Περί πνευματικού αγώνα

• Η Βασιλεία των Ουρανών βιάζεται και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν. [Η Βασιλεία των Ουρανών εγκαθιδρύεται στη γη, αποκτάται με αγώνα και όσοι αγωνίζονται εναντίον της αμαρτίας, που υπάρχει μέσα τους και μέσα στον κόσμο, την αρπάζουν και την κρατούν σφιχτά.] (ΚατάΜατθαίον 11,12)
• Πας αγωνιζόμενος, πάντα εγκρατεύεται. [Κάθε πνευματικός αθλητής εγκρατεύεται από όλα, φαγητά, ποτά, κ.λ.π.](ΠροςΚορινθίους Α' 9,25)
• Ενδύσασθε την πανοπλίαν του Θεού προς το δύνασθαι υμάς στήναι προς τας μεθοδείας του διαβόλου· ότι ουκ έστιν ημίν η πάλη προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, προς τα πνευματικά της πονηρίας εν τοις επουρανίοις. [Ενδυθείτε όλα τα όπλα του Θεού, για να μπορείτε να αντισταθείτε στις δόλιες και πονηρές μεθόδους και παγίδες του διαβόλου. Διότι ο αγώνας, που έχουμε αναλάβει, δεν είναι αγώνας προς ανθρώπους με αίμα και σάρκα, αλλά προς τις πονηρές αρχές και εξουσίες, προς τα πλήθη των πονηρών πνευμάτων, προς τους καταχθονίους κοσμοκράτορες, που κυριαρχούν επί ανθρώπων που βρίσκονται στο βαθύ σκότος του αμαρτωλού τούτου αιώνος. Ο αγώνας μας διεξάγεται εναντίον των πνευματικών αυτών πονηρών όντων και γίνεται χάριν της κληρονομίας της Βασιλείας των Ουρανών.] (ΠροςΕφεσίους 6,11-12)
• Εάν και αθλή τις, ου στεφανούται, εάν μη νομίμως αθλήση. [Εάν και συμμετέχει κανείς σε αθλητικούς αγώνες, δεν παίρνει όμως ως βραβείο τον στέφανο, εάν δεν αγωνιστεί κατά τρόπο νόμιμο.] (ΠροςΤιμόθεονΒ' 2,5)
• Ίδε την ταπείνωσίν μου και τον κόπον μου και άφες πάσας τας αμαρτίας μου. [Δες Κύριε, την ταπείνωση, στην οποία έχω καταπέσει και τον μόχθον, από τον οποίο βαρύνομαι και συγχώρησε όλες μου τις αμαρτίες.] (Ψαλμοί 24,18)
• Επικατάρατος ο ποιών τα έργα Κυρίου αμελώς. (Ιερεμίας 31,10)
• Αγαπητέ εν Κυρίω αδελφέ, σου παραγγέλλω να αγαπάς περισσότερο την δυσκολία που φέρει μαζί του ο πνευματικός πόλεμος, παρά την ευκολία, ακόμα και αν σε μερικές περιπτώσεις νικηθείς απ' αυτόν! (ΆγιοςΝικόδημοςοΑγιορείτης)
• Το μεγαλύτερο και το τελειότερο κατόρθωμα, που μπορεί να πετύχει ο άνθρωπος, είναι να πλησιάσει στο Θεό και να ενωθεί μ΄Αυτόν. (ΆγιοςΝικόδημοςοΑγιορείτης)
• Βίαζε τον εαυτόν σου να υψώνεις τον νου σου στο Θεό, συλλογιζόμενος την άπειρη αγάπη Του σ΄εσένα και να σκέφτεσαι, ότι σου στέλνει τον πειρασμό, για να σου δώσει την ευκαιρία να ενωθείς περισσότερο μαζί Του. (ΆγιοςΝικόδημοςοΑγιορείτης)
• Μην νομίζεις, ότι τις προσευχές, τη Θεία Μετάληψη και τους άλλους πνευματικούς σου αγώνες, τα χρησιμοποιείς για να πετάξεις το σταυρό απο πάνω σου, αλλά για να τον σηκώνεις με περισσότερη δύναμη και για μεγαλύτερη δόξα του Χριστού. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
• Ας μην καυχάται κανείς, πως μπορεί να αποκτήσει τις αληθινές Χριστιανικές αρετές και να υπηρετήσει τον Θεό, όπως πρέπει, αν δεν βιάσει στα αλήθεια τον εαυτόν του, για να εγκαταλείψει, όχι μόνο τις μεγαλύτερες ευχαριστήσεις, αλλά ακόμη και τις μικρότερες, στις οποίες ήταν πριν αφοσιωμένος με κοσμική αγάπη. Αυτό είναι και ο λόγος που πολύ λίγοι είναι αυτοί που φθάνουν στην τελειότητα. Γιατί αφού κατάκτησαν με κόπο τις μεγαλύτερες ευχαριστήσεις, δεν θέλουν μετά από αυτά, να πιέσουν τον εαυτόν τους, για να νικήσουν και τις μικρότερες και ασήμαντες επιθυμίες τους, οι οποίες κάθε ώρα τους κατακτούν. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
• Πρέπει ο αγωνιζόμενος τον εσωτερικό αγώνα να έχει κάθε στιγμή του χρόνου αυτά τα τέσσερα: ταπείνωση, άκρα προσοχή, αντίρρηση κατά των πονηρών λογισμών και προσευχή. Να έχει ταπείνωση, γιατί ο αγώνας είναι εναντίον των υπερηφάνων δαιμόνων, για να έχει τη βοήθεια του Χριστού πρόχειρη επειδή ο Κύριος μισεί τους υπερήφανους. Προσοχή, για να μην έχει στην καρδιά του κανένα λογισμό, έστω και αν αυτός φαίνεται αγαθός. Αντίρρηση, ώστε μόλις με οξύτητα εννοήσει ότι ήρθε ο δαίμονας, ευθύς με οργή να φέρει αντιλογία στον πονηρό. Προσευχή για να φωνάξει δυνατά προς τον Χριστό με στεναγμό ανέκφραστο, ευθύς μετά την αντίρρηση. Και τότε ο αγωνιζόμενος άνθρωπος θα δει τον εχθρό να παραλύει ή να εκδιώκεται από το προσκυνητό όνομα του Ιησού, σαν σκόνη στον άνεμο, ή να χάνεται σαν καπνός μαζί με τον πονηρό λογισμό του... (ΆγιοςΗσύχιοςοΠρεσβύτερος)
• Όπως δεν είναι δυνατό να μπει κανείς στον πόλεμο με γυμνό, άοπλο σώμα, ή να κολυμπήσει σε μεγάλο πέλαγος με τα ρούχα του, ή να ζήσει χωρίς να αναπνέει, έτσι είναι αδύνατο, χωρίς ταπείνωση και συνεχή δέηση προς τον Χριστό, να μάθει κανείς το νοητό και κρυφό πόλεμο και να καταδιώκει και να χτυπά με τέχνη, τον νοητό εχθρό (διάβολο). (ΆγιοςΗσύχιοςοΠρεσβύτερος)
• Μην αφιερώνεις όλη σου την ασχολία γύρω από τη σάρκα, αλλά όρισέ της άσκηση κατά δύναμη και όλο σου το νου να τον στρέφεις εντός σου. Γιατί η σωματική άσκηση λίγο ωφελεί, ενώ η ευσέβεια είναι σε όλα ωφέλιμη. (Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος)
