Μηδενί κακόν αντί κακού
αποδιδόντες. Μη εαυτούς εκδικούντες, αγαπητοί, αλλά δότε τόπον τη οργή. [Σε κάποιον
που σας έκανε κακό, μην του το ανταποδώσετε. Μη ζητάτε αγαπητοί, με εκδικήσεις
να υπερασπίζετε τον εαυτόν σας, αλλά δώσατε τόπο εις την οργή του Θεού να έρθει
και να κάνει αυτήν την εκδίκηση.] (Προς
Ρωμαίους
12-17 και 12- 19)
Οίδαμενγαρτονειπόντα·εμοίεκδίκησις, εγώανταποδώσω. [Διότι γνωρίζομεν καλά εκείνον Ο Οποίος είπε:
''Σε Μένα, Τον δίκαιο και
παντοδύναμο, υπάρχει η δικαιοσύνη, που τιμωρεί και ''εκδικείται'' το κακό.] (Προς Εβραίους 10,30)
Μη αποδιδόντες κακόν αντί
κακού ή λοιδορίαν αντί λοιδορίας. [Να μην
ανταποδίδετε κακό αντί κακού ή ύβρη και χλευασμό, αντί ύβρεως και χλευασμού.] (Α' Πέτρου 3,9)
ΟεκδικώνπαράΚυρίουευρήσειεκδίκησιν, καιταςαμαρτίαςαυτούδιατηρώνδιατηρήσει. [Εκείνος που εκδικείται τους άλλους, θα υποστεί εκδίκηση και τιμωρία από τον Θεόν, ο οποίος θα του καταλογίσει αυστηρώς και θα τιμωρήσει τις αμαρτίες του.] (ΣοφίαΣειράχ 28,1)
Μηείπης·τίσομαιτονεχθρόν, αλλ'υπόμεινοντονΚύριον, ίνασοιβοηθήση. [Μην πεις, ότι
θα εκδικηθώ και θα τιμωρήσω τον εχθρόν μου. Αλλά δείξε υπομονή απέναντι του
Κυρίου και σε Αυτόν ανάθεσε την απόδοση του δικαίου σου, για να σε βοηθήσει και
να σε προστατεύσει.] (Παροιμίες 20,22)
Μην ανταποδίδεις το κακό με κακό, ούτε την
προσβολή με προσβολή, διότι θα σε ταπεινώσει ο Θεός, βλέποντας, ότι δεν
ταπεινώνεσαι εσύ ο ίδιος. (Μέγας Αντώνιος)
Τίποτα άλλο δεν ευχαριστεί το Θεό τόσο πολύ, όσο το να μην ανταποδίδουμε κακό αντί κακού. Και τίποτε δεν είναι πιο επικίνδυνο, από το να θέλεις να εκδικηθείς
προστατεύοντας τον εαυτόν σου. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Καλό είναι, το να μην αδικεί κανείς, αλλά πολύ
μεγαλύτερη αξία έχει, το να μην εκδικείται όταν αδικηθεί. (Ιερός Χρυσόστομος)
Τόσο μεγάλο κακό είναι το να ανταποδίδεις το
κακό, ώστε και την φιλανθρωπία του Θεού διώχνει και τη συγχώρεση που έχει δοθεί
για τα αμέτρητα αμαρτήματα, την καθιστά άκυρη. (Ιερός Χρυσόστομος)
Έπαθες κάποιο κακό και θέλεις να ''εκδικηθείς'' εκείνον που σε έβλαψε; Εσύ ευεργέτησέ τον και τον τιμώρησες. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Αυτό είναι το σπουδαιότερο: Όχι μόνο να μην
εκδικείσαι το κακό με το κακό, αλλά και να προσφέρεις στο κακό το καλό. Αυτό
είναι πραγματικά άμυνα. Και εκείνον εξουδετερώνει και είναι μεγάλη η ωφέλειά
του, αν βέβαια το θέλει, αλλά και εσένα ωφελεί. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Σε λύπησε κάποιος; Μην του
ανταποδώσεις λύπη, γιατί τότε εξισώνεσαι μαζί του. Κανένας δεν
