Μετανοείτε·ήγγικεγαρηβασιλείατωνουρανών. Ποιήσατεουνκαρπόνάξιοντηςμετανοίας. [Μετανοείτε, αλλάξατε φρονήματα και ζωή, διότι η Βασιλεία των Ουρανών έχει πλέον πλησιάσει. Κάντε έργα που δείχνουν, ότι πραγματικά μετανιώσατε.]
(ΚατάΜατθαίον3,2 και 3,8)
Μετανοείτεκαιπιστεύετεεντωευαγγελίω. [Μετανοείτε και πιστεύετε στο Ευαγγέλιο.]
(ΚατάΜάρκον 1,15)
Ούτω, λέγωυμίν, χαράγίνεταιενώπιοντωναγγέλωντουΘεούεπίενίαμαρτωλώμετανοούντι. [Σας διαβεβαιώνω, ότι γίνεται χαρά μεγάλη εμπρός στους αγγέλους του Θεού και με συμμετοχή των αγγέλων, για έναν αμαρτωλό που μετανοεί.]
(ΚατάΛουκάν 15,10)
Ήγγισεδεειςθάνατονηψυχήαυτού, ηδεζωήαυτούενάδη. Εάνώσιχίλιοιάγγελοιθανατηφόροι, ειςαυτώνουμητρώσηαυτόν·εάννοήσητηκαρδίαεπιστραφήναιπροςΚύριον, αναγγείληδεανθρώπωτηνεαυτούμέμψιν, τηνδεάνοιαναυτούδείξη, ανθέξεταιτουμηπεσείνειςθάνατον, ανανεώσειδεαυτούτοσώμαώσπεραλοιφήνεπίτοίχου, ταδεοστάαυτούεμπλήσειμυελού. [Ετοιμοθάνατος που πλησιάζει προς τον θάνατο και η ζωή του εγγίζει στον άδη, αν υπάρχουν στον κρεβάτι του χίλιοι άγγελοι από εκείνους, που έχουν ως έργο και αποστολή να φέρνουν τον θάνατο, κανείς από αυτούς δεν θα τον πληγώσει και δεν θα τον θανατώσει, αρκεί μόνο αυτός να συναισθανθεί με την καρδιά του και επιστρέψει δια της μετανοίας προς τον Κύριο και ομολογήσει σε κάθε άνθρωπο την άξια καταδίκη και κατηγορία της συμπεριφοράς του, και την ασύνετη διαγωγή του απέναντι στον Θεό. Τότε ο Θεός θα τον βαστάξει και θα τον στηρίξει, ώστε να μη πέσει νεκρός. Θα ανανεώσει το σώμα του, όπως ανανεώνεται ο ασπριζόμενος τοίχος. Ενώ τα οστά του θα γεμίσουν από μυελό.] (Ιώβ
33,22-24)
ΜηανάμενεεπιστρέψαιπροςΚύριονκαιμηυπερβάλλουημέρανεξημέρας·εξάπιναγαρεξελεύσεταιοργήΚυρίου, καιενκαιρώεκδικήσεωςεξολή. [Μην βραδύνεις αναμένων κατάλληλον τάχα καιρόν, για να επιστρέψεις προς τον Κύριον και μην αναβάλλεις την μετάνοιαν και διόρθωσή σου από την μία ημέραν στην άλλην. Διότι αιφνιδίως θα επέλθει εναντίον σου η οργή του Κυρίου και κατά τον καιρό της δικαίας παρά του Θεού τιμωρίας θα καταστραφείς.] (ΣοφίαΣειράχ 5,7)
ΕπίστρεφεεπίΚύριονκαιαπόλειπεαμαρτίας, δεήθητικατάπρόσωπονκαισμίκρυνονπρόσκομμα. [Γύρισε λοιπόν, ω αμαρτωλέ, και έλα προς τον Κύριο. Απαρνήσου και άφησε τις αμαρτίες, παρακάλεσέ Τον προσωπικώς και λιγόστεψε τις παραβάσεις σου, οι οποίες παρεντίθενται πρόσκομμα μεταξύ σου και του Κυρίου.]
(ΣοφίαΣειράχ 17,25)
Ενκαιρώαμαρτημάτωνδείξονεπιστροφήν. [Όταν αμαρτήσεις, δείξε αμέσως μετάνοια και επιστροφή προς τον Κύριο.] (ΣοφίαΣειράχ 18,21)
Ότιουκέστινεντωθανάτωομνημονεύωνσου·ενδετωάδητίςεξομολογήσεταίσοι; Εκοπίασαεντωστεναγμώμου, λούσωκαθ' εκάστηννύκτατηνκλίνηνμου, ενδάκρυσίμουτηνστρωμνήνμουβρέξω. [Διότι, εάν πεθάνει κάποιος αμετανόητος και καταβεί στον άδην, δεν είναι δυνατόν να σε ενθυμείται, Κύριε. Στον άδην ποιός αμετανόητος είναι δυνατόν να σε δοξολογήσει; Εγώ όμως, Κυριε, μετανοών δια τις παραβάσεις μου κλαίω. Εκοπίασα, απέκαμα από τους στεναγμούς μου, για τις παρεκτροπές μου. Έλουσα και λούζω κάθε νύχτα το κρεββάτι μου και βρέχω με τα άφθονα δάκρυά μου το στρώμα μου.] (Ψαλμοί 6,6-7)
Οάνομοςεάναποστρέψηεκπασώντωνανομιώναυτού, ωνεποίησε, καιφυλάξηταιπάσαςταςεντολάςμουκαιποιήσηδικαιοσύνηνκαιέλεος, ζωήζήσεταικαιουμηαποθάνη. Πάνταταπαραπτώματααυτού, όσαεποίησεν, ουμνησθήσεται. [Εάν ο αμαρτωλός μετανοήσει και αποστραφεί όλες τις αμαρτίες, τις οποίες διέπραξε και προσπαθήσει να τηρήσει όλες τις εντολές μου και να εφαρμόσει δικαιοσύνην και έλεος, θα μακροημερεύσει και δεν θα τιμωρηθεί με πρόωρον θάνατον. Όλα τα αμαρτήματα, τα οποία είχε διαπράξει, δεν θα τα ενθυμηθεί πλέον ο Θεός.] (Ιεζεκιήλ 18,21-22)
Πέραςλαλήσωεπίέθνοςήεπίβασιλείαντουεξάραιαυτούςκαιτουαπολλύειν, καιεπιστραφήτοέθνοςεκείνοαπόπάντωντωνκακώναυτών, καιμετανοήσωπερίτωνκακών, ωνελογισάμηντουποιήσαιαυτούς. Καιπέραςλαλήσωεπίέθνοςκαιβασιλείαντουανοικοδομείσθαικαιτουκαταφυτεύεσθαι, καιποιήσωσιταπονηράεναντίονμουτουμηακούειντηςφωνήςμου, καιμετανοήσωπερίτωναγαθών, ωνελάλησατουποιήσαιαυτοίς. [Εάν προαναγγείλω και αποφασίσω το τέλος ενός έθνους ή ότι θα εξολοθρεύσω και θα εξαφανίσω μίαν βασιλεία και τους πολίτες της, εάν εκείνο το έθνος επιστρέψει προς Εμένα εν μετανοία, απαρνηθεί και απομακρυνθεί από όλες τις κακίες, εγώ θα αλλάξω γνώμη σχετικώς με τις θλίψεις και τιμωρίες, τις οποίες είχα σκεφτεί να επιφέρω εναντίον των ανθρώπων του λαού αυτού. Εάν εξ αντιθέτου ομιλήσω και αποφασίσω περί ενός έθνους και ενός βασιλείου, ότι θα ανοικοδομηθεί, θα φυτευτεί και θα προοδεύσει, ενώ οι άνθρωποι του έθνους αυτού πράξουν πονηρά ενώπιόν Μου και δεν θέλουν να ακούσουν και να υπακούσουν στην φωνή Μου, τότε θα αλλάξω γνώμη σχετικώς με τα αγαθά, που είχα προαναγγείλει, ότι θα αποστείλω σ' αυτούς.] (Ιερεμίας 18,7-10)