• Ας κοπιάσουμε λίγα χρόνια πάνω στη γη, για να ζήσουμε με άνεση παντοτινά στους Ουρανούς. (ΙερόςΧρυσόστομος)
• Και αν ακόμα κατά την άσκηση της αρετής συναντά κανείς πόνους, όμως η συνείδησή του, είναι γεμάτη χαρά. Εσωτερικά νοιώθει τέτοια ηδονή, που δεν μπορεί κανένας λόγος να την περιγράψει. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Τα «απότομα» προκαλούν επικίνδυνους κραδασμούς. Αν βρεθεί κανείς από ένα πολύ ζεστό δωμάτιο έξω σε παγωνιά, υπάρχει περίπτωση να κρυολογήσει ή να αρπάξει καμμιά πνευμονία. Και στον πνευματικό χώρο, οι απότομες αλλαγές είναι δύσκολες. Δεν μπορεί να γίνει κανείς μέσα σε μια στιγμή Άγιος. Όλα χρειάζονται χρόνο, κόπο, μέθοδο, αγωνία... (Ιερός Χρυσόστομος)
• Αν δεν υπάρξει πειρασμός, δεν υπάρχει ούτε στεφάνι. Αν δεν υπάρξουν αγώνες, δεν θα υπάρξουν ούτε βραβεία. Αν δεν υπάρξουν σκάμματα, δεν υπάρχουν και τιμές. Αν δεν υπάρξει θλίψη, δεν θα έχουμε ούτε άνεση. Αν δεν υπάρξει χειμώνας, δεν θα υπάρχει θέρος. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Είναι απόλυτη ανάγκη, εκείνος που θέλει να είναι ευάρεστος στο Θεό και δοκιμασμένος και καθαρός, να μην επιδιώκει τον άνετο και πλαδαρό και διαλυμένο βίο, αλλά τον γεμάτο από πολλούς κόπους και μόχθους και ιδρώτες. ''Γιατί κανείς δεν παίρνει ως βραβείο το στεφάνι'', λέγει ο Απόστολος Παύλος, ''αν δεν αγωνιστεί κατά τρόπο νόμιμο''. Και αλλού λέει: ''κάθε αθλητής εγκρατεύεται από όλα''. Και από το λόγο και από το βλέμμα και από την αισχρή φωνή και από την κακολογία και από την βλασφημία και από την αισχρολογία. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Οι πνευματικοί αγώνες δεν κρίνονται από τη δύναμη του σώματος, αλλά από τη διάθεση της ψυχής. Υπήρξαν γυναίκες, οι οποίες αγωνίστηκαν με περισσότερη δύναμη από τους άνδρες και έστησαν λαμπρότερα τρόπαια. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Όποιος στον καιρό της ειρήνης φροντίζει για τα πράγματα της μάχης, αυτός θα είναι φοβερός στον καιρό της μάχης. Όποιος όμως είναι άπειρος των πολεμικών πραγμάτων, αυτός περισσότερο θα θορυβηθεί και θα τα χάσει ακόμα και σε καιρό ειρήνης. Δεν βλέπετε τους στρατιώτες, που σε καιρό ειρήνης ασκούνται σε πολεμικά γυμνάσια; Αν και δεν τους ενοχλεί κανένας πόλεμος, εντούτοις καθαρίζουν τα όπλα τους και οι γυμναστές τους διδάσκουν την πολεμική τέχνη. Ποιός από τους πνευματικούς στρατιώτες κάνει κάτι τέτοιο; Κανένας. Γι' αυτός στους πνευματικούς πολέμους φαινόμαστε νωθροί και απαίδευτοι και ευάλωτοι από παντού. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Στην εποχή μας δεν υπάρχει διωγμός, αλλά υπάρχει ο πόλεμος των επιθυμιών και ο πόλεμος των παθών μας. Πάντοτε πρέπει να οπλιζόμαστε. Διότι είναι μεγάλος ο πόλεμος της γλώσσας, ο πόλεμος των ματιών. Αυτόν τον (πνευματικό) πόλεμο να διεξάγουμε. Είναι φοβερός ο πόλεμος των επιθυμιών. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Δεν αρκεί να είμαστε άγρυπνοι και προσεκτικοί. Πρέπει να εξοπλιζόμαστε καλά. Διότι και αν ακόμα κάποιος είναι άγρυπνος και προσεκτικός, αλλά δεν έχει όπλα, γρήγορα οι ληστές τον κυριεύουν. Όταν λοιπόν, πρέπει να είμαστε άγρυπνοι, προσεκτικοί και εξοπλισμένοι, αλλα εμείς παραμένουμε άοπλοι και γυμνοί και κοιμώμαστε, τότε ποιός θα εμποδίσει τον ληστή να καρφώσει το μαχαίρι; (ΙερόςΧρυσόστομος)
• Και όπως ο σχοινοβάτης, ο οποίος βαδίζει πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί, δεν είναι δυνατόν να στρέψει την προσοχή του πουθενά αλλού, ούτε για ελάχιστο χρόνο, το ίδιο και εμείς ως Χριστιανοί, ούτε για μια στιγμή δεν πρέπει να γίνουμε ράθυμοι και αμελείς, για να μην πάθουμε κακό. Διότι βαδίζουμε μια οδό στενή και τεθλιμμένη, η οποία από την οποία και από την άλλη πλευρά περιβάλλεται από απότομους γκρεμούς και δεν πρέπει να στρέφουμε το βλέμμα μας, ούτε στα αριστερά, ούτε και στα δεξιά και να περιπατούμε με διαρκή τρόμο, μήπως πέσουμε... (ΙερόςΧρυσόστομος)
• Ο Θεός θέλει, ούτε ξαπλωμένοι να είμαστε, γι' αυτό και δεν κάνει τα πάντα Εκείνος, αλλά και ούτε υπερόπτες, γι' αυτό και δεν μας τα έδωσε όλα. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Όταν παθαίνουμε κάτι για το Χριστό, πρέπει όχι μόνο να το αντιμετωπίζουμε με γενναιότητα, αλλά και να χαιρόμαστε. Και όταν νηστεύουμε, να σκιρτούμε από χαρά σαν να διασκεδάζουμε. Όταν υβριζόμαστε, να χορεύουμε σαν να μας επαινούν. Και όταν δίνουμε στους φτωχούς, να νομίζουμε ότι παίρνουμε. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Όλη η παρούσα ζωή είναι αγώνας και πάλη. Πρέπει να μπαίνουμε στο στάδιο αυτό της αρετής με εγκράτεια σε όλα. ''Καθένας που αγωνίζεται, εγκρατεύεται σε όλα'' (Α' Κορινθίους 9,25). Δεν βλέπεις τί γίνεται στους γυμναστικούς αγώνες; Πώς φροντίζουν πολύ για τον εαυτόν τους, όσοι δέχονται να παλέψουν με κάποιον αντίπαλο; Με πόση εγκράτεια εξασκούνται σωματικά!... (Ιερός Χρυσόστομος)
