Παρέθηκέ σοι πυρ και ύδωρ· ου εάν θέλης, εκτενείς την χείρα σου. [Ενώπιόν σου έθεσε φωτιά και νερό,
όπου θέλεις μπορείς να απλώσεις ελευθέρως το χέρι σου.] (ΣοφίαΣειράχ 15,16)
Δεν κρινόμαστε
με βάση τα αποτελέσματα των ενεργειών μας, αλλά με βάση την πρόθεση και την
προαίρεσή μας. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Δεν καταστρέφει
ούτε ο πλούτος, ούτε και η φτώχεια, αλλά η κακή προαίρεση που δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει
όπως πρέπει, το καθένα απ' αυτά. Η κακή προαίρεση είναι η αιτία όλων των κακών.
(Ιερός Χρυσόστομος)
Εκείνος
που θέλει να κάνει κάτι και δεν μπορεί, είναι σαν να το έκανε, απέναντι στον
καρδιογνώστη Θεό. Αυτό ισχύει και για τα καλά και για τα κακά. (Ιερός
Χρυσόστομος)
Η
αλλαγή της προαιρέσεως του ανθρώπου είναι πολύ δυσκολότερη, από την διόρθωση
των φυσικών του ελαττωμάτων. (Ιερός Χρυσόστομος)
Ο Θεός
δεν στεφανώνει εκείνους που απέχουν από την κακία από ανάγκη, αλλά από αγαθή
προαίρεση. (Ιερός Χρυσόστομος)
Η
κακία και η αρετή δεν είναι αποτέλεσμα της φύσεως, αλλά της προαιρέσεως. Όπως
και η ψυχή μας, δεν είναι από την φύση της, ούτε αγαθή, ούτε κακή, αλλά γίνεται
ένα απ' αυτά τα δύο, από την προαίρεσή της. (Ιερός Χρυσόστομος)
Ας μην
λέμε, ότι ο τάδε είναι εκ φύσεως καλός και ο τάδε εκ φύσεως κακός. Διότι αν
είναι εκ φύσεως καλός, ποτέ δεν θα μπορέσει να γίνει κακός. Και αν είναι εκ
φύσεως κακός, ποτέ δεν μπορεί να γίνει καλός. Εμείς όμως βλέπουμε, ότι
συμβαίνουν απότομες μεταβολές. Και οι άνθρωποι μεταβάλλονται και αλλάζουν από
το καλό στο κακό και το αντίθετο... (Ιερός Χρυσόστομος)
Τα
ίδια διδάγματα και τα ίδια θαύματα απόλαυσαν και ο Ιούδας και οι Απόστολοι. Πού
όμως οφείλεται η διαφορά στην συμπεριφορά τους; Στην προαίρεση. Αυτή γίνεται η
αιτία όλων των κακών και των καλών. (Ιερός Χρυσόστομος)
Όπου υπάρχει
προαίρεση, δεν υπάρχει κανένα εμπόδιο. (Μέγας Βασίλειος)
Ο Θεός
δεν έχει πάντοτε ανάγκη υπενθυμίσεως για τις ανάγκες μας, αλλά της ειλικρινούς
διαθέσεώς μας. (Μέγας Βασίλειος)
Πρέπει
όπως σπείραμε, έτσι και να θερίσουμε. Διαφορετικά δεν γίνεται. Σπορά είναι η
προαίρεσή μας και θερισμός η ανταπόδοσή μας. (Άγιος Γρηγόριος Νύσσης)
Αιτίες
των καλών λογισμών είναι οι αρετές. Των αρετών αιτίες είναι η εφαρμογή των
εντολών του Κυρίου. Και αιτία της εργασίας των εντολών του Κυρίου, είναι η καλή
προαίρεση. (Όσιος Θαλάσσιος)
Η
