Περί εξομολόγησης "2"

• Πολλοί αναζητούν, ως απαραίτητο εξομολογητή (και πνευματικό) με ανώτερο επίπεδο πνευματικής ζωής και μη βρίσκοντάς τον, χάνουν το θάρρος τους και γι' αυτό δεν προσέρχονται στην εξομολόγηση. Αυτό είναι μεγάλο αμάρτημα! Πρέπει να πιστεύουμε στο ίδιο το Μυστήριο της Εξομολογήσεως, στη δύναμή του και όχι στον εκτελούντα το Μυστήριο. Απαραίτητο είναι μόνο ο ιερέας να είναι Ορθόδοξος και νόμιμος. Είναι αδιαμφισβήτητο, ότι τα ατομικά προσόντα του ιερέα σημαίνουν πολλά, πρέπει όμως να πιστεύουμε και να ξέρουμε, ότι ο Κύριος ο Οποίος δρα δια της ευλογίας Του σε κάθε Μυστήριο, δρα δια της παντοδυναμίας Του, ανεξαρτήτως αυτών των προσόντων. (Όσιος Νίκων της Όπτινα)
• Λέει κάποιος: ''Αφού θα ξαναπέσω, γιατί να πάω να εξομολογηθώ; Ξέρω, ότι θα ξανακάνω πάλι τα ίδια...'' Αδελφέ μου, η αμαρτία είναι σαν την αρρώστια. Δεν αρρωσταίνεις μια φορά. Πολλές φορές αρρωσταίνεις και κάθε φορά που αρρωσταίνεις, πηγαίνεις στον ιατρό και παίρνεις τα φάρμακα που σου δίνει. Το ίδιο κάνε και για την ψυχή σου. Κάθε φορά που πληγώνεσαι, έστω και αν πληγώνεσαι στο ίδιο μέρος, μετανόησε και εξομολογήσου. Κάποτε το φάρμακο της Χάριτος θα γιατρέψει ολότελα, την συγκεκριμένη πληγή. (Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας)
• Το ελάφι δεν είναι μόνο χορτοφάγο, αλλά τρέφεται και με φίδια και μάλιστα δηλητηριώδη. Έτσι όταν το ελάφι δεχτεί μέσα του το φαρμακερό φίδι, δημιουργείται μέσα του μια αφόρητη δίψα. Αυτή η δίψα, του προκαλεί τον πόθο, να τρέξει στην πηγή, για να ξεδιψάσει αφενός την δίψα του και αφετέρου να εξουδετερώσει με το νερό, το δηλητήριο του φιδιού που εισήλθε μέσα του. Εάν όμως το ελάφι καθυστερήσει και δεν πάει εγκαίρως στην πηγή, τότε πεθαίνει από το φαρμάκι του φιδιού. Κατά τον ίδιο τρόπο, η αμαρτία, ο διάβολος είναι ο νοητός όφις. Αυτό το νοητό φίδι της αμαρτίας με την ηδονή, δηλητηριάζει την ψυχή του ανθρώπου. Όταν ο άνθρωπος αμαρτήσει, νιώθει δριμύτατο έλεγχο στην συνείδηση. Η συνείδηση, η στενοχώρια, ο πόνος, αναγκάζει τον αμαρτωλό άνθρωπο, να τρέξει στην πηγή της αιωνίας ζωής. Τον αναγκάζει να τρέξει στα Μυστήρια της Εκκλησίας και εκεί στην πηγή, το εξομολογητήρι, αποβάλλει το φαρμάκι της αμαρτίας και δέχεται το αιώνιο ύδωρ. Σε αυτό το πνευματικό λουτρό, ο άνθρωπος αποπλύνεται από την δυσωδία της αμαρτίας και εξέρχεται ολοκάθαρος, δροσισμένος στην ψυχή και ανάλαφρος στην συνείδηση. Με αυτόν τον τρόπο ο άνθρωπος γλυτώνει από τον ψυχικό θάνατο που δημιουργεί η αμαρτία με το φαρμάκι της ηδονής. Όποιος όμως καθυστερεί την εξομολόγησή του, κινδυνεύει άμεσα από το δηλητήριο της αμαρτίας που θα τον οδηγήσει στον ψυχικό θάνατο. Πρέπει ο άνθρωπος να προστρέξει με πολύ πόθο στο Θεό! (Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας)
• Το εμπόδιο για να πάει να εξομολογηθεί κάποιος, είναι η υπερηφάνεια και ο εγωισμός του. Πρέπει κανείς να ταπεινωθεί για να πει τα αμαρτήματά του στον πνευματικό. (Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας)
• Αυτοί που ντρέπονται να εξομολογηθούν τις αμαρτίες τους, πίσω από την ντροπή αυτή κρύβεται ο εγωισμός τους. (ΓέρονταςΙωσήφοΗσυχαστής)
• Όταν εξομολογείται ο άνθρωπος, καθαρίζεται η ψυχή του και γίνεται αδάμαντας φωτεινός. Χωρίς την εξομολόγηση, μετάνοια δεν λογίζεται και χωρίς την μετάνοια, ο άνθρωπος δεν σώζεται. Αν δεν αφήσεις την αμαρτία ότι κι αν κάνεις πηγαίνει χαμένο. Μόλις χωρίσεις και αφήσεις την αμαρτία, όλα είναι συγχωρημένα μετά την εξομολόγηση. Όλα συγχωρούνται, μόνο όσα δεν εξομολογηθούν, εκείνα δεν συγχωρούνται. Χύσε δύο σταγόνες δάκρυα με πόνο ψυχής και ξεπλύνεται όλος ο ρύπος... (Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής)
• Πρόσεχε να καθαρίζεις τον εαυτόν σου με καθαρή εξομολόγηση. Μην αφήνεις ακαθαρσία αμαρτίας μέσα σου, για να μην βρίσκει αιτία ο πονηρός και σε ρίχνει. Αποκάλυψε στον γέροντά σου τους λογισμούς σου και αυτός σε θεραπεύει. Μην κρύψεις ποτέ λογισμό σου, διότι μέσα σ' αυτόν βρίσκεται κρυμμένη η πονηριά του διαβόλου. (ΓέρονταςΙωσήφοΗσυχαστής)
• Όσο αργείς να ζητήσεις συγχώρεση, πηγαίνοντας για εξομολόγηση, τόσο περισσότερο δίνεις άδεια στον πονηρό (διάβολο) να απλώνει μέσα σου ρίζες. (ΓέρονταςΙωσήφοΗσυχαστής)
• Δεν βλέπεις τον Προφήτη Δαβίδ, όταν τον ελέγχει ο (Προφήτης) Νάθαν για την Βηρσαβεέ; Φωνάζει ο Δαβίδ: ''Ημάρτηκα τω Κυρίω!'' και ο Νάθαν του λέει: ''Και ο Κύριος παρεβίβασεν το αμάρτημά σου''. Λοιπόν, συγχωρέθηκε αμέσως ο Δαβίδ, ωστόσο όμως εφόρου ζωής παιδευόταν. Αρχικά πέθανε το παιδάριο που έκανε με την Βηρσαβεέ. Έπειτα αμάρτησε ο υιός του (Αβεσσαλώμ) προς την θυγατέρα του Θάμαρ. Κατόπιν τον έδιωξε ο υιός του... Και όλα αυτά τα υπέστη ο Δαβίδ, κατόπιν συγχωρήσεως... Βλέπεις, ότι παρότι συγχωρείται η αμαρτία, ο κανόνας παραμένει κατ' αναλογία του πταίσματος; Αν και συγχωρείται ο άνθρωπος με την εξομολόγηση, ωστόσο όμως παραμένει η φαντασία του σφάλματος και η εργασία αυτής. (ΓέρονταςΙωσήφοΗσυχαστής)