• Η άσκηση που γίνεται σύμφωνα με το Νόμο, είναι πράξη που κάνει τον άνθρωπο επιεική, σώφρονα, μετριόφρονα, να συγκρατεί την οργή του, να κατευνάζει τις επιθυμίες του, να κάνει ελεημοσύνες, να είναι φιλάνθρωπος και να ασκεί κάθε αρετή. (ΙερόςΧρυσόστομος)
• Να βάλουμε πρόγραμμα στον εαυτόν μας. Ας πούμε, σήμερα θα κατορθώσουμε αυτό. Τον άλλον μήνα ας ασκήσουμε τον εαυτόν μας στην ανεξικακία. Κατά τον άλλον σε άλλη αρετή. Και όταν παγιωθούμε στη μία αρετή ας προχωρήσουμε στην άλλη, όπως γίνεται και με τα μαθήματα. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Αν ο υλοτόμος που θέλει να κόψει μεγάλο δέντρο, καταφέρει μαι τσεκουριά και δεν πέσει το δέντρο, σταματάει; Δεν δίνει και δεύτερη και τρίτη και τέταρτη και δέκατη... μέχρις ότου πέσει το δέντρο; (Ιερός Χρυσόστομος)
• Τώρα με την έλευση της Χάριτος του Χριστού, έχουν γίνει ευκολότερα τα πνευματικά αθλήματα. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Όσο περισσότερα χρήματα αποκτάει κανείς, τόσο περισσότερα επιθυμεί, πολύ περισσότερο είναι δυνατόν να δει κανείς να συμβαίνει τούτο, όταν πρόκειται για πνευματικά κατορθώματα. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Έχουμε ανάγκη από τριπλή φροντίδα. Μία, για να απαλλαγούμε από την κακία. Άλλη, για να αποκτήσουμε την αρετή και μια τρίτη φροντίδα, για να διαφυλάξουμε την αρετή που αποκτήσαμε και αυτό απαιτεί περισσότερο κόπο... (Ιερός Χρυσόστομος)
• Όπως ο αθλητής βγάζει τα ρούχα του, έτσι ο Ιώβ πέταξε από πάνω του τον πλούτο και μπήκε γυμνός στους αγώνες της αρετής. Τόσο εξέπληξε όλους με τους αγώνες του, ώστε και αυτοί ακόμα οι Άγγελοι από το Ουράνιο θεωρείο, βλέποντας την υπομονή της ψυχής του, κραύγασαν από θαυμασμό και χειροκρότησαν τον Ιώβ. (Ιερός Χρυσόστομος)
• Όσοι αγωνίζονται εγωιστικά με νηστείες, αγρυπνίες κ.λπ., ταλαιπωρούνται χωρίς πνευματική ωφέλεια, γιατί δέρνουν αέρα και όχι δαίμονες. Αντί να διώξουν πειρασμούς, δέχονται περισσότερους και επόμενο είναι να συναντούν πολλή δυσκολία στον αγώνα τους, να νιώθουν πνίξιμο από άγχος. Επειδή αγωνίζονται εγωιστικά και δεν ταπεινώνονται, ο Θεός δεν τους βοηθάει. Ενώ εκείνοι που αγωνίζονται πολύ, με πολλή ταπείνωση, με φιλότιμο και με πολλή ελπίδα στον Θεό, η καρδιά τους χαίρεται και η ψυχή τους φτερουγίζει, γιατί ο Θεός του δίνει πνευματική ευχαρίστηση. Όσο περισσότερο κοπιάζεις, τόσο περισσότερη χαρά και περισσότερη Χάρη θα πάρεις από τον Θεό. (Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης)
• Όταν κανείς αγωνίζεται σωστά, ποτέ δεν μένει ευχαριστημένος από τον εαυτόν του. Έχει συνέχεια μέσα του μια ανησυχία, που προέρχεται από την φιλότιμη προσπάθεια που κάνει. (Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης)
• Εάν πάλι αγωνιζόμαστε σωστά, αλλά δεν βλέπουμε καμμιά πρόοδο, συμβαίνει μερικές φορές το εξής: Ο δαίμονας, επειδή του κηρύξαμε τον πόλεμο, ζήτησε ενίσχυση από τον σατανά. Έτσι, εάν πέρυσι πολεμούσαμε με έναν δαίμονα, εφέτος πολεμάμε με πενήντα, του χρόνου θα πολεμάμε με περισσότερους κ.ο.κ. Αυτό δεν επιτρέπει ο Θεός να το δούμε, για να μην υπερηφανευτούμε. Χωρίς εμείς να το καταλαβαίνουμε, ο Θεός εργάζεται στην ψυχή μας, όταν βλέπει καλή διάθεση. (Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης)
• Δεν πρέπει δηλαδή, να αγωνίζεται κανείς με αρρωστημένη σχολαστικότητα και να πνίγεται μετά από άγχος, παλεύοντας με τους λογισμούς, αλλά να απλοποιήσει τον αγώνα του και να ελπίζει στον Χριστό και όχι στον εαυτό του. Ο Χριστός όλο αγάπη, καλωσύνη και παρηγοριά είναι και ποτέ δεν πνίγει, αλλά έχει άφθονο πνευματικό οξυγόνο, Θεία παρηγοριά. Άλλο είναι εργασία πνευματική λεπτή, και άλλο είναι αρρωστημένη σχολαστικότητα, η οποία πνίγει με το εσωτερικό άγχος, από το εξωτερικό αδιάκριτο ζόρισμα, που σπάει και το κεφάλι με πονοκέφαλο. (Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης)
• Αν βιάζει κανείς λίγο τον εαυτόν του στα πνευματικά, αυτή η μικρή προσπάθεια που κάνει, έχει μεγάλη σημασία, γιατί ο Θεός τη διάθεση θέλει για να επέμβει. Και αυτό είναι που θα μας σώσει: η Θεία επέμβαση. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Αν κάνεις λίγη υπομονή και βιάσεις λίγο τον εαυτόν σου, έρχεται η Θεία βοήθεια και νοιώθεις Θεϊκή δύναμη. Έτσι ξεπερνάς την κούραση και μετά δεν θέλεις, ούτε να κοιμηθείς. Έχεις τέτοια διάθεση για πνευματικά, που κρατάει όλη την ημέρα... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όπως ο άρρωστος πρέπει να φάει, είτε έχει όρεξη, είτε όχι, διότι ξέρει ότι το φαγητό θα τον ωφελήσει, έτσι και εμείς όταν δεν έχουμε διάθεση για πνευματικά, να ενεργούμε με χαρά, ξέροντας ότι θα ωφεληθούμε. Χρειάζεται βία και όχι ζόρισμα, άγχος. Η πνευματική βία δεν είναι ζόρισμα και βοηθάει... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Μην καταπιέζετε εγωϊστικά τον εαυτό σας, πάνω από τις δυνάμεις σας και δημιουργείτε άγχος. Ο Χριστός είναι στοργικός Πατέρας και όχι τύραννος. Τον φιλότιμο αγώνα μας χαίρεται ο Χριστός. Εάν δεν μπορούμε να αγωνιστούμε πολύ ή καθόλου, τουλάχιστον να το γνωρίζουμε ταπεινά και να ζητάμε το Έλεος του Θεού. (Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης)
