζει από υπερβολικό ζήλο και έπαρση το μέτρο (π.χ. άσκηση πάνω από τις δυνάμεις μσς), πέφτοντας έτσι προς τα δεξιά. Αλλά παράλληλα και να μην ρέπει προς την χαλαρότητα δηλ. να μην αποδέχεται τις κακίες και πέφτει προς τα αριστερά - με την πρόφαση, ότι τάχα θέλει να ταπεινώσει το σώμα - και έτσι να γίνεται από την αδυναμία νωθρός και να παρασύρεται από το πνεύμα της χλιαρότητας. (Αββάς Μωϋσής)
Ουδέποτε προσβάλλομε ή λυπούμε άνθρωπο, ουδέποτε τον κάνουμε να νοιώσει στερημένος, ελαττωμένος, να νοιώσει κατωτερότητα, διότι του ''σκοτώνουμε'' την ψυχή. Αυτός ο άνθρωπος θα τραυματιστεί και δεν θα μπορεί να επιτύχει στην ζωή του. Αναθέτεις για παράδειγμα, σε κάποιον να ψάλλει και εκείνος κάνει λάθος τον ήχο και τότε εσύ του λες: "Πάλι πήρες στραβά το τροπάριο''. Κάθε φορά που θα πηγαίνει να ψάλλει, θα το θυμάται και θα λέει: Πρέπει να προσέξω μην το πάρω στραβά. Και θα το παίρνει πάλι στραβά. Ποιός θα φταίει; Αυτός που του έκανε την παρατήρηση. Ποτέ δεν τονίζουμε σε κάποιον την αδυναμία του, το πρόβλημά του. Ποτέ δεν του υπενθυμίζουμε την κακία του, την αμαρτία του. Μόνον τον έπαινο χρησιμοποιούμε, αλλά τον ευγενή έπαινο, όχι τον αφελή. Διότι ο άνθρωπος ουδέποτε διορθώνεται μέ ονειδισμό, όπως και με παρατήρηση. Πρέπει να είναι πολύ άγιος, για να δεχτεί να διορθωθεί με τον ονειδισμό, την υπόδειξη ή την παρατήρησή σου. Αλλά, εάν ήταν τόσο άγιος, δεν θα είχε αυτό το ελάττωμα, για το οποίο χρειάστηκε να του κάνεις παρατήρηση εσύ... (Γέροντας Αιμιλιανός ο Σιμωνοπετρίτης)
Η διάκριση αποτελεί χάρισμα του Αγίου Πνεύματος, το οποίο δίδεται ως βραβείο σ' αυτούς που τηρούν την ακρίβεια της συνειδήσεως, σε όσους φυλάσσουν με ακρίβεια τις Θείες εντολές. (Γέροντας Ιωσήφ ο Βατοπαιδινός)
Όταν ο ένας από τους 2 συζύγους δεν θέλει να νηστέψει, θα πρέπει χάρη της συζυγικής ειρήνης εκείνος που θέλει να νηστέψει να υποχωρήσει και να καταλύσει. Ο Θεός βέβαια βλέπει την προαίρεση εκείνου που θέλει να νηστέψει και θα πρέπει εκείνος να κάνει περισσότερη προσευχή στο Χριστό για να φωτίσει τον σύζυγο του, ώστε να αλλάξει συμπεριφορά και να νηστεύει και αυτός. Γιατί μόνο με αυτήν την τακτική μπορούμε να κερδίσουμε μια ψυχή και να την φέρομαι σιγά-σιγά στο δρόμο του Θεού. (Γέροντας Εφραίμ Σκήτης Αγίου Ανδρέα)
Να εύχεσαι στον Θεό να σου δώσει γνώση πνευματικής διακρίσεως, πως πρέπει να σκέφτεσαι και τι πρέπει να έχεις στο νου σου, μέχρι να αξιωθείς την πραγματική αλήθεια, η δε αλήθεια είναι ο Χριστός. (ΓέρονταςΙωσήφοΗσυχαστής)
