Εκείνος που προσέχει με τους λογισμούς του,
αντιλαμβάνεται εκείνους (δαίμονες) που θέλουν να μπουν (στο νου του) και να τον
μολύνουν. Οι κακοί λογισμοί ταράζουν το νου για να γίνει μετέωρος, φουσκωμένος
και αργός. Αλλά εκείνοι που γνωρίζουν την κακία τους, μένουν ατάραχοι,
προσευχόμενοι. (Άγιος Ησαϊας ο Αναχωρητής)
Επιστήμη των επιστημών και τέχνη των τεχνών είναι
η αντιμετώπιση των κακούργων και πονηρών λογισμών. Άριστος τρόπος και τέχνη
αντιμετωπίσεώς τους είναι το να βλέπουμε την φαντασία με την οποία γίνεται η
προσβολή, βοηθημένοι από την Χάρη του Κυρίου και να φυλάγουμε το νου μας όπως
προφυλάγουμε το μάτι μας και μ' αυτό παρακολουθούμε άγρυπνα όποιον τύχει να
έρχεται να μας το χτυπήσει και με όλη μας τη δύναμη εμποδίζουμε να μπει σ' αυτό
η παραμικρή αγκίδα. (Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος)
Πρώτα υπάρχει η προσβολή της κακής σκέψεως. Δεύτερο ο συνδυασμός, όταν ανακατώνονται οι δικοί μας και οι δαιμονικοί λογισμοί. Τρίτο, η συγκατάθεση, όταν οι λογισμοί μας συσκέπτονται με τους δαιμονικούς λογισμούς για να διαπράξουν το κακό. Τέταρτο είναι η αισθητή πράξη, δηλ. η αμαρτία. Αν ο νους προσέχει με νήψη, με την αντίρρηση και με την επίκληση του Ιησού φυγαδεύει την προσβολή μόλις αναφανεί, τότε τα επόμενα (συνδυασμός, συγκατάθεση, αμαρτία) μένουν αργά. Ο πονηρός δαίμονας επειδή είναι ασώματος νους, δεν μπορεί διαφορετικά να πλανήσει τις ψυχές, παρά μόνο με την φαντασία και τους λογισμούς. (Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος)
Όταν μας θλίβουν πολλοί και παράλογοι λογισμοί,
θα βρούμε ανακούφιση και χαρά όταν μεμφθούμε και κατηγορήσουμε τους εαυτούς μας
με ειλικρίνεια και αβίαστα ή όταν τους αναγγείλουμε στον Κύριο, όπως ακριβώς θα
τους λέγαμε σε άνθρωπο. (Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος)
Να φροντίζουμε να βρισκόμαστε άδειοι από λογισμούς. Έτσι δεν θα μπαίνουν στην διάνοιά μας, απαρατήρητοι οι κλέφτες δαίμονες. Αν και είναι κοπιαστικό το έργο αυτό της καρδιάς, ωστόσο κοντά θα είναι η παρηγοριά. (Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος)
Όπως είναι αδύνατο να περάσει κανείς μεγάλο
πέλαγος χωρίς μεγάλο πλοίο, έτσι είναι αδύνατο να διώξει κανείς μια προσβολή
ενός πονηρού λογισμού χωρίς την επίκληση του Ιησού Χριστού. Η ευχή του Ιησού
σκοτώνει και κάνει στάχτη τις απάτες των πονηρών δαιμόνων και δεν επιτρέπει
ούτε την αρχή της προσβολής, ούτε μορφή να υποδείξουν στο νου με τον καθρέφτη
της διάνοιας, ούτε λόγους να πουν στην καρδιά. Και αν δεν εισχωρεί στην καρδιά
δαιμονική μορφή, τότε και η καρδιά θα είναι άδεια από πονηρούς λογισμούς.
Επειδή οι δαίμονες έτσι συνηθίζουν, να πλησιάζουν με λογισμούς και να διδάσκουν
κρυφά την κακία. (Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος)
Το ότι όλοι οι λογισμοί δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μόνο φαντασίες αισθητών και κοσμικών πραγμάτων, οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουμε. Αν κρατήσομε επί πολύ καιρό με νήψη την ευχή, τότε η ευχή αποστερεί την διάνοια από κάθε υλική φαντασία πονηρών λογισμών και φανερώνει σ' αυτή τους τρόπους (πολέμου) των εχθρών δαιμόνων και το μεγάλο κέρδος της ευχής και της νήψεως.
"Όμως θα παρακολουθήσεις με τα μάτια σου και θα δεις νοερά, την τιμωρία των νοητών αμαρτωλών, των δαιμόνων",
όπως λέει ο Δαβίδ. (Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος)
Λογισμούς που έχουν στερεωθεί μέσα στην καρδιά
μας παρά τη θέλησή μας και παραμένουν εκεί, έχει το ιδίωμα να τους εξαφανίζει η
ευχή του Ιησού, όταν τη λέμε με νήψη από τα βάθη της καρδιάς μας. (Άγιος
Ησύχιος ο Πρεσβύτερος)
Δεν μπορεί να ελευθερωθεί η καρδιά του ανθρώπου
από δαιμονικούς λογισμούς και λόγια και έργα, αν δεν καθαρίσει το εσωτερικό της
και δεν φυλάξει τη νήψη ενωμένη με την ευχή του Ιησού και δεν κατορθώσει την
ταπείνωση και την ψυχική ησυχία και δεν σπεύδει να βαδίζει έτσι, με μεγάλη
προθυμία. Και όπως δεν είναι δυνατόν, να καταδιώκουμε τα πουλιά στον αέρα ή να πετούμε όπως εκείνα, γιατί η ανθρώπινη φύση μας δεν έχει αυτή την ιδιότητα, έτσι δεν είναι δυνατόν, να νικήσουμε ασώματους δαιμονικούς λογισμούς, χωρίς συχνή νηπτική ευχή και χωρίς να προσηλώνουμε με άκρα προσοχή το μάτι του νου μας στον Θεό. (Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος)
Πολλοί από τους Πατέρες μας έγιναν ανδρείοι στήν άσκηση, αλλά στη λεπτότητα των λογισμών ελάχιστοι. (ΌσιοςΠοιμήν)
Ο διάβολος δεν χαίρεται για κανέναν τόσο, όσο για
εκείνους που δεν φανερώνουν τους λογισμούς τους. (Όσιος Ποιμήν)
Κάποιος μοναχός βρήκε τον Όσιο Ποιμήν και
του λέει: Έχω πολλούς λογισμούς και κινδυνεύω. Τον βγάζει ο Γέροντας έξω στο
ύπαιθρο και του λέει: Άνοιξε την αγκαλιά σου και πιάσε τους ανέμους! Δεν μπορώ
να το κάνω αυτό, απαντά ο μοναχός. Και του είπε ο Όσιος: Εάν αδυνατείς να το
κάνεις αυτό, ούτε τους λογισμούς μπορείς να τους εμποδίσεις να έρθουν. Δικό σου
όμως έργο είναι να αντισταθείς σ' αυτούς...