• Όσο μπορείτε, αυτό να κοιτάζετε: Πώς να αναπαύετε τον άλλον και να αφήνετε τον εαυτό σας εν λευκώ, στα χέρια του Θεού. Αυτή είναι η πνευματική εργασία που πρέπει να κάνετε. Και άσκηση αν κάνετε, δεν ωφελεί, γιατί αν κανείς δεν κάνει αυτήν την εργασία, δουλεύει σε άλλη συχνότητα από την συχνότητα του Θεού. Πάνε όλα μετά χαμένα, και οι μετάνοιες και οι νηστείες... Δεν λέω αυτά να μην γίνονται, αλλά να μη νομίζει κανείς, ότι επειδή κάνει εκείνο, και εκείνο... είναι εντάξει! (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Η πνευματική εργασία στον εαυτό μας, είναι αθόρυβη εργασία στον πλησίον, γιατί μιλάει το παράδειγμα και τότε μιμούνται οι άνθρωποι το καλό που βλέπουν και διορθώνονται. Η μυστική εργασία έχει την ιδιότητα, να κηρύττει μυστικά τον λόγο του Θεού μέσα στις ψυχές των ανθρώπων. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Η εσωτερική εργασία - η εγρήγορση, η μελέτη και η ευχή - θερμαίνει την ψυχή και η μηχανή παίρνει μπρος και τρέχει. Τότε ο άνθρωπος παραβλέπει πλεόν τα εξωτερικά και κάνει άλματα πνευματικά. Και αν τυχόν βρεθεί σε κάποιο δύσκολο περιβάλλον, δεν επηρεάζεται, γιατί κινείται σε άλλη ατμόσφαιρα, βρίσκεται έξω απ' αυτό το περιβάλλον. Και επειδή κινείται σε άλλη ατμόσφαιρα, αυτό το περιβάλλον, δεν τον ενοχλεί. Είναι σαν να μιλάνει μια άλλη γλώσσα, που αυτός δεν την γνωρίζει και γι' αυτό δεν καταλαβαίνει τι λένε... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Σήμερα κοιτάζουμε να αγιάσουμε με λίγο κόπο. Δεν βλέπουμε τον πρώτο μέσα στον στίβο, αλλά τους τελευταίους. (ΆγιοςΠαϊσιοςοΑγιορείτης)
• Η πνευματική άσκηση, πρέπει να ξεκινά από μία θυσία που κάνει ο άνθρωπος, για την αγάπη του Χριστού. Ο διάβολος καίγεται από την αγάπη μας προς τον Χριστό. Με ξερή άσκηση δεν γίνεται... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Δεν πρέπει να απελπιζόμαστε, όταν αγωνιζόμαστε και δεν βλέπουμε καμμιά πρόοδο παρά μόνο μηδενικά συνέχεια. Όλοι οι άνθρωποι μηδενικά κάνουμε, άλλος περισσότερα και άλλος λιγότερα. Βλέποντας ο Χριστός τη μικρή μας προσπάθεια, βάζει ανάλογα μια μονάδα στην αρχή και έτσι παίρνουν αξία τα μηδενικά μας και βλέπουμε λίγη προκοπή. Γιʼ αυτό δεν πρέπει να απελπιζόμαστε, αλλά να ελπίζουμε στο Θεό. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
• Στα πρώτα βήματα της πνευματικής ζωής, ο Θεός βοηθάει πολύ τον άνθρωπο, όπως οι γονείς προστατεύουν τα παιδιά πιο πολύ, όταν είναι μικρά. Όσο μεγαλώνουν, δεν τα προστατεύουν τόσο, γιατί τα παιδιά αρχίζουν να χρησιμοποιούν το μυαλό τους. Ο άνθρωπος στην αρχή του αγώνα του νιώθει έντονα την Χάρη του Θεού. Ύστερα ο Θεός τον αφήνει λίγο, για να αγωνιστεί και να ανδρωθεί. Εγώ φύτεψα λίγες ντοματιές. Στην αρχή τις πότιζα κάθε μέρα• μετά τις άφησα. Όταν έφτασαν να κιτρινίζουν τα φύλλα τους, τότε τις πότισα. Όσο έμεναν απότιστες, ζορίστηκαν και αναγκάστηκαν να ρίξουν βαθιά τις ρίζες τους, για να βρουν υγρασία και έδωσαν και καρπό. Αν τις πότιζα συνέχεια, μόνο θα ψήλωναν και οι ρίζες τους θα έμεναν στην επιφάνεια. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όταν κανείς βρίσκεται στην αρχή της πνευματικής ζωής, χρειάζεται λίγη μελέτη και πολλή παρακολούθηση του εαυτού του και επιτήρηση των λογισμών του. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Μετά την νηστεία, το ψωμί είναι γλυκό. Μετά την αγρυπνία, ο ύπνος είναι γλυκός. Και μετά την κούραση και η σκληρή πέτρα μας ξεκουράζει καλύτερα και από την πολυθρόνα. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όσο περισσότερο κοπιάζει το σώμα για τον Χριστό, τόσο περισσότερο αγάλλεται και η ψυχή κοντά στον Χριστό και η προσφορά του ανθρώπου προς τους συνανθρώπους του γίνεται πιο αποτελεσματική, διότι είναι πνευματική. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όταν αγωνίζεται με ελπίδα ο άνθρωπος, έρχεται η Θεία παρηγοριά και νιώθει έντονα η ψυχή τα χάδια της αγάπης του Θεού. Ρίξτε το μεγαλύτερο βάρος του αγώνα σας στην προσευχή, γιατί αυτή μας κρατεί σε επαφή με τον Θεό και η επαφή αυτή πρέπει να είναι συνεχής. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όταν δεν κάνουμε όλα όσα πρέπει για τον Χριστό, αλλά κρατάμε κάτι για τον εαυτόν μας, μοιάζουμε με κάποιον που προσφέρει ένα ωραίο φαγητό, αλλά αντί για λάδι βάζει πετρέλαιο. Και μία σταγόνα πετρέλαιο να πέσει μέσα στο φαγητό, αχρηστεύεται όλο. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όσο κανείς είναι νέος, πρέπει να αγωνίζεται, διότι, όσο γερνά, δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Τότε στα γεράματα, τον πειράζει ακόμα και το ρεύμα που δημιουργείται από την κλειδαρότρυπα! (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Όταν κάνετε άσκηση και έχετε λογισμούς απιστίας, βλάσφημους, να ξέρετε ότι η άσκηση γίνεται με υπερηφάνεια. Σκοτίζεται ο νους από την υπερηφάνεια, αρχίζει η απιστία και απογυμνώνεται ο άνθρωπος από την Χάρη του Θεού. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Έχω δει ψυχές, που ενώ το χωράφι τους ήταν γόνιμο, το άφησαν ακαλλιέργητο και γέμισε παλιούρια και πουρνάρια. Και άλλες ψυχές, που το χωράφι τους ήταν γεμάτο παλιούρια και πουρνάρια, το ξερρίζωσαν, το έσκαψαν και έγινε εύφορο. Τί μας ωφελεί, αν ο Θεός μας έδωσε καλό χωράφι και εμείς το αφήσαμε και έγινε ρουμάνι; Όταν στο χωράφι μας μπορεί να ευδοκιμήσει το ζαχαροκάλαμο, αλλά εμείς είμαστε ευχαριστημένοι και με τα καλάμια και δεν φροντίζουμε να τα ξερριζώσουμε και να καλλιεργήσουμε τα ζαχαροκάλαμα, τί να μας κάνει ο Θεός; Τα καλάμια μόνο καλάθια γίνονται· ζάχαρη δεν βγάζουν... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Εκείνοι που εργάζονται με τον Χριστό αλλά με υπερηφάνεια μουρνταρεύουν (βρωμίζουν) τις αρετές τους, όπως μουρνταρεύονται τα τηγανητά αυγά, όταν πέσει λίγη κουτσουλιά πάνω τους και είναι μετά για πέταμα μαζί με το τηγάνι. Ο μεγαλύτερος αγώνας είναι να αποκτήσουμε ταπείνωση και αγάπη (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Ο κάθε άνθρωπος έχει κληρονομικές καταβολές καλές και κακές. Πρέπει να αγωνιστεί να απαλλαγεί από τα ελαττώματά του και να καλλιεργήσει τα καλά που έχει, για να γίνει μια αληθινή, χαριτωμένη εικόνα του Θεού. Οι κακές κληρονομικές καταβολές, δεν είναι εμπόδιο για την πνευματική πρόοδο. Γιατί, όταν αγωνίζεται κανείς, έστω και λίγο αλλά με πολύ φιλότιμο, τότε κινείται στον πνευματικό χώρο, στο θαύμα και όλα τα άσχημα κληρονομικά τα διαλύει η Χάρις του Θεού. Ο Θεός πολύ συγκινείται και πολύ βοηθάει μία ψυχή που έχει κακές κληρονομικές καταβολές και αγωνίζεται φιλότιμα στο ουράνιο πέταγμα με την ατροφική της φτερούγα - την κακή κληρονομικότητα. Γνωρίζω πολλούς, που με την μικρή προσπάθεια που κατέβαλλαν και με την μεγάλη βοήθεια του Θεού ελευθερώθηκαν από αυτά. Αυτοί οι άνθρωποι είναι για τον Θεό μεγάλοι ήρωες. Γιατί αυτό που θα συγκινήσει τον Θεό, είναι η εργασία που θα κάνουμε στον παλαιό μας άνθρωπο. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Ο σωματικός κόπος υποτάσσει το σώμα στο πνεύμα. Και η νηστεία και η αγρυπνία και κάθε άσκηση, όταν γίνονται για την αγάπη του Χριστού, παράλληλα με τον αγώνα για την εκκοπή των ψυχικών παθών, βοηθούν. Γιατί, αν δεν κάνει κανείς αγώνα για να ξερριζώσει τα ψυχικά πάθη, την υπερηφάνεια, την ζήλεια, τον θυμό και κάνη μόνο μια ξερή σωματική άσκηση, θα θρέψει τα πάθη του με την υπερηφάνεια. Τα ψυχικά πάθη, μας κάνουν μεγαλύτερο κακό από ό,τι το πάχος του σώματος· αυτό είναι καλοήθης όγκος, ενώ τα ψυχικά πάθη είναι κακοήθης όγκος. Δεν λέω να μην κάνει κανείς άσκηση, αλλά να μπει στο νόημα (πνεύμα) της ασκήσεως, που σκοπός της είναι η απέκδυση από τον παλαιό μας άνθρωπο. Η σωματική άσκηση (εγκράτεια, μετάνοιες κ.λπ.) τότε έχει νόημα, όταν παράλληλα αγωνιζόμαστε να κόβουμε τα ψυχικά πάθη. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Με την παράλειψη της ευχής και των πνευματικών καθηκόντων, ο εχθρός καταλαμβάνει τα πνευματικά μας υψώματα και μας πολεμάει και με την σάρκα και με λογισμούς. Μας αχρηστεύει όλες τις δυνάμεις, τις ψυχικές και σωματικές και κόβει την επικοινωνία μας με τον Θεό, όποτε είναι επόμενο να αιχμαλωτιστεί η ψυχή μας στα πάθη. Γι' αυτό όσο κουρασμένοι και να είμαστε το βράδυ, να μην παραλείπουμε να πούμε το μισό Απόδειπνο ή έστω ένα ''Πάτερ ημών''. Όπως στον πόλεμο, αν βρεθείς βράδυ σε ένα ύψωμα μόνος και περικυκλωμένος από εχθρούς, ρίχνεις καμμιά τουφεκιά, για να φοβηθούν οι εχθροί και να μην κάνουν έφοδο, έτσι και εμείς ας ρίχνουμε καμμιά τουφεκιά, για να φοβάται το ταγκαλάκι και να φεύγει... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Τέσσερις να με κρατούν, τον (πνευματικό) κανόνα μου, δεν τον αφήνω. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Μην θαυμάζεις τους αστροναύτες που πήγαν στον φεγγάρι, αλλά αυτούς που αποφεύγουν την κοσμική ζωή και με τον φιλότιμο αγώνα τους, πλησιάζουν τον Θεό και γίνονται Παραδεισοναύτες! (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
• Ο διασκορπισμός του νου στα βιοτικά και μάταια πράγματα, σκορπίζει και την ψυχή. Να στρεφόμαστε προς τα μέσα, προς την ακαλλιέργητη ψυχή, για να ξεριζώσουμε όλα τα αγκάθια των κακών και στη θέση τους να φυτέψουμε αρετές. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Παλαιά οι Πατέρες μας, είχαν αγωνιστικό πνεύμα. Νήστευαν πολύ και προτιμούσαν τα νερόβραστα, γι' αυτό είχαν και αγιότητα και σωματική υγεία. Στην εποχή μας που αποφεύγουμε την άσκηση και τα νερόβραστα, γίναμε εμείς νερόβραστοι. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
