Περί εγκρατείας

Παςαγωνιζόμενος, πάνταεγκρατεύεται. [Κάθε αθλητής εγκρατεύεται από όλα, φαγητά, ποτά, κ.λ.π.] (ΠροςΚορινθίουςΑ' 9,25)
Εγκράτεια είναι η αναίρεση της αμαρτίας, η αποξένωση από τα πάθη, η νέκρωση του σώματος μέχρι των αυτών των φυσικών επιθυμιών και λειτουργιών, είναι η αρχή της πνευματικής ζωής, αυτή που γίνεται πρόξενος των αιωνίων αγαθών, αφανίζοντας με τη δύναμή της το κεντρί της φιληδονίας. (ΜέγαςΒασίλειος)
Εγκράτεια είναι η αποχή από τις απολαύσεις, με σκοπό να συντρίψουμε το φρόνημα της σαρκός και να πετύχουμε το σκοπό της ευσεβείας. Εκείνος που δεν παρασέρνεται από την ηδονή, νικά με την εγκράτεια, όλα τα είδη των αμαρτημάτων. (ΜέγαςΒασίλειος)
Ο σκοπός του φαγητού δεν είναι η απόλαυση, αλλά η ανάγκη να διατηρηθούμε στη ζωή. Αν κυριαρχήσεις στην κοιλιά σου, θα κατοικήσεις στον παράδεισο και αν δεν κυριαρχήσεις, θα γίνεις παρανάλωμα του θανάτου. (Μέγας Βασίλειος)
Πρέπει να κυριαρχούμε της κοιλιάς. Γιατί η κυριαρχία της κοιλιάς, είναι σωφρονισμός των παθών, ο δε σωφρονισμός των παθών είναι αταραξία και γαλήνη της ψυχής, η δε γαλήνη της ψυχής, είναι γονιμότατη πηγή αρετών. (Μέγας Βασίλειος)
Η αυστηρή εγκράτεια απαιτεί μέτρο στη γλώσσα, περιορισμούς στους οφθαλμούς και έλλειψη περιεργείας στα αυτιά. (ΜέγαςΒασίλειος)
Η πρώτη παρακοή του ανθρώπου είχε ως αφορμή την ακράτεια. Αντίθετα, όλοι οι Άγιοι διακρίθηκαν για την εγκράτειά τους. (ΜέγαςΒασίλειος)
Η εγκράτεια είναι ασφαλής φρουρός της σωφροσύνης και δεν επιτρέπει στον νου, να διασπάται εδώ και εκεί. Γιατί όπως το νερό μέσα στο λάστιχο, όταν συμπιεστεί αναβλύζει προς τα πάνω, μη μπορώντας να χυθεί αλλού, έτσι συμβαίνει και με τον νου του ανθρώπου. Επειδή η εγκράτεια ως ένας αδιαπέραστος σωλήνας (λάστιχο), τον περισφίγγει από παντού, θα ανέλθει κάπως, λόγω της ανάγκης της κινήσεως, προς την επιθυμία των υψηλοτέρων, γιατί δεν έχει που να διαρρεύσει... (Μέγας Βασίλειος)
Οι εκπεμπόμενες νεφελώδεις αναθυμιάσεις από τις λιπαρές τροφές, διακόπτουν σαν πυκνό νέφος τις εκλάμψεις του Αγίου Πνεύματος. (Μέγας Βασίλειος)
Ποιό πλοίο μπορεί να κυβερνήσει ευκολότερα ένας καπετάνιος και να το σώσει σε μια θαλασσοταραχή, το βαρυφορτωμένο ή εκείνο που έχει το κανονικό του φορτίο; Το βαρυφορτωμένο, δεν θα το βυθίσει μια μικρή τρικυμία; Έτσι και τα σώματα, όταν ταλαιπωρούνται με την πολλή τροφή, εύκολα υποκύπτουν στις αρρώστιες. Ενώ όταν τρέφονται ελαφρά, διατηρούν την καλή τους υγεία. (Μέγας Βασίλειος)
Η εγκράτεια είναι γενικό όνομα όλων των αρετών. Πρέπει εκείνος που εγκρατεύεται, (δηλ. καλλιεργεί τις αρετές), να εγκρατεύεται σε όλα. Γιατί όπως ακριβώς, όταν αφαιρεθεί από τον άνθρωπο οποιοδήποτε μέλος του, έστω και το ελάχιστο, τότε παραμορφώνεται ολόκληρο το σώμα του, έτσι και μία μόνο αρετή αν παραμελήσει κανείς, καταστρέφει χωρίς ίσως να το υποπτεύεται, όλη την εγκράτειά του. Πρέπει έτσι να καλλιεργούμε όχι μόνο τις σωματικές αρετές, αλλά και εκείνες που καθαρίζουν τον εσωτερικό άνθρωπο. Γιατί ποιά ωφέλεια έχει εκείνος που διατήρησε το σώμα του παρθένο, αν έχει μολυνθεί στην ψυχή από το δαίμονα της παρακοής; Ή πώς θα στεφανωθεί εκείνος που απείχε από τη γαστριμαργία και κάθε σωματική επιθυμία, αλλά δεν φρόντισε να νικήσει την οίηση και την φιλοδοξία; (Άγιος Διάδοχος Φωτικής)
Όταν λάβεις θέση σε πλούσιο τραπέζι, φέρε μπρος σου την μνήμη του θανάτου και της Κρίσεως. Ίσως έτσι να συγκρατήσεις λίγο το πάθος. Και ενώ πίνεις, μην πάψεις να θυμάσαι το όξος και τη χολή του Δεσπότου σου. Έτσι ή θα εγκρατευτείς ή τουλάχιστον αν δεν εγκρατευτείς, θα ταπεινωθείς, αναστενάζοντας (συγκρίνοντας την πολυφαγία σου με το πάθος του Χριστού). (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Θλίβε την κοιλιά και οπωσδήποτε θα κλείσεις και το στόμα, γιατί η γλώσσα ισχυροποιείται από τα πολλά φαγητά. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Εάν το όριο της γαστριμαργίας είναι να πιέζει κανείς τον εαυτόν του να φάει και χωρίς να έχει όρεξη, τότε το όριο της εγκρατείας είναι και όταν πεινά, να συγκρατεί τη φύση του, παρόλο που δεν είναι ένοχη σε τίποτε. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Μην παίρνεις θάρρος και νομίζεις, ότι λόγω της εγκρατείας σου θα σωθείς από την πτώση. Κάποιος χωρίς να τρώει (διάβολος), έπεσε από τον ουρανό. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Εγκρατής είναι αυτός που ζει μέσα στους πειρασμούς και τις παγίδες και τους θορύβους του κόσμου και αγωνίζεται με όλη του τη δύναμη να μιμηθεί τη ζωή εκείνων, που είναι απαλλαγμένοι από τους θορύβους του κόσμου. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Ας προσέξωμε, μήπως αναπληρώνουμε την ολιγοφαγία με πολυϋπνία, διότι αυτό είναι έργο αφροσύνης. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Η εγκράτεια στην κοιλιά μας, μας κάνει κυρίαρχους στα πάθη μας. (Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης)