Ρώτησε ένας μοναχός τον Όσιο Ποιμήν, για
τον επηρεασμό που προκαλούν οι λογισμοί. Και του λέει ο Όσιος: ''Αυτό που λες,
μοιάζει με την περίπτωση ανθρώπου, ο οποίος έχει αριστερά του φωτιά και από τα
δεξιά κανάτα με νερό. Εάν ζωηρέψει η φωτιά, ρίχνει νερό από την κανάτα και την
σβήνει. Η φωτιά είναι ο σπόρος του εχθρού και το νερό είναι, το να ρίξει ο
άνθρωπος τον εαυτόν του ενώπιον του Θεού...''
Ο κακός λογισμός, είναι η αρχή, η ρίζα και το
κέντρο κάθε αμαρτίας. Η προσβολή ενός κακού λογισμού γεννάει τον εμπαθή
συνδυασμό, ο συνδυασμός γεννάει την συγκατάθεση, η συγκατάθεση την πράξη, η
πράξη την συνήθεια, η συνήθεια την έξη, η έξη την αμετανοησία, η αμετανοησία
την κόλαση. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Οι κακοί λογισμοί γεννιούνται γενικά από 2 αιτίες: α) εξωτερική και β) εσωτερική. Η εξωτερική αιτία των κακών λογισμών είναι τα αισθητά αντικείμενα των πέντε αισθήσεων δηλ. από την όραση, την ακοή, την όσφρηση, την γεύση και την αφή. Οι εσωτερικές αιτίες των κακών λογισμών είναι τρεις: α) η φαντασία β) τα πάθη και γ) οι δαίμονες. Και σαν 4 αιτία μπορεί να αναφερει κανείς την διεφθαρμένη κατάσταση της ανθρωπίνης φύσεως, που προήλθε μεν απο την προπατορική αμαρτία, παρένεινε όμως στην φύση και μετά το Βάπτισμα, όχι ως αμαρτία προπατορική, αλλά ως ποινή της προπατορικής αμαρτίας, για αγώνα και δοκιμή του αυτεξουσίου και ανταπόδοση στεφάνων και περισσοτέρων μισθών. Και όπως υπάρχουν βασικά 2
αιτίες των κακών λογισμών, έτσι υπάρχουν και 2 θεραπείες. Έτσι οι εξωτερικές αιτίες των κακών λογισμών θεραπεύονται με την εγκράτεια των 5 αισθήσεων. Αντίθετα οι εσωτερικές αιτίες των κακών λογισμών θεραπεύονται: α) με προσευχή β) με αντίρρηση και γ) με την καταφρόνηση. Το πρώτο δηλ. η προσευχή είναι γνώρισμα των ασθενών, η αντίρρηση είναι γνώρισμα των αγωνιστών και η καταφρόνηση είναι γνώρισμα των θεωρητικών. (ΆγιοςΝικόδημοςοΑγιορείτης)
Όπως ο άνθρωπος θα δώσει λόγο για την αργολογία του, έτσι θα δώσει λόγο και για τους αργούς λογισμούς του, που δεν είναι κακοί λογισμοί αλλά και δεν βοηθούν στην σωτηρία του, λογισμοί μετεωρισμού του νοός, από τους οποίους όμως ξεκινούν οι κακοί λογισμοί.
(ΆγιοςΝικόδημοςοΑγιορείτης)
Όταν ο διάβολος κρατάει κάποιον στην δουλεία της
αμαρτίας, δεν φροντίζει για τίποτα άλλο, παρά να τον τυφλώνει περισσότερο και
να τον βγάζει από κάθε καλό λογισμό. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Το γλυκύτατο όνομα του Ιησού, όταν το μελετάμε
στο βάθος της καρδιάς μας συνέχεια, με κατάνυξη, πόθο και πίστη, αποκοιμίζει
όλους τους κακούς λογισμούς, ενώ ξυπνάει όλους τους αγαθούς και πνευματικούς
λογισμούς. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Υπάρχει ο πρόδρομος των πονηρών πνευμάτων, ο οποίος μας υποδέχεται μόλις ξυπνήσουμε και μολύνει την πρωτόνοιά μας, την πρώτης μας σκέψη. Να προσφέρεις τις απαρχές της ημέρας σου στον Κύριο, διότι η ημέρα θα ανήκει σε εκείνον που πρόλαβε την αρχή της. Κάποιος γέροντας έλεγε: Από το πρωί καταλαβαίνω πως θα περάσω την ημέρα μου. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Μόνον οι τέλειοι είναι σε θέσι να γνωρίζουν
πάντοτε ποιά σκέψις μέσα στην ψυχή προέρχεται από τον εαυτό τους, ποια από τον Θεόν και ποια από τους δαίμονας. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Εάν ο λογισμός σου δεν παινεύεται πλέον για τα
φυσικά σου προτερήματα, αυτό είναι σημάδι, ότι αρχίζει να έρχεται η πνευματική
υγεία. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Οι βλάσφημοι λογισμοί σπέρνονται από τους
δαίμονες και οφείλονται, είτε στην υπερηφάνειά μας, είτε στον φθόνο των
δαιμόνων. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Μη θαυμάσεις, για το ότι πολλές φορές οι δαίμονες
μας φέρνουν και αγαθούς λογισμούς. Μας τους φέρνουν μεν, αλλά εν
συνεχεία εναντιώνονται νοερώς σ' αυτούς. Και τούτο, για να μας πείσουν, ότι ακόμη και τις πιο μυστικές σκέψεις των καρδιών
μας τις γνωρίζουν. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Στις καρδιές των υπερηφάνων, θα γεννηθούν λογισμοί βλασφημίας, ενώ στις ψυχές των ταπεινών ουράνιες θεωρίες.
(ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Ας πάψουμε να κρίνουμε και να κατακρίνουμε τον πλησίον και τότε δεν πρόκειται να φοβηθούμε τους λογισμούς της βλασφημίας. Διότι αφορμή και ρίζα του δευτέρου είναι το πρώτο. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Η καλύτερη αντιμετώπιση των βλάσφημων λογισμών είναι η περιφρόνησή τους. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Όταν σας έρχονται λογισμοί, μην προσπαθείτε να
τους διώξετε, ανοίγοντας ένα λογικό διάλογο μαζί τους. Τους λογισμούς τους
διώχνεις, μόνο το όνομα του Ιησού. (Άγιος Βαρσανούφιος)
Μοιάζω με έναν άνθρωπο που κάθεται κάτω από ένα
μεγάλο δένδρο και ξαφνικά βλέπει πολλά θηρία και ερπετά να έρχονται καταπάνω
του. Και επειδή δεν μπορεί να αντισταθεί εύκολα, τρέχει γρήγορα, πάνω στο δένδρο και σώζεται. Έτσι κάνω και εγώ. Κάθομαι στο κελλί μου και βλέπω τους πονηρούς λογισμούς να έρχονται
εναντίον μου. Τότε ανεβαίνω στο δένδρο της ζωής, στο Θεό μου, με την προσευχή και σώζομαι από τον εχθρό διάβολο. (Άγιος Ιωάννης ο
Κολοβός)
Όπως ακριβώς τις δαγκωματιές δηλητηριωδών
ερπετών, μπορούμε να τις κάνουμε ακίνδυνες και να τις εξαλείψουμε με πολύ
δυνατά φάρμακα, έτσι και τους πονηρούς λογισμούς, μόνο η έντονη προσευχή με την
θεάρεστη νηστεία μπορεί να τους αποδιώχνει. (Αγία Συγκλητική)
Οι άθλιοι (δαίμονες), δίνουν προσταγές στούς ανθρώπους! Οι άνθρωποι
πάλι, νομίζοντας πώς όλες οι σκέψεις τους, γεννιούνται από το δικό τους
μυαλό, τις πραγματοποιούν αδιάκριτα στο άψε σβήσε.... Να γιατί δεν
πρέπει ποτέ να κάνουμε κάτι, πριν καλοεξετάσουμε τους λογισμούς μας. (Άγιος Νήφων)
Εκείνοι που αποκρούουν τις προσβολές των λογισμών, δεν τους επιτρέπουν να μπαίνουν μέσα στο λογικό αμπέλι σαν θηρία και να το καταστρέφουν. Εκείνοι που προχωρούν στο συνδυασμό με τους λογισμούς, αλλά δεν τους δέχονται με ευχαρίστηση, απλώς τους επιτρέπουν να μπουν στο αμπέλι, αλλ' όχι και να αγγίξουν τίποτε απ' αυτό. Εκείνοι που συνομιλούν με ευχαρίστηση, με τα πάθη μέσω των λογισμών, αλλά δεν φτάνουν στη συγκατάθεση, είναι όμοιοι με εκείνους που άφησαν τον αγριόχοιρο να περάσει μέσα στο αμπέλι και το φράχτη, αλλά δεν του επέτρεψαν να χορτάσει από τα σταφύλια. Έπειτα όμως τον βρίσκουν ισχυρότερο από τη δύναμή τους, όταν πληθύνουν τις συγκαταθέσεις τους στα πάθη. (Άγιος Ηλίας ο Πρεσβύτερος)
Ανάλογα με την ποιότητα της ψυχής, μαζεύονται γύρω από αυτήν οι λογισμοί ή ως πειρατές να την βυθίσουν, ή ως κωπηλάτες να την βοηθήσουν όταν κινδυνεύει. Οι πρώτοι την τραβούν προς το πέλαγος των απρεπών λογισμών, ενώ οι δεύτεροι, προτιμώντας την πλησιέστερη ακτή, κάνουν το πλοίο ν' αράξει σε γαλήνιες ακτές. (ΆγιοςΗλίαςοΠρεσβύτερος)
Εκείνος που έχει φίδι μέσα στον κόρφο του και
εκείνος που έχει λογισμό πονηρό μέσα στην καρδιά του, θα πεθάνουν. Ο πρώτος από
το φαρμακερό δάγκωμα του φιδιού και ο δεύτερος, από το θανατηφόρο φαρμάκι που
έβαλε στην ψυχή του. Γι' αυτό να σκοτώνουμε γρήγορα τα γεννήματα των εχιδνών
και να μην κυοφορούμε πονηρούς λογισμούς μέσα στην καρδιά μας, για να μην
πονέσουμε πικρά. (Άγιος Θεόδωρος Εδέσσης)
Αν θέλεις να νικήσεις τους πονηρούς λογισμούς,
πρόσεχε τα πάθη και εύκολα τους διώχνεις από το νου σου. Στην περίπτωση της
πορνείας για παράδειγμα, να νηστεύεις, να αγρυπνείς, να κοπιάζεις, να μένεις με
τον εαυτό σου. Στην περίπτωση της οργής και της λύπης, να καταφρονείς την
εκτίμηση και την καταφρόνηση των ανθρώπων και τα υλικά πράγματα. Στην περίπτωση
της μνησικακίας, να προσεύχεσαι για εκείνον που σε λύπησε και έτσι λυτρώνεσαι.
(Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής)
Οι ανέσεις γεννούν λογισμούς ακολασίας. (ΆγιοςΕφραίμοΣύρος)
Εκείνος που παρασύρεται από τις επιθυμίες του και
τις απολαύσεις, εύκολα θα κυριευτεί από τους λογισμούς, ενώ εκείνος
που εγκρατεύεται, θα γλυτωσει απ' αυτούς. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
Αυτός που συγκατατέθηκε στον αμαρτωλό λογισμό,
χωρίς να τον πράξει, μοιάζει με ζαρκάδι που χτυπήθηκε με τόξο και ξέφυγε από τα
χέρια των κυνηγών, έχοντας ωστόσο το βέλος στο σώμα του. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
Μήπως μπορεί ένα νησί που βρίσκεται στη μέση της
θάλασσας, να εμποδίσει τα κύματα, ώστε να μην χτυπούν πάνω του; Δεν μπορεί, πλην όμως, μπορεί να αποκρούει τα κύματα. Το ίδιο
συμβαίνει και με εμάς. Να εμποδίσουμε τους λογισμούς, ώστε να μην πέφτουν πάνω
μας, δεν μπορούμε, καθώς μάλιστα είμαστε εμπαθείς. Να τους αποκρούσουμε όμως και να μην τους αφήνουμε να μπαίνουν μέσα
μας, αυτό το μπορούμε. Διαφορετικά, αν τους
αφήσουμε να μπουν, θα αρχίσουν πια να τρέφονται μέσα στην ψυχή μας και σιγά - σιγά την
καταστρέφουν. (ΆγιοςΕφραίμοΣύρος)
Όπως μια κόρη αρραβωνιασμένη με έναν άνδρα, αν
αποπλανηθεί από άλλους, γίνεται σιχαμερή για τον άνδρα της, έτσι και η ψυχή, αν
παρασύρεται από ρυπαρούς λογισμούς και συμφωνεί μ' αυτούς, είναι σιχαμερή στον
επουράνιο νυμφίο της Χριστό. (ΆγιοςΕφραίμοΣύρος)
Πρέπει να φυλάγουμε την ψυχή και να μην την
αφήνουμε να συνομιλεί με βέβηλους και πονηρούς λογισμούς. Όπως το σώμα μολύνεται όταν έρθει σε συνάφεια με άλλο σώμα και
διαπράξει την αμαρτία, έτσι και η ψυχή διαφθείρεται, όταν δέχεται
πονηρούς και ακάθαρτους λογισμούς και συμφωνεί και συγκατατίθεται με αυτούς. (Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος)
Να μην παραδέχεσαι τους λογισμούς που σπέρνει
μέσα σου ο εχθρός, από υποψίες, εναντίον του πλησίον. Είναι ψεύτικοι και
ολέθριοι και τελείως απατηλοί. Γνώριζε ότι με αυτόν τον τρόπο προσπαθούν οι
δαίμονες να σπρώξουν σε βάραθρο καταστροφής τις ψυχές εκείνων που προκόβουν
στις αρετές. Γιατί με άλλον τρόπο δεν μπορούν οι δαίμονες να ρίξουν κανένα
αγωνιστή στο βυθό της κατακρίσεως και της έμπρακτης αμαρτίας, παρά αν τον
πείσουν να δεχτεί πονηρές υποψίες από την εξωτερική διαγωγή και τις διαθέσεις
του πλησίον. Με τον τρόπο αυτό, κάνουν τον άνθρωπο υπόδικο και υπεύθυνο αμαρτίας. (Άγιος Νικήτας ο Στηθάτος)
Η εσωτερική εργασία ή στεφάνια προξενεί στην
ψυχή, ή ποινές και κολάσεις. Αν δηλαδή καταγίνεται γύρω από τα Θεία πράγματα
και περιποιείται το χωράφι της ταπεινοφροσύνης, δέχεται την βροχή των δακρύων
και καλλιεργεί την αγάπη και την πίστη στο Θεό και την συμπάθεια προς τον
πλησίον, με τις οποίες η ψυχή παίρνει το κάλλος της μορφής του Χριστού, γίνεται
φως στους ανθρώπους και προσελκύει τα βλέμματά τους με τις ακτίνες των αρετών
της και κινεί όλους σε δοξολογία του Θεού. Αν όμως καταγίνεται γύρω από τα
γήινα και ανθρώπινα και αναταράζει και σκαλίζει τους τόπους της αμαρτίας που
κάτω τους περνούν υπόνομοι, ποτίζεται από αυτούς με δυσωδία και σκοτάδι και
καλλιεργεί το μίσος και την αποστροφή του καλού. Και έτσι η ψυχή, παίρνοντας τη
χοϊκή και άμορφη εικόνα του παλαιού ανθρώπου, γίνεται πραγματικό σκοτάδι για
όσους την πλησιάζουν. Και με την εργασία και απασχόληση των φαύλων πράξεων
διαφθείρει ψυχές απλοϊκές και αστήρικτες και κινεί σε βλασφημία κατά του Θεού.