Τρία πράγματα υπάρχουν, που αν ο άνθρωπος έχει ένα από αυτά, δεν μπορεί να μετανοήσει και δεν δέχεται ο Θεός την προσευχή του: α) εάν υπερηφανεύεται β) εάν δεν έχει αγάπη και είναι μνησίκακος και γ) εάν κατακρίνει τον συνάνθρωπό του. (ΆγιοςΙωσήφοΒρυέννιος)
Όλοι οι εξομολόγοι, οι Πατριάρχες, οι Αρχιερείς
και όλος ο κόσμος να σε συγχωρέσει, είσαι ασυγχώρητος, εάν δεν μετανοήσεις
έμπρακτα. (Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός)
Αν ο άνθρωπος δεν γνωρίσει πόσο κακό είναι η
αμαρτία, δεν μπορεί να μετανοήσει. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Εάν ήθελες να ταξιδέψεις στην Ινδία, θα έπρεπε να
προετοιμάσεις με μεγάλη φροντίδα, όλα τα απαραίτητα για ένα τόσο μεγάλο ταξίδι
και τώρα που πρόκειται να περάσεις στην μελλοντική ζωή, αντέχει η καρδιά σου,
να κάνεις αυτό το μεγάλο ταξίδι ανέτοιμος; (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Αποφάσισε να αλλάξεις τη ζωή σου, νοιώσε ντροπή,
που στερήθηκες τόσο καιρό το έλεος του Θεού και ομολόγησε μπροστά στον Θεό τις
αμαρτίες σου, ευχαρίστησέ Τον για την μεγάλη υπομονή, με την οποία σε περίμενε
μέχρι τώρα και δεν σε καταδίκασε στον Άδη. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Εσύ που ακολούθησες το παράδειγμα του ασώτου
υιού, με το να αμαρτήσεις, ακολούθησε ακόμη και το παράδειγμά του, με το να
μετανοήσεις. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Να ξέρεις, ότι τα μέρη
της μετανοίας είναι τρία: α) Συντριβή β)Εξομολόγηση και γ) Ικανοποίηση. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
H μετάνοια, που είναι τρομερή και
φοβερή στον αμαρτωλό, είναι φάρμακο των πλημμελημάτων, εξαφάνιση των
παρανομιών, εξάλειψη των δακρύων, παρρησία προς το Θεό, όπλο κατά του
διαβόλου, μάχαιρα που κατακόβει το κεφάλι του, ελπίδα
σωτηρίας, εξάλειψη της απογνώσεως. Aυτή ανοίγει τον ουρανό, αυτή οδηγεί
μέσα στον παράδεισο, αυτή κατανικά τον διάβολο. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Η μετάνοια είναι θεραπευτικό ιατρείο της αμαρτίας.
Eίναι δώρο ουράνιο, δύναμη θαυμαστή, χάρη που νικά τις συνέπειες των νόμων. Γι' αυτό δεν απορρίπτει τον πόρνο, δεν διώχνει τον μοιχό, δεν αποστρέφεται τον μέθυσο, δεν σιχαίνεται τον βλάσφημο, ούτε τον αλαζόνα, αλλά όλους τους μεταβάλλει. Γιατί η μετάνοια είναι χωνευτήρι της αμαρτίας. (ΙερόςΧρυσόστομος)
H αμαρτία είναι τραύμα, η μετάνοια φάρμακο. Όπως ακριβώς δηλαδή για το σώμα υπάρχουν τραύματα και φάρμακα, έτσι και για την ψυχή υπάρχουν αμαρτήματα και μετάνοια, αλλά η αμαρτία έχει την ντροπή, ενώ η μετάνοια έχει την παρρησία. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Η μετάνοια είναι το φάρμακο, για τις πληγές της αμαρτίας. Τρία πράγματα συνιστούν την αληθινή μετάνοια: α) στην καρδιά
συντριβή β) στο στόμα εξομολόγηση και γ) στον βίο διόρθωση. Με τη
μετάνοια σβήνουμε κάθε αμαρτία στο άπειρο πέλαγος της φιλανθρωπίας του Θεού. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Η μετάνοια δεν κρίνεται με την ποσότητα του χρόνου, αλλά με την διάθεση της ψυχής. Γιατί και οι Νινευίτες δεν χρειάστηκαν πολλές ημέρες για να
εξαλείψουν την αμαρτία τους, αλλά μόνο 3 ημέρες. Και ο ληστής στο σταυρό, δεν
χρειάστηκε πολύ χρόνο, αλλά μόνο να πει μερικές λέξεις, που τον έφεραν στον
παράδεισο. Οι βαρειά αμαρτωλοί μόλις μετανοήσουν είναι ασυγκράτητοι προς την
αρετή και πολλές φορές ξεπερνούν ακόμα και τον ζήλο εκείνων που δεν αμάρτησαν.
Ας κάνουμε λοιπόν αρχή μετανοίας και ας μην απογοητευόμαστε. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Είναι άξιοι θρήνων όχι τόσο εκείνοι που
αμαρτάνουν, όσο εκείνοι που δεν μετανοούν για τα αμαρτήματά τους. (Ιερός
Χρυσόστομος)
Είναι κακό βέβαια το να αμαρτάνει κάποιος, φοβερότερο όμως είναι να αρνείται αυτός να μετανοήσει, μετά την
διάπραξη της αμαρτίας. Αυτό προ πάντων είναι το όπλο του διαβόλου. Αυτό συνέβηκε και στην περίπτωση των Πρωτοπλάστων. Γιατί, ενώ έπρεπε ο Αδάμ να ομολογήσει τα πλημμελήματά του, εκείνος όμως μεταφέρει την αιτία σε άλλη και εκείνη πάλι στο διάβολο. Ενώ έπρεπε να πουν ''αμαρτήσαμε, παρανομήσαμε'', εκείνοι όμως όχι μόνο δεν ομολογούν, αλλά και
μηχανεύονται δικαιολογία. Γιατί ο διάβολος γνωρίζοντας, ότι η ομολογία της αμαρτίας αποτελεί απαλλαγή από την αμαρτία, πείθει την ψυχή να γίνει αδιάντροπη... (Ιερός Χρυσόστομος)
Εκείνος που μετά την αμαρτία κατηγορεί τον εαυτόν του, διότι αμάρτησε, κάποτε θα μπορέσει να διορθωθεί και να μετανοήσει. Εκείνος όμως που επαινεί το κακό, στερεί τον εαυτόν του, από την δυνατότητα να θεραπευτεί κάποτε δια της μετανοίας.