Άσκησε το σώμα σου στην εγκράτεια ως προς την τροφή, τον ύπνο και την ξεκούραση και να μην ενεργείς, σύμφωνα με τις επιθυμίες σου. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Αν δεν μπορείς να κόψεις τελείως τα λιπαρά φαγητά, φρόντιζε τουλάχιστον να τρως μία φορά την ημέρα, χωρίς να πολυχορταίνεις. Μ' αυτόν τον τρόπο και το σώμα γίνεται ελαφρύτερο και πιο υγιεινό, αλλά και ο νους καθαρότερος και πιο άξιος στο να προχωρά στα Θεία νοήματα. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Σύμφωνα με τον Άγιο Γρηγόριο Σιναϊτη, το φαγητό έχει 3 βαθμίδες: εγκράτεια, αυτάρκεια και κορεσμός. Εγκράτεια είναι όταν κάποιος θέλει ακόμα να φάει, αλλά συγκρατείται και σηκώνεται πεινώντας ακόμα. Αυτάρκεια είναι, όταν φάει τα απαραίτητα και κορεσμός είναι όταν χορτάσει. Λοιπόν αν δεν μπορείς να τηρήσεις τα 2 πρώτα, τουλάχιστον αντιστάσου στο τρίτο και μην υπερχορταίνεις, θυμούμενος τον Κύριο: Αλίμονο σε εσάς που είστε τώρα χορτασμένοι, γιατί θα πεινάσετε (Λουκ. 6,25). (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Οι τροφές δημιουργήθηκαν για δύο αιτίες: για τροφή και για θεραπεία. Εκείνοι λοιπόν που τρώνε πέρα από τις δύο αυτές αιτίες, καταδικάζονται ως φιλήδονοι, γιατί κάνουν κατάχρηση εκείνων που δόθηκαν από τον Θεό για χρήση. Και σε όλα τα πράγματα, η κακή χρήση είναι αμαρτία. (Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής)
Είναι αδύνατο και στη σάρκα να προξενεί κανείς κόρο με άφθονα φαγητά και παράλληλα να απολαμβάνει πνευματικά τη νοερή και Θεία χρηστότητα. Όσο υπηρετήσει κανείς την κοιλιά του, τόσο θα στερηθεί τη Θεία χρηστότητα. Και στο βαθμό που θα ταλαιπωρήσει κανείς το σώμα του, ανάλογα θα χορτάσει πνευματική τροφή και παρηγοριά. (Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Εγκρατεία δεν λέμε την ολοκληρωτική αποχή από τα φαγητά, διότι αυτό είναι βίαιη διάλυση της ζωής. Λέμε αυτή που αποβλέπει στην υποταγή του φρονήματος της σάρκας και κατευθύνεται προς το σκοπό της ευσέβειας, μέσω της προσεκτικής αποχής από τις ηδονές. (Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος)
Όπως οι επιθυμίες και οι οργές πληθαίνουν τις αμαρτίες, έτσι η εγκράτεια και η ταπείνωση τις εξαλείφουν. (Όσιος Θαλάσσιος)
Εκείνος που είναι κύριος της κοιλιάς του, μαραίνει την επιθυμία και ο νους του, δεν δουλώνεται σε λογισμούς πορνείας. (Όσιος Θαλάσσιος)
Σε όλους είναι αναγκαία η εγκράτεια στο φαγητό, πιο πολύ όμως σ' αυτούς που θέλουν να εκπληρώνουν το θέλημα του Θεού. Γιατί όποιος τρώει υπερβολικά, μοιάζει με παραφορτωμένο καράβι, που εύκολα σκεπάζεται από τα κύματα. Το σώμα έχει ανάγκη από διατροφή και όχι από απόλαυση, από λιτότητα και όχι από αφθονία. Η λιτότητα στη διατροφή και την ψυχή ωφελεί και το σώμα, γιατί χαρίζει στο νου οξύτητα και καθαρότητα, ενώ στο σώμα υγεία και δύναμη. Η αφθονία και η απόλαυση από το άλλο μέρος, είναι πολύ βλαβερές, γιατί και το νου αποχαυνώνουν και σκοτίζουν και μολύνουν, αλλά και στο σώμα προξενούν τόσο ερεθισμούς και αισχρές επιθυμίες όσο και σοβαρές αρρώστιες. Γι' αυτό και οι ασκητές, που ζουν πάντα με σύντροφο τη λιτότητα, είναι πιο συνετοί, πιο αγνοί και πιο υγιείς από εκείνους που ζουν με καλοπέραση. Ας αποφύγουμε λοιπόν το χορτασμό, για να μην ανάψουμε σε βάρος μας περισσότερο την έμφυτη φλόγα της σάρκας. Γιατί όπως ακριβώς εκείνος, που ρίχνει πολλά ξύλα στη φωτιά, φουντώνει περισσότερο τη φλόγα, έτσι κσι εκείνος που παρέχει στο σώμα του πολλή τροφή, ξεσηκώνει και φουντώνει τη σαρκική επιθυμία. Ομοίως και η πολυτέλεια των φαγητών, ευφραίνει για λίγο το λάρυγγα, τρέφει όμως και το ακοίμητο σκουλήκι της ακολασίας. (Άγιος Αντίοχος της Πανδέκτου)
Λέω προς τον Κύριο: Κύριε, γνώρισέ μου σε τι πρέπει να είμαι εγκρατής και σε τι δεν πρέπει. Άκουσε, μου λέει ο Κύριος: Από το πονηρό να είσαι μακριά και να μην το πράττεις. Το καλό να το αγαπάς και να το πράττεις. Εάν είσαι συγκρατημένος στο καλό και δεν το πράττεις, πέφτεις σε μεγάλη αμαρτία. Εάν όμως είσαι συγκρατημένος στο πονηρό και δεν το πράττεις, τότε είσαι πολύ υπάκουος στο Θεό. Να απομακρύνεσαι από το πονηρό και να πράττεις το καλό. (Άγιος Ερμάς ο Απόστολος)