Ποτέ δεν είδα εγώ να γίνεται διόρθωση με θυμό, αλλά πάντοτε με αγάπη. Τότε και ο νουθετούμενος θυσιάζεται... (Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής)
Σε όσους δεν πιστεύουν, δεν λέω βαρειά πνευματικά λόγια, για να μην κολαστούν πολύ. ''Ο γνους και μη ποιήσας δαρήσεται πολλά''. (Γέροντας Χαράλαμπος ο Κομποσχοινάς)
Όταν δεις άνθρωπο κουρασμένο πνευματικά, μην του βάλεις άλλο φορτίο, γιατί τα γόνατα δεν αντέχουν. (Γέροντας Αμφιλόχιος Μακρής)
Να έχεις τα μάτια και τα αυτιά ανοιχτά και το στόμα κλειστό. Γιατί τότε μόνο σου φέρνει ο Θεός διάκριση. (Γερόντισσα Γαβριηλία Παπαγιάννη)
Πρέπει να ξέρουμε πότε να σωπαίνουμε και πότε να φεύγουμε απο εκεί που είμαστε... (Γερόντισσα Γαβριηλία Παπαγιάννη)
Ο Κύριος είπε: ''Μη αντιστήναι τω πονηρώ'', αλλά από την άλλη μεριά, διαμαρτυρήθηκε στο δούλο που Τον ράπισε (Ιωάν. 18,23). (π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος)
Η διάκριση είναι το απόσταγμα του συνόλου των καλλιεργημένων αρετών. Όσο πιο πολύ καλλιεργούνται οι αρετές, τόσο πιο πολύ αυξάνεται η διάκριση. Οι πάντες μπορούν να γίνουν άγιοι, όχι όμως και διακριτικοί. Πας διακριτικός γέρων είναι και άγιος. Το αντίστροφο όμως δεν ισχύει, γιατί μπορεί να έχει κάποιος παιδική απλότητα και όχι διάκριση. Αυτό όμως δεν σημαίνει, ότι δεν είναι άγιος. (π. Στέφανος Αναγνωστόπουλος)
Ο άνθρωπος που προσεύχεται απαθώς και έχει αυτενέργεια προσευχής, αποκτά διάκριση. (π. Στέφανος Αναγνωστόπουλος)
Διάκριση είναι να καταλαβαίνω ποιό είναι το Πνεύμα του Χριστού και ποιό είναι το πνεύμα του ψεύδους. Να ξεχωρίζω τι είναι για μένα φάρμακο και τι είναι δηλητήριο. (π. Βαρνάβας Γιάγκου)
Την κατάσταση της καρδιάς μας να μην την αποκαλύπτουμε σε όλους, αλλά μόνο σε αυτόν που μπορεί να μας βοηθήσει και που μας αγαπά πραγματικά. (π. Βαρνάβας Γιάγκου)
Να συγκαταβαίνουμε στις αδυναμίες και στα σφάλματα των άλλων και να τους συμπεριφερόμαστε με πολύ απαλό και ευγενικό τρόπο. Οι περισσότεροι όμως από εμάς, μοιάζουμε με την νοσοκόμα εκείνη, που έρχεται να μας κάνει μια ''αλλαγή'' και χωρίς συμπόνια τραβάει τα τσιρότα και τις γάζες απότομα και βάζουμε τότε κάτι φωνές από τον πόνο, που ακουγόμαστε σε όλο το νοσοκομείο. Ενώ η σωστή νοσοκόμα με πολύ διάκριση, με πολύ προσοχή και σιγά-σιγά μας τακτοποιεί, ώστε να αισθανθούμε το ένα δέκατο του πόνου ή και καθόλου. (Παναγόπουλος)