(ΙερόςΧρυσόστομος)
Αναγνώρισε ότι αμάρτησες. Αυτό θα είναι η αρχή
της διορθώσεώς σου. Η θλίψη για τις αμαρτίες σου, η κατήφεια και τα δάκρυα, όλα
αυτά θα φανερώνουν την μετάνοιά σου. Τί άλλο έκανε η πόρνη; Τα δάκρυά της έχυσε
(Λουκάς 7,38). Πήρε χειραγωγό τη μετάνοια και ήρθε στην πηγή της αφέσεως, τον
Χριστό. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Και αν παρασυρθούμε σε κάποιο αμάρτημα, αμέσως ας
συνέλθουμε και ας καταστήσουμε την πτώση μας αιτία μελλοντικής ασφάλειας και
αφορμή, ώστε να μην ξανααμαρτήσουμε. Πώς θα πετύχεις κάτι τέτοιο; Έχεις δάσκαλο
τον Δαβίδ. Αμάρτησες; Να μην σε κυριεύσει ο ύπνος της αμαρτίας, αλλά να
σηκωθείς. Σκέψου αμέσως, ότι απομάκρυνε ο Θεός από σένα το πρόσωπό Του, ότι σε
εγκατέλειψε. Έπειτα να κλάψεις, να στενάξεις, να λούζεις κάθε νύχτα το κρεβάτι
σου με δάκρυα, αλλά και να απομακρυνθείς από εκείνους, που διαπράττουν την
ανομία... Να στηρίξεις ύστερα την ελπίδα σου στο έλεος του Θεού. Αν το
ζητήσεις, χωρίς καμμία αμφιβολία, θα εκπληρωθεί το αίτημά σου για συγχώρεση.
Όταν όμως συμβεί αυτό, να μην φανείς αγνώμονας και αχάριστος στον Ευεργέτη σου,
αλλά να στήσεις μνημείο ευεργεσίας, προσφέροντας στον Κύριο, ευχαριστήριο ύμνο.
(ΙερόςΧρυσόστομος)
Μετάνοια σημαίνει, να μην κάνεις
ξανά τις ίδιες αμαρτίες, γιατί αυτός που επιχειρεί κάτι τέτοιο, είναι σαν το σκυλί που γυρίζει στον ίδιο του τον εμετό. Είναι ανάγκη λοιπόν, να απομακρυνθείτε και από την πράξη, ακόμα και από την σκέψη, όσων τολμήσατε να πράξετε. (Ιερός
Χρυσόστομος)
Αυτός που μετανοεί, δεν πρέπει να ξεχνάει την
αμαρτία του, αλλά να παρακαλεί τον Κύριο, να την ξεχάσει. Ο ίδιος ποτέ να μην
την ξεχνάει. Αν εμείς την θυμόμαστε την αμαρτία, ο Θεός θα την λησμονήσει.
Γιατί τίποτε άλλο δεν μπορεί να κάνει την ψυχή τόσο καλή, σοβαρή και ήπια, όσο
η διαρκής ανάμνηση των αμαρτημάτων μας. Με την ανάμνηση αυτή, όχι μόνο
εξαφανίζουμε, αλλά και συμπεριφερόμαστε προς όλους τους ανθρώπους με μεγαλύτερη
επιείκεια και υπηρετούμε τον Θεό, με μεγαλύτερη αφοσίωση, βλέποντας και ζώντας
την ανέκφραστη φιλανθρωπία Του. (Ιερός Χρυσόστομος)
Αυτός που μετανοεί, δεν πρέπει να οργίζεται, ούτε
να εξαγριώνεται, αλλά να κατασυντρίβεται σαν ένοχος, σαν να μην έχει παρρησία,
σαν καταδικασμένος, σαν να οφείλει να σωθεί μόνο από χάρη, σαν να φάνηκε
αχάριστος προς τον ευεργέτη Του, σαν άσημος, σαν άξιος πολλών τιμωριών... (Ιερός
Χρυσόστομος)
Μην λες μόνο: ''Είμαι αμαρτωλός'', αλλά δεν
φροντίζεις να μετανοήσεις. Γιατί ποιός λέγοντας: ''Είμαι ασθενής'', δεν θα
κάνει τα πάντα, ώστε να απαλλαγεί από την ασθένεια; (Ιερός Χρυσόστομος)
Να μην πεις ότι, ''διέπραξα πολλά αμαρτήματα και
δεν μπορώ να παρακαλέσω τον οργισμένο Θεό'', γιατί ο Θεός δεν εξετάζει την
αξία, αλλά τη διάθεση. (Ιερός Χρυσόστομος)
Τέτοια είναι η φιλανθρωπία του Θεού: Ποτέ δεν
αποστρέφεται την μετάνοια, που γίνεται με ειλικρίνεια. Και αν ακόμα κάποιος
φτάσει στο τέρμα της κακίας και θελήσει από εκεί να επιστρέψει στο δρόμο της
αρετής, ο Κύριος τον δέχεται. Του γίνεται προσιτός. Κάνει το παν, για να τον
επαναφέρει στην πρότερη κατάσταση. Και το πιο καταπληκτικό της φιλανθρωπίας του
Θεού: Και αν κάποιος δεν δείξει τέλεια μετάνοια και αυτή την μικρή και σύντομη
που θα επιδείξει, δεν την αποστρέφεται ο Κύριος. Και αυτήν την αμείβει
πλούσια!!!... (Ιερός Χρυσόστομος)
Άκαιρος μετάνοια δεν σώζει. Τελείωσε το θέατρο
αυτής της ζωής, πέρασαν οι αγώνες της, δεν υπάρχει πλέον χρόνος για παλαίσματα.
Γι' αυτό παρακαλώ και δέομαι και ικετεύω: Εδώ, σε τούτη τη ζωή πρέπει να
θρηνούμε και να κλαίμε για τα αμαρτήματα. Ας μας λυπούν εδώ τα λόγια του
κηρύγματος, παρά να μας φοβίζουν εκεί οι τραγικές πραγματικότητες. Ας μας δαγκώνει
εδώ ο λόγος και ας μην μας δαγκώνει εκεί το σκουλήκι με το δηλητήριο. Ας μας
καίει εδώ η επιτίμηση, παρά να μας καίει εκεί η φωτιά της κολάσεως... (Ιερός
Χρυσόστομος)
Δεν είναι δυνατό μετά το πέρας της ζωής αυτής, να μετανοήσεις! Δεν είναι δυνατό να στεφανωθείς, μετά την λήξη των αγώνων! Αυτός είναι ο καιρός της μετανοίας, ενώ εκείνος είναι καιρός κρίσεως! Αυτός είναι ο
καιρός των αγώνων, ενώ εκείνος των στεφάνων! Αυτός είναι ο καιρός του κόπου, ενώ εκείνος της ανέσεως! Αυτός είναι ο καιρός των καμάτων, ενώ εκείνος της ανταποδόσεως! Ζήσαμε έως τώρα για τη
σάρκα, ας ζήσουμε τώρα και για το πνεύμα! Ζήσαμε έως
τώρα για τις ηδονές, ας ζήσουμε τώρα και για τις αρετές! Ζήσαμε έως
τώρα με αδιαφορία, ας ζήσουμε τώρα με μετάνοια! (Ιερός Χρυσόστομος)
Μετά την αναχώρησή μας από την παρούσα ζωή, δεν
ισχύει η μετάνοια. Διότι και ο πλούσιος της παραβολής στην άλλλη ζωή έδειχνε
μετάνοια και εξομολογούνταν, αλλά καμμία ωφέλεια δεν είχε. Ήταν άκαιρη και
ανώφελη η μετάνοιά του. Και οι παρθένες πάλι θέλησαν να επανορθώσουν το λάθος
τους, να λάβουν έλαιο, μα ήταν αργά. Εδώ, σε τούτη τη ζωή, ας καθαρίσουμε τα
αμαρτήματά μας, ώστε να έχουμε παρρησία στο φοβερό βήμα του Χριστού... (Ιερός
Χρυσόστομος)
Όπως από ένα παλιό σπίτι, αφαιρούμε τα φθαρμένα
και με καινούρια τα επισκευάζουμε, έτσι και εσύ, αν υποστείς φθορά στην
αμαρτία, φρόντιζε να ανακαινίζεις τον εαυτόν σου με την μετάνοια. (Ιερός
Χρυσόστομος)
Όπως λέει η Αγία Γραφή, ''εκείνο που λούζεται και