• Πριν πάμε να εξομολογηθούμε, θα πρέπει να ρίξουμε δάκρυα μετανοίας και να πονέσουμε μέσα μας, για τα αμαρτήματα που έχουμε διαπράξει και να έχουμε διάθεση, να μην ξανακάνουμε αυτές τις αμαρτίες. Άμα δεν πάμε με τέτοια προετοιμασία στην εξομολόγηση, τότε θα εξομολογηθούμε τα αμαρτήματα μας και θα τα ξανακάνουμε... (ΓέρονταςΕφραίμΣκήτηςΑγίουΑνδρέα)
• Η συγχωρητική ευχή που μας διαβάζει ο πνευματικός, εφόσον είπαμε τις αμαρτίες μας έχει διπλή σημασία: Αφενός μας συγχωρεί τις αμαρτίες όλες και αφετέρου μας δίνει Χάρη, στο να μην επαναλάβουμε τις ίδιες αμαρτίες. (ΓέρονταςΕφραίμΣκήτηςΑγίουΑνδρέα)
• Όταν με επίγνωση και σκόπιμα δεν πω μια αμαρτία στην εξομολόγηση, τότε βλασφημώ το Άγιο Πνεύμα και αυτή η αμαρτία, δεν έχει συγχώρεση ούτε στον νυν, ούτε στον μέλλοντα αιώνα και δεν θα σωθώ. (ΓέρονταςΕφραίμΣκήτηςΑγίουΑνδρέα)
• Εάν πεθάνουμε εν μετανοία και δεν προλάβουμε να εξομολογηθούμε, διότι οι συγκυρίες ήταν τέτοιες που δεν μπορούσαμε να εξομολογηθούμε, θα σωθούμε. Αντίθετα εάν πεθάνω δίχως διάθεση μετάνοιας, εξομολογημένος όμως, κολάστηκα! (Γέροντας Εφραίμ Σκήτης Αγίου Ανδρέα)
• Οι περισσότεροι, δεν θυμούνται πολλές από τις αμαρτίες που έχουν κάνει στη ζωή τους, για να τις εξομολογηθούν, διότι δεν έμαθαν να κάνουν αυτοκριτική και να εργάζονται πάνω στον εαυτόν τους. (Γέροντας Εφραίμ Σκήτης Αγίου Ανδρέα)
• Φαντάζεστε ο Θεός να ζητούσε, για να μας συγχωρέσει τις αμαρτίες μας, να σκάβαμε 10 στρέμματα ή να κόβαμε το μισό δαχτυλάκι μας! Και όμως ο Θεός, δεν ζητάει τίποτα από αυτά. Το μόνο που ζητάει είναι, να πάμε να εξομολογηθούμε τις αμαρτίες μας. Έκανε ο Θεός να συγχωρούνται οι αμαρτίες μας με έναν εύκολο τρόπο, ώστε να είναι προσιτός για όλους και να οικονομούνται όλοι. Εάν μερικοί δεν σώζονται, ούτε αυτό το απλό δεν θέλουν να πουν. Πιο απλό τρόπο σωτηρίας από αυτόν δεν μπορεί να υπάρξει. Γι΄αυτό πάντα λέω ότι, το να σωθεί κανείς, είναι πάρα πολύ εύκολο. (Γέροντας Εφραίμ Σκήτης Αγίου Ανδρέα)
• Είναι αποκάλυψη της Εκκλησίας μας, ότι ο εξομολογούμενος άνθρωπος έχει στοιχεία ταπείνωσης, ενώ ο εν γνώση μη εξομολογούμενος άνθρωπος, δεν έχει στοιχειώδη ταπείνωση. (Γέροντας Εφραίμ Σκήτης Αγίου Ανδρέα)
• Εξομολόγηση χωρίς μετάνοια είναι πολύ εύκολο πράγμα. Όμως έτσι καπηλεύεται κανείς αγρίως την Θεία Μακροθυμία και ξανακάνει την ίδια αμαρτία. Ο σκοπός όμως της μετάνοιας, είναι να μην ξανακάνει κανείς την ίδια αμαρτία. Εξομολόγηση χωρίς μετάνοια μοιάζει με αυτό που έκανε ο Ιούδας που μεταμελήθη. Είναι προτιμότερο να μετανοήσει κανείς και να μην επαναλάβει την αμαρτία, παρά να εξομολογείται χωρίς να μετανοεί, επαναλαμβάνοντας την αμαρτία. (Γέροντας Εφραίμ Σκήτης Αγίου Ανδρέα)
• Πολλοί εξομολογούνται, λίγοι όμως μετανοούν! Αυτοί έρχονται απλώς για μια ανακούφιση ή για να πετύχουν μια καινούρια ερμηνεία, μια καινούρια απάντηση, μια καινούρια λύση, που θα είναι πιο ικανοποιητική στις επιθυμίες τους· έρχονται για ένα έγγισμα, για να βρουν μια συντροφιά στην απομόνωση την οποία ζουν, έρχονται για να πετύχουν κάτι, όχι όμως για να εξομολογηθούν· ή έρχονται και λένε τις αμαρτίες τους χωρίς να μετανοούν, διότι δεν αισθάνονται τις ανομίες τους, ούτε καν ξέρουν τι είναι ανομία. Έρχεται κάποιος και σου λέει: «δεν πήγα στην Εκκλησία, έκανα αυτό, δεν άκουσα την μάνα μου», αλλά για τίποτε από όλα αυτά δεν μετανοεί. Όλο αυτά που κάνει είναι αμαρτία, αλλά δεν έχει την αίσθηση της ανομίας του. Δεν λέει κάτι για το οποόο αμάρτησε ενώπιον του Θεού· αυτό που λέει, είναι κάτι με το οποίο έχει συνθηκολογήσει· αν δεν είχε συνθηκολογήσει, δεν θα ερχόταν να το πει σε μένα, θα άλλαζε αμέσως ζωή, θα εξεγείρετο. «Ανάστα εκ των νεκρών, και επιφαύσει σοι ο Χριστός», λέγει ο Απόστολος Παύλος. Αυτός, που το λέει αυτά, θα παραμείνει στην ίδια κατάσταση. (ΓέρονταςΑιμιλιανόςοΣιμωνοπετρίτης)
• Εμείς μέχρι τώρα, δεν έχουμε κάνει στην ουσία εξομολόγηση. 99% όταν λέει κάποιος: "θέλω να εξομολογηθώ Γέροντα", εννοεί, να σας πω τον πόνο μου, το πρόβλημά μου, τις δυσκολίες μου, τις αρρώστιές μου, το παράπονό μου, δηλ τον εγωισμό μου. Έρχεται ένας άλλος αδελφός και λέει στον Γέροντα: Κουτσομπόλεψα, το καταλαβα... Αλλά είναι αυτή εξομολόγηση; Όχι! Δεν πρόκειται να προκόψουμε έτσι. Εξομολογούμαι σημαίνει, ομολογώ την ευθύνη μου και αποφασίζω την μετάνοιά μου. "Σας βεβαιώνω, ότι δεν θα το ξανακάνω, Γέροντα. Συγχωρέστε με, ήμαρτον ενώπιόν σας και ενώπιον των αοράτων οφθαλμών του Θεού. Σας το λέω και τηρώ τον λόγο μου!". (ΓέρονταςΑιμιλιανόςοΣιμωνοπετρίτης)
• Δεν ωφελεί τον ασθενή να γνωρίζει μόνο την ασθένειά του και να μη θέλει να επισκεφθεί το γιατρό για να πάρει οδηγίες, να πάρει φάρμακα. Έτσι και τον αμαρτωλό δεν ωφελεί μόνο να αισθάνεται ότι είναι αμαρτωλός, αλλά πρέπει να πάει στον Πνευματικό γιατρό, να ομολογήσει τις αμαρτίες του και να πάρει τα κατάλληλα φάρμακα. (ΓέρονταςΦιλόθεοςΖερβάκος)
• 1. Δεν αγαπώ το Θεό με όλη μου την ψύχη, την καρδιά και την διάνοια. Δεν έχω υπακοή στις εντολές του Κυρίου και δεν φυλάγω τις υποσχέσεις που έδωσα στο Βάπτισμα και στην κουρά μου ενώπιων του Θεού, των Αγγέλων, των Αγίων και των ανθρώπων.