Και αυτή η αγάπη θέλει διάκριση. Για παράδειγμα, η μάνα αγαπάει το παιδί της, αλλά αν το παιδί της ζητήσει το ψαλίδι, από διάκριση η μάνα δεν θα του το δώσει, για να μην βλάψει το παιδί της. Σε όλες τις περιπτώσεις χρειάζεται η διάκριση. (Παναγόπουλος)
Προσέξτε μην πέσετε στην παγίδα και υποσχεθείτε σε κάποιον που θέλετε να φέρετε στο δρόμο του Θεού, ότι ερχόμενος στον Χριστιανισμό θα του έρθουν τα πράγματα στη ζωή του ευνοϊκά και δεν θα έχει πειρασμούς και προβλήματα. Ο Θεός δεν υπόσχεται, ότι η ζωή του Χριστιανού στον κόσμο τούτο θα είναι παραδεισένια. Παράδεισο υπόσχεται στην άλλη ζωή... (Παναγόπουλος)
Ο άνθρωπος που είναι μακριά από το Χριστό, είναι άρρωστος από τύφο. Ο τύφος είναι μια παράξενη αρρώστια, που κάνει τον άνθρωπο αχάριστο και σκληρό. Και ενώ βλέπεις τον ιατρό και την νοσοκόμα να βρίσκονται πάνω από ένα ασθενή που πάσχει από τύφο και να προσπαθούν να τον περιποιηθούν και να τον επαναφέρουν στην υγεία του, εκείνος (είναι ιδίωμα της ασθενείας του), αρχίζει να τους βρίζει και να παραφέρεται. Και ο ιατρός του χαμογελάει... Γιατί ξέρει, ότι όλα αυτά τα συμπτώματα, είναι απόρροια της ασθενείας του. Όταν όμως ο ασθενής αποθεραπευτεί από τον τύφο, τότε θα αρχίσει να κλαίει και να ζητάει συγγνώμη από τον ιατρό και την νοσοκόμα. Γι΄αυτό όταν μιλήσετε σε κάποιον άπιστο, για το Χριστό, μην τον παρεξηγήσετε εάν σας μιλήσει άσχημα. Θα επιμείνετε με διάκριση και εάν κάποτε γυρίσει και μετανοήσει, θα σας είναι ευγνώμων μια ζωή. (Παναγόπουλος)
Είναι δυσκολότερο να κάνεις το καλό όπως πρέπει και με διάκριση, παρά το να μην αμαρτήσεις. (Παναγόπουλος)
Δεν πρέπει να δέχεστε και ούτε να ζητάτε χρήματα, από σκληροτράχηλο και τσιγγούνη άνθρωπο και γενικά από άνθρωπο, που δεν τα έχει καλά με το Θεό, διότι ο σατανάς θα τον αποκοιμίσει και θα νομίζει ο ίδιος, ότι επιτελεί και αγαθοεργία. Είναι σαν να είναι χαλασμένο το δόντι του και είναι για να βγει και να φτιαχτεί και εσείς του δίνετε μια ασπιρίνη για να πάψει να πονάει. Είναι μεγάλο λάθος αυτό και χρειάζεται προσοχή. Πρέπει οι άνθρωποι αυτοί, να μένουν εκτεθειμένοι, για να μπορέσουν κάποια στιγμή να συνέλθουν και να αποκαταστήσουν την σχέση τους με το Θεό. (Παναγόπουλος)
Θέλει πολύ προσοχή στη ζωή. Πολλά πράγματα που φαίνονται καλά και είναι χρυσαλοιφή, οδηγούν στον άδη. Να ζητάτε επίμονα από το Θεό να σας διαφωτίσει και να σας φυλάξει από τους φαινομενικά ''καλούς δρόμους''. (Παναγόπουλος)
