Καιαυτόςαπεσπάσθηαπ' αυτώνωσείλίθουβολήν, καιθειςταγόναταπροσηύχετο. [Και αυτός (ο
Κύριος) απομακρύνθηκε από αυτούς, όσο περίπου μπορεί ένας να ρίξει τον λίθο και αφού γονάτισε προσευχόταν.]
(ΚατάΛουκάν 22,41)
ΚάμπτωταγόνατάμουπροςτονπατέρατουΚυρίουημώνΙησούΧριστού. [Γονατίζω μπροστά στον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.] (Προς
Εφεσίους 3,14)
Ίνα εν τω ονόματι Ιησού
παν γόνυ κάμψη. [Για να καμφθεί στο όνομα του Ιησού κάθε γόνατο με ευλάβεια και σεβασμό και να
Τον προσκυνήσουν.] (Προς Φιλιππησίους 2,10)
Κάμψει παν γόνυ. [Θα καμφθεί κάθε γόνατο] (Ησαϊας 45,23)
Δεν έχει αξία να κάνεις εκατό μετάνοιες και να μην νιώθεις τίποτα. Ας κάνεις μόνο είκοσι ή δεκαπέντε αλλά να γίνονται με συναίσθηση και αγάπη. (ΌσιοςΠορφύριοςο Καυσοκαλυβίτης)
Σου συνιστώ να κάνεις μετάνοιες, όσες μπορείς περισσότερες. Άρχισε στην αρχή με λίγες
και κάθε μέρα που περνά, να προσθέτεις και από έναν σταθερό αριθμό, μέχρι να φθάσεις σε ένα σημείο, που εσύ θα
νομίσεις ότι αντέχεις. Εξάλλου, ο ίδιος ο οργανισμός μας
προειδοποιεί για τα όρια αντοχής του και ανάλογα καθορίζουμε και τον αριθμό των
μετανοιών μας. Ύστερα, δεν είναι υποχρεωτικό, οπωσδήποτε, να φθάσουμε, καθημερινά, τον ίδιο αριθμό. Αυτό θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες. Όπως είναι η ψυχική διάθεση, η κούραση και τέλος η
υγεία μας. Εκείνο που έχει σημασία είναι, να αρχίσει κανείς αφ' ενός, και αφ' έτερου, οι μετάνοιες να συνοδεύονται από πραγματική
μεταμέλεία, για τα όσα αμαρτήματα έχουμε διαπράξει και να ζητάμε με όλη τήν δύναμη
της ψυχής μας, να μας συγχωρήσει ο Κύριος. (ΌσιοςΠορφύριοςο Καυσοκαλυβίτης)
Να κάνετε μετάνοιες όταν προσεύχεστε. Έστω και αν αυτό σας κουράζει. Η προσευχή που συνοδεύεται από εκούσια θυσία, γίνεται πιο ευάρεστη στο Θεό και πιο αποτελεσματική. Οι μετάνοιες, οι πολλές
μετάνοιες αγνίζουν και αγιάζουν το σώμα και την ψυχή. (ΌσιοςΠορφύριοςο Καυσοκαλυβίτης)
Όταν κάνει κάποιος μετάνοιες, ωφελείται διπλά, αφού ωφελεί και την ψυχή, αλλά και το σώμα του,
αρκεί αυτές να μην γίνονται αποκλειστικά και μόνο για την ωφέλεια του σώματός
του. Και η μεν ψυχή ωφελείται, γιατί με τον τρόπο αυτό ζητά την συγχώρηση και το
έλεος του Θεού, στο δε σώμα ασκούνται κατά τον πλέον άριστο τρόπο οι κοιλιακοί μύες. (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
Οι μετάνοιες κάνουν και στο σώμα το αντίστοιχο
φυσικό καλό, όπως και στην ψυχή. Γι' αυτό οι ασκητές, δεν παθαίνουν εύκολα
εμφράγματα, καρδιακά νοσήματα, εγκεφαλικά, διότι οι αρτηρίες τους και τα
διάφορα αγγεία, δια των μετανοιών, συντηρούνται άριστα, τα λίπη διαλύονται και
έτσι κάποιος, μετά από τις ασκήσεις αυτές, μοιάζει με ένα αυτοκίνητο, που έκανε
ένα καλό σέρβις. Οι μετάνοιες δεν είναι ανθρώπινη, αλλά Θεία αποκάλυψη και είναι δυστυχής όποιος άνθρωπος δεν έχει ανακαλύψει το μυστήριο που τις περικλείει. (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