  2. Δεν προσεύχομαι και δεν μελετώ με προσοχή. Στις ιερές Ακολουθίες και αγρυπνίες, ακόμη και την ώρα της Θείας Λειτουργίας, παρίσταμαι στο Ναό χωρίς φόβο, προσοχή και ευλάβεια. Πολλές φορές έχω απρεπείς, αισχρούς, ακάθαρτους και βλάσφημους λογισμούς.
  3. Δεν έχω μετάνοια αληθινή, ούτε πένθος ούτε δάκρυα. Δεν εξομολογούμαι καθαρά και με συντριβή καρδιάς, ούτε έχω αίσθηση ότι η εξομολόγησή μου γίνεται ενώπιων του Παντογνώστη Θεού, που είναι πανταχού πάρων και γνωρίζει τα πάντα και τους λογισμούς και τα βάθη της καρδιάς μου.
  4. Στο μυστήριο της Θείας Κοινωνίας προσέρχομαι αναξίως, χωρίς την πρέπουσα ετοιμασία, χωρίς φόβο Θεού, πίστη και αγάπη.
  5. Δεν αγαπώ τον πλησίον όπως τον εαυτό μου.
  6. Δεν έχω αγάπη ούτε τον πρέποντα σεβασμό στον πνευματικό μου πατέρα και στους προεστώτες του Μοναστηριού. Δεν έχω τέλεια υπακοή και εγκοπή του θελήματός μου.
  7. Είμαι υπερήφανος, αντίλογος, κενόδοξος, αθρωπάρεσκος, φίλαυτος, φλύαρος. Αργολογώ, πολυλογώ, αστεΐζομαι και γελώ για ανόητα πράγματα, καταλαλώ, κατακρίνω, κατηγορώ, ψεύδομαι, συκοφαντώ, θυμώνω, οργίζομαι και μνησικακώ.
  8. Δεν έχω εγκράτεια, υπομονή, πραότητα, ταπείνωση. Είμαι κοιλιόδουλος, γαστρίμαργος, λαθροφάγος, ιδιόρρυθμος, ακατάστατος.
  9. Αμαρτάνω με όλες μου τις αισθήσεις (όραση, ακοή, γεύση, όσφρηση και αφή).
  10. Αμαρτάνω με λόγια και έργα, με τη θέληση μου και χωρίς αυτή, με γνώση ή άγνοια, με το νου μου και τη διάνοια. Είμαι αμελής και οκνηρός και για αυτό έχω πολλές φορές κακές και αισχρές επιθυμίες, άτοπους, αισχρούς ακάθαρτους, υπερήφανους λογισμούς.
  Για αυτές τις αμαρτίες που εξομολογήθηκα, πάτερ, ενώπιων του Θεού και ενώπιόν σου, και για άλλες αναρίθμητες που από λήθη ή άγνοια παρέλειψα να εξομολογηθώ ζητώ από το Θεό συγχώρηση. (Γέροντας Φιλόθεος Ζερβάκος - Από εξομολόγησή του το 1908 [Βρέθηκε στο αρχείο του μετά την κοίμησή του.])
• Να αποφεύγεις την αμαρτία μετά την εξομολόγηση. Να λες πέρασα από την φωτιά και γλίτωσα. Ο Κύριος τώρα με ελέησε. Να ξαναπεράσω; Μήπως οργιστεί ο Θεός; Μετά την εξομολόγηση, κλείνει η πληγή της αμαρτίας, αλλά μένει το σημάδι. Ενίοτε να βλέπεις το σημάδι για να λυπάσαι και να προσέχεις. Στην Δευτέρα Παρουσία, θα φύγουν και τα σημάδια. (Γέροντας Ιερώνυμος της Αιγίνης)
• Όποιος γονάτισε έστω και μία φορά κάτω από το πετραχήλι, θα τα φέρει έτσι η Θεία Πρόνοια, που τελικά θα τον κερδίσει ο Χριστός. (Γέροντας Εφραίμ ο Κατουνακιώτης)
• Να εξομολογείστε τακτικώς και ειλικρινώς και να ανοίγετε διάπλατα την καρδιά σας, στον πνευματικόν σας πατέρα. Η συνεχής και καθαρά εξομολόγηση καίει τον σατανά, ευφραίνει τον άγγελον φύλακα της ψυχής σας και πληρεί την καρδιά με Θεία Χάρη. (Γέροντας Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης)
• Πολλοί εγκαταλείπουν τον πνευματικό τους και προστρέχουν σε άλλο, ο οποίος όπως λέγουν, τους «αναπαύει» καλύτερα. Χρειάζεται όμως πολλή προσοχή στο θέμα αυτό, διότι όπως δυστυχώς υπάρχει «καλή ανάπαυση», υπάρχει και «κακή ανάπαυση». Αν κάποιος πνευματικός εξασθενίζει στη συνείδηση του εξομολογουμένου, τη σοβαρότητα κάποιων πτώσεων του ή του επιτρέπει να κοινωνεί των Αχράντων Μυστηρίων, παρότι πέφτει σε σοβαρά αμαρτήματα, τέτοιου είδους «ανάπαυση καταποντίζει, όχι μόνο τον εξομολογούμενο, αλλά και τον πνευματικό. (Γέροντας Γερμανός ο Σταυροβουνιώτης)
• Όταν Εκκλησιάζεσαι την Κυριακή παίρνεις 17.000 βαθμούς. Όταν Κοινωνάς 33.000. Όταν Εξομολογείσαι 70.000 βαθμούς! (Γέροντας Μόδεστος)
• Να εξομολογείστε λοιπόν στον πνευματικό σας. Όπως πλένετε το παντελόνι σας, όταν λερωθεί και καθαρίζει, έτσι καθαρίζει και η ψυχή του ανθρώπου, όταν πηγαίνουμε για εξομολόγηση. Να εξομολογείστε και να Κοινωνείτε. Είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Παίρνετε δύναμη. Έτσι αντέχουν και οι Μάρτυρες. (Γέροντας Θεοδοσίου)
• Όσο καιρό κρατάμε τις αμαρτίες μας ανεξομολόγητες, κρυμμένες με τη θέλησή μας, τόσο καιρό θα βασανιζόμαστε. Εάν όμως εξομολογηθούμε αμέσως τις αμαρτίες και ενοχές μας, ο κίνδυνος του πνευματικού θανάτου είναι πλέον μακριά μας. (Γέροντας Αρσένιος Μπόκα)
• Όλοι οι λογισμοί χρειάζεται να λέγονται στην εξομολόγηση, πριν να γιγαντωθούν και νικήσουν τον νου. Μετά την εξαγόρευσή τους, χάνεται η βασανιστική δύναμή τους πάνω στον άνθρωπο και στον νου. (ΓέρονταςΑρσένιοςΜπόκα)
• Αυτός που αποκαλύπτει στον πνευματικό του τα φίδια των πειρασμών, αυτός αποδεικνύει την αληθινή του πίστη, ενώ αυτός που τα κρύβει, ακολουθεί το δρόμο της απώλειάς του. (Γέροντας Αρσένιος Μπόκα)
• Η ημέρα της εξομολογήσεως, πρέπει να είναι σταθμός στην ζωή μας. Εφόσον το Άγιο Πνεύμα, μου δίνει την λευκότητα και αγιότητα της ψυχής μου, θα αγωνιστώ μέχρι τέλους. Θα προτιμήσω χίλιες φορές θάνατο, παρά να πέσω στα ίδια. Μια φορά κάηκα, δεν θα ξανακαώ. Με τέτοια απόφαση, να εξομολογηθεί κανείς. (Αρχ. Χαράλαμπος Βασιλόπουλος)