πονηρή προαίρεση διανοείται κακά και τα κατορθώματα του πλησίον, τα βλέπει για
ελαττώματα. (Όσιος Θαλάσσιος)
Απόδειξη
της προαιρέσεως είναι το έργο! (Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος)
Ο Θεός
κρίνει τις πράξεις μας σύμφωνα με τις προθέσεις μας. Γι' αυτό και εκείνος που θέλει
να κάνει κάτι και δεν μπορεί να το κάνει, είναι σαν να το έκανε, απέναντι στον καρδιογνώστη
Θεό. Αυτό ισχύει και για τα καλά και για τα κακά. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Στις
κακές σκέψεις χωρίς πρόθεση, ακολουθεί λύπη, για αυτό και σύντομα εξαφανίζονται,
ενώ στις κακές σκέψεις εκ προθέσεως ακολουθεί χαρά, γι' αυτό και δύσκολα
απαλλάσεται κανείς από αυτές. (Άγιος Μάρκος ο Ασκητής)
Ο Θεός
από εμάς θέλει μόνο την προαίρεση και την αγαθή διάθεση, που θα την εκδηλώνουμε
με το λίγο φιλότιμο αγώνα μας και την συναίσθηση της αμαρτωλότητάς μας. Όλα τα
άλλα μας δίνει Εκείνος. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Οι άνθρωποι
που είναι καλοπροαίρετοι και έχουν καλοσύνη, αυτούς τους ανθρώπους θα δεις, ο Καλός
Θεός θα τους βολέψει με κάποιο τρόπο, είτε με δοκιμασίες, είτε με μιια αρρώστια,
είτε με ταλαιπωρίες, είτε με έναν σεισμό, είτε με έναν κεραυνό, είτε με έναν κατακλυσμό,
είτε με έναν λόγο κ.λπ. και τελικά θα τους πάει στον Παράδεισο. (Άγιος
Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Ένα
πράγμα ξέρω: όσοι ζουν κοσμική ζωή, γιατί δεν βοηθήθηκαν, αλλά παρασύρθηκαν ή
και σπρώχτηκαν στο κακό, ενώ είχαν καλή διάθεση, αυτοί συγκινούν τον Θεό και ο
Θεός θα τους βοηθήσει. Θα χρησιμοποίησει διάφορους τρόπους, να βρουν τον δρόμο
τους• δεν θα τους αφήσει. Ακόμη και την ώρα του θανάτου θα τους οικονομήσει, να
βρίσκονται σε καλή κατάσταση. (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Οι κακοπροαίρετοι
άνθρωποι, τίποτα δεν μπορούν να καταλάβουν και πλανώνται! Αυτοί όμως που έχουν
καλή διάθεση, καταλαβαίνουν. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Μπορεί
κάποιος να μιλάει για τις αμαρτίες του και να είναι υπερήφανος και άλλος να μιλάει
για τις αρετές του και να είναι ταπεινός. (ΌσιοςΠορφύριοςο Καυσοκαλυβίτης)
Από την
κακή τους προαίρεση οι δαίμονες έγιναν πονηροί, όπως και οι περισσότεροι άνθρωποι.
(Μέγας Αντώνιος)
Υπάρχουν
διάφορες ορμές της προαίρεσης. Μια θερμή προαίρεση, μπορεί μέσα σε μία ώρα να
προσφέρει στον Θεό, όσα δεν προσφέρει άλλη νωθρή προαίρεση μέσα σε 50 χρόνια.