Να μην λυπάστε το σώμα. Να το παιδεύετε. Πρέπει
να κάνετε θυσία, άσκηση. Χωρίς άσκηση, δεν γίνεται τίποτα. Εγώ μικρός έκανα
τρεις χιλάδες μετάνοιες την ημέρα και δεν κουραζόμουνα, ήμουν πολύ
σκληραγωγημένος. Παίδευα τον εαυτόν μου, περιφρονούσα τον κόπο. (Όσιος
Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
Οι μετάνοιες είναι προσευχή, αλλά συγχρόνως είναι και άσκηση και βοηθούν περισσότερο από όλες τις άλλες πνευματικές ασκήσεις. Πρώτα από όλα είναι που προσκυνάμε τον Θεό και Του ζητάμε ταπεινά το
έλεός Του. Πέρα από την ψυχική ωφέλεια, οι μετάνοιες συμβάλλουν και στην
σωματική υγεία και βοηθούν στο να υποτάξει κάποιος την σάρκα του, ταπεινώνεται
η άγρια σάρκα και έρχεται η ηρεμία και η απάθεια της σαρκός. Οι μετάνοιες κάνουν καλό
στα αρθριτικά, διώχνουν την μαλθακότητα και την νύστα, διώχνουν και τις
αφύσικες κοιλιές, σκορπούν γαλήνη και δίνουν μια λεβεντιά. Παράλληλα όμως,
δίνουν στον άνθρωπο την δυνατότητα να ανέβει τα πνευματικά υψώματα των αρετών,
όπως θα ανεβαίνει και τα υψώματα των βουνών με πολλή άνεση, χωρίς να
λαχανιάζει. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Οι μεγάλες μετάνοιες, οι πολλές, είναι καλό να
γίνονται την ώρα που ξυπνά κάποιος, για να ξεπαγώσουν τα λάδια και να παίρνει
μπρος η πνευματική μας μηχανή για την προσευχή. Με τις μετάνοιες, ζητούμε από
τον Θεό συγχώρηση και εκδηλώνουμε την ευγνωμοσύνη μας. (Άγιος Παϊσιος ο
Αγιορείτης)
Όταν κάνεις μετάνοιες, να σκέφτεσαι
ότι είσαι μπροστά στον Θεό και Τον προσκυνάς και έτσι θα αγαπήσεις τις μετάνοιες. Οι μετάνοιες για τον εαυτό μας ή για τους συνανθρώπους μας είναι το
κυριότερο εργόχειρο από όλα τα εργόχειρα και είναι ένα εργόχειρο με ατέλειωτη
δουλειά, αρκεί να έχει κανείς φιλότιμο να εργαστεί στην μετάνοια. Οι μετάνοιες γι' αυτό λέγονται μετάνοιες· ταπεινωνόμαστε και ζητάμε
συγχώρηση από τον Θεό, όπως όταν σφάλλουμε σε κάποιον, βάζουμε
μετάνοια και λέμε «ευλόγησον». Βοηθάει μάλιστα, όταν αρχίζουμε να κάνουμε
τις μετάνοιες, να λέμε ταπεινά: «Ήμαρτον, Κύριε, συγχώρεσέ με». (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Αν πεις σε κάποιον, που κάνει καθημερινά γυμναστική, να κάνει μερικές μετάνοιες, αμέσως κουράζεται! Είδα ανθρώπουν να κόβουν ξύλα όλη μέρα μέσα στον ήλιο, αλλά αν τους πεις να μείνουν με τριπλό μεροκάματο για μισή ώρα μέσα στην Εκκλησία, δεν μπορούν να μείνουν. Βγαίνουν έξω και καπνίζουν! (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Δεν ωφελεί να τρίβει κανείς τα γόνατά του με
αμέτρητες μετάνοιες, εάν δεν τρίβει παράλληλα και την μούρη του με την ταπείνωση. (Άγιος
Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όταν κάνουμε κομποσχοίνι με μικρή μετάνοια, το
χέρι φτάνει μέχρι το γόνατο και μετά σηκωνόμαστε όρθιοι. Άλλο είναι οι μικρές
μετάνοιες που κάνουμε, όταν προσκυνούμε τις εικόνες ή στην ''Τιμιωτέραν'' κ.λπ.