• Η εξομολόγηση γίνεται σωστά όταν έχει τα εξής χαρακτηριστικά: α) Είναι έγκαιρη, χωρίς αναβολές και ολέθριες καθυστερήσεις. Όπως και στις σωματικές αρρώστιες, με το πρώτο σύμπτωμα τρέχουμε αμέσως στον ιατρό, έτσι και με τις αμαρτίες, δεν πρέπει να τις αφήνουμε να γίνονται ''χρόνιες παθήσεις'' β) Είναι απλή και σύντομη, χωρίς άκαιρα λόγια και περιττές διηγήσεις, αλλά μόνο τα χρειαζόμενα γ) Είναι ταπεινή, χωρίς καυχησιολογίες και επίδειξη αρετών, αλλά με συναίσθηση της αμαρτωλότητάς μας. Δεν ρίχνουμε τα βάρη σε άλλους, παρά μόνο στον εαυτόν μας. Δεν εξομολογούμαστε για λογαριασμό άλλων, αλλά για τον εαυτόν μας δ) Είναι ειλικρινής, χωρίς ψέματα και δικαιολογίες. Δεν λέμε ούτε λιγότερα από όσα κάναμε, ούτε περισσότερα, αλλά μόνο όσα ξέρουμε και μας ελέγχει η συνείδησή μας. Δεν κρύβουμε τίποτα από όσα θυμόμαστε, ούτε κρατάμε μερικά για να τα πούμε σε άλλο πνευματικό ε) Είναι θερμή και γεμάτη συντριβή. Βγαίνει από καρδιά που θρηνεί για την πτώση και θλίβεται γιατί ανέτρεψε το θέλημα του Θεού, με την παρακοή της. Και τόσο βαθύτερη γίνεται η συντριβή, όσο σκεφτόμαστε ότι αμαρτία σημαίνει ανταρσία εναντίον του Θεού στ) Είναι αποφασιστική και γεμάτη σταθερό μίσος κατά της αμαρτίας. Ένα μίσος που εκδηλώνεται με την σταθερή αποφυγή των αφορμών της αμαρτίας και των φανερών πλέον παγίδων της και ζ) Είναι άνευ όρων παράδοση στην θεραπευτική φροντίδα του ιατρού-πνευματικού, που εκδηλώνεται με την προθυμία τηρήσεως του ''κανόνα'' που θα επιβάλλει. Χωρίς όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, η εξομολόγηση μένει άκαρπη και ανενέργητη. Και έτσι αχρηστεύουμε ένα από τα μεγαλύτερα δώρα της αγάπης και του ελέους του Θεού. (π. ΕυσέβιοςΜατθόπουλος)
• Τα τρία πιο σοβαρά λάθη που γίνονται κατά την εξομολόγηση είναι: α) Το να κρύβει κανείς τις αμαρτίες του, γιατί ντρέπεται να τις εξαγορεύσει β) Το να ομολογεί κανείς ότι αμάρτησε, αλλά να αποδίδει το βάρος της αμαρτίας του στους άλλους και γ) Το να θλίβεται κανείς για τις αμαρτίες του, όχι διότι έσφαλλε ενώπιον του Θεού, αλλά διότι φοβούνται ότι με την κοινολόγηση των πραγμάτων, θα θιγεί η αξιοπρέπεια τους. (π.Βασίλειος Ακριβόπουλος)
• Η εξομολόγηση χωρίς υπακοή στον πνευματικό πατέρα, όχι μόνο είναι ανώφελη, αλλά και επικίνδυνη, διότι μπορεί κανείς να τύχη της τιμωρίας του Θεού. (π. Αθανάσιος Μυτιληναίος)
• Ένας που εξομολογείται, παίρνει την συγχώρεση από τον πνευματικό, αλλά ο πνευματικός του βάζει επιτίμιο, που έχει παιδαγωγικό ρόλο, προκειμένου να μην ξανακάνει την ίδια αμαρτία. (π. Αθανάσιος Μυτιληναίος)
• Όταν πηγαίνει ο άνθρωπος να εξομολογηθεί, υπερβαίνει την αυτάρκειά του. Λέει: ''δεν αρκώ εγώ, έχω ανάγκη και κάποιου άλλου''. Και μόνο αυτό το γεγονός αρκεί να εφελκύσει τη Χάρη του Θεού πάνω μας, γιατί ταπεινώνεται κανείς... (π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος)
• Να πηγαίνουμε στο μυστήριο της εξομολόγησης, όχι για να εκφράζουμε παράπονα, όπως συχνά γίνεται, αλλά για να προσβάλουμε το εγώ μας. (π. Βαρνάβας Γιάγκου)
• Γιατί τα φίδια, που βγαίνουν έξω από τις τρύπες τους, τα σκοτώνουν, και τα φίδια που κάθονται μέσα, χοντραίνουν. Έτσι και τα αμαρτήματα. Όταν τα εξομολογηθούμε, βγαίνουν από μέσα μας και εξαλείφονται. Όταν όμως δεν τα εξομολογηθούμε, μένουν μέσα μας και μεγαλώνουν. (π. ΙάκωβοςΒαλοδήμος)
• Μια σωστή εξομολόγηση έχει τα ακόλουθα δέκα ιδιώματα: 1)Είναι σύντομη αλλά και περιεκτική, γίνεται δηλαδή χωρίς παραλείψεις αλλά και χωρίς περιττολογίες, κενολογίες, ταυτολογίες, λοξοδρομίες ή ακόμα και παραμυθολογίες 2)Είναι ταπεινή, γίνεται δηλαδή με συναίσθηση αμαρτωλότητος και ενοχής, συναίσθηση που αντανακλάται στα λόγια και σε όλη την εμφάνιση του Χριστιανού 3)Είναι ειλικρινής, δεν περιέχει δηλαδή τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο από την καθαρή αλήθεια, χωρίς προφάσεις, χωρίς δικαιολογίες, χωρίς ενοχοποίηση, όχι μόνο άλλων ανθρώπων, μα ούτε και αυτού του διαβόλου! 4)Είναι άμεση, γίνεται δηλαδή χωρίς αναβολή. Μόλις η συνείδηση σε ελέγξει για αμαρτία, πρέπει να τρέξεις στον πνευματικό να την εξομολογηθείς, γιατί δεν ξέρεις πια στιγμή θα σε επισκεφθεί απροειδοποίητα ο θάνατος 5)Είναι διακριτική, χαρακτηρίζεται δηλαδή από ευθυκρισία, ορθοφροσύνη και σύνεση, καθώς και από διατύπωση σαφή, προσεκτική και εύτακτη 6)Είναι πλήρης, περιλαμβάνει δηλαδή όλα τα αμαρτήματα, τίποτα δεν πρέπει να παραλείπεται για να ειπωθεί σε άλλον πνευματικό 7)Είναι τελωνική, γίνεται δηλαδή με βαθειά ευλάβεια και συντριβή, με μία αγία ντροπή, σαν εκείνη του τελώνη της ευαγγελικής παραβολής, που δεν τολμούσε ούτε τα μάτια του να σηκώσει στον ουρανό, αλλά χτυπούσε το στήθος του και έλεγε: ''Θεέ μου, σπλαχνίσου με τον αμαρτωλό" (Λουκ. 18,13) 8)Είναι μυστική, δηλαδή πέρα από τον ιερέα-πνευματικό και τον εξομολογούμενο Χριστιανό, ούτε μαθαίνει, ούτε επιτρέπεται να μάθει άλλος κανείς το περιεχόμενο της εξομολογήσεως. Αν κάποιος - πράγμα απίθανο και πρακτικά, βέβαια, σχεδόν αδύνατο - ακούσει την εξομολόγηση άλλου, έχει χρέος να μην την αποκαλύψει ποτέ και σε κανέναν, αλλά να πάρει μαζί του στον τάφο ό,τι άκουσε. Πολύ περισσότερο ο πνευματικός δεν μπορεί να φανερώσει σε καμμιά περίπτωση, αμαρτίες που του εξομολογήθηκαν, έστω και αν αυτό το πληρώσει με τη ζωή του 9)Είναι αρχή νέας ζωής. Μαζί με την εξομολόγηση παίρνεις στέρεη απόφαση ν΄αγωνιστείς ευσυνείδητα, ώστε όχι μόνο να μην επαναλάβεις τα αμαρτήματα που εξομολογήθηκες, αλλά και να επανορθώσεις, αν αυτό είναι πρακτικά δυνατό, ό,τι κακό έκανες (λ.