• Να ξέρουμε εμείς, ότι όσο βρισκόμαστε στην αμαρτία, δηλαδή στην παράβαση των Θείων εντολών του Χριστού, ακόμη και αν διαβάζουμε όλες τις προσευχές των Οσίων, τα τροπάρια, τα κοντάκια και τους κανόνες κάθε μέρα και κάθε ώρα, δεν θα καταφέρουμε με αυτό τίποτα. Επειδή ο ίδιος ο Κύριος, ο Χριστός, σαν με μομφή και παράπονο, λέει σε εμάς: «Τί δε με καλείτε Κύριε, Κύριε, και ου ποιείτε α λέγω; (ΆγιοςΜάξιμοςοΓραικός)
• Όσο προοδεύουν οι αγωνιστές, τόσο και με ισχυρότερο αντίπαλο έρχονται αντιμέτωποι. (ΑγίαΣυγκλητική)
• Όσοι θέλουν να πλησιάσουν το Θεό, στην αρχή πρέπει να κοπιάσουν και να αγωνιστούν πολύ, για να ακολουθήσει μετά μεγάλη χαρά! Διότι συμβαίνει, ό,τι ακριβώς συμβαίνει με αυτούς που θέλουν να ανάψουν φωτιά, οι οποίοι πρώτα καπνίζονται και δακρύζουν και μετά πετυχαίνουν το ζητούμενο. Έτσι και εμείς για να ανάψουμε Θεία φωτιά μέσα μας, χρειάζεται να δακρύσουμε και να πονέσουμε. Μερικοί όμως από αμέλεια, ενώ κοπίασαν λιγάκι και υπέμειναν τον καπνό, δεν άναψαν τη φωτιά, επειδή εγκατέλειψαν σύντομα την πρσπάθεια και δεν έδειξαν μέχρι το τέλος καρτερία και υπομονή. (ΑγίαΣυγκλητική)
• Καθεμιά μας πρέπει να γνωρίζει καλά την αποστολή της και να μην γλυστράει προς τα κάτω, αλλά να ζητάει πάντα τα υψηλότερα. Δεν αγνοείτε, βέβαια, την παραβολή του Ευαγγελίου για τα εκατό και τα εξήντα και τα τριάντα (Ματθ. 13,8. Μάρκ. 4,8, 20). Λοιπόν, τα εκατό αφορούν τη δική μας ιδιότητα, (των μοναχών)• τα εξήντα αναφέρονται σ' εκείνους που ασκούνται στην εγκράτεια• και τα τριάντα, σ' αυτούς που ζουν με σωφροσύνη. Είναι λοιπόν καλό να προχωράμε από τα τριάντα στα εξήντα. Είναι δηλαδή καλό να προκόβουμε από τα μικρότερα στα μεγαλύτερα. Απεναντίας, δεν είναι ακίνδυνο να πέφτουμε από τα μεγαλύτερα στα μικρότερα. Γιατί εκείνος που μια φορά θα στραφεί στα χειρότερα, δεν μπορεί να σταθεί πια ούτε σ' αυτά (σταθερός), αλλά κατρακυλάει ως τα βάθη της απώλειας. (ΑγίαΣυγκλητική)
• Πρέπει να οπλιζόμαστε με όλα τα μέσα εναντίον των εχθρών, γιατί και από έξω μας χτυπούν και από μέσα μας πολεμούν. Και όπως ακριβώς το πλοίο άλλοτε καταποντίζεται από την εξωτερική τρικυμία και άλλοτε βουλιάζει, επειδή κάνει νερά στο εσωτερικό του, έτσι και η ψυχή, άλλοτε κινδυνεύει από τις εξωτερικές επιθέσεις των πονηρών πνευμάτων και άλλοτε παραδίνεται στον εχθρό με τους εσωτερικούς λογισμούς. Πρέπει λοιπόν και τις εξωτερικές επιθέσεις των πνευμάτων να παρακολουθούμε και τις εσωτερικές κακίες, που εκδηλώνονται με τους λογισμούς, ν' ανιχνεύουμε. Πολύ περισσότερο μάλιστα να επαγρυπνούμε για τους λογισμούς, γιατί και ακατάπαυστα μας τριβελίζουν και ασυναίσθητα μας οδηγούν στην απώλεια. Γιατί όταν είναι εξωτερικές τρικυμίες και κραυγάζουν οι ναύτες, πολλές φορές σώζονται από τα κοντινά πλοία. Αν όμως το σκάφος πάθει εσωτερικό ρήγμα και οι ναύτες κοιμούνται, τότε και χωρίς θαλασσοταραχή θα εισορμήσουν μέσα του τα νερά και θα το βυθίσουν. Πρέπει λοιπόν να δείχνουμε πιο έντονη προσοχή στους λογισμούς. Γιατί ο εχθρός, που θέλει να γκρεμίσει την ψυχή όπως (θα γκρέμιζε) ένα σπίτι, ή αρχίζει από τα θεμέλια το καταστροφικό του έργο, ή ξεκινάει από την οροφή και τη ρίχνει κάτω, ή ακόμα μπαίνει από τα παράθυρα και αφού δέσει τον οικοδεσπότη, γίνεται κύριος όλων. Θεμέλια είναι τα καλά έργα, οροφή είναι ή πίστη και παράθυρα οι αισθήσεις. Με όλα αυτά μας πολεμάει ο εχθρός. Εκείνος λοιπόν που θέλει να σωθεί, πρέπει να έχει τα μάτια του δεκατέσσερα. Στην παρούσα ζωή δεν μπορούμε να είμαστε ξέγνοιαστοι, γιατί λέει η Γραφή: "Ο δοκών έστάναι βλεπέτω μη πέση" (Α' Κορ. 10,12) (Αγία Συγκλητική)
• Σε πνευματικά μέτρα, ούτε μονομιάς, ούτε εύκολα μπορεί να φτάσει κανείς, αλλά αφού προηγηθούν πολλοί κόποι και αγώνες και περάσουν χρόνια με δοκιμασίες και ποικίλους πειρασμούς, μέχρι το τέλειο μέτρο της απάθειας. Έτσι, αφού δοκιμαστεί με πόνους και κόπους και υποφέρει με γενναιοψυχία όλους τους πειρασμούς που προξενεί η κακία, αξιώνεται να λάβει τις μεγάλες τιμές και τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και τον Θεϊκό πλούτο. Έπειτα γίνεται και κληρονόμος της Βασιλείας των Ουρανών. Με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος, ο καθένας μας κερδίζει τη σωτηρία της ψυχής του. Χρειάζεται όμως να συνεισφέρει και τους δικούς του κόπους. (Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος)
• Όσες ψυχές είναι οκνηρές και αποφεύγουν τους κόπους και δεν επιζητούν τον αγιασμό της καρδιάς, από αυτήν εδώ τη ζωή, όχι εν μέρει, αλλά ολοκληρωτικά, αυτές ας μην ελπίζουν να κοινωνήσουν το Άγιο Πνεύμα και ν' απαλλαγούν από τα πάθη της κακίας· αυτές και αν αξιωθούν τη Θεία Χάρη, επειδή ξεγελιούνται από την κακία, αφήνουν κάθε πνευματική φροντίδα, διότι απολαμβάνουν λίγη πνευματική γλυκύτητα. Έτσι οι ψυχές αυτές, είναι εύκολο να πέσουν σε έπαρση, διότι δεν αγωνίζονται να φτάσουν την τέλεια απάθεια. Και καθώς αρκούνται στη λίγη αυτή ενίσχυση της Χάρης και προκόβουν, όχι στην ταπείνωση, αλλά στην έπαρση, απογυμνώνονται κάποτε και από το χάρισμα που έλαβαν. Γιατί η ψυχή, που αγαπά αληθινά τον Θεό και αν ακόμη μυριάδες αρετές κατορθώσει, έχει τέτοια μετριοφροσύνη, σαν να μην έχει αρχίσει ακόμη να ζει, κατά το θέλημα του Θεού και νοιώθει απληστία και έρωτα για τη Θεία αγάπη, που εμπνέει ο Δεσπότης Χριστός. (Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος)