Και όταν δουν οι δαίμονες, ότι κάποιος βρίστηκε και εξευτελίστηκε ή αδικήθηκε ή
ο,τιδήποτε άλλο έπαθε και λυπάται, όχι γιατί άδικα έπαθε, αλλά γιατί δεν σήκωσε
με γενναιότητα την αδικία, μια τέτοια ορμή την φοβούνται οι δαίμονες. Γιατί
γνωρίζουν, ότι ο άνθρωπος αυτός πήρε το δρόμο της αλήθειας και θέλει να βαδίζει
σύμφωνα με τις εντολές του Θεού. (Όσιος Ζωσιμάς)
Όπως η
αντίπαλη δύναμη (διάβολος), έτσι και η Θεία Χάρη προτρέπει χωρίς να εξαναγκάζει
και αυτό για να διαφυλάσσεται η ελευθερία και η αυτεξουσιότητά μας. Γι' αυτό και
για όσα κακά κάνει ο άνθρωπος με την υπόδειξη του σατανά, δέχεται αυτός και όχι
ο σατανάς την τιμωρία, γιατί δεν σύρθηκε με τη βία, αλλά με το θέλημά του υπάκουσε
στην κακία. Το ίδιο συμβαίνει και με το αγαθό. Δεν αποδίδει η Χάρη το αγαθό στον
εαυτό της, αλλά στον άνθρωπο και γι' αυτό τον δοξάζει, γιατί αυτός έγινε αίτιος
του αγαθού στον εαυτό του. Ούτε πάλι η Χάρη δεσμεύει, όπως είπαμε, με αναγκαστική
δύναμη τη θέληση του ανθρώπου, ώστε να μην μπορεί να στραφεί αλλού. Αλλά αν και
συνυπάρχει, δίνει ωστόσο το προβάδισμα στο αυτεξούσιο, για να φανερωθεί η θέληση
του ανθρώπου που κλίνει, στην αρετή ή στην κακία. (Άγιος Μακάριος ο
Αιγύπτιος)
Η
καρδιά που είναι γεμάτη λύπη για την ασθένεια και την αδυναμία για τις φανερές
πράξεις, αναπληρώνει όλα τα σωματικά έργα. Γιατί οι πράξεις του σώματος, χωρίς
τις πράξεις της διανοίας, είναι σαν άψυχο σώμα. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Η
αγαθή προαίρεση είναι η προϋπόθεση, για να απέχει κάποιος από την αμαρτία. Η
αποχή από την αμαρτία είναι η προϋπόθεση για να μετανοήσει κανείς. Και η
μετάνοια είναι η προϋπόθεση για να σωθεί... (Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ)
Η εσωτερική
μας διάθεση, ακόμα και όταν δεν εξωτερικεύεται, επηρεάζει πάρα πολύ την εσωτερική
διάθεση των άλλων. Αυτό γίνεται πολύ συχνά, έστω και αν δεν το καταλαβαίνουν όλοι.
Ας υποθέσουμε, πως είμαι εκνευρισμένος με κάποιον ή πως έχω άσχημες σκέψεις εναντίον
του. Εκείνος το αισθάνεται και αρχίζει με την σειρά του, να έχει και αυτός άσχημες
σκέψεις για μένα. Υπάρχει κάποια επικοινωνία ανάμεσα στις ψυχές μας, ξέχωρα από
εκείνη των σωματικών μας αισθήσεων. Υπάρχει ένα είδος μυστηρίου σ' αυτά τα πράγματα...
(Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης)
Όπου
λείπει η καλοπροαίρετη καρδιά, εκεί ούτε πίστη υπάρχει. (Άγιος Τύχων του
Ζαντόνσκ)
Το να ανάβει
μέσα μας η επιθυμία κάθε καλού, είναι δωρεά του Θεού. Η ελευθερία μας όμως έχει
το λόγο, για το πως ακριβώς θα κινηθούμε στη συνέχεια. Από εμάς εξαρτάται, το να
κλίνουμε προς το καλό ή προς το κακό. (ΑββάςΧαιρήμονας)
Ο
άνθρωπος κολάζεται όχι εξαιτίας του διαβόλου, αλλά εξαιτίας της προαίρεσής του.
(Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας)
Όταν ο
Θεός δει καλή διάθεση από μέρους μας, θα μας βοηθήσει. Και αυτή τη μικρή
διάθεση θα την κάνει μεγάλη, ώστε να επιτελεστεί αυτή η μεγάλη σωτηρία των
ψυχών μας. Οι κόποι και οι (πνευματικοί) αγώνες μας, δείχνουν την προαίρεσή
μας. (Γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας)
Ο Σταυρός
δεν λείπει. Από τη μία είναι γλυκύς και ελαφρός, από την άλλη μεριά είναι πικρός
και βαρύς. Κατά την προαίρεσή μας. (ΓέρονταςΕφραίμοΚατουνακιώτης)
Άμα έχει
κανείς καλή προαίρεση τον βοηθά και ο Θεός. (ΓέρονταςΕυμένιοςΣαριδάκης)
Ο Θεός
πολλές φορές δεν θέλει την πράξη, αλλά την διάθεση. Του αρκεί να σε δει πρόθυμο
να κάνεις την Εντολή Του. (Γερόντισσα Γαβριηλία)
Επιτρέπει
ο Θεός τον διάβολο να μας πειράζει, για να δοκιμαστεί η προαίρεσή μας. (Γέροντας
Αρσένιος Μπόκα)
Όσοι δεν
έχουν καλή προαίρεση, δεν θέλουν να ακούσουν, αλλά και δεν καταλαβαίνουν τα λόγια
του Χριστού. Ξέρετε πως μοιάζουν αυτοί; Σαν εκείνους που έχουν οφθαλμίαση. Για όσους
έχουν μάτια γερά, δεν υπάρχει πιο ευχάριστο πράγμα από το φως του ηλίου. Εκείνοι
όμως που πάσχουν από οφθαλμίαση, το φως τους ενοχλεί και κλείνονται σε σκοτεινούς
θαλάμους. (ΕπίσκοποςΑυγουστίνοςΚαντιώτης)
Για όλους,
το μύρο, το άρωμα είναι ευχάριστο. Αλλά αν στάξει κάποιος λίγο μύρο εκεί που φωλιάζουν
οι γύπες, τα ακάθαρτα όρνεα που τρώνε πτώματα, οι γύπες ψοφούν! Το άρωμα που ζωογονεί
τον άνθρωπο, για τους γύπες είναι θάνατος. Έτσι είναι και η διδασκαλία του Χριστού:
Όσοι είναι καλοπροαίρετοι, είναι εύαρεστη γι΄αυτούς η διδασκαλία και όσοι είναι
κακοπροαίρετοι είναι μισητή. (ΕπίσκοποςΑυγουστίνοςΚαντιώτης)
Ο
Χριστός μιλάει με παραβολές, ώστε εκείνοι που δεν έχουν όρεξη ή έχουν κακή προαίρεση,
να ακούν και να μην καταλαβαίνουν, να βλέπουν και να μην αντιλαμβάνονται. (π.
Αθανάσιος Μυτιληναίος)
Ο ήλιος
είναι ο ίδιος και για το κερί και για τον πηλό. Αλλιώς αντιδρά το κερί (λιώνει)
και αλλιώς ο πηλός (σκληραίνει). (Αρχ. ΠαύλοςΠαπαδόπουλος)
Η ψυχική
διάθεση είναι εκείνη που μετράει πάντοτε. Γιατί ο Αδάμ, αν και ήταν μέσα στον Παράδεισο,
παρέβη την εντολή του Θεού, ενώ ο Ιώβ, αν και ήταν καθισμένος πάνω στην κοπριά,
κράτησε την αυτοκυριαρχία του. Λοιπόν το μόνο που ζητάει ο Θεός απ' τον άνθρωπο
είναι η καλή του διάθεση και να έχει πάντοτε τον φόβο του Θεού μέσα του. (ΕίπεΓέρων)
Τον καλοπροαίρετο
άνθρωπο, ο Θεός τον φωτίζει κατ΄αναλογία της καρδιάς του, για πράγματα παράξενα,
που δεν τα ξέρουν ούτε αυτοί οι μορφωμένοι ακόμη. Χαριτώνονται και γίνονται θεοδίδακτοι και ας είναι αγράμματοι. (Παναγόπουλος)
Άμα υπάρχει