χ. να αποζημιώσεις όποιον αδίκησες, να επιστρέψεις κάτι που έκλεψες, να ζητήσεις συγγνώμη απ΄αυτόν που έβρισες κ.ο.κ.). Σε αντίθετη περίπτωση η μετάνοιά σου δεν είναι αληθινή 10)Συνοδεύεται, τέλος από πρόθυμη αποδοχή του επιτιμίου ή του κανόνα, που ίσως θα σου ορίσει ο πνευματικός (νηστεία ή ελεημοσύνη ή οτιδήποτε άλλο θεωρήσει πρόσφορο) και που δεν αποτελεί ''ποινή'' ή ''τιμωρία'', αλλά ένα θεραπευτικό και παιδαγωγικό μέσο, που αποσκοπεί στην πνευματική υποβοήθησή σου. (Μοναχός Αγάπιος Λάνδος Κρήτης)
• Οι αμαρτίες που δεν είναι δυνατόν να φέρουν πίσω τα πράγματα πίσω π.χ. δολοφονίες ή πορνεία κ.ά. συγχωρούνται συγκαταβατικά από τον Πνευματικό, με κανόνα βαρύτατο και ανάλογη μετάνοια. Όσες όμως είναι δυνατόν να διορθωθούν π.χ. κλεψιά, κατάκριση κ.ά. δεν πρέπει να σου τις συγχωρέσει ο Πνευματικός, αν δεν επιστρέψεις τα κλοπιμιαία και δεν αποκαταστήσεις την τιμή εκείνου που συκοφάντησες και δεν αφήσεις πίσω σου την κακή σου διαγωγή. (Μοναχός Αγάπιος Λάνδος Κρήτης)
• Βλέπω, ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πάνε να εξομολογηθούν, χωρίς κάποια προετοιμασία, γι' αυτό και όταν εξομολογηθούν και Κοινωνήοσυν, αμέσως επιστρέφουν πάλι στον ίδιο εμετό δηλ. πέφτουν στα ίδια αμαρτήματα. Αυτό είναι μεγάλη καταφρόνηση των Εκκλησιαστικών Μυστηρίων και φαίνονται να περιγελούν και να περιπαίζουν το Θεό, ζητώντας Τον συγχώρεση, υποσχόμενοι, ότι θα διορθώσουν τη ζωή τους, όμως μετά επιστρέφουν στα ίδια και σε ακόμη περισσότερα αμαρτήματα... (Μοναχός Αγάπιος Λάνδος Κρήτης)
• Αν διαπραγματεύεσαι την εξομολόγηση, δεν ωφελείσαι καθόλου. Για παράδειγμα, αν εξομολογηθείς σε κάποιον πολλές φορές και έπειτα επειδή ξαναέπεσες στην ίδια αμαρτία, ντρέπεσαι αυτόν τον πνευματικό και πηγαίνεις σε άλλον, για να έχεις λιγότερη ντροπή ή ελαφρότερη τιμωρία, τότε να ξέρεις ότι η εξομολόγηση αυτή δεν ωφελεί, αλλά είσαι αδιόρθωτος, αν δεν πας να τα πεις στον πρώτο πνευματικό. (Μοναχός Αγάπιος Λάνδος Κρήτης)
• Τα εξομολογητήρια είναι τα συνεργεία του Θεού. (Είπε Γέρων)
• Με 3 τρόπους-πλάνες ο διάβολος βάλλει και εμποδίζει τους Χριστιανούς, ώστε να μην πάνε να εξομολογηθούν: α) τους κάνει να θεωρούν τους παππάδες ακατάλληλους με πολλά κουσούρια και αμαρτίες, ώστε να μην μπορούν να σηκώσουν τις αμαρτίες τους β) τους κάνει να θεωρούν τους εαυτούς τους αναμάρτητους και τους ωθεί να συγκρίνονται με άλλους ανθρώπους, που είναι πολύ χειρότεροί τους και γ) κάνοντας τους ανθρώπους να νομίζουν, ότι πράττοντας καλά έργα, εξαλείφονται οι αμαρτίες τους. (Παναγόπουλος)
• Όπως για να πας στον ιατρό, πρέπει να καταλάβεις ότι είσαι άρρωστος, έτσι και για να πας να εξομολογηθείς, πρέπει πρώτα-πρώτα να συναισθανθείς, ότι είσαι ένας αμαρτωλός. Και μάλιστα μεγάλος αμαρτωλός... (Παναγόπουλος)
• Αν ο άνθρωπος γνώριζε, το πόσο μεγάλο και ωφέλιμο είναι το ατού που του έδωσε ο Θεός και ακούει στο όνομα μετάνοια και εξομολόγηση, δεν θα φοβόταν τίποτα. Τα τρελάδικα θα άδειαζαν, οι αυτοκτονίες θα σταματούσαν, οι αϋπνίες θα φυγαδεύονταν και οι άνθρωποι θα ηρεμούσαν. Το βάρος που αισθάνεται ο άνθρωπος, είναι της αμαρτίας, από το οποίο απαλλάσεται, όταν πάει να εξομολογηθεί. Αλλά οι άνθρωποι τρέχουν στους ψυχιάτρους και τους ψυχολόγους για να παρηγορηθουν και να λύσουν το πρόβλημα τους και όχι στον εξομολόγο για να πάρουν την άφεση των αμαρτιών τους. Το πρόβλημα είναι πνευματικό και επειδή από εγωισμό δεν το παραδέχονται, βασανίζονται στη ζωή τους, αναζητώντας τις λύσεις, εκεί που δεν υπάρχουν... (Παναγόπουλος)
• Οταν ο άνθρωπος παραμένει στην αμαρτία και αναβάλλει την τακτοποίησή του με την εξομολόγηση, δεν κάνει τίποτα άλλο, από το να σκληρύνει την ψυχή του, ώστε και να θέλει αύριο να τακτοποιηθεί, να μην μπορεί να θέλει, διότι δεν θα τον αφήνει ο σατανάς. Οι άνθρωποι όσο περισσότερο αναβάλλουν την εξομολόγησή τους, τόσο περισσότερο δυσκολεύονται να το πράξουν αργότερα. (Παναγόπουλος)
• Όταν πάμε για εξομολόγηση και εν γνώση μας δεν εξομολογούμαστε κάποια αμαρτία, τότε και οι αμαρτίες που εξομολογηθήκαμε, δεν συγχωρούνται. Τα μικροαμαρτήματα που έχουμε διαπράξει στη ζωή μας και δεν αναφέρουμε στην εξομολόγηση, επειδή τα έχουμε ξεχάσει λόγω του χρόνου που έχει περάσει, τα τακτοποιεί ο Κύριος με την Θεία Μετάληψη. (Παναγόπουλος)