• Το θεμέλιο λοιπόν του Χριστιανισμού είναι, ακόμη και αν έχει κανείς όλες τις αρετές, να μην εφησυχάζει, ούτε να παίρνει θάρρος, ούτε να νομίζει ότι κατόρθωσε κάτι σπουδαίο. Και αν ακόμη γίνει μέτοχος της Χάρης, να μην νομίσει ότι πέτυχε κάτι, ούτε να αισθάνεται κορεσμό, αλλά μάλλον τότε να πεινά και να διψά περισσότερο, να πενθεί και να έχει την καρδιά του ολότελα συντετριμμένη. (Άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος)
• Εάν καθένας υιοθετεί μια στάση για τη δική του αποκλειστικά αυτοδικαίωση και σκέφτεται ότι έτσι σώζεται, εργάζεται μάταια και χωρίς σκοπό. (ΆγιοςΜακάριοςοΑιγύπτιος)
• Διπλός είναι ο πόλεμος των Χριστιανών και διπλή η πάλη. Από την μία, με όσα βλέπει η σωματική όραση· γιατί αυτά ερεθίζουν και γαργαλίζουν την ψυχή και την προκαλούν να δένεται εμπαθώς μαζί τους και να ευχαριστείται μ' αυτά. Από την άλλη, με τις αρχές και τις εξουσίες του κοσμοκράτορα (διάβολο). (ΆγιοςΜακάριοςοΑιγύπτιος)
• Έκανες αρχή του καλού; Μην ανακόψεις την πορεία σου, επειδή ο εχθρός σου παρεμβάλλει εμπόδια, γιατί αυτός με την υπομονή σου κατατροπώνεται! Κι αυτοί οι οποίοι ξεκινούν για να πλεύσουν, αρχικά συναντούν ευνοϊκό άνεμο και απλώνουν τα πανιά. Αμέσως μετά συναντούν αντίθετο άνεμο! Οι ναυτικοί όμως, επειδή ενέσκηψε άνεμος δυνατός, δεν πετούν το φορτίο απ' το πλοίο, αλλ' αφού για λίγο αγκυροβολήσουν σ' ένα λιμάνι ή και αφού πολεμήσουν τη ζάλη των κυμάτων, συνεχίζουν το ταξίδι τους. Έτσι κι εμείς, όταν αντίθετος άνεμος μας επιτεθεί, αφού υψώσουμε αντί για τον Σταυρό, χωρίς κανένα φόβο θα συνεχίσουμε το ταξίδι μας... (Μέγας Αθανάσιος)
• Στον καθένα που εργάζεται με συναίσθηση την πνευματική εργασία των εντολών του Θεού, χωρίς αμφιβολία, γίνεται αναλόγως και η απόκτηση των πνευματικών καρπών ως αποτέλεσμα της επίμονης εργασίας τους. (ΆγιοςΣυμεώνοΝέοςΘεολόγος)
• Σας συνιστώ να έχετε σε όλα διάκριση και φρόνηση. Να αποφεύγετε τα άκρα. Οι αυστηρότητες συμβαδίζουν με τα μέτρα της αρετής. Αυτός που δεν έχει μεγάλες αρετές και συναγωνίζεται με τους τέλειους, θέλοντας να ζει με αυστηρότητα, όπως οι άγιοι ασκητές, αυτός κινδυνεύει να υπερηφανευτεί και να πέσει σε πλάνη για την έπαρση και την τόλμη. Γι' αυτό να πορεύεστε με διάκριση και να μην εξαντλείτε το σώμα με υπέρμετρους κόπους. Να θυμάστε ότι η άσκηση του σώματος απλώς βοηθάει την ψυχή να φτάσει στην τελειότητα. Η τελειότητα κατορθώνεται κυρίως με τον αγώνα της ψυχής. (Άγιος Νεκτάριος)
• Αν αγωνίζεσαι τον αγώνα τον καλό, ο Θεός θα σε ενισχύσει. Στον αγώνα εντοπίζουμε τις αδυναμίες, τις ελλείψεις και τα ελαττώματά μας. Είναι ο καθρέφτης της πνευματικής μας καταστάσεως. Όποιος δεν αγωνίστηκε, δεν γνώρισε τον εαυτό του. (Άγιος Νεκτάριος)
• Χωρίς ψυχικό σθένος, οι μεγάλες πνευματικές ασκήσεις είναι αδύνατες. Και αν κάποιος τολμηρός αναλάβει μεγάλες πνευματικές ασκήσεις, προτού τονώσει την ψυχή του με ηθικές αρετές, θα πλανεθεί και θα εκπέσει. (Άγιος Νεκτάριος)
• Όπως αυτός που σπέρνει μέσα στα αγκάθια, δεν πρόκειται να θερίσει τίποτε, έτσι και αυτός που κατατρώει τον εαυτόν του με τη μνησικακία και με τη φιλοκτημοσύνη, δεν έχει κανένα όφελος και ας κοπιάζει (στον πνευματικό του αγώνα) σωματικά. Οι σωματικοί κόποι χωρίς καθαρούς λογισμούς, δεν φέρνουν κανέναν καρπό. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
• Το μέλι είναι πολύ ωραίο. Όταν όμως φάει κανείς πάρα πολύ, μπορεί να του δημιουργήσει εμετό. Έτσι και στα πνευματικά, δεν πρέπει να βγαίνεις αδιάκριτα από τα όρια των δυνατοτήτων σου, γιατί εισάγεις στην ψυχή σου σκοτισμό πάνω στον σκοτισμό και της προξενείς πολλή σύγχυση. Να κάνεις μόνο εκείνο που μπορείς. Αυτό θέλει ο Θεός. Τα άλλα θα τα αναπληρώσει ο ίδιος με την Χάρη Του. Γιατί υπάρχει και ο φόβος να απελπιστείς, διαβάζοντας τις υψηλές καταστάσεις που έφτασαν οι Άγιοι. Προχώρα στην πνευματική ζωή με ταπεινό φρόνημα και ο Θεός δεν θα σε εγκαταλείψει. Μην προσπαθείς να φτάσεις πνευματικές καταστάσεις που υπερβαίνουν τις δυνάμεις σου, γιατί θα πέσεις οπωσδήποτε, και την πτώση σου αυτήν θα την εκμεταλλευτεί ο διάβολος. Οι υψηλές πνευματικές κορυφές είναι πολύ δύσκολο να κατακτηθούν. Απαιτούν ταπείνωση και πολύ κόπο και μακροχρόνιους αγώνες. Η Χάρη του Θεού δεν επισκιάζει εύκολα τον άνθρωπο, γιατί πρέπει προηγουμένως να καθαριστεί από κάθε μολυσμό. Τα μυστήρια του Θεού τα γνωρίζουν αυτοί που με την άσκηση και την ταπείνωση αγωνίστηκαν στη ζωή τους για πολλά χρόνια. Μόνο στους ταπεινούς ο Θεός φανερώνει τα μυστήριά Του. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