Δεν είναι εγκρατής εκείνος που τρέφεται με λογισμούς. Ακόμη και αν είναι ωφέλιμοι, δεν είναι πιο ωφέλιμοι από την ελπίδα. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Όπως λύκος με το πρόβατο δεν συνέρχονται για να τεκνοποιήσουν, έτσι ο χορτασμός της κοιλίας, δεν συνέρχεται με τον πόνο της καρδιάς, για να γεννήσουν αρετές. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Αυτή είναι η αληθινή εγκράτεια: Οι επιθυμίες μας να περισφίγγονται και να μαζεύονται τα πάθη της κοιλίας. (Άγιος Γρηγόριος Θεσσαλονίκης)
Εκείνος που τρέφει το σώμα του με υπερβολικό φαγητό, θα υποφέρει από το πνεύμα της πορνείας. Γιατί όπως το πολύ νερό σβήνει τη φωτιά, έτσι την έξαψη της σάρκας και τις αισχρές φαντασίες εξαφανίζει η πείνα ή η εγκράτεια ενωμένη με την ταπείνωση της ψυχής. (Άγιος Θεόδωρος Εδέσσης)
Τα άφθονα και ορεκτικά φαγητά διεγείρουν τα πάθη της κακίας στους ανθρώπους, ενώ η εγκράτεια στο φαγητό, μετριάζει τα πάθη και σώζει την ψυχή. (Μέγας Αντώνιος)
Να αγαπάς πάντα την εγκράτεια και θα ωφεληθείς πάρα πολύ! Αν όμως αρχίσεις να την παραμελείς, θα πάθεις μεγάλο κακό. Και πρώτα-πρώτα (το μεγαλύτερο), θα στερηθείς τη Χάρη του Θεού. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
Είναι αλήθεια μακάριος και τρισμακάριος εκείνος που φυλάττει εγκράτεια, διότι πραγματικά η εγκράτεια, είναι μεγάλη αρετή. Είναι λοιπόν εγκράτεια στην γλώσσα, το να μην λέει κάνεις πολλά και ανώφελα, το να συγκρατεί κάνεις την γλώσσα του και να μην κακολογεί, το να μην βρίζει, το να μην καταριέται, το να μην λέει αυτά που δεν πρέπει, το να συγκρατεί την γλώσσα του και να μην συκοφαντεί τον έναν στον άλλον, να μην κατηγορεί τον αδελφό, να μην μαρτυρά τα μυστικά των άλλων, το να μην ασχολείται με ξένες υποθέσεις. Εγκράτεια είναι και στην ακοή, το να συγκρατείται κάνεις και να μη ακούει μάταια πράγματα. Εγκράτεια είναι και στους οφθαλμούς, το να συγκρατεί κανείς τα μάτια του (όρασή του) και να μην κοιτάζει ή περιεργάζεται όλα τα ευχάριστα και όσα δεν πρέπει. Είναι εγκράτεια και στον θυμό, το να συγκρατεί κάνεις τον θυμό του και να μην εξάπτεται. Είναι εγκράτεια στην φιλοδοξία το να συγκρατεί κανείς τον νου του και να μη θέλει να δοξάζεται, να μην υψώνει τον εαυτόν του, να μην επιδιώκει την τιμή ώστε να φουσκώνει από υπερηφάνεια, να μην υπερηφανεύεται από επαίνους. Είναι εγκράτεια στους λογισμούς, χρειάζεται και αυτούς να τους κατακρίνει κανείς με φόβο Θεού και να μη συγκατατίθεται ή να ευχαριστιέται από λογισμό που θέλγει ή ερεθίζει τον άνθρωπο. Εγκράτεια είναι και στις τροφές το να συγκρατεί κανείς τον εαυτόν του και να μη επιζητεί τροφές υπερβολικές ή φαγητά πανάκριβα, το να μη τρώει κανείς πριν από τον κατάλληλο καιρό ή πριν από την ώρα, το να μην κυριεύεται από το πνεύμα της γαστριμαργίας, το να μην είναι αχόρταγος στα ωραία φαγητά, το να μην απολαμβάνει το ένα φαγητό ύστερα από το άλλο. Εγκράτεια είναι στο ποτό, το να συγκρατείται και να μη κάθεται μαζί με άλλους σε οινοποσίες, ή σε απολαύσεις οίνων, το να μη πίνει οίνο άφοβα, το να μη επιδιώκει ποικιλίες των ποτών, το να μην πίνει χωρίς μέτρο όχι μόνο το κρασί αλλά αν είναι δυνατόν και το νερό. Εγκράτεια είναι στην πονηρά επιθυμία και ηδονή, το να συγκρατεί κανείς τις αισθήσεις του και να μη συμπαρασύρεται από τις επιθυμίες που παρουσιάζονται, το να μην συγκατατίθεται στους λογισμούς του πάγους της φιληδονίας, το να μην ευχαριστείται κανείς με την ιδέα ότι κάνει βδελυγμία, το να μην κάνει το θέλημα της σαρκός, αλλά να χαλιναγωγεί τα πάθη με φόβο Θεού. Ο αληθινά ανδρείος και εγκρατής είναι εκείνος, ο οποίος και φυλάτει άγρυπνα τον εαυτό του για εκείνη την άμετρη ανάπαυση (την ανάπαυση στη βασιλεία των ουρανών), σε κάθε λογισμό εγκρατεύεται, σε κάθε επιθυμία ορίζει τον εαυτό του και κάνει αυτό από επιθυμία για τα πνευματικά και από φόβο για τη μέλλουσα ζωή. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
Η εγκράτεια χρειάζεται τόσο σ' αυτούς που μπαίνουν τώρα στον αγώνα της αρετής, όσο και σ' αυτούς που έχουν προχωρήσει. Η εγκράτεια είναι μητέρα της υγείας, φίλη της αγνότητας και σύντροφος της ταπεινοφροσύνης. (Άγιος Νικήτας ο Στηθάτος)
Είναι αξιοθαύμαστο το πρόσωπο εκείνου που λάμπει από την εγκράτεια. (Άγιος Νείλος ο Ασκητής)
Ο περιορισμός των απαγορευμένων, δεν λέγεται εγκράτεια, αλλά ευλάβεια του νόμου. Εγκράτεια είναι να απολαμβάνεις συγκρατημένα και με σωφροσύνη, αυτά που επιτρέπονται. (Άγιος Νεκτάριος)
Η εγκράτεια, είναι η πλησιέστερη αρετή με την παρθενία. (Μέγας Αθανάσιος)