Τότε αν μπορεί κανείς, καλό είναι το χέρι να φτάνει στο έδαφος. (Άγιος
Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Μετά από κάθε γονυκλισία σηκωνόμαστε, για να
δείξουμε έτσι, ότι λόγω της αμαρτίας πέσαμε στη γη, όμως εξαιτίας της
φιλανθρωπίας του Κυρίου μας, οδηγηθήκαμε στον Ουρανό. (Μέγας Βασίλειος)
Γονατίζουμε όταν προσευχόμαστε, όχι μόνο από
σεβασμό προς τον Κύριο, αλλά και από συναίσθηση, ότι είμαστε ένοχοι απέναντί
Του. (Ιερός Χρυσόστομος)
Και μία μόνο ταπεινή γονυκλιτική μετάνοια στη γη,
που γίνεται στο όνομα και την τιμή του Χριστού, αξίζει περισσότερο από όλους
τους θησαυρούς του κόσμου!!! (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Εδαφιαίες μετάνοιες δεν κάνουμε τις Κυριακές και την περίοδο από το Πάσχα μέχρι την Πεντηκοστή σύμφωνσ με τον 20ο και 90ο κανόνα της Πρώτης και της Έκτης Οικουμενικής Συνόδου αντίστοιχα και τον 91ο κανόνα του Μεγάλου Βασιλείου. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Να μην αμελείς τις μετάνοιές σου, γιατί αυτό φοβίζει τον σατανά. Να γνωρίζεις, ότι θα σε πολεμήσουν πολύ οι δαίμονες, όταν αρχίζεις να προσκυνάς τον Θεό σου, γιατί καίγονται όταν βλέπουν τους Χριστιανούς να πέφτουν γονατιστοί μπροστά στον Εσταυρωμένο.
(ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Όσον αφορά στις γονυκλισίες, οι Πατέρες όρισαν τριακόσιες, τις οποίες οφείλουμε να
κάνουμε κάθε εικοσιτετράωρο. Υπάρχουν όμως κάποιοι, που υπερβαίνουν και αυτόν
τον αριθμό, ενώ μερικοί κάνουν και λιγότερες, ο καθένας κατά
τη δύναμη και την προαίρεσή του. Και εσύ λοιπόν, κάνε όσες μπορείς. Βέβαια είναι μακάριος και μάλιστα πολλές φορές, εκείνος που βιάζει τον εαυτό του πάντοτε σε όλα
τα έργα του Θεού. Γιατί η Βασιλεία των Ουρανών κερδίζεται με τη βία και την αρπάζουν
αυτοί που βιάζουν τον εαυτό τους (Ματθ. 11, 12). (Άγιοι Κάλλιστος και Ιγνάτιος οι Ξανθόπουλοι)
Οι μετάνοιες πρέπει να γίνονται χωρίς καμμία
βιασύνη, με μία αίσθηση μετανοίας στην ψυχή και με την προσευχή του Ιησού στα
χείλη, κατά τη διάρκεια της κάθε μετάνοιας που κάνουμε. (Άγιος Ιγνάτιος
Μπριαντσιανίνωφ)
Ο Κύριος όταν προσευχόταν γονάτιζε (Λουκ. 22,41). Και εσύ, δεν πρέπει να περιφρονείς τις γονυκλισίες, αν οι
σωματικές σου δυνάμεις, σου τις επιτρέπουν. Με το
γονάτισμα στη γη, λένε οι Πατέρες, εικονίζεται η πτώση στην αμαρτία και γίνεται ένα
είδος εξομολογήσεως, ενώ με την ανόρθωση απο τη γη υποδηλώνετσι η μετάνοια και συμβολίζεται
η υπόσχεση για ενάρετο βίο. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
Τέκνο μου, γόνατο που δεν κάμπτεται, συντρίβεται.
(Γέροντας Αμφιλόχιος Μακρής)
Εκεί που κάνεις μετάνοιες, εκεί είναι τα ποδάρια
του Χριστού. (Γέροντας Εφραίμ ο Κατουνακιώτης)
Οι μετάνοιες είναι η τελειότερη άσκηση που
εφευρέθηκε ποτέ, διότι γυμνάζει ψυχή και σώμα. Δεν νοείται να βρισκόμαστε εν
μετανοία και να μην κάνουμε μετάνοιες, εκτός και αν έχουμε πρόβλημα υγείας.