• Ο Θεός θέλει δια της εξομολογήσεως και της ταυτοπαθείας να αποκαταστήσουμε την αμαρτία που διαπράξαμε. Γι΄αυτό και ο Χριστός μετά την Ανάσταση Του, παρουσιάστηκε στο Πέτρο και τον ρώτησε 3 φορές αν Τον αγαπάει. Ο Πέτρος παραξενεύτηκε για τις ερωτήσεις αυτές, αλλά ο Χριστός το έκανε, για να του δώσει την ευκαιρία, να αποκαταστήσει δια της ταυτοπαθείας την τριπλή του άρνηση προς το πρόσωπο του Χριστού. Έτσι για παράδειγμα άμα κλέψουμε κάτι, δεν θα το εξομολογηθούμε μόνο, αλλά πρέπει δια της ταυτοπαθείας να επιστρέψουμε πίσω σε αυτόν, τα κλοπιμαία. Αν πάλι αυτός ο άνθρωπος έχει πεθάνει, τότε επιστρέφουμε τα κλοπιμαία στους συγγενείς τους. Αν πάλι δεν υπάρχει άλλος συγγενείς εν ζωή, τα δίνουμε σε ίδρυμα ή σε μοναστήρι με το όνομα του ανθρώπου αυτού που αδικήσαμε και θα γράφουμε το όνομα του πρώτο-πρώτο σε πρόσφορο για να μνημονεύεται από την Εκκλησία. Έτσι θα λάβεις συγχώρεση και όχι όπως κάνουν μερικοί, εξομολογούνται την κλεψιά και μετά από τα κλεμμένα, τον ιδρώτα του άλλου, κάνουν ελεημοσύνη. Αυτοί δεν θα λάβουν συγχώρεση. (Παναγόπουλος)
• Όταν κάποτε 10 λεπροί ζήτησαν από το Χριστό να τους ελεήσει, ο Κύριος τους είπε να πάνε στους ιερείς, για να δείξουν την λέπρα τους. Δεν μπορούσε ο Κύριος να τους κάνει καλά; Μπορούσε, αλλά τους υπέδειξε να πάνε στους ιερείς και εκείνοι κάνοντας υπακοή, θεραπεύτηκαν από την λέπρα. Καταλάβατε; Ο Θεός συγχωρεί τις αμαρτίες, αλλά δια του κλήρου. Πλανώνται επομένως αυτοί που λένε, ότι εγώ λέω τις αμαρτίες μου, απευθείας στο Χριστό. (Παναγόπουλος)
• Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που λένε, δεν έκλεψα, δεν σκότωσα, άρα δεν έχω ανάγκη να εξομολογηθώ. Καλύτερα να είχαν σκοτώσει εκατομμύρια ανθρώπους, για να είχαν περιθώριο να μετανοήσουν, παρά να λένε: Δεν έχω αμαρτίες και να επαναπαύονται. Με αυτόν τον τρόπο σκοτώνουν τον εαυτόν τους και όχι τους άλλους. Εδώ καλό που μπορούσαμε να κάνουμε και δεν το κάναμε, είναι σαν να κάναμε κακό, είναι σαν αμαρτήσαμε. Εδώ ένας πονηρός λογισμός να περάσει από το μυαλό σου και να κάνεις συγκατάθεση, είναι αμαρτία. Και σου λέει μετά ο άλλος: Δεν έχω ανάγκη να εξομολογηθώ!... (Παναγόπουλος)
• Οι άνθρωποι που θα εξομολογηθούν και θα μετανοήσουν πραγματικά για τον προηγούμενο βίο τους, κάνουν αποτοξίνωση της ψυχής τους. Είναι το φάρμακο που θεραπεύει την άρρωστη ψυχή μας... (Παναγόπουλος)
• Μην κάθεσαι και μετράς σε ποσότητα και ποιότητα τις αμαρτίες σου. Και μία να έχεις, σε κολάζει και χίλιες να έχεις σε ταρταρώνουν. Και η μία αμαρτία έχει ανάγκη μετανοίας και εξομολογήσεως και οι χίλιες. Ο Θεός, με την ίδια ευκολία συγχωρεί την μία αμαρτία, όσο και τις χίλιες. Όπως ένας ωκεανός, αν του αδειάσεις μια χούφτα κάρβουνα, ευχαρίστως τα σβήνει, έτσι με την ίδια ευκολία σβήνει, αν του αδειάσεις μια καραβιά κάρβουνα. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τις αμαρτίες του ανθρώπου. Το λέω αυτό, διότι πολλοί άνθρωποι, λένε πολλές φορές: ''Εγώ είμαι πολύ αμαρτωλός! Δεν συγχωριέμαι γι΄αυτά που έχω κάνει!''. (Παναγόπουλος)
• Τι θα πουν οι ανεξομολόγητοι, όταν βρεθούν μπροστά στο Χριστό φορτωμένοι με τις αμαρτίες τους; Θα τους πει ο Χριστός: Ώστε για αυτό Σταυρώθηκα; Για να μου φέρεις τις αμαρτίες σου εδώ πάνω; Πήγαινε στα τάρταρα με τον διάβολο, γιατί αυτόν άκουγες και αυτόν έπραττες. Σε Μένα δεν ερχόσουνα, για να σου τις χαρίσω... (Παναγόπουλος)
• Ξέρετε τι είναι να σου χαλάσει το παπούτσι σου και να το πας για επιδιόρθωση στον ρολογά; Και όμως τόσο αστεία και τόσο λάθος εργάζονται εκείνοι, που προσπαθούν να απαλείψουν τις αμαρτίες τους όχι με την εξομολόγηση, αλλά με τις ελεημοσύνες, τα κεριά και τα τάματα. Βρε άνθρωπε, δεν εξομολογήθηκες, δεν μετανόησες, κάψε όλα τα κεριά του κόσμου, κάψε όλο το λάδι του κόσμου, πήγαινε σε όλα τα ερημοκκλήσια, μια σου αμαρτία δεν σου συγχωρείται! Μπορείς να το καταλάβεις αυτό το πράγμα; Εάν δεν πας στον πνευματικό, να σε βάλει το πετραχήλι, να βάλεις το γόνατο κάτω και να πεις: Ναι, εγώ το έκανα, κάνε ό,τι θες δεν πρόκειται να έχεις άφεση έστω και μιας μόνο αμαρτίας σου. (Παναγόπουλος)
• Πώς όταν αρρωστήσεις αφροδισιακά, πας στον ιατρό και δείχνεις τα πιο κρύφια μέρη του σώματός σου, για να σε θεραπεύσει, ώστε να μην σαπίσεις και δεν πας να πεις τις αμαρτίες σου στον εξομολόγο, υποστηρίζοντας ότι ντρέπεσαι; Όπως για να πας στον ιατρό, πρέπει να καταλάβεις ότι είσαι άρρωστος, έτσι και για να πας να εξομολογηθείς, πρέπει πρώτα-πρώτα να συναισθανθείς, ότι είσαι ένας αμαρτωλός. Και μάλιστα μεγάλος αμαρτωλός... (Παναγόπουλος)
• Ο άνθρωπος ο οποίος δεν θα κάνει ''δώρο'' στο Θεό τις αμαρτίες του, οποιοδήποτε άλλο δώρο και αν κάνει, δεν είναι ευλογημένο από τον Θεό. (Παναγόπουλος)