Κάθε κοσμική τρυφή, έχει μεν γλυκειά την άμεση γεύση, ωστόσο συσκοτίζει και μεθά φοβερά αυτόν που την δέχεται. (Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας)
Ποιό είναι τόσο δυνατός όσο το λιοντάρι; Και όμως για χάρη της κοιλιάς του, πέφτει μέσα σε παγίδα και ταπεινώνεται έτσι η δύναμή του. (Άγιος Ιωάννης ο Κολοβός)
Τα νεανικά σώματα, πο παχαίνουν με διάφορα φαγητά και με οινοποσίες, είναι όμοια με γουρουνόπουλα, που τα ετοιμάζουν για σφάξιμο. Έτσι, με την πύρωση των σαρκικών ηδονών (που προκαλεί η πολυφαγία και η οινοποσία), σφαγιάζεται η ψυχή και με τη φλόγα της κακής επιθυμίας, αιχμαλωτίζεται ο νους, για να μην μπορεί να αντιστέκεται στις ηδονές της σάρκας. (Άγιος Ησαϊας ο Αναχωρητής)
Η εγκράτεια είναι η διάθεση, να μην υπερβάλλει κανείς, ούτε σ' αυτά που φαίνονται ορθά. Εγκρατεύεται αυτός, που διαθέτει παράλογες ορμές και τις συγκρατεί. Εγκρατεύεται αυτός, που συγκρατεί τον εαυτόν του, ώστε να μην κυριεύεται από παράλογες ορμές. (Άγιος Κλήμης Αλεξανδρείας)
Η μετρημένη και μέσα σε λογικά όρια τροφή, βοηθά στην υγεία του σώματος και δεν αφαιρεί την αγιότητα. Ακριβής κανόνας εγκράτειας, όπως παρέδωσαν οι Πατέρες είναι να σταματούμε να τρώμε, πριν χορτάσουμε. Να τρώμε τόσο όσα χρειάζεται για να συντηρηθούμε, πριν να αισθανθούμε κορεσμό. Και ο Απόστολος που είπε: «Μη φροντίζετε για τη σάρκα, πως να ικανοποιήσετε τις επιθυμίες της», δεν εμπόδισε την αναγκαία κυβέρνηση της ζωής, αλλά απαγόρευσε την φιλήδονη φροντίδα. (ΆγιοςΚασσιανόςοΡωμαίος)
Δεν πρέπει να αναζητάμε την τελειότητα της εγκράτειας, μόνο στην συχνότητα των γευμάτων ή στην ποιότητα της τροφής, αλλά και στην μαρτυρία της συνειδήσεώς μας. Γιατί ο καθένας πρέπει να επιβάλλει στον εαυτόν του μια λιτότητα, ανάλογη με τις απαιτήσεις του αγώνα που οφείλει να διεξάγει ενάντια στις επιθυμίες του. Η τήρηση της νηστείας είναι ωφέλιμη και πρέπει να τηρείται με ακρίβεια και συνέπεια. Αν όμως η νηστεία δεν συμβαδίζει με την λιτότητα, τότε δεν θα μπορέσει κάποιος να φτάσει στην κάθαρση των παθών. Γιατί οι μακροχρόνιες νηστείες που ακολουθούνται από πλούσια γεύματα, το μόνο που κατορθώνουν είναι να ταλαιπωρούν τον άνθρωπο, χωρίς να τον βοηθούν στον αγώνα του για την καθαρότητα. Η καθαρότητα του νου συνδέεται άμεσα με την εγκράτεια. Δεν μπορεί να παραμένει αγνός και καθαρός, εκείνος που δεν έχει καθιερώσει για τον εαυτόν του ένα σταθερό μέτρο εγκρατείας. Οι νηστείες όσο αυστηρές και αν είναι, όταν ακολουθούνται από υπερβολική κατανάλωση τροφών, δεν χρησιμεύουν σε τίποτε, αλλά οδηγούν σύντομα τον άνθρωπο στην λαιμαργία. Είναι προτιμότερο να υπάρχει καθημερινά ένα γεύμα λιτό και μετρημένο, παρά να τηρείται αυστηρή και παρατεταμένη νηστεία. Η υπερβολική νηστεία μπορεί να επιφέρει, όχι μόνο κάμψη στην διαύγεια του νου, αλλά επιπλέον με την καταπόνηση που αυτή επιφέρει στο σώμα, μπορεί να εξασθενήσει τη δύναμη και την δυνατότητα συγκέντρωσής του, κατά την ώρα της προσευχής. (ΆγιοςΚασσιανόςοΡωμαίος)
Η υπερβολική εγκράτεια, είναι χειρότερη από τον κορεσμό, διότι από τον κορεσμό με την δύναμη της μετανοίας, μπορείς να πάρεις τον σωστό δρόμο, ενώ από την υπερβολική εγκράτεια δεν μπορείς. (Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος)
Με γεμάτο στομάχι, δεν είναι δυνατό να γνωρίσεις τα μυστήρια του Θεού. Όπως ακριβώς το σύννεφο κρύβει το φως του ήλιου και της σελήνης, έτσι και οι «ατμοί» της κοιλιάς κρύβουν τη σοφία του Θεού από την ψυχή. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Δεν πρέπει με πολλά φαγητά να τρέφεις το σώμα σου, γιατί όταν γεμίζει η κοιλιά, οδηγείσαι σε πνευματικό ύπνο... (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Όπως η φλόγα της φωτιάς, φουντώνει με τα ξερά ξύλα, έτσι και το σώμα φουντώνει από την σαρκική επιθυμία, όταν η κοιλιά είναι γεμάτη. Και όπως τα ξύλα, όταν πέφτουν πάνω σε άλλα ξύλα, αυξάνουν την φλόγα της φωτιάς, έτσι και η ποικιλία των φαγητών, αυξάνει τις εμπαθείς κινήσεις του σώματος. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Η έλλειψη τροφών οδηγεί τον άνθρωπο στην εγκράτεια και η αφθονία στην ακράτεια. Όποιος νικά στον πόλεμο των αισθήσεων, μοιάζει μ' εκείνον που κλείνει τις πύλες της πόλεως και πολεμάει μόνον τους εσωτερικούς εχθρούς. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Η εγκράτεια και η αγνότητα των νέων, θα λογιστεί ως μαρτύριο συνειδήσεως. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όποιος προσπαθεί να είναι εγκρατής, προσέχει τις εισόδους, τα μάτια του. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Σήμερα μπαίνει μια κοσμική λογική: «Να μη νηστέψουν τα παιδιά, για να μην αρρωστήσουν, να μην λείψει τίποτε από τα παιδιά, για να μη δυσκολευτούν» και τελικά ζουν κακομοιριασμένα και θέλουν μπριζόλες συνέχεια, αλλά και αυτό πάλι δεν τα βοηθάει σε τίποτε. Αν χαίρεται κανείς, όταν δεν τρώει για την αγάπη του Χριστού, τότε τρέφεται. Αν προτιμάει το άνοστο από το νόστιμο, για την αγάπη του Χριστού, τότε από το άνοστο γεύεται Χριστό. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Το ένα είδος φαγητού, βοηθάει να κόψεις την όρεξη. Όταν όμως υπάρχει μεγάλη ποικιλία, είναι σαν να μαζεύονται πολλά ''κόμματα'' στο στομάχι και το ένα ''κόμμα'' ερεθίζει το άλλο χτυπιούνται μεταξύ τους και αρχίζει η βαρυστομαχιά. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Η ευχαρίστηση από το λιτό φαγητό είναι μεγαλύτερη από την ευχαρίστηση που δίνουν τα καλύτερα φαγητά. Όταν μικρός έφευγα στο δάσος και έτρωγα μόνο ένα κομμάτι κουλούρα, ω, δεν ήθελα τίποτε άλλο! Τα καλύτερα φαγητά δεν μπορούσαν να αντικαταστήσουν εκείνη την πνευματική ευχαρίστηση που ένιωθα. Αλλά το έκανα με χαρά. Πολλοί άνθρωποι όμως δεν έχουν αισθανθεί την ευχαρίστηση του ελαφρού στομαχιού. Στην αρχή, όταν τρώνε κάτι νόστιμο, αισθάνονται μια ευχαρίστηση και μετά μπαίνει η λαιμαργία, η γαστριμαργία, τρώνε πολύ και ιδίως όταν είναι ηλικιωμένοι, νιώθουν βάρος και έτσι στερούνται την ευχαρίστηση του ελαφρού στομαχιού. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όταν περιοριστούν οι επιθυμίες μας στη λιτή τροφή (στο ξεροκόμματο) και στη λίγη ξεκούραση της σκελετωμένης μας σάρκας, τότε αγάλλεται η ψυχή μέσα στο λείψανό της. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Ήρθε μια φορά στο καλύβι του παπα-Τύχωνα ένας διάκος πολύ παχύς και του είπα, να κάνει συνέχεια ενάτες (μια φορά την ημέρα να τρώει). Μετά από κάμποσο καιρό, τον συνάντησα στην Δάφνη και δεν τον γνώρισα, διότι είχε αδυνατίσει. Όταν κανείς δεν τρώει πολύ, αλλά τρώει συχνά, τότε ο οργανισμός του παίρνει απ' αυτά που τρώει. Όταν όμως κάνει ενάτη, τότε παίρνει βιταμίνες από το ψυγείο (από τις αποθηκευμένες στον οργανισμό του). (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Εγκράτεια είναι το να μην παρασύρεσαι από τα πάθη. Μπορούμε να πούμε εγκρατή και καρτερικό, αυτόν που ενοχλείται από επιθυμίες, αλλά τις συγκρατεί. (Ιερός Χρυσόστομος)
Ο καιρός της νηστείας δεν είναι πάντοτε, αλλά ο καιρός της εγκρατείας είναι πάντοτε. (Ιερός Χρυσόστομος)
Όλη η παρούσα ζωή είναι αγώνας και πάλη. Πρέπει να μπαίνουμε στο στάδιο αυτό της αρετής με εγκράτεια σε όλα. ''Καθένας που αγωνίζεται, εγκρατεύεται σε όλα'' (Α' Κορινθίους 9,25). Δεν βλέπεις τί γίνεται στους γυμναστικούς αγώνες; Πώς φροντίζουν πολύ για τον εαυτόν τους, όσοι δέχονται να παλέψουν με κάποιον αντίπαλο; Με πόση εγκράτεια εξασκούνται σωματικά!... (Ιερός Χρυσόστομος)
Όποιος δεν παραδίνεται στην γαστριμαργία, κάθεται στο λιμάνι και παρακολουθεί τα ναυάγια των άλλων, ενώ εκείνος απολαμβάνει καθαρή και διαρκή ηδονή και ζει τη ζωή, που αρμόζει σε έναν ελεύθερο άνθρωπο. Αφού λοιπόν κατανοήσουμε αυτά, ας αποφεύγουμε τα αμαρτωλά συμπόσια με τις απολαύσεις και ας προτιμάμε απλή και μετρημένη τροφή, ώστε με καλή διάθεση σωματική και ψυχική, να καλλιεργήσουμε κάθε αρετή και να αξιωθούμε των μελλόντων αγαθών. (Ιερός Χρυσόστομος)
Αν και δύσκολα υποχωρεί η επιθυμία και η τυραννία της κοιλιάς, όμως την χαλιναγωγώ. Μην νομίσετε, ότι χωρίς αγώνα τα κατορθώνω αυτά. Και μάλιστα πρόκειται για αγώνα δρόμου και πάλης και πυγμαχίας, μαζί και η καταπίεση της φύσεως, που συνεχώς επαναστατεί και επιθυμεί να πράττει ασύδοτα. Δεν την αφήνω όμως, αλλά την καταστέλλω και με πολλούς κόπους και ιδρώτες την υποτάσσω. (Ιερός Χρυσόστομος)
Αληθινή εγκράτεια δεν είναι μόνο η αποχή βρωμάτων, αλλά εγκράτεια γλώσσας, θυμού, επιθυμιών, καταλαλιάς. Αυτήν την εγκράτεια να αποκτήσουμε, που φέρνει στην καρδιά του ανθρώπου τον Θεό. (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
Δίχως εγκράτεια, δίχως το περιορισμό της κοιλιάς, δίχως την εγκράτεια της γλώσσας, των οφθαλμών, της ακοής και όλων των αισθήσεων, αρετή ουδέποτε θα κατορθωθεί. (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
Εάν θέλεις να πετύχεις κάτι το πνευματικό, πρέπει να αφήσεις τον πολύ ύπνο και το πολύ φαγητό. Διότι με κοιλιά γεμάτη δεν σε ακούει ο Θεός. Δεν μπορείς να εργάζεσαι την αρετή, να έχεις πνευματική ζωή και να έχεις χορτάτη την κοιλιά σου. (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
