Περί φιλαυτίας

• Μηδείς το εαυτού ζητείτω, αλλά το του ετέρου έκαστος.[Κανείς, παρασυρόμενος από την φιλαυτία του, να μην επιζητεί ό,τι του αρέσει ή ό,τι τον εξυπηρετί, αλλά ας επιδιώκει και ας ενδιαφέρεται ο καθένας και για το καλό του άλλου.] (Προς Κορινθίους Α' 10,24)
• Φιλαυτία είναι η προς το σώμα εμπαθής και παράλογος φιλία, στην οποία αντίκειται η αγάπη και η εγκράτεια. Ο έχων την φιλαυτία έχει όλα τα πάθη. (Άγιος Νεκτάριος)
• Εκείνος που αγαπάει την σάρκα του είναι αδύνατον να ευαρεστήσει τον Θεό και να ευεργετήσει τον πλησίον του ή να κάνει κάποια άλλη αρετή. (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
• Η φιλαυτία είναι η παράλογη αγάπη του σώματος. Από αυτή γεννιούνται, οι πρώτοι και εμπαθείς και γενικότατοι τρεις μανιώδεις λογισμοί, της γαστριμαργίας, της φιλαργυρίας και της κενοδοξίας, ξεκινώντας από την ανυπέρβλητη τάχα ανάγκη του σώματος, κι από αυτούς γεννιέται όλος ο κατάλογος των κακών. Η φιλαυτία αποτελεί την μητέρα όλων των παθών και όταν ξεριζωθεί αυτή, ούτε τo παραμικρo ίχνος ή είδος κακίας δεν μπορεί να υπάρξει. (Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής)
• Η πολυλογία και η πολυφαγία είναι αίτια της ακολασίας. Η φιλαργυρία και η κενοδοξία είναι αίτια τους μίσους προς τον πλησίον. Η μητέρα τους, η φιλαυτία, είναι αίτια και των δύο. (Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής)
• Μην θέλεις ν' αρέσεις στον εαυτόν σου, και δεν θα μισείς τον αδελφό σου. Μην είσαι φίλαυτος και θα γίνεις φιλόθεος. (Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής)
• Όσον περισσότερο περιποιείται κανείς, χωρίς λόγο την σάρκα του, τόσο περισσότερο πλεονάζουν μέσα του τα πάθη. Και όταν η ψυχή καταπιέζεται από την κακή συνήθεια του σώματος, τότε γίνεται άκαρπος. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
• Η φιλαυτία μία άτακτη φιλία του εαυτού μας, από την οποία νικώμενοι, κάνουμε όλα τα κακά και τα πάθη για να θεραπεύσουμε τον εαυτό μας και η οποία μας κάνει να μην στοχαζόμαστε και να θέλουμε το καλό του πλησίον μας, αλλά μόνο το δικό μας, διότι φίλαυτος λέγεται εκείνος, που φιλεί μόνο τον εαυτόν του, από το οποίο ακολουθεί, το να μη φιλεί ούτε τον εαυτόν του. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
• Από την κακία της φιλαυτίας, την υπερβολική δηλ. αγάπη, τιμή και υπόληψη που έχουμε για τον εαυτόν μας, προέρχεται μια άλλη κακία, που μας προξενεί πάρα πολύ μεγάλη ζημιά. Είναι η αυθάδης κρίση και κατάκριση, που κάνουμε σε βάρος του πλησίον μας. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
• Τόσο μεγάλο εμπόδιο γίνεται η φιλαυτία, ώστε να μην διακρίνουμε το δίκαιο. Γι' αυτό, όταν κρίνουμε τους άλλους, εξετάζουμε τα πάντα με κάθε λεπτομέρεια, όταν όμως δικάζουμε τους εαυτούς μας, ρίχνουμε σκόνη στα πράγματα. (ΙερόςΧρυσόστομος)
• Τίποτε άλλο δεν εμποδίζει από την εργασία των Εντολών εκείνον, που μόλις ξεκίνησε τους πνευματικούς αγώνες, όσο η παγκάκιστη φιλαυτία. Αυτή είναι το εμπόδιο της προκοπής των αγωνιστών. Αυτή βάζει στο νου αρρώστιες και δυσκολοθεράπευτα σωματικά πάθη και με αυτό ψυχραίνει τη θέρμη της ψυχής και τους πείθει να παραιτούνται ευθύς εξ αρχής από την κακοπάθεια, ως εχθρό της τρυφηλής ζωής. Φιλαυτία είναι η άλογη αγάπη του σώματος και η οποία κάνει τον άνθρωπο φιλόψυχο και φιλοσώματο και τον απομακρύνει από το Θεό και τη Βασιλεία Του, σύμφωνα με τον ιερό λόγο: ''Όποιος αγαπά την ψυχή του θα την χάσει''. (ΆγιοςΝικήταςοΣτηθάτος)