• Λένε πολλοί και χαίρονται, που κατόρθωσαν κάποιον άνθρωπο που ήταν στα τελευταία του, να τον πείσουν, ώστε να εξομολογηθεί και να Κοινωνήσει. Άραγε, σώθηκε αυτός; Δεν είμαστε σίγουροι αν σώθηκε και ας έφυγε εξομολογημένος και Κοινωνημένος. Δεν λαμβάνεται υπόψην αυτό το πράγμα. Αυτό που λαμβάνεται υπόψην είναι, τί ζωή θα έκανε ο άνθρωπος αυτός, αν δεν πέθαινε. Εάν λοιπόν συνέχιζε αυτήν την πνευματική στάση και αγωνιζόταν - ο Θεός το ξέρει αυτό - ε, τότε, θα πήγε στον παράδεισο. Τώρα αν εξομολογήθηκε εξ ανάγκης, μπροστά στο φάσμα του θανάτου, σου λέει, ''ας δοκιμάσω και αυτό δεν έχω κάτι να χάσω'' και δεν πέθαινε, αλλά άρχιζε πάλι τα ίδια αμαρτήματα, τότε ο Θεός, θα τον τοποθέτησε στην κόλαση. (Παναγόπουλος)
• Να λέμε στην εξομολόγησή μας: Πάτερ, παρακαλώ τον Κύριο, να με συγχωρήσει και ό,τι δεν θυμάμαι. Διότι εάν τα ενθυμούμουν τα αμαρτήματα αυτά, εγώ θα τα έλεγα. Γνωρίζει ο Κύριος την διάθεση της ειλικρίνειάς μας και τότε μας βοηθάει και μας τα συγχωράει! (Παναγόπουλος)
• Δεν ωφελείται κάποιος αν εξομολογείται και δεν έχει μετάνοια ή μετανοεί χωρίς να έχει εξομολογηθεί. Εξομολόγηση και μετάνοια πάνε μαζί. (Παναγόπουλος)
• Η γιαγιά με το μπαστούνι άμα πέσει, τις δίνουμε το χέρι και σηκώνεται, δεν λέει: Αφήστε εδώ κάτω, γιατί θα ξαναπέσω. Και εμείς όταν πέφτουμε στην αμαρτία, γιατί δεν πάμε να εξομολογηθούμε, προφασιζόμενοι ότι θα ξαναπέσουμε, μένοντας κάτω πεσμένοι; (Παναγόπουλος)
• Όταν κάποιος ζητάει την ευχή από τον Πνευματικό του Πατέρα, να Κοινωνήσει, δίχως να εξομολογηθεί, δεν ζητάει συγχωρητήρια ευχή, αλλά συγχαρητήρια ευχή. Είναι σαν να λέει δηλ. ''δώσε μου Πάτερ τα συγχαρητήριά σου για να πάω να Κοινωνήσω, διότι εγώ είμαι αναμάρτητος και δεν έκανα τίποτα το αμαρτωλό...'' (Παναγόπουλος)
• Τα παιδιά από 5 χρονών να τα πηγαίνουμε για εξομολόγηση, για να τους γίνει συνήθεια και ανάγκη η εξομολόγηση. Να πηγαίνουν και οι γονείς του μέσα στο εξομολογήτηριο τις πρώτες φορές. (Παναγόπουλος)
• Κάποιος πήγε στον παθολόγο του, γιατί είχε ένα πόνο στο στομάχι του. Ο ιατρός τον εξέτασε και αφού έκανε την διάγνωση, του έδωσε κάποια φάρμακα και του είπε, να τα πάρει σε 6 μήνες! Απόρησε ο ασθενής λέγοντας: Γιατί σε 6 μήνες ιατρέ; Ποιό νωρίς δεν γίνεται; Εντάξει του λέει ο ιατρός, πάρτα σε 1 μήνα. Ο ασθενής τώρα δυσανασχέτησε ακόμα περισσότερο και του λέει: Ιατρέ εγώ τώρα πονάω!!! Δεν γίνεται να τα πάρω τώρα αμέσως; Γιατί ταλαίπωρε άνθρωπε, δεν κάνεις όπως κάνεις με τον ιατρό σου, πηγαίνοντας όποτε πονάς, για να θεραπεύσεις το σώμα σου και την ψυχή σου την αφήνεις αθεράπευτη, αναβάλλοντας συνέχεια την εξομολόγησή σου; Κινδυνεύεις να πάθεις αυτό που παθαίνει ο τυφλοπόντικας, ο οποίος μια ζωή είναι τυφλός, αλλά την τελευταία μέρα της ζωής του βλέπει, αλλά τότε είναι πια αργά... (Παναγόπουλος)
• 93 ετών πέθανε ένας προ ημερών και ζητούσε παπά την τελευταία στιγμή για να εξομολογηθεί, αλλά δεν βρέθηκε. Που να βρεθεί παπάς την τελευταία στιγμή, εφόσον δεν βρέθηκε 93 χρόνια; Εφόσον 93 χρόνια τη Χάρη του Κυρίου που τον περίμενε, την καπηλευόταν και καθόταν στο καφενείο και έλεγε βωμολοχίες και διηγόταν τα νεανικά του ''κατορθώματα'' και διέφθειρε τα κορίτσια, θα του είχε και ο Θεός την τελευταία στιγμή παπά; 93 χρόνια έγραφε τον Κύριο στα παλιά του παπούτσια και είχε τώρα την απαίτηση ο Κύριος να του έχει πούπουλο να τον σκουπίσει; Όλα τα πράγματα έχουν τα όριά τους... (Παναγόπουλος)
• Ας τα δούμε με συντομία τι προσφέρει η εξομολόγηση: 1) Συμφιλίωση με τον Θεό. Mε τις αμαρτίες μας παροργίζουμε το Θεό, βλάπτουμε τις Πανάγιες πληγές του Εσταυρωμένου Λυτρωτού μας και λυπούμε το Πανάγιο Πνεύμα. Έτσι αποξενωνόμαστε από το Θεό και γινόμαστε εχθροί του. Για να συμφιλιωθούμε μαζί Του, πρέπει να καταθέσουμε στα πόδια του Εσταυρωμένου τις αμαρτίες μας. Αυτό γίνεται μόνο στο φιλανθρωπότατο μυστήριο της Εξομολογήσεως 2) Άφεση των αμαρτιών. Ο φιλάνθρωπος Κύριος και Θεός μας, ο Ιησούς Χριστός, την ημέρα που αναστήθηκε, ίδρυσε το σωτήριο μυστήριο της εξομολογήσεως λέγοντας στους μαθητές του: «Λάβετε πνεύμα άγιονž αν τινων αφήτε τας αμαρτίας αφίενται αυτοίς, αν τινων κρατήτε, κεκράτηνται» (Ιωαν. κ, 22-23). Έτσι, έδωσε την εξουσία στους Αποστόλους και στους διαδόχους αυτών, Επισκόπους και ιερείς, να παρέχουν την πολυπόθητη άφεση των αμαρτιών στους μετανοημένους ανθρώπους 3)Απελευθέρωση από τα ασφυκτικά δεσμά της αμαρτίαςκαι των παθών και από την τυραννική εξουσία του ανθρωποκτόνου διαβόλου και των μισανθρώπων δαιμόνων. Ο Κύριος είπε: «Πας ο ποιών την αμαρτίαν, δούλος εστιν της αμαρτίας», «Εάν ουν ο Υιός υμάς ελευθερώση, όντως ελεύθεροι έσεσθε» (Ιωαν. 4, 34,36) 4) Απαλλαγή από τις ψυχοφθόρες ενοχές και από τις βασανιστικές τύψεις της συνειδήσεως που κάνουν τη ζωή μας αφόρητη και γεμίζουν τις νευρολογικές κλινικές 5) Ανακούφιση και ανάπαυση. Ο Κύριος μας είπε: «Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι καγώ αναπαύσω ημάς» (Ματθ. 11,28). Τι κρίμα, να υπάρχει τέτοιος Σωτήρας και οι άνθρωποι να πηγαίνουν σε άλλους φωτισμένους δήθεν σωτήρες για να βρουν την ανάπαυση της ψυχής τους 6) Ειρήνη. Πολλοί άνθρωποι ομολογούν ότι βρήκαν την ειρήνη και τη γαλήνη της ψυχής τους, όταν πήγαν και εξομολογήθηκαν με ειλικρίνεια τις αμαρτίες τους. Έτσι βεβαιώνεται ο λόγος του Κυρίου μας: «Ειρήνην αφίημι υμίν, ειρήνην την εμήν δίδωμι υμίν. ου καθώς ο κόσμος δίδωσιν, εγώ δίδωμι υμίν» (Ιωαν. 4, 22) 7) Χαρά. Ο πρώτος λόγος του Αναστάντος Κυρίου μας προς τις Μυροφόρες γυναίκες ήταν: «Χαίρετε». Ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας Ντοστογιέφσκι στα εφηβικά του χρόνια ήταν άθεος. Όταν συνήλθε, πήγε να εξομολογηθεί και κατόπιν γεμάτος ευγνωμοσύνη δήλωσε: «εξομολογήθηκα σε ένα Ρώσο παπά και παράδεισος χαράς φύτρωσε μέσα στην ψυχή μου» 8) Ελπίδα. Ο αμαρτωλός άνθρωπος ζει μέσα στο σκοτάδι και την απελπισία. Όταν όμως πάρει την απόφαση ν' αλλάξει ζωή και να μετανοήσει, τότε η ψυχή του γεμίζει από το φως και την ελπίδα που του χαρίζει ο Πανάγαθος και Παντοδύναμος Χριστός. Τότε όσες δυσκολίες κι αδιέξοδα συναντήσει στη ζωή του, τις ξεπερνά με την ελπίδα στην άπειρη Χάρη και στην καταπληκτική πρόνοια του Θεού 9) Δύναμη. Κάθε φορά που εξομολογείται ο άνθρωπος, παίρνει μεγάλη δύναμη να συνεχίσει το δύσκολο πνευματικό του αγώνα. Ξέρει, ότι δεν παλεύει μόνος κατά του παλαιού εαυτού του, κατά του αμαρτωλού κόσμου και κατά του διαβόλου, αλλά έχει μαζί του Αυτόν που νίκησε το διάβολο, την αμαρτία και το θάνατο 10) Γνώση του θελήματος του Θεού. Πρέπει να ομολογήσουμε, ότι δεν γνωρίζουμε το θέλημα του Θεού. Το εξομολογητήριο είναι διδασκαλείο του θελήματος του Θεού. Ο πνευματικός μας πατέρας, ο σοφός μας δάσκαλος και εμείς οι υπάκουοι και ταπεινοί μαθητές. Καλό είναι, όταν δεν καταλαβαίνουμε κάτι από το λόγο του Θεού, να μην προσπαθούμε με το φτωχό μας μυαλό να το καταλάβουμε, διότι μπορεί να πλανηθούμε, αλλά να ρωτάμε τον πνευματικό μας πατέρα να μας το εξηγήσει 11) Μετάδοση της πείρας του πνευματικού. Ο πνευματικός μας πατέρας έχει αποκτήσει πείρα από τον προσωπικό του αγώνα, από τη μελέτη της Αγίας Γραφής και των έργων των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας και από την εξομολόγηση πολλών ανθρώπων. Αυτή η πείρα μεταδίδεται σε μας λίγο-λίγο κάθε φορά που εξομολογούμεθα. Γι΄ αυτό και μόνο πρέπει να νιώθουμε μεγάλη ευγνωμοσύνη προς τον πνευματικό μας πατέρα 12) Καθοδήγηση σωστή. Ο πνευματικός αγώνας δεν είναι εύκολο πράγμα. Αν κάποιος κάνει το λάθος να αγωνιστεί όπως αυτός νομίζει, σίγουρα θα πλανηθεί και θα πέσει πτώσιν οικτράν. Γι΄ αυτό μας χρειάζεται έμπειρος και φωτισμένος από το Θεό καθοδηγητής. Αυτός θα είναι ο πνευματικός μας πατέρας, τον οποίο πρέπει να τον ακούμε με πολλή προσοχή και σεβασμό. Η υπακοή μας σ΄ αυτόν πρέπει να είναι ακριβής και αδιάκριτη 13) Φωτισμός του νου και της καρδιάς. Οι αμαρτίες θολώνουν και σκοτίζουν το νου και την καρδιά του ανθρώπου. Όταν όμως ο άνθρωπος εξομολογείται συχνά και τακτικά, η Χάρις του Αγίου Πνεύματος διώχνει τη θολούρα και το σκοτάδι από το νου και την καρδιά του και χαρίζει άπλετο φως, ώστε ο άνθρωπος να βλέπει, να σκέπτεται και να ενεργεί σοφά και συνετά, σύμφωνα με το θέλημα του Αγίου Τριαδικού Θεού μας 14) Ασφάλεια. Η υπακοή στον πνευματικό ασφαλίζει, διαφυλάττει και διασώζει από πολλούς κινδύνους τον εξομολογούμενο. Αυτό βεβαιώνει η υπακοή πολλών καλών υποτακτικών, αλλά και η ανυπακοή κάποιων άλλων, οι οποίοι πολλά έπαθαν εξ αιτίας της ανυπακοής τους 15) Συμμετοχή στο μέγιστο μυστήριο της Θείας Κοινωνίας. Όποιος εξομολογείται τακτικά, μπορεί με την ευλογία του πνευματικού του και να κοινωνεί τακτικά. Όποιος όμως δεν εξομολογείται, δεν επιτρέπεται να Κοινωνεί και καλά θα κάνει να μην Μεταλαμβάνει ούτε τη Μεγάλη Πέμπτη, διότι για μεν τους μετανοημένους και εξομολογημένους η Θεία Κοινωνία είναι φως, για δε τους αμετανοήτους και ανεξομολογήτους είναι φωτιά. Βλέπετε, αγαπητοί μου, πόσο μεγάλα δώρα μας χαρίζει ο Χριστός με την εξομολόγηση; Ας προσερχώμεθα, λοιπόν, ειλικρινά μετανοημένοι και όσο το δυνατόν συχνότερα σ' αυτό το μυστήριο, για να έχουμε την ευλογία και την προστασία του Χριστού στη ζωή μας και να κληρονομήσουμε τη βασιλεία του Θεού. (ΝικόλαοςΒοϊνέσκου)
• Η άγνοια, ο εγωισμός και η αμαρτωλή ζωή είναι οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους πολλοί Χριστιανοί δεν εξομολογούνται. (Νικόλαος Βοϊνέσκου)
• Το άπλυτο κορμί το πλένεις. Καθαρίζει. Η βρώμικη ψυχή πώς πλένεται; (Λουντέμης)
• Όταν εξομολογήθηκα, παράδεισος φύτρωσε στην καρδιά μου. (Ντοστογιέφσκι)
• Μην καταστρέφεις ένα συγγνώμη με μια δικαιολογία. (Τζόνσον)