Αλλά και οι μετάνοιες χωρίς μετάνοια, είναι άκυρες. Οι εδαφιαίες μετάνοιες,
συμβάλλουν στον αγιασμό του σώματος και στην καταπολέμηση των σωματικών παθών
και είναι υποχρεωτικές, ως έκφρασης αγάπης προς τον Κύριο. Θέλει όμως διάκριση
για το πόσες μετάνοιες θα κάνουμε, σε συννενόηση φυσικά με τον πνευματικό μας. (ΓέρονταςΕφραίμΣκήτηςΑγίουΑνδρέα)
Κατά την Ιερά παράδοση, ο Αδάμ διδάχτηκε μετά την
πτώση του, από τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, να προσκυνάει το Θεό πρηνηδόν, κάνοντας
μετάνοιες. (ΓέρονταςΕφραίμΣκήτηςΑγίουΑνδρέα)
Την Κυριακή στη Θεία Λειτουργία δεν γονατίζουμε, διότι η Κυριακή είναι Αναστάσιμη ημέρα και αυτό είναι διαταγή των Αποστόλων, που πήραν στην Αποστολική σύνοδο το 50 μ.Χ. στα Ιεροσόλυμα. Η μοναδική περίπτωση που γονατίζουμε είναι όταν έχουμε χειροτονία κληρικού, διότι τότε σταματάμε για λίγο τη Θεία Λειτουργία και διαβάζουμε την Ακολουθία της χειροτονίας. Επίσης δεν γονατίζουμε όλες τις μέρες από το Πάσχα και για 40 μέρες. (ΓέρονταςΕφραίμΣκήτηςΑγίουΑνδρέα)
Ήταν κάποιος, που άρχισε να κάνει 3.000 μετάνοιες
κάθε μέρα! Κάποιος φίλος του είπε: Μην κάνεις τόσες πολλές μετάνοιες, θα πάθεις
πρόβλημα! Οι άλλοι κάνουν 150 μετάνοιες, εσύ γιατί κάνεις τόσες πολλές; Εκείνος
όμως επέμενε: Όχι δεν θα πάθω τίποτα! Εξάλλου θέλω να φτάσω σε μεγάλα
πνευματικά μέτρα! Και το αποτέλεσμα ήταν, μέσα σε 3 μήνες να πάθει μετάθεση
σπονδύλου. Έπαθε τρομερή ζημιά, με αποτέλεσμα να μην μπορεί, να ξανακάνει
μετάνοιες στη ζωή του! Και του εμφανίζεται μια μέρα ο διάβολος στον ύπνο και
του λέει: Βλέπεις τα καλά παιδιά πως παίρνουν πρόωρα σύνταξη! Καταλάβατε; Τον
δούλευε κιόλας ο διάβολος, διότι δεν μπρούσε να κάνει άλλο μετάνοιες. Τέτοια
είδους άσκηση θέλει να κάνουμε ο διάβολος. Να κάνουμε υπερβολικά και παλαβά
πράγματα, ώστε να πάθουμε τέτοια ζημιά, που να μην μπορούμε να κάνουμε τίποτα
σε όλη την υπόλοιπη ζωή μας. Καλύτερα λοιπόν να κάνουμε λίγες και καλές
μετάνοιες, παρά πολλές προκαλώντας βλάβη στην υγεία μας. (ΓέρονταςΕφραίμΣκήτηςΑγίουΑνδρέα)
Να κάνετε εδαφιαίες μετάνοιες! Οι μετάνοιες που θα κάνετε σε συνδυασμό με την ελεημοσύνη, θα σας σώσουν και μην ακούτε τι λένε αυτοί που δεν ξέρουν!
(ΓέρονταςΑμβρόσιοςΛάζαρης)
Η γονυκλισία τι είναι; Προσκύνηση του
Θεού. Προσκυνάμε το Θεό, πράγμα που ο εχθρός μας διάβολος δεν το κάνει, δεν σκύβει το κεφάλι, δεν γονατίζει, δεν
προσκυνάει... Όσοι προσκυνούν τον Θεό, είναι εχθροί του διαβόλου, άρα είναι άνθρωποι του Θεού. Γι' αυτό, οι γονυκλισίες
έχουν μεγάλη σημασία. Και μία ακόμη περισσότερη να κάνουμε, γίνεται
κάποιος ασκητικός κόπος, πράγμα που θα έχει την ανταμοιβή του από τον Θεό. Οι λίγες μετάνοιες που κάνουμε, συνάζονται
σιγά - σιγά στην τράπεζα του Θεού πάνω στον Ουρανό και όταν απέλθουμε προς τα
άνω, θα τις βρούμε σε μία μεγάλη ποσότητα. Και αυτό θα
μας βοηθήσει στην απολογία μας, κατά την φοβερή ώρα που θα κρίνεται η ψυχή μας. (Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας)
Τώρα που έχετε νιάτα και μπορείτε, κάντε όσες
περισσότερες μετάνοιες μπορείτε. Όσες περισσότερες μετάνοιες κάνετε, τόσο
περισσότερη χαρά θα έχετε. Όταν ο άνθρωπος κάνει μετάνοιες, η ψυχή του λαμβάνει
πολλή Χάρη από τον Θεό. Χαρά σε εκείνον που έχει δυνάμεις και κάνει πολλές
μετάνοιες... (Γερόντισσα Μακρίνα Βασσοπούλου)
Καλύτερα τρεις μετάνοιες με ταπείνωση, παρά
χίλιες με υψηλοφροσύνη. (παπα-Τύχων ο Αγιορείτης)
Όταν κάνεις μικρές μετάνοιες, το χέρι πρέπει να
φθάνει στο έδαφος. Αν δεν μπορείς, τότε τουλάχιστον στα γόνατα. Αν δεν μπορείς
να κάνεις μεγάλες μετάνοιες για κάποιο λόγο, να κάνεις διπλάσιες μικρές. (παπα-Διονύσιος
της Κολιτσού ο Ρουμάνος)
Προς δόξα Θεού, οι Πατέρες έκριναν, να μην
κάνουμε μετάνοιες την Κυριακή. Αν όμως κάποια Κυριακή, αισθάνεσαι μετάνοια και
η ψυχή σου θέλει να γονατίσει, τότε μπορείς να το κάνεις και δεν είναι αμαρτία.