Και έτσι, σε όποια εργασία βρεθεί η ψυχή κατά το θάνατο, ανάλογη έχει και την
ανταπόδοση. (Άγιος Νικήτας ο Στηθάτος)
Όπως από τον καπνό καταλαβαίνουμε, τι είναι εκείνο που καίγεται, έτσι και από καρδιά που τρυφά και ζει ηδονικά, γεννιούνται λογισμοί και λόγοι πονηροί και θανατηφόροι. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Οι λογισμοί που σου φέρνουν αμηχανία και ταραχή,
προέρχονται από το διάβολο. Αντίθετα, οι κατά Θεόν λογισμοί, εμπνέουν
σιγουριά και ειρήνη. Πάλεψε και θα τους αποκτήσεις... (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Ρίζες των πονηρών λογισμών είναι οι ολοφάνερες
κακίες τις οποίες με τα χέρια, με τα πόδια και με το στόμα υπερασπιζόμαστε κάθε
φορά. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Εκείνος που παρασέρνεται από τους λογισμούς του,
τυφλώνεται απ' αυτούς και ενώ βλέπει τις ενέργειες της αμαρτίας, δεν μπορεί
όμως να δει τις αιτίες. Κανένας δεν μπορεί να νικήσει πολεμώντας τους κακούς
λογισμούς του, χωρίς να πολεμά συγχρόνως και τις αιτίες των λογισμών. (Άγιος
Μάρκος ο Ασκητής)
Λογισμός που πολυκαιρίζει στον άνθρωπο, φανερώνει
ότι έχει εμπαθή αγάπη προς το πράγμα. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Στις κακές σκέψεις χωρίς πρόθεση, ακολουθεί λύπη, για αυτό και σύντομα εξαφανίζονται, ενώ στις κακές
σκέψεις εκ προθέσεως ακολουθεί χαρά, γι' αυτό και
δύσκολα απαλλάσεται κανείς από αυτές. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Ανάλογα με την σκέψη κάθε ανθρώπου, του έρχεται
αυτό που πρέπει. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Στους ακούσιους λογισμούς αγαπούμε τις αιτίες και
γι' αυτό μας επιτίθενται. Στους εκούσιους λογισμούς, αγαπούμε και τα
αντικείμενα. Οι ακούσιοι λογισμοί ξεφυτρώνουν από προηγούμενη αμαρτία, ενώ οι
εκούσιοι ξεφυτρώνουν, από την ελεύθερη θέλησή μας. Αίτιοι των πρώτων λογισμών,
είναι οι δεύτεροι. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Όπως η φωτιά δεν μπορεί να ζήσει μέσα στο νερό, έτσι και λογισμός αισχρός δεν ζει μέσα σε ψυχή που αγαπά το Θεό, γιατί κάθε φιλόθεος αγαπά τους κόπους. Και ο εκούσιος κόπος είναι εκ φύσεως εχθρός της ηδονής.
(Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Όπως ένα μοσχάρι άπειρο που ψάχνοντας για χορτάρι
έφτασε σε απόκρημνο τόπο, έτσι η ψυχή αποπλανάται λίγο-λίγο από τους λογισμούς.
(Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Όταν αμαρτάνεις, μην τα βάζεις με την πράξη, αλλά
με τον λογισμό. Διότι εάν δεν προέτρεχε ο νους, δεν θα ακολουθούσε το σώμα. (Άγιος
Μάρκος ο Ασκητής)
Αν μας έρθει στο νου κάποιος αισχρός λογισμός να μας ερεθίσει με ακόλαστη επιθυμία και δεν φροντίσουμε αμέσως να τον καταπολεμήσουμε, αλλά τον δεχτούμε κάπως ευχάριστα, τότε όχι μόνο δεν θα είμαστε απαλλαγμένοι από αμαρτία, αλλά και αν ακόμη δεν πορνεύσουμε με το σώμα μας, οπωσδήποτε θα κριθούμε από τον Θεό σαν να είχαμε διαπράξει πορνεία με την σκέψη μας... (Άγιος Ευθύμιος)
Είναι πολύ σπάνιο να βρεις ανθρώπους που το
λογιστικό τους δεν ενοχλείται από κακούς λογισμούς. Αυτό συμβαίνει μόνο σ'
εκείνους που με τον τρόπο αυτό μηχανεύονται να προσελκύουν τη Θεία Χάρη. Αν λοιπόν
θέλουμε να βαδίζουμε την κατά Χριστόν φιλοσοφία, δηλαδή τη νοητή εργασία, με
φύλαξη του νου και νήψη, ας αρχίσουμε το δρόμο αυτό με εγκράτεια από τα πολλά
φαγητά, παίρνοντας με μέτρο κατά τη δύναμή μας την τροφή και το ποτό μας. (Όσιος
Φιλόθεος ο Σιναϊτης)
Δεν θα μπορέσει ο άνθρωπος να απομακρύνει τις
εμπαθείς ενθυμήσεις, αν δεν φροντίσει να απαλλαγεί από την επιθυμία και τον θυμό. Και την επιθυμία θα την εξαντλήσεις με νηστείες, αγρυπνίες και χαμαικοιτίες. Ενώ τον θυμό θα τον
εξημερώσεις με μακροθυμίες, ανεξικακίες, αμνησικακίες
και ελεημοσύνες. Γιατί από αυτά τα δύο πάθη αποτελούνται όλοι σχεδόν οι δαιμονικοί
λογισμοί, οι οποίοι ρίχνουν τον νου στον όλεθρο και την απώλεια. Και είναι αδύνατο να νικήσει κανείς αυτά τα πάθη, αν δεν γίνει ανώτερος από φαγητά, τροφή και δόξα
και αν δεν περιφρονήσει αυτά και δεν περιφρονήσει ακόμα και το σώμα του, μη
αντιστεκόμενος σε εκείνους που επιχειρούν πολλές φορές να τον ραπίσουν. (Άγιος Ευάγριος ο Ποντικός)
Οι λογισμοί, άλλοι διακόπτουν και άλλοι διακόπτονται. Διακόπτουν οι πονηροί λογισμοί τους αγαθούς. Και διακόπτονται από τους αγαθούς, οι πονηροί λογισμοί. Λοιπόν, το Άγιο Πνεύμα προσέχει στον λογισμό που θα κυριαρχήσει και σύμφωνα μ' εκείνον μας κατακρίνει ή μας δέχεται. Για παράδειγμα, έχω έναν λογισμό φιλοξενίας για τον Κύριο, αλλά ο λογισμός αυτός με την επέμβαση του διαβόλου διακόπτεται, γιατί ο πονηρός μου υποβάλλει να φιλοξενήσω για χάρη της φιλοδοξίας. Αντίθετα, έχω λογισμό φιλοξενίας, για να επιδειχθώ στους ανθρώπους. Αλλά έρχεται καλύτερος λογισμός και τον διακόπτει κατευθύνοντας την αρετή της φιλοξενίας στον Κύριο, χωρίς να με αναγκάζει να φιλοξενώ, για χάρη των ανθρώπων.