Πρέπει να επιδιώκουμε να ζούμε με μέτρο. Μέτρο στην ομιλία, στα λόγια, στις πράξεις, στις θεωρίες, σε όλα. Και η χαρά και η λύπη και η αγάπη θα πρέπει να είναι με το μέτρο τους. Μόνο στον Θεό δεν υπάρχει μέτρο. Όσο μπορούμε πρέπει να Τον αγαπούμε. (Παππούς Παναής από τη Λύση)
Άμα φτάσεις στην λεπτότητα, δεν σε χωρά ο τόπος... Άμα αμαρτήσεις σε κάτι, ελέγχεις και το ελάχιστο. Αν δεν το ελέγξεις, θα σε μολύνει. Το παραμικρό αμάρτημα πρέπει να το κάνουμε προσευχή, ώσπου να λειώσει. (Αναστάσιος Μάλαμας)
Δεν αρκεί μια ιδέα να είναι μόνο ωραία... Πρέπει και να την παρουσιάζομαι και καταλλήλως. Διότι ούτε λεμονάδα πίνεται σε φλυτζάνι, ούτε μπύρα σε βαθύ πιάτο και με το κουτάλι. (Καμπούρογλου)
Δεν τα λένε όλα σε όλους. (Πυθαγόρας)
Εκείνοι που έχουν πιτυρίδα αποφεύγουν να φορέσουν μαύρο κουστούμι. (Πιτιγκρίλλι)
Κάνε όσα πρέπει, όπως πρέπει, όσο πρέπει, όταν πρέπει.
Να έχεις μια καρδιά που ποτέ δεν σκληραίνει, ένα χαρακτήρα που ποτέ δεν κουράζει, ένα άγγιγμα που ποτέ δεν πονά.
Μην δίνεις χίλια πράγματα σε ανθρώπους που ξέρουν να μετράνε μέχρι τα 10...
Ούτε για την κακία να μισείς τους ανθρώπους και ούτε για τους ανθρώπους να αγαπάς την κακία.
Μερικούς ανθρώπους πρέπει να τους αγαπάμε από μακριά, γιατί είναι σαν τους σκαντζόχοιρους, που αν τους αγκαλιάσουμε, θα πληγωθούμε...
Μεταξύ δύο φυσικών κακών, δεν είναι αμαρτία να διαλέξουμε το λιγότερο κακό. Αλλά μεταξύ δύο ηθικών κακών, δεν μπορούμε να κάνουμε εκλογή. Πρέπει να απορρίψουμε και τα δύο.
Όταν μπαίνετε στην ψυχή κάποιου, θα πρέπει να βγάλετε τα παπούτσια σας και να περπατήσετε στις μύτες των ποδιών. Τα ιερά μέρη πρέπει να γίνονται σεβαστά...
Ποτέ μην φαίνεσαι πιο σοφός ή πιο μορφωμένος, από τους ανθρώπους που συναναστρέφεσαι.
Καθώς η πολλή αυστηρότητα ποτέ δεν ωφελεί, έτσι και η πολλή συγκατάβαση πολλές φορές βλάπτει.
Όπως δεν θα έδινες ένα βιβλίο σε κάποιον που δεν ξέρει να διαβάζει, έτσι και μην δίνεις την καρδιά σου, σε κάποιον που δεν ξέρει να αγαπάει...
Πρέπει να βοηθάς τον φτωχό, αλλά όχι να συντηρείς την τεμπελιά του.
Προσπάθησε να μην εξογκώνεις τα σφάλματα των άλλων. Να μην σε χαρακτηρίζει η τακτική του γελοιογράφου, που εξογκώνει κάτι για να το σατυρίσει. Να σε διακρίνει η ''ευγένεια'' του ζωγράφου, που διορθώνει κάτι για να το ομορφαίνει.
Ποτέ δεν χαρίζουμε σ ένα γάϊδαρο λουλούδια, ούτε και σε έναν χοίρο μια καρδιά, γιατί ο γάϊδαρος τα λουλούδια θα τα φάει και ο χοίρος θα την κυλίσει την καρδιά μαζί του στο βούρκο...
Η καλή μέλισσα δεν παίρνει γύρη από ένα πεσμένο λουλούδι.
Μην συγχέουμε:

Την ανάγκη με την υπερκατανάλωση...

Την ανάπαυση με την τεμπελιά...

Την άνεση με την χλιδή...

Την αποταμίευση με την φιλαργυρία...

Την γενναιοδωρία με την σπατάλη...

Την δημιουργικότητα με την αντιγραφή...

Την διασκέδαση με την κραιπάλη...

Την δυναμικότητα με το θράσος...

Την ελευθερία με την ασυδοσία...

Το ενδιαφέρον με την περιέργεια...

Την εξυπνάδα με την πονηριά...

Την ερευνητικότητα με την αδιακρισία...

Την υποχωρητικότητα με την αδυναμία...

Την χρήση με την κατάχρηση...

Με τον άρχοντα, άρχοντας και με τον χωριάτη, χωριάτης.
Μην δίνεις σε θυμωμένο να πλύνει πιάτα και σε πεινασμένο να ψήσει ψωμί.
Αν είσαι αφεντικό, κάνε κάποτε τον τυφλό. Αν είσαι υπηρέτης, κάνε κάποτε τον κουφό.
Πριν να πεις σε κάποιον την πικρή αλήθεια, άλειψε την άκρη της γλώσσας σου με μέλι.
Τον είπαν να χορέψει και αυτός ''χάλασε'' το χορό.
Άδειο σακί δεν στέκεται, γεμάτο δεν λυγάει. (περί φαγητού)
Καλύτερα να πίνεις γάλα, παρά να φας την αγελάδα. (Ισλανδική παροιμία)
Μην ενοχλείς την ενόχληση, πριν η ενόχληση σε ενοχλήσει. (Αγγλική παροιμία)
Όποιος έχει μπροστά του μακρύ δρόμο, δεν πρέπει να τρέχει. (Κινέζικη παροιμία)
Κάποια κυρία, υπέπεσε στο αμάρτημα της μοιχείας, κάτι που δυστυχώς υποψιάστηκε ο σύζυγός της και αποφάσισε να την σκοτώσει, αφού πρώτα σιγουρευτεί για το γεγονός... Εκείνη του ανήγγειλε, ότι θα επισκεφτεί τον Όσιο Πορφύριο (τον Καυσοκαλυβίτη), για να εξομολογηθεί, κάτι που ο σύζυγος νόμιζε, ότι θα καταλήξει στην ομολογία του αμαρτήματός της... Περίμενε έξω από το δωμάτιο του Γέροντα, με το πιστόλι στην τσέπη, έτοιμος να προβεί στο θανάσιμο αμάρτημα... του φόνου!!! Η σύζυγός του εξομολογήθηκε το αμάρτημά της στον Όσιο Πορφύριο, μετανοημένη όμως και αποφασισμένη, να υπακούσει στον κανόνα που θα της έβαζε και να ακολουθήσει τις συμβουλές του, ώστε να σώσει την οικογένειά της και τον άντρα της, χωρίς να γνωρίζει ή να υποπτεύεται τις προθέσεις του και αυτό που την περίμενε, μετά από λίγη ώρα... Ο Όσιος Πορφύριος έδωσε την ευχή του και της ανακοίνωσε, ότι πρέπει να νηστέψει μέχρι το Σάββατο (ήταν Τετάρτη) και την Κυριακή να έρθει να Κοινωνήσει... Εκείνη, δεν περίμενε τόσο μικρό κανόνα, ούτε ο άντρας της, που όταν άκουσε πότε θα Κοινωνήσει, έκρυψε το όπλο και πίστεψε, ότι η γυναίκα του, δεν προέβη στην αμαρτία που υποπτευόταν, αφού δεν πήρε μεγάλο κανόνα από τον Γέροντα... Ο Όσιος Ποργύριος γνώριζε, αλλά η σοφία του και η καλοσύνη του, τον βοήθησαν, να πάρει την κατάλληλη απόφαση, εκείνη που θα έσωζε μια ζωή, μια οικογένεια και τόσες ψυχές... Πήρε μία απόφαση τέτοια, που για μια άλλη φορά ανέδειξε το μεγαλείο της ψυχής του και της αξία της διάκρισης, σαν την μεγίστη των αρετών...!!!
Επισκέφτηκαν κάποτε τον αββά Αχιλλά τρεις γέροντες. Ο ένας από αυτούς, είχε κακή φήμη. Του είπε λοιπόν ο ένας από τους γέροντες: ''Αββά, φτιάξε μου ένα δίχτυ''. Ο γέροντας όμως αρνήθηκε. ''Κάνε μου τη χάρη, να μου φτιάξεις ένα δίχτυ, του είπε ο δεύτερος. Θα το βλέπουμε και θα σε μνημονεύουμε στο μοναστήρι''. ''Δεν ευκαιρώ'', είπε και σ' αυτόν ο αββάς. ''Αββά, του είπε αυτός που είχε την κακή φήμη. Φτιάξε μου εμένα ένα δίχτυ, για να το έχω από τα χέρια σου''. ''Ευχαρίστως να σου φτιάξω'', απάντησε σ' αυτόν ο γέροντας. Τότε οι δύο γέροντες, τον πήραν ιδιαιτέρως και του είπαν: ''Γιατί σε εμάς αρνήθηκες να φτιάξεις δίχτυ, που σου το ζητήσαμε και σ' αυτόν είπες, πως τον φτιάχνεις ευχαρίστως;''. ''Σε εσάς αρνήθηκα, είπε ο γέροντας, γιατί δεν ευκαιρούσα, αλλά και εσείς δεν λυπηθήκατε. Αν όμως δεν έφτιαχνα σ' αυτόν, θα έλεγε: ''ο γέροντας δεν θέλησε να μου φτιάξει, επειδή άκουσε για την αμαρτία μου''. Και έτσι θα κόβαμε το σχοινί. Προσπάθησα λοιπόν, να ξυπνήσω και να συγκινήσω την ψυχή του, για να μην πνιγεί από τη λύπη''.