κατόπιν λερώνεται στο βόρβορο, δεν ωφελείται σε τίποτα'' (Β' Πέτρου 2,22), έτσι
και εκείνος ο οποίος μετανόησε για 3 μέρες και επανήλθε στην προηγούμενη
κατάστασή του, δεν έκανε τίποτα περισσότερο. (Ιερός Χρυσόστομος)
Μπορείς να ακολουθήσεις 5 ασφαλής δρόμους
μετανοίας: α) Να αυτοκαταδικάζεσαι για τις αμαρτίες σου. Ο Κύριος
εκτιμά ιδιαίτερα αυτή σου την πράξη. Αυτός που μόνος του
καταδίκασε τ' αμαρτήματά του, πολύ δύσκολα θα τα επαναλάβει β) Να μην βαστάς
κακία για κανένα, ακόμα και γι' αυτούς τους εχθρούς σου. Να συγκρατείς πάντοτε την οργή σου, να συγχωρείς τα αμαρτήματα των άλλων, γιατί έτσι θα εξαλείψει και τα δικά σου ο Κύριος. Είναι αυτό ένα αποτελεσματικό καθαρτικό, αφού μας το
υπέδειξε ο ίδιος ο Κύριος λέγοντας: Αν συγχωρέσετε τους
χρεώστες σας, τότε θα σας συγχωρήσει σίγουρα και ο Ουράνιος Πατέρας μας (Ματθ. 6. I) γ) Η εκ βαθέων θερμή καρδιακή προσευχή. Μην λησμονάμε
την Ευαγγελική χήρα που επέμενε στο αίτημα της στον δύστροπο δικαστή και τελικά
έλαβε το ποθούμενο (Λουκ. 18, 1-8). Αν εκείνη έλαβε για την επιμονή της από τον αδιάντροπο δικαστή, πόσο μάλλον εμείς που έχουμε Ουράνιο Πατέρα ήμερο, φιλικό και φιλάνθρωπο και οπωσδήποτε θα μας δωρίσει τα προς τη σωτηρία
μας αιτήματα δ) Τέταρτος σίγουρος δρόμος μετανοίας είναι της ελεημοσύνης, που η δύναμή της είναι ανέκφραστα μεγάλη. Ο Προφήτης
Δανιήλ είπε στον βασιλέα Ναβουχοδονόσορα να ξεπλύνει τις πολλές αμαρτίες του,
με ελεημοσύνη και τα ανομήματά του, με το να ευσπλαγχνισΤεί τους φτωχούς. Η αγάπη είναι ικανή να εξαλείψει αμαρτήματα και ε) Η εγκάρδια
ταπεινοφροσύνη. Μάρτυρας προς τούτο ο τελώνης της ευαγγελικής παραβολής. Η γνήσια ταπεινοφροσύνη, του αποτίναξε όλο το βαρύ φορτίο των
αμαρτημάτων του. (Ιερός Χρυσόστομος)
Όπως είναι αδύνατον να καίει φωτιά μέσα στο νερό,
έτσι είναι και αδύνατη η μετάνοια, δίχως την νηστεία. (Ιερός Χρυσόστομος)
Μετάνοια δίχως ελεημοσύνη, είναι νεκρή και πεζή.
Δεν ανεβαίνει ψηλά η μετάνοια, παρά μόνο με τα φτερά της ελεημοσύνης. (Ιερός
Χρυσόστομος)
Η μετάνοια έχει μεγάλη δύναμη και μπορεί ακόμη
και εκείνον που είναι υπερβολικά βουτηγμένος στην αμαρτία, αν θελήσει, να τον απαλλάξει από το φορτίο των αμαρτιών. (Ιερός
Χρυσόστομος)
O Θεός διάλεξε τους πιο εκλεκτούς αμαρτωλούς, ώστε κανένας από τους μεταγενέστερους, να μην απελπίζεται για τη
σωτηρία του. Eίσαι ασεβής; Σκέψου τους μάγους! Eίσαι άρπαγας; Σκέψου τον
τελώνη! Eίσαι ακάθαρτος; Σκέψου τον πόρνη! Eίσαι δολοφόνος; Aναλογίσου το ληστή! Eίσαι παράνομος; Σκέψου τον βλάσφημο Παύλο, που ύστερα
έγινε Ευαγγελιστής. Mη μου λες λοιπόν, είμαι βλάσφημος, είμαι διώκτης, είμαι ακάθαρτος. Mην
προφασίζεσαι λοιπόν και μη διστάζεις. Aμάρτησες; Mετανόησε. Aμάρτησες μύριες φορές; Mετανόησε μύριες φορές... (Ιερός Χρυσόστομος)
Ας μην απογοητευόμαστε. Αλλά και αν ακόμα είσαι
κακόγλωσσος ή πλεονέκτης ή ο,τιδήποτε άλλο, σκέψου, ότι ο Απόστολος Παύλος ήταν
βλάσφημος και διώκτης και υβριστής και πρώτος από τους αμαρτωλούς. Και όμως,
ξαφνικά ανέβηκε στην κορυφή της αρετής. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Όχι όταν τιμωρούμαστε, αλλά όταν αμαρτάνουμε, τότε είναι δίκαιο να πονούμε και να υποφέρουμε. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Kαι στήθηκαν, με την επιστροφή των ασώτου υιού, χοροί και
συμπόσια και πανηγύρια και όλο το σπίτι ήταν φαιδρό και χαρούμενο. Tι λες; Aυτές είναι οι αμοιβές της κακίας; Όχι της κακίας, άνθρωπε αλλά της επιστροφής. Όχι της αμαρτίας, αλλά της
μετάνοιας. Όχι της πονηρίας, αλλά της μεταβολής προς το καλύτερο. (Ιερός
Χρυσόστομος)
Πρόσεξε πότε μεταμελείται ο Ιούδας. Όταν
ολοκληρώθηκε και τελείωσε η αμαρτία. Γιατί τέτοιος είναι ο διάβολος: Δεν αφήνει
εκείνους που δεν είναι νηφάλιοι να δουν το κακό πριν συντελεστεί, για να μην
μετανοήσει εκείνος που έχει κερδηθεί... (Ιερός Χρυσόστομος)
Μετανόησε και ο Ιούδας, αλλά όχι σωστά, γιατί
κρεμάστηκε. Μετανόησε και ο Ησαύ. Ή καλύτερα, αυτός δεν μετανόησε, διότι τα
δάκρυά του, δεν ήταν δάκρυα μετανοίας, αλλά μάλλον διαβολικής ενεργείας και
θυμού. (Ιερός Χρυσόστομος)
Όταν αμαρτάνουμε, να συντριβούμε εσωτερικά, όχι
απλώς να λέμε λόγια μετανοίας. Διότι ξέρω πολλούς, που στα λόγια βέβαια πενθούν
για τα αμαρτήματά τους, αλλά δεν κάνουν τίποτε σπουδαίο. Δεν είναι αυτό
μετάνοια... Είναι ψεύτικη εικόνα μετανοίας. Είναι λοιπόν μακάριοι, όσοι συνεχώς
πενθούν για τις αματίες τους. Να επιμένεις σ' αυτό το πένθος. Να προσέχεις τον
εαυτόν σου. Να συντρίβεις την καρδιά σου, όπως θα πενθούσε κάποιος, που έχασε
τον γιό του. (Ιερός Χρυσόστομος)
Τώρα να πονέσεις και να κλάψεις για την αμαρτία,
για να μην θρηνήσεις τότε για την φρικτή τιμωρία, που περιμένει κάθε
αμετανόητο. Τώρα να ομολογήσεις τα αμαρτήματά σου, προτού να σταθείς μπροστά
στο φοβερό κριτήριο. (Ιερός Χρυσόστομος)
Δεν θεωρώ ως μετάνοια, να εγκαταλείψετε μόνο τις
παλαιές πράξεις σας, αλλά να επιδείξετε ακόμη μεγαλύτερες καλές πράξεις. Μας
λέει: ''Ποιήσατε καρπούς αξίους μετανοίας'' (Κατά Ματθαίον 3,8). Πώς θα το
πετύχουμε; Με το να πράξουμε τα αντίθετα από ότι προηγουμένως. Έτσι λ.χ. αν
άρπαξες τα ξένα, δώσε τώρα τα δικά σου. Πόρνευσες για πολύ χρόνο; Μην
πλησιάσεις για ένα διάστημα, ούτε την δική σου γυναίκα και κάνε εγκράτεια.