Η ψυχή με τίποτα δεν ταπεινώνεται, αν δεν της λιγοστέψεις το ψωμί, αν δηλαδή δεν την περιορίσεις μόνο στην απόλυτα αναγκαία τροφή. (Όσιος Ποιμήν)
Να τρώμε κάθε μέρα, αλλά μειωμένη μερίδα, ώστε να μην φτάνουμε σε χορτασμό. Αυτή η βασιλική οδός που μας παρέδωσαν οι Πατέρες, είναι ευκολοδιάβατη. (Όσιος Ποιμήν)
Η λιτότητα των φαγητών βρίσκεται στην κατώτερη ποιότητα της τροφής, ενώ το ακατηγόρητο των λόγων βρίσκεται στην καλύτερη ποιότητα της σιωπής. (Άγιος Ηλίας ο Έκδικος)
Το μέτρο της εγκράτειας πρέπει να είναι τέτοιο, που να παραμένει η καρδιά στην προσευχή μετά το γεύμα. (ΆγιοςΣιλουανόςοΑθωνίτης)
Η εγκράτεια είναι μια αρετή, που στοχεύει στην καθυπόταξη της σάρκας από το πνεύμα, προκειμένου να κατανικηθούν τα σωματικά πάθη. (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
Αν αγαπάς το φαγητό, θα περάσεις τη ζωή σου μέσα στα πάθη. Η ψυχή σου δεν θα ταπεινωθεί, αν η σάρκα σου δεν στερηθεί το ψωμί. Να σηκώνεσαι από το τραπέζι, πριν χορτάσεις. Αυτή είναι η βασιλική οδός της διατροφής. Η καθημερινή και μετρημένη διατροφή, οδηγεί με ασφάλεια στην τελειότητα. Μάλιστα όσοι τρώνε κάθε μέρα σε συγκεκριμένη ώρα, δεν έχουν φόβο να πέσουν και να βλάψουν την ψυχή τους. (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
Συγκράτησε το στομάχι σου και θα μπεις στον παράδεισο. Γιατί η εγκράτεια είναι ο θάνατος της αμαρτίας, ο διώκτης των παθών, η αρχή της πνευματικής ζωής και το μέσο για την απόκτηση των αιωνίων αγαθών. Αντίθετα η πολυφαγία στερεί τον άνθρωπο από τις πνευματικές δωρεές, γιατί η γεμάτη κοιλιά, φέρνει υπνηλία και γεννάει αισχρούς λογισμούς. Έτσι ο χορτάτος άνθρωπος, δεν μπορεί να αγρυπνήσει, ούτε να μελετήσει, ούτε άλλο καλό να κάνει. (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
Τέσσερις βαθμίδες διατροφής υπάρχουν: α) η νηστεία (απόλυτη αποχή από κάθε τροφή) β) η εγκράτεια (λήψη λίγης τροφής) γ) η επάρκεια (λήψη κανονικής τροφής) και δ) ο κόρος (υπερχορτασμός). (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
Ο εγκρατής πετάει σας αετός λες και δεν έχει σάρκα. (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
Όποιος δεν έχει μέτρο και διάκριση στη διατροφή του, δεν μπορεί να διαφυλάξει την αγνεία και τη σωφροσύνη, δεν μπορεί να δαμάσει την οργή, δεν μπορεί να νικήσει την οκνηρία, την αθυμία και την λύπη, γίνεται δούλος της φιλοδοξίας και κατοικητήριο της υπερηφάνειας. Την υπερηφάνεια τη γεννά μέσα στον άνθρωπο η σαρκική του κατάσταση και αυτήν πάλι τη δημιουργεί η τρυφηλή ζωή, γενικά και η πλούσια διατροφή, ειδικότερα. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
Η αδιάκριτη εγκράτεια, η παρατεταμένη δηλαδή ασιτία, δεν ενθαρρύνεται από τους Αγίους Πατέρες, επειδή: α)προξενεί σωματική εξασθένηση β) επιφέρει ανικανότητα για πνευματικές ασκήσεις γ)ευνοεί το πάθος της υπερηφάνειας και της οιήσεως και δ)αναγκάζει συχνά τον άνθρωπο, από αδυναμία, να επιστρέψει στην πολυφαγία. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
Όποιος σπέρνει σε γη ακαλλιέργητη, χάνει το σπόρο και αντί για σιτάρι θερίζει αγκάθια. Έτσι και εμείς, αν σπέρνουμε στη ψυχή την προσευχή έχοντας παχιά σάρκα, τότε αντί για καρπό καλό, θα θερίσουμε αμαρτία. Η προσευχή θα χάνεται ή θα μολύνεται μέσα σε μάταιες σκέψεις. Η σάρκα μας προέρχεται από τη γη και αν δεν την καλλιεργήσουμε όπως τη γη, ποτέ δεν θα φέρει καρπό καλό, τον καρπό της αλήθειας. (ΆγιοςΙγνάτιοςΜπριαντσιανίνωφ)
Φυλάξου από την πολυφαγία και το πιοτό. Σ' αυτά τα δύο βρίσκεται η αρχή κάθε αμαρτίας και προπαντός της πορνείας. Η ακράτεια γεννά όλα τα κακά. Από την πολυφαγία και τη μέθη βαρύνεται η ψυχή, θολώνει ο νους, επαναστατεί η σάρκα, αποθρασύνεται ο σατανάς και αποξενώνεται ο άνθρωπος από τη Θεία αγάπη. (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ)
Να αποστρέφεσαι τον κορεσμό της κοιλιάς, για να μην βρεθείς δεμένος στα δεσμά των παθών. Υπομένοντας την πείνα και τη δίψα των σαρκικών ηδονών, θα χορτάσεις από την ουράνια τροφή, τα χαρίσματα του Θεού και την ατελεύτητη ευφροσύνη στη βασιλεία Του. "Ου γαρ εστίν η βασιλεία του Θεού βρώσις και πόσις, αλλά δικαιοσύνη και ειρήνη και χαρά εν Πνεύματι Αγίω" (Ρωμ. 14,17). (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ)
Να σηκώνεσαι από το τραπέζι μισοχορτάτος. Έτσι η κακιά δούλα, η σάρκα, θα νοιώσει ότι έχει από πάνω της εξουσιαστή. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