(ΆγιοςΕυάγριοςοΠοντικός)
Η παρθενία μπορεί να χαθεί από μια σκέψη. (ΆγιοςΙερώνυμος)
Και όταν κατά το θέλημα του Κυρίου θα βαστάζεις τον
σταυρό σου, αν τότε σου γεννηθεί υπερήφανος λογισμός, (πως τάχα εσύ
δεν είσαι σαν τους άλλους, άλλά πως εσύ είσαι σταθερός, ευσεβής, πιστός, ο καλύτερος από τους φίλους και τους γνωστούς σου!), ξερρίζωσε'ε τον από την καρδιά σου τον λογισμό αυτό, όσο πιο γρήγορα μπορείς. Γιατί ένας τέτοιος λογισμός είναι ικανός να σου
καταστρέψει όλες σου τις αρετές. (Άγιος Ιννοκέντιος Μόσχας)
Από τον ίδιο του το λογισμό ο άνθρωπος είτε
δυναμώνει, είτε αδυνατίζει πνευματικά, γιατί μέσα στο λογισμό του, γεννιέται
κάθετι καλό ή κακό. (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
Κάθε σκέψη και φροντίδα που είναι άκαιρες και
αποσπούν το νου μας από την προσευχή, προέρχονται από τους
δαίμονες. (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
Ακόμα και αν δεν πράττεις κανένα κακό έργο, αλλά έχειις κακούς λογισμούς, είσαι αμαρτωλός και
ταλαίπωρος ενώπιον του Θεού. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
Θυμηθείτε πως μάθατε να διαβάζετε ή να γράφετε. Πόσους κόπους καταβάλλατε τότε... Τώρα όμως τα
κάνετε όλα άνετα. Το ίδιο θα συμβεί κσι με την ψυχική σας καλλιέργεια. Προς το παρόν φαίνεται δύσκολο, να νικήσει
κανείς τους λογισμούς. Αργότερα όμως θα τους διώχνει ευκολότερα... (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
Για να σταματήσεις την συνεχή ανακατωσούρα των
λογισμών σου, πρέπει να δέσεις το νου σου με μία σκέψη, ή καλύτερα με
τη σκέψη του Ενός. Όσο περισσότερο ριζώνει στο νου σου η μνήμη του Θεού και όσο
περισσότερο σταθεροποιείται στην καρδιά σου, η νοερά παράσταση ενώπιον του
Κυρίου, τόσο λιγότερο θα ξεφεύγουν οι λογισμοί σου. (Άγιος Θεοφάνης ο
Έγκλειστος)
Ταπεινωθείτε και θυμηθείτε, τις θλιβερές πτώσεις
του παρελθόντος σας. Έτσι θα απαλλαγείτε από τον λογισμό, ότι κάτι αξίζετε και
ότι κάνετε καλή εντύπωση στους άλλους. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
''Ύστερα από κάθε καλή πράξη έρχονται λογισμοί
υπερηφανείας και ύστερα από κάθε αμαρτία έρχονται λογισμοί απελπισίας για την
σωτηρία μου...''. Συνηθισμένες επιθέσεις του νοητού εχθρού μας, του διαβόλου.
Πώς θα τις αποκρούσετε; Στην πρώτη περίπτωση με την θύμηση των αμαρτιών και των
αδυναμιών σας. Και στη δεύτερη, με την σκέψη, ότι δεν υπάρχει αμάρτημα που να
νικάει την ευσπλαχία του Θεού. Ο Σταυρικός θάνατος του Κυρίου, ήταν το τίμημα
για την εξαγορά όλων ανεξαίρετα των αμαρτιών. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
Αμαρτάνουμε όταν θεληματικά δεχόμαστε τους λογισμούς και τους αναπτύσουμε μέσα μας. Όταν όμως αυτοί κινούνται ανεξέλεχτα, δίχως την δική μας συνειδητή συνεργασία, δεν φταίμε σε τίποτα. Φτάνει, τέτοιους αδέσποτους λογισμούς να μην τους ακολουθούμε. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
Τους βλάσφημους λογισμούς τους αντιμετωπίζουμε με
περιφρόνηση και προσευχή. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
Ο διασπασμένος νους (διασκορπισμένος στους λογισμούς) μοιάζει με το σπίτι που έχει ανοιχτά τα παράθυρα και που απουσιάζει ο νοικοκύρης. Όποιος θελει, πετάει μέσα πέτρες κσι σκουπίδια. Έτσι όταν επιστρέψει κάποτε ο νοικοκύρης, θα εκπλαγεί με την ελεεινή κατάσταση που θα αντικρύσει και θα βρει τόση ακαθαρσία από ποικίλους λογισμούς που θα τα χάσει. (ΆγιοςΘεοφάνηςοΈγκλειστος)
Οπλίσου, όπως τόσες φορέ σου έχω πει, με θάρρος και μην ακούς τους λογισμούς που σε σπέρνει ο εχθρός. Καμμιά προσοχή μην δίνεις στους ψιθυρισμούς του. Και επιπλέον, θύμωσε! Θυμώνοντας εναντίον του, είναι σαν να τον χτυπάς κατάστηθα. Αμέσως γίνεται καπνός!... (ΆγιοςΘεοφάνηςοΈγκλειστος)
Ας υποθέσουμε, πως είναι ένας άνθρωπος που κάποτε
σε προσέβαλλε και που τώρα, είτε αυτόματα, είτε συνειρμικά, έρχεται στον νου σου. Είναι βέβαιο, πως η θύμηση αυτού του προσώπου και
της προσβλητικής του συμπεριφοράς, θα γεννήσει μέσα σου αγανάκτηση, οργή, ακόμα και την επιθυμία της εκδικήσεως, θα σε φέρει
δηλαδή σε μια κακή ψυχική κατάσταση. Πρόκειται, επομένως, για λογισμό εχθρικό. Και αφού πρόκειται για λογισμό εχθρικό, πρέπει να τον αντιμετωπίσεις εχθρικά: Να τον
αποκρούσεις και να τον διώξεις μακριά με περιφρόνηση και θυμό. Έτσι θα εξουδετερώσεις το τέχνασμα του πονηρού (διαβόλου), που σου έβαλε τον λογισμό και θ' αποφύγεις την παγίδα του. Αν, απεναντίας, δεχτείς τον λογισμό και συγκρατήσεις στον νου σου την εικόνα του
ανθρώπου που σε προσέβαλλε, θ' ακολουθήσουν και άλλοι λογισμοί και άλλες
εικόνες, που θα αναπαραστήσουν πολύ ζωντανά και με κάθε λεπτομέρεια στην
φαντασία σου, το επεισόδιο της προσβολής. Η νοερά
αναπαράσταση του επεισοδίου θα ξεσηκώσει στην καρδιά την οργή, δηλαδή ένα συναίσθημα εμπαθές. Και πρέπει να ξέρεις, ότι κάθε φορά που επιτρέπεις σε εμπαθή συναισθήματα να εκδηλωθούν, συντελείς στην εδραίωση των αντίστοιχων παθών στην ψυχή σου. Αν συνέλθεις έγκαιρα, αν θυμηθείς και συναισθανθείς πόσο κακό είναι να
γίνεσαι έρμαιο οποιουδήποτε πάθους, τότε θ' απομακρύνεις τόσο
το εμπαθές συναίσθημα από την καρδιά σου, όσο και τον λογισμό που το προκάλεσε