• Η άσκηση είναι η μητέρα του αγιασμού. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
• Η πνευματική εργασία απαιτεί προσοχή και ησυχία της καρδιάς. Δεν μπορεί να καθαριστεί κανείς μόνο με τα καλά έργα, που κάνει για τον άλλο. Πρέπει να δουλέψει και μέσα στην ψυχή του, για να απαλλαγεί από τα πάθη της σάρκας και των αισχρών και ρυπαρών λογισμών. Γιατί είναι εύκολο να κάνει κανείς ελεημοσύνη, δύσκολο όμως να κόψει τα πάθη του και τις κακές του συνήθειες. Την ελεημοσύνη την δέχεται ο Θεός, όταν συνοδεύεται από καθαρή καρδιά. Δεν μπορούμε να ενδιαφερθούμε για το πρώτο και να εγκαταλείψουμε το δεύτερο. Διαφορετικά ξεπέφτουμε στα μάτια του Θεού. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
• Η σωματική εργασία προηγείται από την ψυχική. Όπως ο Θεός στην δημιουργία του ανθρώπου πρώτα έφτιαξε το χωμάτινο σώμα και μετά φύσηξε και του έδωσε «πνοήν ζωής», έτσι και στα πνευματικά, πρώτα θ' αρχίσουμε με τους σωματικούς κόπους και κατόπιν θα προχωρήσουμε στην συστηματική καλλιέργεια των αρετών. Πρώτα βάζει κανείς στο σπίτι θεμέλια και μετά το χτίζει. Αλλιώτικα δεν γίνεται. Η ψυχική εργασία γεννιέται από την σωματική, όπως το στάχυ βγαίνει από τον γυμνό κόκκο του σταριού. (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
• Πρέπει να γνωρίζεις, ότι χωρίς κόπο σωματικό, δεν πλησιάζεται ο Θεός. Όλοι οι Πατέρες κοπίασαν πολύ, για να κατοικήσει μέσα τους το Πνεύμα το Άγιο. Μόλις το Άγιο Πνεύμα κατοικήσει στην ψυχή, ο άνθρωπος αποκτάει πραότητα και ειρήνη και φεύγει κάθε σκέψη ακολασίας. Μην νομίσεις, ότι μπορείς με την προσευχή να πλησιάσεις τον Θεό, αν προηγουμένως δεν καθαρίσεις την καρδιά σου, από τα πάθη της ατιμίας που την μολύνουν. (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
• Από τον αγώνα το δικό μας, θα εξαρτηθεί ποιό από τα δύο θα επικρατήσει: Αν αφήσουμε τον εαυτό μας ελεύθερο, χωρίς να τον βιάσουμε, θα επικρατήσει το κακό. Αντίθετα όταν αγωνιστούμε, θα νικήσει το καλό και η αρετή. Ο αγώνας αυτός είναι σκληρός. Θα πέσεις και θα ξανασηκωθείς και πάλι θα πέσεις και πάλι θα σηκωθείς. Είναι αγώνας ισόβιος. Γιατί ο σατανάς δεν μας αφήνει ανενόχλητους ούτε μία στιγμή. Μία στιγμή αμελείας περιμένει, για να την εκμεταλλευτεί και να κάνει ζημιά στην ψυχή μας... (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
• Κάποιος σοφός γέροντας με συμβούλεψε: Όποιος αρχίζει υπέρμετρη άσκηση πριν να έλθει ο καιρός του, εκτός του ότι δεν κερδίζει τίποτε, διπλασιάζει τη βλάβη για τον εαυτό του. Εάν επιθυμείς την άσκηση που έχει ο λογισμός σου, να υπομείνεις πρώτα με χαρά τη ακούσια ατιμία που επιτρέπει η οικονομία του Θεού να σε βρει και να μην ταραχθείς, μήτε να μισήσεις αυτόν που σε ατιμάζει. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
• Ο δρόμος του Θεού είναι καθημερινός σταυρός. Κανένας δεν ανέβηκε στον ουρανό με άνεση. (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
• Οι πόνοι και οι κόποι που καταβάλλουμε στον παρόντα κόσμο για την αγάπη του Θεού, δεν συγκρίνονται με την πνευματική τρυφή που ετοίμασε ο Θεός για όσους κακοπαθούν και στερούνται τα αγαθά. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
• Πολλές φορές βρίσκεται ο άνθρωπος να προσεύχεται κυρτωμένος και γονυκλινής, κα έχοντας απλωμένα τα χέρια το στον ουρανό, και ατενίζοντας στο σταυρό του Χριστού, και μαζεύοντας το νου του στην προσευχή. Ενώ λοιπόν ο άνθρωπος παρακαλεί το Θεό με δάκρυα και κατάνυξη, ξαφνικά μια πηγή αναβλύζει μέσα στην καρδιά του με άφατη γλυκύτητα, οπότε παραλύουν τα μέλη του σώματός του, και δε βλέπει τίποτε γύρω του, και σκύβει το πρόσωπό του προς τη γη. Όμως οι έννοιες και οι λογισμοί του εναλλάσσονται, ώστε να μην μπορεί να κάνει μετάνοιες από την πολλή χαρά, που διαπερνάει όλο το σώμα του. Πρόσεχε λοιπόν, άνθρωπέ μου, αυτά που διαβάζεις. Γιατί, αν δεν αγωνισθείς, δεν θα βρεις αυτά τα ουράνια αγαθά. Και αν δεν κρούσεις τη θύρα δυνατά και επίμονα και δεν αγρυπνήσεις απέξω, περιμένοντας ν' ανοίξει, δεν πρόκειται να εισακουσθείς. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
• Όπως η μητέρα φροντίζει για το παιδί της, έτσι και ο Χριστός φροντίζει για σώμα που κακοπαθεί και είναι πάντοτε κοντά στο σώμα αυτό. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
• Μην νομίζεις, ότι με την ελεημοσύνη τελείωσες τις υποχρεώσεις σου στον Θεό. Χρειάζεται μεγάλος αγώνας για να καθαρίσεις τον εαυτόν σου από τα πάθη και έτσι θα γίνει ευπρόσδεκτη στον Θεό η προσφορά που κάνεις στους συνανθρώπους σου. (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
• Έχει μεγάλη δύναμη η μικρή προσπάθεια, που γίνεται όμως πάντοτε. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος) [Μεγάλη υπόθεση να κάνει κανείς το μικρό πνευματικό κανόνα του, πάντοτε]