Στο πολυχορτασμένο σώμα δεν κατοικεί το Πνεύμα το Άγιο, έστω και αν είναι κανείς ενάρετος. Για να γίνεις ναός του Θεού, πρέπει και η ψυχή σου και το σώμα σου να είναι καθαρά. (Στάρετς Παρθένιος)
Οι πονηρές επιθυμίες φυγαδεύονται από το σώμα του εγκρατή, στο οποίο ο Θεός αδιαλείπτως κατοικεί. Σώμα εγκρατείας, Θεού κατοικία. Σώμα λαιμαργίας διαβολοκρατία. Το στόμα του λαίμαργου συνεχώς διαβάλλει, κατακρίνει, κατηγορεί. Το στόμα του εγκρατούς, αδιαλείπτως προσεύχεται και ρέει σαν μέλι η ιερά ''ευχή''. Γιατί την γλώσσα του εγκρατούς, Άγγελος Κυρίου την κρατεί, την διευθύνΕΙ και την καίει, ενώ την γλώσσα του ακρατούς και γαστριμάργου, ο διάβολος την δεσμεύει και προς την κακία και στα σκάνδαλα συνεχώς την κινεί. (ΓέρονταςΤιμόθεοςΤζαννής)
Η νηστεία και η εγκράτεια στα φαγητά είναι στοιχείο μετανοίας. Να τρώμε όσο χρειάζεται, για να ζούμε, για ν' αντέχουμε στις εργασίες μας. (Γέροντας Γερμανός ο Σταυροβουνιώτης)
Όποιος εγκρατευτεί και δεν πιεί νερό (για την αγάπη του Χριστού) θα δει ένα μεγαλείο και πολλή βοήθεια στον αγώνα του. (Γερόντισσα Μακρίνα Βασσοπούλου)
Όταν βλέπουμε ότι μια αδελφή έχει πειρασμό, ας λέμε: Σήμερα δεν θα πιώ τρία ποτήρια νερό, αλλά θα πιώ ένα ή δεν θα φάω δύο φέτες ψωμί, αλλά θα φάω μισή, για να βοηθήσει ο Θεός. Βλέποντας ο Θεός ότι κάνουμε αυτή την εγκράτεια για μία αδελφή μας, δίνει το έλεος Του και σε εμάς και στην αδελφή μας... (Γερόντισσα Μακρίνα Βασσοπούλου)
Ο άνθρωπος που δεν μπορεί να συγκρατηθεί στα φαγητά, δεν θα συγκρατηθεί, στο να μην διαπράξει οποιαδήποτε άλλη αμαρτία. (π. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος)
Όταν δεν στενοχωρούμε την κοιλιά, ζημιωνόμαστε σε όλες τις αρετές και κυρίως στην σωφροσύνη. Δίνε στην κοιλιά αυτά που χρειάζεται να πάρει και όχι αυτά που ζητάει. Δεν έκανε ο Θεός τον άνθρωπο για να τρώει, αλλά έκανε τα φαγητά για να ζει να τρώει τόσο, ώστε να μην πεθάνει. Το φαγητό είναι σαν ένα ποτό θεραπευτικό δηλ. καθαρτικό και αν πάρεις περισσότερο από την ανάγκη σου, βλάπτεσαι. (Μοναχός Αγάπιος Λάνδος Κρήτης)
Αρχή της καρποφορίας είναι το άνθος και αρχή της πρακτικής αρετής είναι η εγκράτεια. (Είπε Γέρων)
Όταν καθίσεις να φας αδελφέ, πρόσεξε μην νικηθείς από τον δαίμονα της λαιμαργίας, που σε αναγκάζει να τρως άτακτα και με βιασύνη και να επιθυμείς να γεύεσαι πολλά είδη φαγητών μαζί. Μάθε να τρως με σεμνότητα και ευπρέπεια και να διατηρείς το μέτρο της εγκράτειας. (Είπε Γέρων)
Υπάρχει άνθρωπος που τρώει πολύ και ακόμα πεινάει και υπάρχει άλλος, που τρώει λίγο και χορταίνει. Εκείνος που τρώει πολύ και εγκρατεύεται ώστε να πεινάει ακόμα, θα έχει περισσότερο μισθό, από αυτόν που τρώει λίγο και χορταίνει. Διότι περισσότερη εγκράτεια κάνουν εκείνοι που τρώνε πολύ και πεινούν, από εκείνους που τρώνε λίγο και χορταίνουν. (Είπε Γέρων)
Γίνε εγκρατής στη ζωή σου και δεν θα αρρωστήσεις ποτέ! (Παναγόπουλος)
Όσο δεν υπάρχει εγκράτεια, επικρατεί ακολασία. Εγκράτεια θα πει, το να εξουσιάζεις τις ηδονές και τις επιθυμίες σου. (Πλάτωνας)
Η εγκράτεια παρέχει αξιομνημόνευτες ηδονές. (Σωκράτης)
Η μεγαλύτερη δύναμη και ο πιο μεγάλος πλούτος είναι, το να αποκτήσει κανείς την εγκράτεια. (Πυθαγόρας)
Όπως τα σπίτια στα οποία αποθηκεύονται πολλά τρόφιμα, υάρχει πιθανότητα να είναι γεμάτα από ποντικούς, έτσι και τα σώματα εκείνων που τρώνε πολύ, είναι γεμάτα από αρρώστειες. (Διογένης)
Όσοι δεν είναι εγκρατείς (στις ορμές τους), είνα δούλοι, στην πιο μεγάλη δουλεία. (Ξενοφών)
Κανείς δεν είναι πραγματικά ελεύθερος, αν δεν είναι εγκρατής. (Επίκτητος)
Η εγκράτεια, η αρετή, κάνουν τον άνθρωπο και μάλιστα τον νέο, ρωμαλέο, έξυπνο, δραστήριο, καθάριο σαν την φωνή της σάλπιγγας και ολόλαμπρο, σαν τον πρωϊνό ήλιο. (Κλωντέλ)
Τίποτα άλλο δεν εξασφαλίζει την υγεία και την μακροζωϊα, όσο η εγκράτεια κατά την νεότητα. (Καρρέλ)
Περιόρισε τις απολαύσεις για να εξασφαλίσεις ακόμα μεγαλύτερες απολαύσεις και άντεξε τους πόνους για να αποφύγεις ακόμα μεγαλύτερους πόνους. (Κικέρων)
Αν είσαι εγκρατής και σώφρων, τότε θα είσαι υγιής. (Φραγκλίνος)
Σας προκαλώ, με ό,τι στοίχημα θέλετε, να μου βρείτε σε όλη την ιστορία της Ιατρικής, έστω και μία νόσο, που προήλθε από την εγκράτεια και ένα μόνο χωρίο επίσημου συγγράματος της Ιατρικής, που να περιγράφει οποιαδήποτε ασθένεια, προερχόμενη από την εγκράτεια. (Γκόντ)
Δεν είδα ποτέ καμμία αρρώστια, που να προήλθε από την εγκράτεια. Είδα όμως χιλιάδες, που τις προκάλεσε η ακολασία. (Μοντεγκάτσα)
Μπορεί η περίοδος της νηστείας να περνάει, αλλά η περίοδος της εγκρατείας να μας συνοδεύει πάντοτε.