από τον νου σου. Έτσι η ταραχή θα περάσει και η εσωτερική ειρήνη θ' αποκατασταθεί. Διαφορετικά, γύρω από το εμπαθές συναίσθημα, που έχει
ξεσηκωθεί στην καρδιά, θα μαζευτούν και άλλα, ερεθίζοντάς το. Αυτά τα συναισθήματα θ' αρχίσουν να σου προκαλούν σκέψεις όπως οι ακόλουθες:
«Πώς τόλμησε αυτός ο άνθρωπος να με προσβάλλει; Ποιός νομίζει πώς είναι; Κανένας σπουδαίος; Δεν μπορώ να παραβλέψω τέτοια προσβολή. Μήπως είμαι κατώτερός του; Αν αφήνω τον καθένα να μου φέρεται μ' αυτόν τον τρόπο, η ζωή μου θα γίνει μαρτυρική. Α, όλα και όλα! Πρέπει οπωσδήποτε να του δείξω πώς, όταν ενεργεί έτσι, θα πληρώνεται με το ίδιο νόμισμα»...
Αν όμως διώξεις αμέσως τον εμπαθή λογισμό με θυμό και απέχθεια, βάζεις τέλος στον πόλεμο πριν καν αρχίσει. Χωρίς λογισμό, ούτε συναίσθημα γεννιέται, ούτε επιθυμία. Πάρε απόφαση να ενεργείς μ' αυτόν τον τρόπο. Αν έτσι ενεργείς, θα είσαι πάντοτε αθώος μπροστά στον Θεό και στην συνείδησή σου. (ΆγιοςΘεοφάνηςοΈγκλειστος)
Από τους πονηρούς λογισμούς που πολεμούν τον
άνθρωπο, τρεις είναι οι πιο σκληροί: της απιστίας, της βλασφημίας και της πορνείας. Πρόσεξε, και θα διαπίστωσεις ότι και τα τρία είδη των λογισμών γεννιούνται
συχνά από την κατάκριση. Μην κατακρίνεις τον αδελφό σου και θα καταφέρεις
γενναίο πλήγμα στους πονηρούς λογισμούς. Επειδή όμως ο
πόλεμος των λογισμών ταλαιπωρεί συνήθως τους υπερηφάνους και φθονερούς, ο πιο σίγουρος τρόπος για ν' απαλλαγείς απ' αυτόν, είναι να καλλιεργήσεις μέσα σου την ταπείνωση και την
ανεξικακία. (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ)
Οι Άγιοι Πατέρες διδάσκουν και υποδεικνύουν τα
μέσα και τους τρόπους που θα χρησιμοποιήσεις, για να νικήσεις τους λογισμούς
και να καταισχύνεις τους δαίμονες που τους σπέρνουν μέσα σου: α) Να τους φανερώνεις
στον πνευματικό σου με την εξομολόγηση β) Να προσεύχεσαι στον Κύριο με
θέρμη, αναθέτοντας σ' Εκείνον την ασθένειά σου και ομολογώντας την αδυναμία σου γ) Να
καλλιεργείς μέσα σου τη συντριβή του νου, την αυτομεμψία
και γενικά ταπεινό φρόνημα δ) Να αγαπήσεις τη νηστεία, που θανατώνει
προ παντός τους σαρκικούς λογισμούς ε) Να αγαπήσεις τους σωματικούς
κόπους και μόχθους, που ταπεινώνουν το σώμα και πνίγουν μέσα στον ιδρώτα σου τις
πανουργίες των δαιμόνων στ) Να ζεις συνέχεια με τη μνήμη του θανάτου και
της φοβερής κρίσεως του Θεού ζ) Να αντιπαραθέτεις στους ρυπαρούς λογισμούς, άλλους
λογισμούς, υγιείς και θεαρέστους και η) Τέλος, αν είσαι
δυνατός, περιφρόνησε και περιγέλασε τους λογισμούς και υστέρα
προσπέρασέ τους αδιάφορα. Ο τελευταίος αυτός τρόπος εξευτελίζει τελείως
τους δαίμονες. (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ)
Περιφρόνησε τους βλάσφημους λογισμούς. Αδιαφόρησε. Μην ανησυχείς και μην θλίβεσαι, γιατί έτσι
χαροποιείς τον διάβολο. Του αρκεί να σε βλέπει θλιμμένο και συγχυσμένο, αν δεν κατορθώσει κάτι χειρότερο, θα επαυξήσει
τότε τους λογισμούς σου, για να εξουθενώσει τελείως την συνείδησή σου. Όταν όμως σε δει να τους περιφρονείς, θα
απομακρυνθεί ντροπιασμένος... (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ)
Όποιος πολεμείται από πονηρούς λογισμούς και δεν
τους αποδέχεται, αλλά ταράσσεται νομίζοντας ότι αμάρτησε, αυτός είναι
μικρόψυχος, εμπαίζεται από τον διάβολο και δεν γνωρίζει να διακρίνει, μεταξύ
προσβολής και συγκαταθέσεως. (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ)
Εάν εμείς δεν συμφωνούμε με τους κακούς λογισμούς, που προέρχονται από τον διάβολο, κάνουμε πολύ
καλά. Διότι το ακάθαρτο πνεύμα μόνον στους εμπαθείς ανθρώπους ασκεί
αποτελεσματικά την επίδρασή του. Ενώ τους απαθείς, προσπαθεί να τους επηρεάσει από
μακριά. (Όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ)
Όταν ο άνθρωπος προσπαθεί να έχει καρδιά ταπεινή και λογισμό ειρηνικό, τότε όλες οι σκευωρίες του εχθρού μένουν ανενέργητες. Διότι όπου υπάρχει η ειρήνη των λογισμών, εκεί αναπαύεται ο Ίδιος ο Θεός: «Εν ειρήνη ο τόπος Αυτού» (Ψαλμοί 75, 3). (ΌσιοςΣεραφείμτουΣάρωφ)
Κάθε λογισμός και κάθε αίσθηση οδηγούν σταδιακά
την ψυχή είτε προς τον παράδεισο είτε προς την κόλαση. Αν ο λογισμός
είναι έλλογος, τότε συνδέει τον άνθρωπο με τον Θεό Λόγο, με τον Ύψιστο
Λογισμό, με την Παναξία, πράγμα που είναι ήδη ο παράδεισος. Εάν πάλι είναι άλογος ο λογισμός ή και παράλογος, τότε συνδέει αναπόφευκτα τον άνθρωπο με τον Παράλογο, τον ανόητο, με τον διάβολο, πράγμα που είναι ήδη η κόλαση. Όσα ισχύουν για τον λογισμό, ισχύουν και για τις
αισθήσεις. Όλα αρχίζουν εδώ, από την γη: και ο
παράδεισος μα και η κόλαση του ανθρώπου. (Άγιος
Ιουστίνος Πόποβιτς)
Μην δώσεις χώρο στην καρδιά σου, για σκοτεινές σκέψεις εναντίον του πλησίον σου. Τέτοιες σκέψεις, προσπάθησε να τις κατανικήσεις και να τις ξεριζώσεις, με την δύναμη της πίστης και το φως του καθαρού μυαλού σου. Όποιος δεν έμαθε να ελέγχει αυτές τις σκέψεις, σύντομα θα μελαγχολήσει, θα γίνει βάρος στον εαυτόν του, μα και στους άλλους. Όταν σε πλησιάσουν τέτοιες σκέψεις, προσπάθησε, πίεσε τον εαυτόν σου, να είσαι γαλήνιος και να χρησιμοποιείς εύθυμα και αθώα αστεία. Και τότε, αυτές οι κακές σκέψεις, θα σκορπιστούν σαν καπνός. Το λέω αυτό, από προσωπική μου εμπειρία.