• Δεν υπάρχει δυνατότερο δηλητήριο, από το δηλητήριο της ασπίδας και του βασιλίσκου. Και δεν υπάρχει κακία χειρότερη από την φιλαυτία. Παιδιά της φιλαυτίας που κινούνται με ορμή είναι: ο αυτοέπαινος μέσα στην καρδιά, η αυταρέσκεια, η γαστριμαργία, η πορνεία, η κενοδοξία, ο φθόνος, και η κορωνίδα όλων, η υπερηφάνεια, η οποία γνωρίζει όχι μόνο ανθρώπους, αλλά και Αγγέλους να ρίχνει από τον Ουρανό και να τους ντύνει με σκοτάδι αντί με φως. (Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος)
• Τίποτα δεν κάνει τόσο άτονη και αποχαυνωμένη, αμελή και αλόγιστη την ψυχή των αγωνιστών, όσο η παραμάνα των παθών φιλαυτία. (Άγιος Γρηγόριος ο Σιναϊτης)
• Αν θέλεις να απαλλαγείς μονομιάς από τα κακά, απαρνήσου την μητέρα των κακών φιλαυτία. (Όσιος Θαλάσσιος)
• Φιλαυτία είναι να κάνεις τα χατίρια του παλαιού σου ανθρώπου, να αγαπάς δηλ. τον παλαιό σου άνθρωπο. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Δεν ξεπερνάς την φιλαυτία σου με το να σηκώνεις τον βαρύ τουρβά (σακκίδιο) του άλλου, αλλά αν ταπεινώνεσαι και σηκώνεις μια κουβέντα, μια αδικία. Και αν προστεθεί και λίγος σωματικός κόπος από αγάπη και καλοσύνη, ξέρεις πώς βοηθάει μετά ο Θεός να απαλλαγείς από την φιλαυτία; (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όποιος αγαπάει τον εαυτό του περισσότερο από τους άλλους, δεν ζει σύμφωνα με το πνεύμα του Ευαγγελίου. Και ο Χριστός, αν σκεφτόταν τον Εαυτό Του, θα καθόταν στον Ουρανό· δεν θα ερχόταν στην γη να ταλαιπωρηθεί, να Σταυρωθεί, για να μας σώσει. Σήμερα, λίγο-πολύ, στους περισσότερους υπάρχει φιλαυτία· δεν υπάρχει πνεύμα θυσίας. Έχει μπει το πνεύμα: «να μην πάθω εγώ κακό». (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Ας υποθέσουμε ότι έχω μπροστά μου δύο φαγητά ίδια σε βιταμίνες, αλλά το ένα είναι πιο νόστιμο από το άλλο. Αν προτιμήσω το νοστιμότερο, αυτό έχει φιλαυτία. Αν όμως έχω ανορεξία, επειδή είμαι φιλάσθενος και προτιμήσω το νοστιμότερο, για να μπορέσω να το φάω, αυτό έχει διάκριση. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όποιος έχει φιλαυτία, δεν μπορεί να έχει ανάπαυση, ειρήνη ψυχής, γιατί δεν είναι εσωτερικά ελεύθερος. Είναι σαν την χελώνα και το περπάτημά του είναι σαν της χελώνας. Βγάζει ελεύθερα το κεφάλι της η χελώνα; Τον περισσότερο καιρό μένει κλεισμένη στο καβούκι της. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όποιος έχει φιλαυτία, δεν μπορεί να έχει ανάπαυση, ειρήνη ψυχής, γιατί δεν είναι εσωτερικά ελεύθερος. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όσο μπορείς, να βγάζεις τον εαυτόν σου έξω από τις ενέργειές σου και να βάζεις μέσα τους άλλους. Προσπάθησε αυτό που θέλεις για τον εαυτόν σου, να το δίνεις στους άλλους. Να δίνεις-να δίνεις, χωρίς να υπολογίζεις τον εαυτό σου. Όσο θα δίνεις, τόσο θα παίρνεις, γιατί ο Θεός θα σου δίνει άφθονη την Χάρη Του και την αγάπη Του∙ θα σε αγαπάει πολύ, καθώς και εσύ πολύ θα Τον αγαπάς, γιατί θα πάψεις να αγαπάς τον εαυτό σου, ο οποίος σου ζητάει να τρέφεσαι από τον εγωισμό και την υπερηφάνεια και όχι από την Χάρη του Θεού, που δίνει όλες τις βιταμίνες στην ψυχή και την Θεία αλλοίωση στην σάρκα και κάνει τον άνθρωπο να ακτινοβολεί. Θα εύχομαι πολύ γρήγορα να τα νιώσεις όλα αυτά, για να απαλλαγείς από το βάσανο της φιλαυτίας. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Εκείνος που έβγαλε με τη ρίζα από την καρδιά του την φιλαυτία, εύκολα θα νικήσει και τα λοιπά πάθη με την βοήθεια του Κυρίου. Γιατί από τη φιλαυτία γεννιούνται και η οργή και η λύπη και η μνησικακία και η φιληδονία και η θρασύτητα· επειδή εκείνος που νικήθηκε από τη φιλαυτία, είναι αιχμάλωτος και των λοιπών παθών. Φιλαυτία είναι η εμπαθής διάθεση και φιλία προς το σώμα και η εκπλήρωση των σαρκικών θελημάτων. (Άγιος Θεόδωρος Εδέσσης)