Εγκράτεια δεν είναι το να απέχεις από τις απολαύσεις της ζωής, αλλά το να τις γεύεσαι με μέτρο.
Να σταματούμε να τρώμε πριν χορτάσομε.
Η εγκράτεια είναι μητέρα της υγείας, φίλη της αγνότητας και σύντροφος της ταπεινοφροσύνης.
Το πρωί τρώγε σαν βασιλιάς, το μεσημέρι σαν πρίγκηπας και το βράδυ σαν ζητιάνος.
Να' σαι πάντα εγκρατής, αν θες να είσαι υγιής.
Άδειο σακί δε στέκεται, γεμάτο δεν λυγάει.
Να τρως λιγότερο, να γεύεσαι περισσότερο. (Κινέζικη παροιμία)
Κάποιος μοναχός στα Κελλία, έφερε τα χωμάκια του φρέσκα και κάλεσε ασκητές Γέροντες σε τράπεζα. Και όταν έφαγαν ο καθένας από δύο ψωμάκια, σταμάτησαν. Ο μοναχός όμως, που γνώριζε τον κόπο της ασκήσεώς τους, έβαλε μετάνοια και τους είπε: ''Χάριν του Κυρίου, φάτε σήμερα, ώσπου να χορτάσετε''. Και έφαγαν άλλα δέκα παξιμάδια ο καθένας. Να λοιπόν οι αληθινοί ασκητές! Πόσο λιγότερο έτρωγαν από όσο χρειαζόταν, για να χορτάσουν.
Κάποτε κάποια πνευματικά τέκνα ενός γέροντα, τον κάλεσαν για γεύμα στο σπίτι τους. Ο γέροντας ασκήτευε σε ένα μοναστήρι και υποσχέθηκε, ότι με την πρώτη ευκαιρία θα πήγαινε στο σπίτι τους. Έτσι μια μέρα έπρεπε να βρεθεί στο χωριό, για κάποιες δουλειές και ενημέρωσε τα πνευματικά του τέκνα, ότι θα περνούσε και από αυτούς. Πήρε λοιπόν ο γέροντας το γαϊδουράκι του, Μάρκο τον φώναζε και κατέβηκε για το χωριό. Εκεί τον περίμεναν με χαρά και τα πνευματικά του παιδιά. Το τι ετοιμασίες και το τι φαγητά τον ετοίμασαν, δεν περιγράφεται! Ο γέροντας όμως ήταν εγκρατής και δεν έτρωγε πολύ. Ωστόσο ο οικοδεσπότης τον προέτρεπε να φάει, λέγοντάς τον: ''Κάνε αγάπη γέροντα! Κάνε υπακοή και φάε και από αυτό και φάε και από εκείνο''. Το αποτέλεσμα ήταν να φάει ο γέροντας πολύ, για τα δικά του δεδομένα. Όταν τελείωσαν το γεύμα, ο γέροντας τους ευχαρίστησε και πήρε το δρόμο της επιστροφής του για το μοναστήρι. Στο δρόμο σταματήσανε σε έναν ποταμό, για να πιεί νερό ο Μάρκος. Όταν το ζώο ήπιε, όσο ήθελε, ο γέροντας απευθυνόμενος στον γαϊδαρο του λέει: ''Μάρκο, πιές λίγο νεράκι! Μάρκο κάνε υπακοή, δείξε αγάπη και πιές ακόμα λίγο νεράκι!''. Τίποτα ο Μάρκος, αμετακίνητος! Βλέποντας ο γέροντας, ότι ο γαϊδαρος δεν πίνει άλλο νερό, του λέει: ''Αχμάρκο, εσύέπρεπεναπαςστογεύμακαιόχιεγώ!''.Καταλάβατε; Ακόμακαιαυτάταζώαμαςδιδάσκουν την εγκράτεια. Εμείςόμως, έχουμεθεοποιήσειτησάρκαμας, σεβάροςτηςψυχήςμας.
Ενώ διήρχετο κάποτε ο Μέγας Αλέξανδροςμετά του ιππικού του, διαμέσου ξηρών και ανύδρων τόπων, προς καταδίωξη του Δαρείου, βασιλέως της Περσίας, υπέφερε και αυτός και οι ιππείς του από δίψα μεγάλη. Κατά καλή τύχη συνάντησαν μερικούς Μακεδόνες, οι οποίοι έφεραν μακρόθεν λίγο ύδωρ. Οι Μακεδόνες, όταν είδαν τον Μέγα Αλέξανδρο να υποφέρει από την δίψα, προθύμως του έδωσαν να πιεί. Ο Μέγας Αλέξανδρος λαμβάνει ανά χείρας το ύδωρ, αλλά όταν έστρεψε τους οφθαλμούς προς τους ιππείς του και παρατήρησε, ότι το ύδωρ δεν αρκεί γι' όλους, χωρίς να το εγγίσει στα διψώντα χείλη του, το επέστρεψεν στους Μακεδόνας. Τους είπε: ''δενανέχομαιναπιώ, ενώ οιστρατιώτεςμουδιψούν''. Την εγκράτεια αυτήν του Μεγάλου Αλεξάνδρου, θαύμασαν οι στρατιώτες του και ενθουσιασμένοι για την προς αυτούς αγάπη του, λησμόνησαν αμέσως και την δίψα και τους κόπους και φώναξαν: ''Εμπρός! Με τέτοιον αρχηγόν, ούτε δίψα, ούτε κόπους αισθανόμαστε. Αλλά ούτε, ότι είμαστε θνητοί πιστεύουμε!''.
Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της Ιατρικής, πέθανε σε ηλικία 100 ετών. Μια μέρα τον ρώτησαν, σε τι οφείλεται η μακροζωία του και εκείνος τους απάντησε: ''Στο ότι δεν άφησα ποτέ το τραπέζι εντελώς χορτάτος. Αυτό είναι το μυστικό μου...''

''Για να ζήσουμε, μας φθάνει το ένα τρίτο από όσα τρώμε'', είπε ο περίφημος χειρουργός Λαμπάλ (+1867). ''Και σε τί χρησιμεύουν τα άλλα δύο τρίτα;'' τον ρώτησε κάποιος φίλος. Και ο Λαμπάλ απάντησε: ''Για να ζήσουν οι γιατροί!''.