θεραπεύει το κακό με το κακό, αλλά το κακό με το καλό. (Ιερός
Χρυσόστομος)
Εάν ανταποδώσεις την αδικία που σου έκαμαν, τότε
δεν την ανταπέδωσες, αλλά έκανες κακό στον εαυτόν σου. Διότι λέει η Αγία Γραφή:
''Ο αγαπών την αδικίαν, μισεί την εαυτού ψυχήν'' (Παροιμίες 29,24). Βλέπεις,
ότι δεν αδικήθηκες, αλλά αδικείς; Γι' αυτό και ο Απόστολος Παύλος λέει: ''Διατί
ουχί μάλλον αδικείσθε;'' (Α' Κορ. 6,7). Γιατί δεν προτιμάτε να αδικείστε;
Είδες, ότι τούτο (το να εκδικηθείς), δεν σημαίνει ότι αδικείσαι; (Ιερός
Χρυσόστομος)
Έχεις αδικηθεί πολύ και στερήθηκες πολλά εξαιτίας κάποιου, κακολογήθηκες και ζημιώθηκες σε πολύ σοβαρά θέματά σου και γι' αυτό θέλεις να δεις να τιμωρείται ο αδελφός σου; Και εδώ πάλι είναι χρήσιμο να τον συγχωρήσεις. Γιατί, εάν θελήσεις εσύ ο ίδιος να εκδικηθείς και να επιτεθείς εναντίον του είτε με τα λόγια σου, είτε με κάποια ενέργειά σου, ή με την κατάρα σου, ο Θεός όχι μόνο δεν θα επέμβει κατ' αυτού - εφόσον εσύ ανέλαβες την τιμωρία του - αλλά επιπλέον θα σε τιμωρήσει ως θεομάχο. Άφησε τα πράγματα στον Θεό. Αυτός θα τα τακτοποιήσει πολύ καλύτερα απ' ό,τι εσύ θέλεις.
(ΙερόςΧρυσόστομος)
Η καμήλα που χτυπήθηκε από κάποιον, αφού
αποταμιεύσει την οργή επί μακρό χρονικό διάστημα, όταν βρει ευκαιρία, του
ανταποδίδει το κακό. Ακούσατε βαρύθυμοι, εσείς που καλλιεργείτε τη μνησικακία
σαν αρετή, με τι μοιάζετε, όταν κρύβετε την κατά του πλησίον σας δυσαρέσκεια
σαν σπινθήρα μέσα στην στάχτη τόσο καιρό, ώσπου βρείτε καύσιμη ύλη και ανάψετε
τον θυμό σαν φλόγα... (Μέγας Βασίλειος)
Το πάθος, του να ανταποδώσει κάποιος, κακό αντί
κακού (εκδίκηση), φανερώνεται κατά τέσσερις τρόπους: πρώτον από την
καρδιά, δεύτερον από το πρόσωπο, τρίτον από την γλώσσα και τέταρτο έρχεται, το να
μην αποδώσεις κακό στο κακό. Εάν μπορέσεις να καθαρίσεις την καρδιά σου, δεν ανεβαίνει το πάθος στο πρόσωπο. Εάν όμως
ανέβει στο πρόσωπό σου, φύλαξε την γλώσσα σου, να μην
μιλήσεις. Αλλά εάν μιλήσεις κόψε το πάθος γρήγορα, για να μην
αποδώσεις κακό στο κακό. (Όσιος Ποιμήν)
Να θεωρείς εκείνον που σε κακομεταχειρίζεται,
πάντα σαν πιο αδύναμο από σένα. Και όπως δεν εκδικείσαι το αδύναμο παιδί, έτσι
μην εκδικείσαι ούτε εκείνον, που σε κακομεταχειρίζεται. (Άγιος Νικόλαος
Βελιμίροβιτς)