• Εκείνος που αγαπά τον εαυτόν του, δεν μπορεί να αγαπά το Θεό. Εκείνος που δεν αγαπά τον εαυτόν του, εξαιτίας του υπερβολικού πλούτου της αγάπης του Θεού, αυτός αγαπά το Θεό. Ο άνθρωπος αυτός, δεν ζητεί ποτέ τη δική του δόξα, αλλά τη δόξα του Θεού. Γιατί εκείνος που αγαπά τον εαυτό του, ζητεί τη δική του δόξα, ενώ εκείνος που αγαπά το Θεό, αγαπά την δόξα του Δημιουργού του. (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς)
• Η φιλαυτία είναι μια άλογη αγάπη για τον εαυτόν μας, που μας κάνει παντού και σε κάθε περίσταση, να διαλέγουμε, ό,τι μας συμφέρει. Η κακή αυτή ρίζα των παθών, ξεριζώνεται με τα μέσα της αγάπης, της ευσπλαχνίας και της εκκοπής του ιδίου θελήματος. (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
• Εκείνος που αγαπάει τον εαυτόν του, δεν μπορεί να αγαπήσει τον Θεό. Ενώ εκείνος που για χάρη του Θεού δεν αγαπάει τον εαυτόν του, αγαπάει τον Θεό. (Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ)
• Η φιλαυτία και η υπερηφάνεια αποκαλύπτονται ιδιαίτερα με την ανυπομονησία και τον εκνευρισμό μας. Αυτό φανερώνεται από το γεγονός ότι δεν μπορούμε να υπομένουμε θεληματικά, ή έστω και αθέλητα, ακόμα και την παραμικρότερη θλίψη που μας προξενούν οι άλλοι. (Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης)
• Όλα τα κακά μέσα μας, πηγάζουν από την φιλαυτία, που είναι η αρρωστημένη αγάπη του εαυτού μας. (ΓέρονταςΓεώργιοςΚαψάνης)
• Πηγή κάθε κακίας και αμαρτίας είναι η φιλαυτία! Η φιλαυτία είναι παράλογη αγάπη απέναντι στο σώμα μας και είναι το πιο δύσκολο και λεπτό από όλα τα πάθη, τα οποία υποδουλώνουν την ανθρώπινη φύση. (ΓέρονταςΚλέοπαςΉλιε)
• Κατά το μέτρο που ο άνθρωπος αρνείται την αγάπη του εαυτού του, κατά το ίδιο μέτρο προοδεύει στα έργα της αρετής, αγιάζεται και ενώνεται με τον Θεό. Συνήθως, όταν κάποιος εγκωμιάζεται, τραγουδάει π.χ. με δυνατή φωνή, για να φανεί η ανωτερότητά του, κρίνει τους άλλους αυστηρότερα, διαλέγει πάντα το καλύτερο, το μεγαλύτερο και το ωραιότερο κλαίει περισσότερο για τον εαυτό του παρά για τους άλλους και χαίρεται μόνο για τον εαυτό του και σχεδόν ποτέ για τον πλησίον του. Αυτός είναι ο φίλαυτος. Ο Χριστός όμως σταύρωσε στον σταυρό την φιλαυτία, προσφέροντας την ζωή Του για την δική μας την ζωή. (Γέροντας Κλέοπας Ήλιε)
• Υπάρχει και η καλή φιλαυτία, που είναι μέτρο της βοηθείας και αγάπης προς τον πλησίον: ''Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν''. (π. Αθανάσιος Μυτιληναίος)
• Κάθε άνθρωπος, είναι αναγκαίο να αποφεύγει να αγαπάει πολύ τον εαυτόν του, γιατί αυτή η σφοδρή αγάπη για τον ευατόν του, γίνεται αιτία να διαπράξει όλα τα αμαρτήματα. Διότι αυτός που αφοσιώνεται σ' αυτό που ο ίδιος επιθυμεί, τυφλώνεται και έτσι δεν μπορεί να κρίνει σωστά τα δίκαια, τα αγαθά και τα καλά. Προτιμάει πάντα να ακολουθεί το δικό του και όχι το αληθινό... (Πλάτωνας)
• Όσο περισσότερο ο άνθρωπος αγαπάει τον εαυτόν του, τόσο περισσότερο εξαρτάται από την γνώμη των άλλων. (Μάρκος Αυρήλιος)

***