Προσέβαλες και χτύπησες τους περαστικούς; Ευχαρίστησε τώρα όσους σε προσβάλλουν
και ευεργέτησε όσουε σε χτυπούν. Διότι για να γίνουμε καλοί, δεν αρκεί μόνο να
αφαιρέσουμε το βέλος, αλλά πρέπει να επιθέσουμε και φάρμακα στο τραύμα... (Ιερός
Χρυσόστομος)
Αν εγκαταλείψεις τα άσχημα θέατρα και έρχεσαι
πλέον στην Εκκλησία, είναι σαν να γιατρεύτηκε το κουτσό σου πόδι. Αν πάρεις τα
μάτια σου από πορνικά θεάματα και από κάλλος ξένου προσώπου, είναι σαν να
γιατρεύτηκαν τα τυφλά σου μάτια. Αν δεν ακούς πλέον σατανικά τραγούδια, αλλά
ακούς πνευματικά άσματα, είναι σαν να γιατρεύτηκε η κουφαμάρα σου. Αυτά είναι
τα μέγιστα θαύματα. Αυτά είναι τα καταπληκτικά σημεία. (Ιερός Χρυσόστομος)
H μετάνοια παρέχει παρρησία, η μετάνοια παρέχει ελευθερία, η μετάνοια καθαρίζει το αμάρτημα.
Tην αμαρτία την ακολουθεί η ντροπή, ενώ την μετάνοια την ακολουθεί η παρρησία. Πρόσεξες αυτό που λέω; Tην τάξη την αντέστρεψε ο σατανάς και έδωσε την παρρησία στην αμαρτία και την ντροπή στη μετάνοια. Πραγματικά είναι φοβερή αυτή η τακτική του διαβόλου. Να μην ντρεπόμαστε όταν αμαρτάνουμε, αλλά τότε ακριβώς που πρόκειται να διορθώσουμε το λάθος μας, δηλαδή όταν θελήσουμε να μετανοήσουμε... (ΙερόςΧρυσόστομος)
Μετανόησαν οι Νινευίτες και έτσι μετανόησε και ο
Θεός. Η μετάνοια κατάργησε την απόφαση του Θεού για καταστροφή της Νινευής. Οι
Νινευίτες σταμάτησαν την πονηριά και ο Θεός διέρρηξε την απόφασή Του! Ω,
μετάνοια! Όλα μπορεί και τα κάνει. Στη γη τελείται και αλλάζει τα πράγματα του
Ουρανού. (ΙερόςΧρυσόστομος)
''Ακόμα τρεις μέρες και η Νινευή θα καταστραφεί''
(Ιωνά 3,4). Για ποιό λόγο περιορίζει την προθεσμία σε τόσο σύντομο χρόνο; Για
τρεις λόγους: α) για να δεις την αρετή των βαρβάρων, των Νινευιτών, δηλ.
που μέσα σε τρεις μέρες μπόρεσαν να εξαλείψουν την οργή τόσων αμαρτημάτων β)
για να θαυμάσεις την φιλανθρωπία του Θεού, που αρκέστηκε στην μετάνοια
τριών ημερών, για τόσα αμαρτήματα και γ) για να μην απογοητευτείς εσύ,
έστω και αν έχεις διαπράξει άπειρα αμαρτήματα. Η μετάνοια μπορεί σε μια στιγμή
να εξαλείψει παραπτώματα πολλών χρόνων. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Πρέπει να ορίζουμε την μετάνοια, όχι μόνο ανάλογα
με τη φύση των αμαρτημάτων, αλλά και ανάλογα με την διάνοια και τον χαρακτήρα
εκείνων που αμαρτάνουν. (Ιερός Χρυσόστομος)
Αυτός που πρόκοψε στα αγαθά έργα με την μετάνοιά
του και έπειτα ξαναεπέστρεψε στην παλιά του συνήθεια, δεν ζημιώθηκε μόνο στον
μισθό γι' αυτά που κοπιάσε, αλλά και είναι άξιος βαρύτερης καταδίκης, γιατί
αφού δοκίμασε τον καλό λόγο του Θεού και αξιώθηκε να γνωρίσει τα Μυστήρια, όλα
τα πρόδωσε, με το να παρασυρθεί, από στιγμιαία ηδονή. (Μέγας Βασίλειος)
Τι κάνεις άνθρωπε; Σε χρόνο που
είσαι δυνατός για αγαθά και γενναία έργα, ξοδεύεις τα
νιάτα σου μέσα στις αμαρτίες; Και όταν πλέον κουραστούν τα όργανα της ηδονής, τότε πλησιάζεις το Θεό; Δηλαδή σε χρόνο που δεν είναι για τίποτα χρήσιμα, αλλά μάλλον να αδρανούν στο κρεβάτι ξαπλωμένα από τον μαρασμό
που προκάλεσε ο χρόνος και την παράλυση που έφερε η αμαρτία; Όμως αυτή η αδράνεια (προς την αμαρτία), λόγω φυσικής
αδυναμίας, αρρώστιας ή γηρατειών και που είναι χωρίς τη θέληση του ανθρώπου, δεν επαινείται, αλλά και ούτε κολάζεται. (Μέγας
Βασίλειος)
Η συστηματική θεραπεία του σφάλματος κατορθώνεται μόνο από εκείνον, που αγαπάει ειλικρινά. (Μέγας Βασίλειος)
Πολλοί ταυτίζουν την μετάνοια, με την αδυναμία να διαπράξουν την αμαρτία και γι΄αυτό νομίζουν ότι βρίσκονται σε μετάνοια. Έτσι πλανώνται και εξαρτούν την μετάνοια από την πράξη, ενώ είναι αποτέλεσμα προαίρεσης.