καλή προαίρεση μέσα στον άνθρωπο, δεν δυσκολεύεται ο Θεός, να τον βγάλει με Τον
τρόπο Του από το σκοτάδι στο φως. Δεν δυσκολεύεται ο Θεός από τις αμαρτίες μας,
απλά ζητάει, να του επιτρέψουμε να μας λύσει τα χέρια. (Παναγόπουλος)
Όταν ο
άνθρωπος είναι κακότροπος και στον Θεό βρίσκει λάθος. (Παναγόπουλος)
Ακούω πολλούς
να λένε ότι, να εγώ δεν πειράζω κανέναν, με τέτοιο τρόπο, λες και θα πρέπει να τους
συγχαρούμε γι΄αυτό. Είναι σαν να συγχαρούμε το πρόβατο που είναι καλό. Μα είναι
καλό εκ φύσεως και όχι εκ προαιρέσεως. Δεν χειροκροτούμε την πορτοκαλιά που κάνει
πορτοκάλια, γιατί η φύση της πορτοκαλιάς είναι να κάνει πορτοκάλια. Αυτό που βραβεύεται
είναι η προαίρεση και όχι κάτι το οποίο είναι κατά φύση. Το ίδιο πράγμα ισχύει και
στον άνθρωπο. Θα τον συγχαρούμε, όχι επειδή δεν πειράζει κανέναν, αφού η φύση του
είναι πλασμένη να μην βλάπτει κανέναν, αλλά διότι αγαπάει τους εχθρούς του. Αυτή η προαίρεσή του αμοίβεται... (Παναγόπουλος)
Ο Κύριος
βλέπει την καρδιά του ανθρώπου και την διάθεσή του. Αν κάτι το κάνει με βαριά καρδιά
από υποχρέωση και καθήκον ή από αγάπη και φιλότιμο.
Ο Θεός
πολλές φορές δεν θέλει την πράξη, αλλά την διάθεση. Του αρκεί να σε δει πρόθυμο
να πράξεις την εντολή Του.
Η
θέληση της καρδιάς είναι να αγκαλιάσει το βουνό, αλλά το χέρι δεν είναι αρκετά
μακρύ. (Ινδονησιακή παροιμία)
Σε ένα
μουσείο βρισκόταν ένας πίνακας, που παρίστανε ένα παιδί όρθιο να γράφει στο
μαυροπίνακα:0000... Στο πλάϊ του, ήταν ένας άγγελος, που έβαζε τον αριθμό 1
μπροστά από τα μηδενικά. Ο πίνακας είχε την επιγραφή: ''Η καλή πρόθεση''. Έτσι
είναι και στην ζωή μας. Όλες οι σκέψεις και οι πράξεις μας, όλα μας τα λόγια
είναι μηδενικά για την αιωνιότητα, αν δεν γίνονται με καλή πρόθεση, αν δεν
γίνονται με καλή προαίρεση. Απεναντίας, όλες οι ίδιες πράξεις αξιοποιούνται,
όταν γίνονται για την δόξα του Θεού!...
Κάποιος
είχε κάνει ένα τάμα στο Θεό: αν τον γλύτωνε από έναν πειρασμό, θα Του έδινε από
το ένα τσουβάλι καρύδια που είχε, τα μισά. Ο Θεός τον γλύτωσε από τον
πειρασμό. Τότε εκείνος, προκειμένου να
εκπληρώσει το τάμα του στο Θεό, έσπασε όλα τα καρύδια και γέμισε το μισό
τσουβάλι με φλούδια και το έδωσε στο Θεό, ενώ αυτός κράτησε τα καρύδια. Και
είπε στο Θεό: ''Θεέ μου, κατά την υπόσχεσή μου, σου δίνω το μισό αυτό τσουβάλι
(φλούδια)''. Βέβαια ο Θεός δεν τρώει καρύδια, αλλά θέλησε να βαθμολογήσει την
προαίρεση του ανθρώπου αυτού. Του είπε τότε ο Θεός ενδομύχως: ''Θυμήσου
παιδί μου, ότι αυτό που προσκομίζεις, αυτό είσαι...''. Ό,τι προσκομίζουμε, αυτό
είμαστε. Ανάλογα με την προαίρεσή μας, δίνουμε και τα ανάλογα.