Διδαχθείτε από το μικρό παιδί. Αν κάποιος επιτεθεί σ' ένα παιδί, όταν οι γονείς του είναι παρόντες, το παιδί δεν ανταποδίδει την επίθεση με αντεπίθεση, αλλά μάλλον προσβλέπει στους γονείς του κλαίγοντας. Το παιδί γνωρίζει πως οι γονείς του, θα το προστατεύσουν. Πώς είναι δυνατόν να μην γνωρίζετε αυτό που γνωρίζει ένα μικρό παιδί; Ο Ουράνιος Γονέας είναι πάντα δίπλα σας. Έτσι λοιπόν μην είσαστε εκδικητικοί και μην επιστρέφετε το κακό· μάλλον να προσβλέπετε στον Γονέα σας με δάκρυα. Μόνο μ' αυτόν τον τρόπο, θα κατοχυρώσετε τη νίκη με το μέρος σας, στη μάχη σας με τους κακούς ανθρώπους. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
Η καλύτερη εκδίκηση είναι η αγάπη. (Γέροντας Αμφιλόχιος Μακρής)
Όταν κάποιος ρίξει στο σκυλί μια πέτρα, πολλές φορές ο σκύλος αντί να χυθεί σ΄ αυτόν που την έριξε, ορμά και δαγκώνει την πέτρα. Έτσι κάνουμε και εμείς. Βάζει ο πειρασμός κάποιον να μας πειράξει με φέρσιμό του και εμείς αντί να τα βάζουμε με εκείνον που έριξε την πέτρα, δηλ. τον πειρασμό, δαγκώνουμε την πέτρα, δηλ. τον συνάνθρωπο, που χρησιμοποίησε ο διάβολος ως πέτρα. (Γέροντας Αμφιλόχιος Μακρής)
Ο Χριστιανός, ο οποίος πληρώνει με κακό το κακό, είναι χειρότερος και από τον ειδωλολάτρη. (Γέροντας Αρσένιος Μπόκα)
Αν σε πολεμούν λογισμοί εκδικήσεως για κάποιον
αδελφό, να προσευχηθείς και να κάνεις μερικές μετάνοιες γι' αυτόν και να
εύχεσαι, ο Θεός να του δίνει μακροζωϊα και υγεία. (παπα-Διονύσιος της
Κολιτσού ο Ρουμάνος)
Επειδή είμαστε όλοι αδελφοί και μέλη του Δεσπότη
Χριστού, γι' αυτό και πρέπει να συμπονούμε ο ένας τον άλλον. Όποιος όμως
αμύνεται και εκδικείται τον αδερφό του, εομοιάζει με εκείνον, που πήρε μια
πέτρα να χτυπήσει το δεξί του πόδι, γιατί κατά λάθος (όπως συμβαίνει από
απροσεξία πολλές φορές), ακούμπησε και χτύπησε το αριστερό του πόδι. Τόσο άφρων
και ανόητος είναι ο εκδικητικός άνθρωπος. (Μοναχός Αγάπιος Λάνδος Κρήτης)
Η εκδίκηση είναι άρνηση της αγάπης προς τον πλησίον. Για τους Χριστιανούς ο Κύριος είπε, ότι οφείλουν ν' αγαπούν όλους και αυτούς ακόμη τους εχθρούς και επομένως να μην ζητούν εκδίκηση εναντίον τους. Με την εκδίκηση αναλαμβάνει ο ίδιος ο παθών να τιμωρήσει τον ένοχο. Επομένως φανερώνει, ότι δεν πιστεύει σε Θεό και Θεία δικαιοσύνη, η οποία αργά ή γρήγορα αποδίδει στον καθένα κατά τα έργα του. Δεν εμπιστεύεται, ούτε στην ανθρώπινη δικαιοσύνη, που επεμβαίνει για να τιμωρήσει το έγκλημα και την αδικία. Γίνεται ο ίδιος κατήγορος και δικαστής και εκτελεστική εξουσία, όχι για να σωφρονίσει και διορθώσει τον ένοχο, αλλά για να ικανοποιήσει το πάθος της έχθρας και του μίσους, που βράζει στην ψυχή του. Για όλα αυτά είναι φυσικό, ότι όποιος παίρνει μόνος του την εκδίκηση, θα λάβει εκδίκηση από τον Θεό. Και εάν έχει άλλα αμαρτήματα, θα επιβαρύνεται πάντοτε με αυτά και δεν θα συγχωρηθεί ποτέ. Μισθός της κακίας του θα είναι η αιώνιος καταδίκη.