(παπα-Διονύσιος της Κολιτσού ο Ρουμάνος)
Όταν εμείς εκούσια γονατίζουμε, δεν μας γονατίζει
ο Θεός. (π. Βαρνάβας Γιάγκου)
Οι μετάνοιες γίνονται για πολλούς λόγους. Προσπίπτουμε με το σώμα μας στη γη, για να δηλώσουμε συντριβή μας και
την μετάνοιά μας. Μας βοηθά άλλωστε να ακουμπούμε το μέτωπο χάμω, να μην
ξεχνάμε, ότι γη και σποδός είμαστε. Πάλι στη γη αυτή θά επιστρέψουμε... Κατόπιν σηκωνόμαστε και με αυτόν τον τρόπο διακηρύττουμε έτσι θα αναστηθούμε, στεκόμενοι στα δύο μας πόδια κατά την εσχάτη ημέρα, στην Δεύτερα Παρουσία τού Χριστού μας. Επίσης
προσπίπτουμε στη γη, για να γίνουμε και εμείς πνευματική γη αγαθή, κατάλληλη για να δεχτεί τον Χριστό και να καρποφορήσει εκατονταπλάσια. Επίσης, οι μετάνοιες είναι και απόδοση τιμής και δόξας προς τον Ύψιστο Θεό. Πάντως από την εμπειρία μου έχω διαπιστώσει, πως οι μετάνοιες πολύ
βοηθούν στο να κάμπτεται το αλαζονικό και επηρμένο πνεύμα μας και να
συστέλλεται, όπως του τελώνη. Αχ, αν γνώριζαν οι Χριστιανοί το πόσο ευεργετικές
είναι οι μετάνοιες στην ψυχή και στο σώμα, δεν θα
ασχολούνταν με τη γιόγκα και όλα αυτά τα Ινδουιστικά και νεοεποχίτικα
τεχνάσματα, που βλάπτουν μακροπρόθεσμα όλο τους το είναι και αφήνουν στο τέλος μία
δαιμονική αποφορά και μπόχα στην ψυχή τους... (Είπε
Γέρων)
Από την Κυριακή του Πάσχα έως την Πεντηκοστή δεν γίνονται μετάνοιες, γιατί οι μέρες αυτές είναι Αναστάσιμες και είμαστε όρθιοι. Επίσης όλες οι Κυριακές είναι Αναστάσιμες και δεν γίνονται μετάνοιες (από το Σάββατο το βράδυ έως την Κυριακή το βράδυ). (Παναγόπουλος)
Από ενός χρόνου παιδί με εσυνήθισαν οι γονείς μου να κάνω μετάνοιες. (Μακρυγιάννης)
Τί υπάρχει πέρα από τα άστρα; Ένας άλλος έναστρος ουρανός; Καλά. Και παραπέρα; Μας απαντούν, ότι παραπέρα εκτείνεται το άπειρο διάστημα, ο άπειρος χώρος και εκτάσεις αμέτρητες. Όλες αυτές οι λέξεις, δεν μας λένε τίποτα...
Νικημένοι από τη σκέψη αυτή, δεν έχουμε να κάνουμε τίποτε άλλο, παρά να κάμψουμε τα γόνατα...
(Παστέρ)
Ο άνθρωπος που γονατίζει μπροστά στον Θεό, μπορεί
να μείνει όρθιος μπροστά σε ο,τιδήποτε και σε οποιονδήποτε.
Όταν γονατίζουμε είμαστε αδύναμοι, αλλά όταν
σηκωθούμε από τα γόνατά μας, είμαστε δυνατοί.
Στέκεται κανείς στα πόδια του καλύτερα, όταν
γονατίζει περισσότερο.