(ΆγιοςΙωάννηςτηςΚροστάνδης)
Όταν οι λογισμοί της ψυχής σου είναι αγαθοί,
νοιώθεις χαρά και ευφροσύνη. Αυτό το αίσθημα, είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος.
Όταν αντίθετα, κακοί λογισμοί και αμαρτωλές επιθυμίες σε κατέχουν, νοιώθεις
ταραγμένος και γεμάτος άγχος. Αυτό σημαίνει την παρουσία του πονηρού πνεύματος
μέσα σου. Σ' αυτήν την περίπτωση, προσευχήσου στο Άγιο Πνεύμα, για να σου δώσει
ζωή και φως. (Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης)
Κάθε κακή σκέψη φέρνει μέσα της την απόδειξη της κακίας. Και η απόδειξη αυτή είναι το καταστροφικό αποτέλεσμα που φέρνει στην καρδιά. Κάθε καλή σκέψη φέρνει μέσα της την απόδειξη της καλοσύνης και αυτό είναι το ζωοποιό αποτέλεσμα που προκύπτει στην καρδιά. (Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης)
Όταν αντιστεκόμαστε στους λογισμούς, τις
φαντασίες και τα αισθήματα της ματαιότητας και της αμαρτίας, τότε προοδεύουμε
πνευματικά και γινόμαστε πλούσιοι σε αγωνιστική εμπειρία. (Άγιος Ιγνάτιος
Μπριαντσιανίνωφ)
Όταν νους και καρδιά φωτίζονται, τότε αποκτούν πνευματικό λογισμό. Ο πνευματικός
λογισμός είναι ενέργεια του Αγίου Πνεύματος. Με τον
πνευματικό λογισμό, ο άνθρωπος βλέπει την αμαρτία, βλέπει τα πάθη που
υπάρχουν στον εαυτόν του και στους άλλους, βλέπει την
ψυχή του και τις ψυχές των άλλων, βλέπει τις παγίδες του διαβόλου, ανατρέπει κάθε λογισμό που εναντιώνεται στον λογισμό του Χριστού, διώχνει μακριά του την αμαρτία. Ο πνευματικός
λογισμός είναι η βασιλεία, είναι το φως του Αγίου Πνεύματος στο νου και την
καρδιά. (Άγιος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ)
Αν στρέψουμε την προσοχή μας στον νου μας, θα παρατηρήσουμε ένα χείμαρρο αλλεπάλληλων λογισμών και ιδεών. Ο χείμαρρος αυτός είναι αδιάκοπος, τρέχει γοργά
προς κάθε κατεύθυνση και κάθε στιγμή - στο σπίτι, στην εκκλησία, στην εργασία, όταν διαβάζουμε, όταν
συζητούμε... Συνήθως το ονομάζουμε «σκέψη», γράφει ο Επίσκοπος
Θεοφάνης ο Έγκλειστος, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια διαταραχή του
νοός, ένα σκόρπισμα, μια έλλειψη συγκέντρωσης και προσοχής... (Άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς)
Ο Κύριος θα μας απαλλάξει από όλες τις απρεπείς
σκέψεις, εσείς απλώς επιδείξτε ταπεινοφροσύνη. (Άγιος Αμβρόσιος της Όπτινα)
Μην ανησυχείς ιδιαιτέρως για τις βλάσφημες
σκέψεις, οι οποίες συχνά προέρχονται από τον φθόνο των εχθρών. Από την πλευρά
του ανθρώπου, αφορμή γι' αυτές αποτελεί η αλαζονική υπερηφάνεια ή οι επικρίσεις
στους άλλους. (Άγιος Αμβρόσιος της Όπτινα)
Αποκαλύψτε όλες σας τις σκέψεις, ιδίως εκείνες
που για μεγάλο διάστημα δεν σας εγκαταλείπουν. (Όσιος Βαρσανούφιος της
Όπτινα)
Οι μαύροι λογισμοί είναι σαν τα φθινοπωρινά
σύννεφα, που έρχονται το ένα μετά το άλλο και σκοτεινιάζουν την ατμόσφαιρα. Μετά από λίγο όμως φεύγουν και ο ουρανός ξαναγίνεται καθαρός και
γαλανός. Το ίδιο γίνεται και με τους λογισμούς μας: Μετακινούνται
από δω και από εκεί, γυρίζουν όλον τον κόσμο, αλλά ο νους μένει σταθερός στην θέση του. Μετά επικρατή γαλήνη και η ψυχή ευφραίνεται. (Όσιος
Αντώνιος της Όπτινα)
Αν κάποια κακή σκέψη μας έρχεται επίμονα στο
μυαλό και η καρδιά προσκολλάται σ' αυτήν, τη συμμερίζεται, τότε πρέπει νσ
κσταβάλλουμε όλες μας τις δυνάμεις, ώστε να την απορρίψουμε με την βοήθεια της
προσευχής του Ιησού και με εξομολόγηση στον Γέροντα. (Όσιος Νίκων της Όπτινα)
Πρόσεξε όσο μπορείς να μην δεχτείς μέσα σου
λογισμό αυτοδικαίωσης και περιαυτολογίας, γιατί σε αυτούς τους λογισμούς
κρύβεται ο ψυχοφθόρος πειρασμός. Ήσυχα, απαρατήρητα, σαν μέσα από μικρές και
λεπτές χαραμάδες μερικές φορές, μέσα από εντελώς ανύποπτες σκέψεις, εισχωρούν
τα πάθη της περιφρόνησης και κατάκρισης κατά του αδελφού σου, της ματαιοδοξίας,
της έπαρσης, της υπερηφάνειας και των άλλων παρόμοιων με αυτά παθών,
εγκαθίστανται μέσα σου και φτάνουν μέχρι τα βάθη της καρδιάς και της ψυχής σου.