(ΕίπεΓέρων)
Ο άνθρωπος εκδικείται, γιατί πιστεύει πως η
εκδίκηση είναι δικαοσύνη. (Ντοστογιέφσκι)
Αν ένας γάϊδαρος σε κλωτσήσει, δεν έχει νόημα να τον κλωτσήσεις και εσύ. (Σωκράτης)
Δεν πρέπει να ανταποδίδει κανείς το άδικο, ούτε να βλάπτει κανέναν από τους ανθρώπους, ο,τιδήποτε και
αν παθαίνει απ' αυτούς. (Πλάτωνας)
Μη σκαλίζεις τη φωτιά με το μαχαίρι. (Πυθαγόρας)
Το οφθαλμό αντί οφθαλμού, καταλήγει στο να κάνει όλο τον κόσμο τυφλό. (Γκάντι)
Η ικανοποίηση που προέρχεται από την εκδίκηση δεν
διαρκεί παρά μια στιγμή μονάχα, η ικανοποίηση όμως που προέρχεται από την
συγγνώμη, διαρκεί αιώνια. (Βάκων)
Εκείνος που εκδικείται, συνήθως
λυπάται για την πράξη του, ενώ εκείνος που συγχωρεί, δεν λυπάται γι' αυτό. (Αλέξανδρος Δουμάς)
Η εκδίκηση είναι ευχαρίστηση μόνο του μικρού,
αδυνάτου και στενοκέφαλου ανθρώπου. (Γουβενάλης)
Η εκδίκηση μπορεί να ικανοποιήσει, ουδέποτε όμως
να παρηγορήσει. (Μαρτίνεθ)
Όταν θέλεις να εκδικηθείς κάποιον, το μόνο που καταφέρνεις, είναι να του επιτρέπεις να συνεχίζει να σε πληγώνει. (Φούλλερ)
Η εκδίκηση μοιάζει συχνά σαν να δαγκώνουμε ένα
σκύλο, επειδή μας δάγκωσε και εκείνος. (Μάλλεϋ)
Η εκδίκηση είναι καρπός γλυκός πριν τον κόψεις
και πικρός αφού τον γευτείς. (Φέχνερ)
Η φοβερότερη εκδίκηση είναι, το να περιφρονήσεις
τον αντίπαλό σου, ενώ μπορείς να τον συντρίψεις. (Μπαλζάκ)
Η μεγαλύτερη εκδίκηση εναντίον εκείνου που σε σε
έβλαψε, είναι να τον ευεργετήσεις.
Όταν εκδικείσαι εξισώνεσαι με τον εχθρό σου. Όταν
συγχωρείς μοιάζεις με τον Θεό.
Η πιο γλυκιά εκδίκηση είναι η συγχώρεση.
Όποιος βαστά το θυμό του και δεν εκδικείται τον
εχθρό του, αλλά αντίθετα του κάνει καλό, όταν αυτός έχει ανάγκη, εκείνος τότε
να ξέρει, ότι με πολλές μαχαιριές πλήγωσε τον διάβολο.
Οι άνθρωποι είναι πιο πρόθυμοι να ανταποδώσουν το
κακό, παρά να ξεπληρώσουν το καλό που τους έκαναν.
Η εκδίκηση μπορεί να ικανοποιεί, ποτέ όμως δεν
παρηγορεί.
Δεν ξεπλένεται το αίμα με αίμα, αλλά με νερό!
Καλύτερα να περάσεις μια νύχτα μέσα στον εκνευρισμό
για την προσβολή, παρά μετανιωμένος για την εκδίκηση.
Πριν ξεκινήσεις την εκδίκηση σκάψε δύο τάφους...
Και εσύ κακή δασκάλα και εγώ κακό βελόνι.
Όσοι σκύλοι με δαγκάσαν έκαμά τους και λυσσάξαν.
Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά.
Το φύλαξε Μανιάτικο.
Μην εκδικείσαι. Το κακό γυρίζει από μόνο του σ'
αυτόν που το έκανε. (Παροιμία Μαδαγασκάρης)
Ο Θηβαίος στρατηγός Επαμεινώνδας, είχε διατάξει
κάποτε, σε κάποια πορεία, τον στρατό του να μην περνά μέσα από τα σπαρτά.
Όποιος θα παράκουγε την εντολή, θα εκτελούνταν! Κάποιος στρατιώτης, που δεν
άκουσε την εντολή αυτή και επομένως δεν την ήξερε, πέρασε μέσα από τα σπαρτά.
Συνελλήφθη και επρόκειτο να εκτελεστεί. Ο στρατιώτης διαμαρτυρόταν, ότι ήταν
αθώος, αλλά ο Επαμεινώνδας δεν τον άκουγε. Τότε ο στρατιώτης όρμηξε να σκοτώσει
τον Επαμεινώνδα, φωνάζοντας: ''Θα πέθαινα αθώος, αλλά τώρα τουλάχιστον, θα
πεθάνω φταίχτης!''. Οι στρατιώτες, που βρίσκονταν στο σκηνικό που εκτυλίχθηκε
μπροστά τους, τον συγκράτησαν εγκαίρως και ο Επαμεινώνδας τότε του είπε: ''Πριν,
είχες προσβάλλει την πειθαρχία και δεν μπορούσα να σε συγχωρέσω. Τώρα
προσέβαλλες εμένα και αν δεν συγχωρέσω, θα υποτεθεί, ότι το έκανα από εκδίκηση.
Σου δίνω λοιπόν χάρη!''.