(ΆγιοςΝεκτάριος)
Αν ζεις μέσα στην αμαρτία, είναι μάταιες οι
πνευματικές δεήσεις και παρακλήσεις των κληρικών, αλλά και των ανθρώπων που
γίνονται για σένα. Θα σωθείς μόνο με την συντριβή της καρδιάς και την
εξομολόγηση και μετάνοιά σου. (Άγιος Νεκτάριος)
Όποιος δεν πικραίνεται για τις αμαρτίες του, δεν ανησυχεί από την καταπάτηση των εντολών του Θεού και μένει αδιάφορος, είναι αδύνατον να μετανοήσει. (ΆγιοςΝεκτάριος)
Προσέχετε μήπως πει κανείς, ότι έκανα πολλές
αμαρτίες και δεν περιμένω συγχώρηση. Εκείνος που λέει αυτό, δεν γνωρίζει ότι ο Θεός, είναι Θεός αυτών που μετανοούν, ο Οποίος ήρθε
στη γη για εκείνους που είναι άρρωστοι. Ο Οποίος είπε, ότι
''γίνεται χαρά για έναν αμαρτωλό που μετανοεί''. Ο Οποίος είπε,
ότι ''δεν ήρθα να καλέσω δικαίους, αλλά αμαρτωλούς σε μετάνοια''... (Άγιος Εφραίμ
ο Σύρος)
Μην πεις: σήμερα θα αμαρτάνω και αύριο θα
μετανοήσω. Αλλά να πούμε: σήμερα ας μετανοήσουμε, γιατί δεν
ξέρουμε αν προφθάσουμε την αυριανή μέρα... (Άγιος Εφραίμ ο
Σύρος)
Αγαπητέ, να είσαι προσεκτικός στα νεανικά σου
χρόνια, για να βρεθείς γνήσιος πιστός και στα γηρατειά σου. Και μην
εμπιστεύεσαι τον ευατόν σου στον Πονηρό, που σου υπαγορεύει ύπουλα, απατηλές
σκέψεις και σου λέει: ''Ακόμη είσαι νέος. Πρέπει να ζήσεις και άλλα πολλά
χρόνια... Γι' αυτό τώρα να χαίρεσαι και να μην στενοχωρήσεις την ψυχή σου και
στα γητατειά σου μπορείς να μετανοήσεις''. Δεν καταλαβαίνεις αδελφέ μου, ότι ο
Πονηρός σε εξαπατά μ' αυτά; Γιατί εάν δεν μετανοήσεις, όσο ακόμη είσαι νέος και
η ηλικία σου είναι στην ακμή, τότε που μπορείς να υπομείνεις κάθε κόπο και να
βαστάξεις κάθε άσκηση, αν γεράσεις, δεν θα προφασίζεσαι την αδυναμία των
γηρατειών; Αν όμως και στη νεότητά σου σε προλάβει ο θάνατος, τότε τί θα
κάνεις; Άφησε λοιπόν το δρόμο του Εχθρού και άκου τη φωνή του αληθινού Δεσπότου
που είπε: ''Αγρυπνείτε λοιπόν και προσεύχεστε, διότι δεν ξέρετε την ώρα, ούτε
την ημέρα'' (Ματθ. 24,36). (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
Όταν δεις κάποιον να μετανοεί και πάλι να
αμαρτάνει, κατάλαβε, ότι δεν έχει απαλλαγεί από την νοοτροπία του, επειδή
υπάρχει μέσα του, όλα τα ερπετά της κακίας. Γνώρισμα όμως εκείνου που μετανοεί
σταθερά, είναι η σοβαρή και αυστηρή συμπεριφορά, η οποία είναι το γκρέμισμα της
έπαρσης και της υπερηφανείας. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
Αν νηστεύεις και γελάς ανόητα, πολύ γρήγορα
πεδικλώνεσαι. Αν στην προσευχή χύνεις δάκρυα και στις συναντήσεις αστειεύεσαι,
γρήγορα ανατρέπεσαι. Αν ενώ εγκρατεύεσαι, αδιαφορείς, δεν θα αργήσεις να πέσεις
στην αμαρτία. Η μετάνοια γίνεται με όλη την καρδιά. Πρέπει διαρκώς αυτός που
μετανοεί, να είναι πάντοτε ο ίδιος, να είναι δηλ. πάντοτε σε εκείνο που άρχισε.
Αν υποχωρήσει, τότε θα παρουσιάσει χαρακτηριστικά ατελούς επιστροφής. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
Αυτοί που μετανοούν φαινομενικά, δεν κάνουν μόνο
μία αμαρτία, αλλά πολλές. Διότι πείθουν και άλλους να μετανοήσουν προσποιητά.
Τέτοιοι άνθρωποι καταντούν υποκριτές της ευσεβείας και είναι πολύ χειρότεροι από εκείνους που
ασεβούν στους ανθρώπους, διότι αυτοί χλευάζουν τον ίδιο τον Κύριο. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
Εάν μετανοήσεις στα γηρατειά σου, τότε δεν
αφήνεις εσύ την αμαρτία, αλλά αυτή εσένα. (Ιερός Αυγουστίνος)
Κύριε ο Θεός μου, δώσε στην ψυχή
μου μετάνοια αληθινή, στην καρδιά μου βαθιά λύπη για τις αμαρτίες μου, στα μάτια μου άφθονα δάκρυα μετανοίας και στα χέρια μου πλούσιες
ελεημοσύνες προς τους φτωχούς. (Ιερός Αυγουστίνος)
Όλη μας η ζωή να ευωδιάζει αγάπη, ταπείνωση και
καλοσύνη. Αυτό σημαίνει μετανοώ...!!! (Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Ας μετανοήσουμε ολόψυχα και ας αποβάλλουμε όχι μόνο τα αμαρτωλά μας έργα, αλλά ας εξαφανίσουμε και αυτούς τους πονηρούς και ακάθαρτους λογισμούς της καρδιάς. (Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Κανείς να μην μας εξαπατά με κούφια λόγια και ούτε οι ίδιοι να ξεγελούμε τον εαυτόν μας: πριν αποκτήσουμε το χάρισμα του πένθους και των δακρύων, δεν υπάρχει μέσα μας μετάνοια, ούτε αληθινή μεταμέλεια, ούτε φόβος Θεού στην καρδιά μας, ούτε καταδικάσαμε τον εαυτόν μας, ούτε αισθάνθηκε η ψυχή μας τη Μέλλουσα Κρίση και τον αιώνιο βασανισμό. Γιατί αν καταδικάζαμε τον εαυτό μας και τ' αποκτούσαμε αυτά και ζούσαμε μέσα τους, αμέσως θα μας έρχονταν και δάκρυα. Χωρίς τα δάκρυα όμως, ούτε η σκληρότητα της καρδιάς μας μπορεί ποτέ να μαλακώσει, ούτε η ψυχή μας θα αποκτήσει πνευματική ταπείνωση, ούτε θα καταφέρουμε να γίνουμε ταπεινοί. Και εκείνος που δεν έγινε ταπεινός, δεν μπορεί να ενωθεί με το Πνεύμα το Άγιο. (ΆγιοςΣυμεώνοΝέοςΘεολόγος)
Η βαθειά μετάνοια που γίνεται με δάκρυα και
επίγνωση, μοιάζει με τη Δευτέρα Παρουσία. Δηλαδή ο αμαρτωλός κρίνεται μόνος του
εδώ και καταδικάζεται και πλένεται μέσα στα δάκρυά του και έτσι δεν θα κριθεί
κατά τη Δευτέρα Παρουσία. (Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Όπως χωρίς νερό είναι αδύνατον να πλυθεί το
λερωμένο ρούχο, έτσι και χωρίς δάκρυα μετανοίας είναι πολύ πιο αδύνατον να
πλυθεί και να καθαριστεί από τις κηλίδες και τους μολυσμούς της αμαρτίας η
ψυχή. (Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Όποιος ένοιωσε με συντριβή τις αμαρτίες του και
κλαίει πικρά γι' αυτές και αγωνίζεται να τις παρατήσει, είναι ανώτερος από
εκείνον που ανασταίνει νεκρούς με την προσευχή του. (Άγιος Νικήτας ο
Στηθάτος)
Μετάνοια είναι το να στερηθείς κάθε σωματική
παρηγορία, χωρίς καθόλου να λυπηθείς. Μετάνοια σημαίνει
συμφιλίωση και συμφωνία με τον Κύριο, για μια νέα ζωή με έργα αρετής, αντίθετα
προς τα παραπτώματά μας. Μετάνοια σημαίνει καθαρισμός της συνειδήσεως. Μετάνοια
σημαίνει θεληματική υπομονή όλων των θλιβερών πραγμάτων. Μετανοών σημαίνει
επινοητής τιμωριών του εαυτού του. Μετάνοια σημαίνει υπερβολική ταλαιπωρία της
κοιλιάς (με νηστεία) και χτύπημα της ψυχής με υπερβολική συναίσθηση. Μετάνοια
σημαίνει ανανέωση του Βαπτίσματος. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Ο Θεός κρίνει την μετάνοια ανάλογα με το μέτρο της ταπεινώσεως και όχι ανάλογα των καμάτων (κόπων). (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Μετάνοια σημαίνει σκέψη αυτοκατάκρισης,
αμεριμνησία για όλα τα άλλα και μέριμνα για την σωτηρία του εαυτού μας. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Είδα άνθρωπο που αμάρτησε φανερά, αλλά μετανόησε
μυστικά. Και αυτόν εγώ τον κατέκρινα ως ανήθικο, ο Θεός όμως τον θεωρεί αγνό,
διότι με την μετάνοιά του, τον είχε πλήρως εξευμενίσει. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Η αμνησικακία είναι απόδειξη της γνησίας μετανοίας. Η τέλεια μετάνοια, βρίσκεται στην απόκτηση της ταπεινώσεως. (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Σημείο της πραγματικής και επιμελούς μετανοίας είναι, το να θεωρούμε τον εαυτόν μας άξιο για όλες τις θλίψεις που μας συμβαίνουν, είτε αυτές προέρχονται από τα πράγματα και από τους ανθρώπους, είτε προέρχονται από τους δαίμονες και μάλιστα να θεωρούμε, ότι είμαστε άξιοι για πολύ περισσότερες... (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Η μετάνοια είναι η 2η Χάρη που δίνει ο Θεός (η 1η
είναι το Βάπτισμα) και γεννιέται στην καρδιά που έχει πίστη (εμπιστοσύνη) και
φόβο Θεού. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Η τέλεια μετάνοια βρίσκεται στην απόκτηση της
ταπεινώσεως, οπότε δεν έχουμε ούτε πορνικούς λογισμούς. (Άγιος
Ισαάκ ο Σύρος)
Όταν ο άνθρωπος πατήσει την βαθμίδα της μετανοίας, αρχίζει να γεύεται, δια της Θείας Χάριτος, τη γλυκύτητα της γνώσεως του Αγίου Πνεύματος.
(ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Αυτός που συναισθάνεται τις αμαρτίες του, είναι
ανώτερος από εκείνον που ανασταίνει νεκρούς
με την προσευχή του μέσα στον κόσμο. Και αυτός που στενάζει μία ώρα για
την ψυχή του, είναι ανώτερος από εκείνον που ωφελεί όλο τον κόσμο με τη
διδασκαλία του. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Εκείνος που αμαρτάνει για δεύτερη φορά με την ελπίδα να μετανοήσει αργότερα, αυτός πορεύεται με πανουργία στις σχέσεις
του με τον Θεό και απροσδόκητα θα πεθάνει, χωρίς να αξιωθεί να μετανοήσει.
(ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Όποιος ομολογεί και εγκαταλείπει τις αμαρτίες του, θα βρει Έλεος από τον Κύριο. (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Η Σκέπη και η Πρόνοια του Θεού, απλώνεται πάνω σε
όλους τους ανθρώπους, Την βλέπουν όμως, μόνο όσοι καθάρισαν τον εαυτό τους από την αμαρτία. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Ο Θεός στεφανώνει νικητές όσους με την ελεύθερη
προαίρεσή τους μετανοούν και όχι όσους απέχουν από την κακία από ανάγκη. (Άγιος
Κλήμης Αλεξανδρείας)
Εκείνος που μετανοεί στην αρχή της αμαρτίας, δενφτάνει στο τέλος της. Ενώ εκείνος που δεν αισθάνεται τα μικρά, θα πέσει και στα μεγάλα. (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς)
Εκείνος που ειλικρινώς μετανοεί, χλευάζεται από
τους άνομους και τους αμαρτωλούς. Αυτό όμως είναι και απόδειξη, ότι ευαρεστεί
τον Θεό. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Όποιος αμαρτάνει χωρίς να εξαναγκάζεται, δύσκολα μετανοεί για τις πράξεις του, γιατί η δικαιοσύνη του Θεού, δεν
κάνει λάθος. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Δεν επιθυμεί με τόση μανία ο εραστής την ερωμένη
του, όσο ο Θεός την ψυχή που θέλει να μετανοήσει. (Άγιος Νείλος ο Ασκητής)
Μετάνοια και εξομολόγηση χρειάζεται πάνω από όλα
σήμερα, για να κοπούν τα δικαιώματα που έδωσαν οι άνθρωποι στον διάβολο, με
αποτέλεσμα να αλωνίζει τον κόσμο. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Υπάρχει και μετάνοια χωρίς την προαίρεσή μας.
Είναι η αναγκαστική μετάνοια. Σου ζητάω δηλ. να με συγχωρέσεις για ένα κακό που
σου έκανα, για να γλυτώσω τις συνέπειες, αλλα εσωτερικά δεν αλλάζω. Ο
διαβολεμένος άνθρωπος κάνει δήθεν ότι μετάνοιωσε και πηγαίνει με πονηριά, βάζει
μετάνοιες με προσποιητή καλοσύνη, για να πλανέσει τους άλλους. Αλλά και το να πάει κανείς να πει τις αμαρτίες του στον πνευματικό, γιατί φοβάται μήπως πάει στην κόλαση και αυτό δεν είναι μετάνοια. Γιατί δεν είναι ότι μετανοεί για τις αμαρτίες του, αλλά το θέμα είναι, να μην πάει στην κόλαση! Μετάνοια πραγματική είναι πρώτα να συναισθανθεί ο άνθρωπος το σφάλμα του, να πονέσει, να ζητήσει συγχώρεση από τον Θεό και μετά να εξομολογηθεί. Έτσι θα έρθει η Θεία παρηγοριά. Γι' αυτό πάντα συνιστώ μετάνοια και εξομολόγηση. Μόνον εξομολόγηση ποτέ δεν συνιστώ. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Αν πονέσει κάποιος πραγματικά για το σφάλμα του, δεν θα το ξανακάνει. Πρέπει να υπάρχη εσωτερική συντριβή με ειλικρινή μετάνοια, για να διορθωθεί. Γι' αυτό λέει ο Αββάς Μάρκος ο Ασκητής:
«Αν ο άνθρωπος δεν στενοχωρηθεί κατ' αναλογίαν του σφάλματος του, εύκολα περιπίπτει εις το αυτό σφάλμα». Δηλαδή, αν είναι μικρό το σφάλμα, χρειάζεται μικρότερη μετάνοια, αν είναι μεγαλύτερο, μεγαλύτερη μετάνοια. Όταν κανείς δεν πιάνει το μέγεθος της πτώσεως του και δεν λυπάται κατ' αναλογίαν του σφάλματος, τότε εύκολα πέφτει στο ίδιο ή και σε μεγαλύτερο σφάλμα. Όταν όμως από την λύπη της μετανοίας περνάς στην απόγνωση, τότε σημαίνει ότι έχεις λυπηθεί περισσότερο από όσο έπρεπε. Σ' αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται να δώσεις στον εαυτό σου λίγο κουράγιο και να αντιμετωπίσεις το σφάλμα με λίγη «καλή αδιαφορία». (ΆγιοςΠαϊσιοςοΑγιορείτης)
Η μετάνοια που έχει μέσα της άγχος και απελπισία,
δεν είναι από τον Θεό και έχει βάλει ο διάβολος την ουρίτσα του. Πρέπει να
προσέξει κανείς, γιατί μπορεί ο διάβολος να τον πιάσει από τα δεξιά, από την
μετάνοια, και να τον πετάξει στα αριστερά, στην θλίψη και στην απογοήτευση,
ώστε να τον τσακίσει ψυχικά και σωματικά και να τον αχρηστέψει. Φέρνει δηλαδή
την άλλη συντριβή, που έχει άγχος, για να τον κάνει συντρίμμια. (Άγιος
Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Για να σταματήσει ο άνθρωπος να κάνει μια αμαρτία, πρέπει να προσπαθήσει να αποφύγει κάθε ερέθισμα που προκαλεί αυτήν την αμαρτία. Ο μέθυσος λ.χ., αν θέλει να βοηθηθεί και να μην ξαναπιεί, δεν πρέπει ούτε έξω από ταβέρνα να περάσει. Μικρή προσπάθεια χρειάζεται και καλή διάθεση και ο Καλός Θεός θα μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες. Έχει, ας πούμε, κάποιος ένα πάθος. Το αναγνωρίζει, αγωνίζεται να το κόψει, μετανοεί, ταπεινώνεται. Η διάθεση που έχει να κόψει το πάθος του πληροφορεί τον Θεό και τον βοηθάει. Αλλά, αν δεν καταβάλλει προσπάθεια, για να αλλάξει και συνεχίζει να αμαρτάνει, πώς ο Θεός να δώσει την Χάρη Του; Η Χάρις του Θεού δεν έρχεται σε λανθασμένη κατάσταση, γιατί αυτό δεν βοηθάει τον άνθρωπο. Αν ήταν έτσι, θα έστελνε ο Θεός την Χάρη Του και στον διάβολο. Ο άνθρωπος που δεν παραμένει στην πτώση του, στις αμαρτωλές σκέψεις του, αλλά μετανοεί για τα σφάλματά του και αγωνίζεται να μην αμαρτάνει, δέχεται την Χάρη του Θεού και βοηθιέται. Όταν όμως δεν υπάρχη μετάνοια και η αμαρτία θεωρείται μόδα, αυτό είναι δαιμονική κατάσταση. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Αποφασίστε τι θέλετε πιο πολύ: την συμπάθεια του
κόσμου ή την επιστροφή κοντά στον Θεό; (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όταν ένα παιδί κάνει μια ζημιά, π.χ. σπάσει ένα ποτήρι και ο πατέρας του δεν πάρει είδηση, το παιδί
κλαίγοντας πηγαίνει και του λέγει: Πατέρα, έκανα μια ζημιά, με συγχωρείς. Τότε ο πατέρας του, δεν το μαλώνει ούτε το χτυπά, αλλά το χαϊδεύει και του λέει: Δεν πειράζει, παιδί μου. Τότε το παιδί σκεπτόμενο από την μία την ζημιά που έκανε και
από την άλλη την αγάπη του πατέρα του, κλαίει από χαρά. Έτσι και ο άνθρωπος, συναισθανόμενος αφ' ενός την
αμαρτωλότητά του, αφ' ετέρου δε την άπειρη φιλανθρωπία και αγάπη του Θεού, κλαίει διότι λύπησε τον Θεό, κλαίει όμως και από χαρά
και ευγνωμοσύνη προς Αυτόν. Και όσον περισσότερο συναισθάνεται την
αμαρτωλότητά του και κλαίει, τόσο ο Θεός περισσότερο τον ελεεί και τον
ευλογεί. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όταν ο άνθρωπος βοηθηθεί και μετανοήσει, αμέσως
έρχεται η Θεία παρηγοριά με την Χάρη του Θεού, η οποία αλλοιώνει τον άνθρωπο,
διώχνοντας και όλα τα κληρονομικά του. Για παράδειγμα, ο Όσιος Μωϋσής ο
Αιθίοπας, ενώ πριν ήταν ο πιο αιμοβόρος ληστής, με κληρονομική κακία, μόλις
όμως μετανόησε, έφυγαν όλα τα πάθη και μάλιστα αξιώθηκε να λάβει και το
προφητικό χάρισμα. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Από την στιγμή που ο άνθρωπος θα αισθανθεί το καλό ως ανάγκη και μπει μέσα του η καλή ανησυχία, θα καταβάλλει προσπάθεια να βγει από το σκοτάδι της αμαρτίας. Αν πει: ''αυτό που κάνω είναι λανθασμένο, δεν πηγαίνω καλά'', ταπεινώνεται, έρχεται η Χάρις του Θεού και από εκεί και πέρα προχωράει κανονικά. Αλλά αν δεν μπει μέσα του η καλή ανησυχία, είναι δύσκολο να βοηθηθεί... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Πρέπει να έχει κανείς πολλή ταπείνωση και να έχη σιχαθεί όλα τα παλιά, για να αλλάξει πραγματικά. Αν κρατήσει από την παλιά του ζωή μερικά, τα οποία εκείνος θεωρεί καλά, μετά μουρνταρεύονται και τα άλλα. Από την στιγμή που έχει έστω και μια μικρή ιδέα για τον παλαιό του εαυτό, δεν βοηθάει ο Θεός και, ό,τι και αν κάνει, δεν θα είναι καθαρό. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Άκουσα ότι αυτές τις μέρες, ότι κουνιέται το
καντήλι της Παναγιάς των Ιβήρων. Η Παναγία προσπαθεί να μας αφυπνίσει για να
μετανοήσουμε, αλλά οι σημερινοί άνθρωποι δεν κουνιούνται (συνέρχονται), όσο και αν κουνιούνται τα καντήλια. (Άγιος
Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Ο Θεός εκείνους, που είναι μακριά Του, τους δίνει
χρόνια, για να μετανοήσουν. Γι' αυτό βλέπουμε κοσμικούς ανθρώπους να κάνουν
σοβαρές αμαρτίες και παρ' όλα αυτά να έχουν άφθονα υλικά αγαθά και να ζουν
πολλά χρόνια, χωρίς να περνούν δοκιμασίες. Αυτό γίνεται κατ' οικονομία
Θεού, για να μετανοήσουν. Αν δεν μετανοήσουν, θα είναι
αναπολόγητοι στην άλλη ζωή. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Αυτοί που αρχίζουν να ζουν πνευματικά (και να
μετανοούν) σε μεγάλη ηλικία, να ξέρετε ότι αυτοί είχαν καλή διάθεση, αλλά δεν
βοηθήκαν μικροί από την οικογένειά τους και δικαιούνται την Θεία βοήθεια. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όσοι λένε, ότι θα μετανοιώσουν όταν γεράσουν, πώς
είναι σίγουροι, ότι θα προλάβουν να μετανοιώσουν και δεν θα πάνε από αιφνίδιο
θάνατο; Έλεγε κάποιος εργολάβος: ''Όταν γεράσω, θα πάω στά Ιεροσόλυμα, θα
βαπτιστώ στον Ιορδάνη ποταμό, οπότε θα εξαλειφθούν όλες οι αμαρτίες μου'', και συνέχιζε να ζει αμαρτωλά. Τελικά, όταν πλέον δεν είχε άλλο
κουράγιο, ίσα-ίσα που μόλις περπατούσε, αποφάσισε να πάει. Λέει σε έναν μάστορά
του: ''Μάστορα, αποφάσισα να πάω στα Ιεροσόλυμα, για να βαπτιστώ στον Ιορδάνη
ποταμό''. ''Α αφεντικό, του λέει εκείνος, αν είσαι καθαρός, θα πας, αν δεν είσαι
καθαρός, στον δρόμο θα μείνεις!''. Λές και προφήτευσε! Μόλις πήγε στην Αθήνα να
βγάλει τα χαρτιά του, πέθανε! Του πήραν όλα τα χρήματα οι άλλοι, τον πήγαν σε
ένα γραφείο κηδειών και από εκεί τον έστειλαν με το φέρετρο, πίσω στον τόπο
του... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