Για να εμποδίσεις σίγουρα την είσοδό τους, πρέπει με όλη σου την καρδιά και την
ψυχή να πιστεύεις ότι είσαι εντελώς αδαής, αμαθής, απερίσκεπτος και ενδεής.
Άρχισε με όλη σου την ψυχή να κατηγορείς και να κρίνεις τον εαυτόν σου,
κάνοντας τις ακόλουθες σκέψεις: ''Τί να αρχίσω να κάνω και τι μπορώ να πω, αφού
είμαι ένας ανόητος περιπλανόμενος εγκληματίας ενώπιον του Θεού, χώμα και
σκουλίκι; Είμαι ανάξιος όχι μόνο να πω ο,τιδήποτε σε άνθρωπο, αλλά ακόμα και να
ακούσω κάτι από ανθρώπους. Ενώπιον του Θεού είμαι οκνηρός και απρόσεκτος, όσον
αφορά τα έργα Του, γεμάτος από κάθε είδος κακίας. Μπορώ να πλησιάσω εκείνους,
που ο Θεός, ο ετάζων καρδίας θεωρεί άξιους, τους ελεεί και τους φυλάει και
εναντίον των οποίων εγώ ο αμετανόητος τόλμησα να κάνω προσβλητικές σκέψεις; Αν
αρχίσω να μιλάω μαζί τους και ο Θεός τους αποκαλύψει τις ακάθαρτες σκέψεις και
τα αισθήματά μου, τότε δίκαια θα με κυνηγήσουν σαν βρωμιάρικο σκυλί.'' (Αββάς Ναζάριος)
Αν καμμιά φορά βάλουμε το κακό στον νου μας ή
σκεφτούμε καχύποπτα, εξαιτίας της δικής μας κακίας, αμέσως ας στρέψουμε αλλού
το λογισμό μας, ώστε να σκεφτεί το καλό. Γιατί, με το να μην βάζουμε στην
συνείδησή μας κακό για τον πλησίον, αποκτούμε με την Χάρη του Θεού, την
αγαθότητα. (Αββάς Δωρόθεος)
Να μην προσπαθείς ή να μην νομίζεις, ότι με
ανθρώπινους λογισμούς θα ξεπεράσεις τους δαιμονικούς λογισμούς. (Αββάς
Δωρόθεος)
Και τι είναι ένας λόγος, που θα πω ή
μία σκέψη να την σκεφτώ; Ναι, αλλά η μία σκέψη θα φέρει την άλλη και ο ένας
λογισμός τον άλλο, η μία υποχώρηση την άλλη και έτσι, σιγά - σιγά,
γίνεται ο άνθρωπος εμπαθής... (Αββάς Δωρόθεος)
Οι λογισμοί μας συμμαζεύονται, με το να κόψουμε
το θέλημά μας και με το να μην κοιτάζουμε τα σφάλματα των άλλων. (Αββάς Ιωάννης)
Όταν ασχολούμαστε με κοσμικές φροντίδες και
σαρκικά πράγματα και παραδίνουμε τους εαυτούς μας σε μάταιες και ανώφελες
συναναστροφές, τότε πληθαίνουν μέσα μας οι πονηροί λογισμοί. Όπως ο
νερόμυλος είναι αδύνατο να σταματήσει όσο τρέχει το νερό, και είναι στην εξουσία του μυλωνά να αλέσει σιτάρι ή ζιζάνια, έτσι και η διάνοιά μας, επειδή είναι αεικίνητη, δεν μπορεί να
μείνει αργή από λογισμούς. Και είναι στην εξουσία μας να τις δώσουμε ή
πνευματική μελέτη ή σαρκική εργασία. (Αββάς Μωϋσής)
Η γέννηση του λογισμού μέσα μας, δεν εξαρτάται απόλυτα από εμάς. Η αποδοχή όμως ή η απόρριψή τους, είναι θέμα της δικής μας επιλογής. Είναι αδύνατον να μην έρθουν στον νου μας διάφοροι λογισμοί. Δεν πρέπει όμως να ρίξουμε όλο το φταίξιμο στα πονηρά πνεύματα, που τους σπέρνουν μέσα μας. Γιατί αν δεχτούμε αυτό το πράγμα, τότε καταργούμε την ελεύθερη βούληση και τον εκούσιο αγώνα για την πνευματική προκοπή μσς. Νομίζω όμως, ότι μπορούμε ως ένα σημείο, να ελέγχουμε την ποιότητα των λογισμών και να γεμίσουμε την καρδιά μας με πνευματικές σκέψεις. Γι' αυτό διαβάζουμε και μελετούμε συνεχώς τις Αγίες Γραφές, ώστε να αναμοχλεύουμε μέσα μας τα πνευματικά πράγματα. Διαβάζουμε και ψάλλουμε τους Ψαλμούς της μετανοίας, για να κρατάμε ζωντανή την συναίσθηση της αμαρτωλότηταε μας ενώπιον του Θεού. Κάνουμε επίσης αγρυπνίες, νηστείες και προσευχές, για να ταπεινώνεται ο λογισμός μας και να μην νοιάζεται για τα γήινα πράγματα, αλλά να ασχολείται με τα Ουράνια. Γιατί αν αμελήσουμε αυτά τα έργα, η ψυχή θα σκληρυνθεί από την ρυπαρότητα της αμαρτίας και είναι βέβαιο, ότι τελικά θα στραφεί προς τις σωματικές απολαύσεις και θα εκπέσει. Επομένως άμα τροφοδοτούμε συνεχώς το νου μας με πνευματικούς λογισμούς, θα μας έρχονται πνευματικοί λογισμοί. Αν όμως μας καταλάβει η οκνηρία και η απροσεξία, τότε θα φυτρώσουν ζιζάνια στην καρδιά μας, που είναι καταστρεπτικά για την ψυχή μας. (ΑββάςΜωϋσής)
Όποιος υπακούει στον λογισμό του και στην δική του κρίση, δεν θα φτάσει ποτέ στο ύψος της τελειότητας. Μάλιστα, αυτός είναι αδύνατον να μην υποκυψει τελικά στα επικίνδυνα τεχνάσματα του δαίμονα. (ΑββάςΜωϋσής)
Πρόσεχε με ακρίβεια και φύλαγε την καρδιά σου, να
μην δέχεται πονηρούς λογισμούς ή οποιουσδήποτε μάταιους και ανώφελους. Αλλά
πάντοτε και όταν κοιμάσαι και όταν τρως ή πίνεις ή συνομιλείς, η καρδιά σου
κρυφά να λέει την ευχή: ''Κύριε Ιησού Χριστέ Υιέ του Θεού ελέησόν με''. Και
πάλι όταν μιλάς με την γλώσσα σου, πρόσεχε μήπως άλλο λέει το στόμα σου και
αλλού γυρίζει ο νους σου. (Αββάς Φιλήμονας)
