Περί συμπόνοιας και ευσπλαχνίας

Γίνεσθε ουν οικτίρμονες, καθώς και ο πατήρ υμών οικτίρμων εστί. [Να είστε λοιπόν ευσπλαχνικοί, όπως ευσπλαχνικός είναι και ο Ουράνιος Πατέρας σας.] (Κατά Λουκάν 6,36)
Ενδύσασθεουν, ωςεκλεκτοίτουΘεούάγιοικαιηγαπημένοι, σπλάγχναοικτιρμού. [Ενδυθείτε, λοιπόν, σαν εκλεκτοί του Θεού, αγιασμένοι και αγαπημένοι από τον Θεό, καρδιά ευσπλαγχνική και πονετική.] (Προς Κολοσσαείς 3,12)
Η γαρ κρίσις ανέλεος τω μη ποιήσαντι έλεος. Κατακαυχάται έλεος κρίσεως. [Γιατί στην τελική κρίση, δεν θα υπάρχει έλεος γι' αυτόν που δεν έδειξε ευσπλαχνία. Για τον φιλεύσπλαχνο όμως, η τελική κρίση θα είναι θρίαμβος.] (Ιακώβου 2,13)
Τίςασθενεί, καιουκασθενώ; Τίςσκανδαλίζεται, καιουκεγώπυρούμαι; [Ποιός ασθενεί και δεν ασθενώ μαζί του και δεν συμπάσχω και εγώ; Ποιός σκοντάφτει και πίπτει και δεν καίγομαι και εγώ μέσα σ' αυτήν την θλίψη;] (ΠροςΚορινθίουςΒ' 11,29)
Γίνεσθεεύσπλαγχνοι. [Να γίνεστε εύσπλαγχνοι και συμπονετικοί.] (Προς Εφεσίους 4,32)
Ουκ επίστανται έλεον και πίστιν τέκτονες κακών, ελεημοσύναι δε και πίστεις παρά τέκτοσιν αγαθοίς. [Οι σχεδιάζοντες και επιδιώκοντες το κακό, δεν γνωρίζουν την ευσπλαγχνία και την ευθύτητα. Ευσπλαγχνία όμως και τιμιότης και αξιοπιστία υπάρχουν στους εργάτες του καλού.] (Παροιμίες 14,22)
Μηόκνειεπισκέπτεσθαιάρρωστον, εκγαρτωντοιούτωναγαπηθήση. [Μην είσαι νωθρός και απρόθυμος στο να επισκέπτεσαι τον άρρωστο, διότι από κάτι τέτοια έργα, θα αγαπηθείς από τον Θεό και από τους ανθρώπους. (ΣοφίαΣειράχ 7,35)
Ο πνευματικός άνθρωπος είναι όλος ένας πόνος. Λειώνει από τον πόνο για τους άλλους, εύχεται, παρηγορεί. Και ενώ παίρνει τον πόνο των άλλων, είναι πάντα χαρούμενος, γιατί ο Χριστός του παίρνει τον πόνο και τον παρηγορεί πνευματικά... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Για να μαλακώσει η καρδιά μας, πρέπει να έρθουμε στην θέση όχι μόνον των άλλων ανθρώπων, αλλά και των ζώων, ακόμη και του φιδιού. Να σκεφθούμε: «Θα μου άρεζε να ήμουν φίδι, να έβγαινα λίγο στην λιακάδα να ζεσταθώ και να ερχόταν ο άλλος να με χτυπήσει, να μου σπάσει το κεφάλι; Όχι». Τότε θα λυπηθούμε και θα αγαπήσουμε ακόμη και τα φίδια. Αν δεν έρχεται ο άνθρωπος στην θέση των άλλων, ακόμη και των ζώων και των εντόμων, δεν γίνεται «άνθρωπος». Μέσα στον πόνο κρύβεται η περισσότερη αγάπη από την κανονική. Γιατί, όταν πονάς τον άλλον, τον αγαπάς λίγο παραπάνω. Αγάπη με πόνο είναι να σφίξεις στην αγκαλιά σου έναν αδελφό σου που έχει δαιμόνιο και το δαιμόνιο να φύγει. Γιατί η ''σφιχτή'' αγάπη, η πνευματική αγάπη με πόνο, δίνει παρηγοριά Θεϊκή στα πλάσματα του Θεού πνίγει δαίμονες ελευθερώνει ψυχές και θεραπεύει τραύματα με το βάλσαμο της αγάπης του Χριστού που χύνει. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Αφού σε εμάς ο Καλός Θεός έδωσε άφθονες δωρεές και δεν επέτρεψε να ταλαιπωρηθούμε, πρέπει να πονέσουμε για τον πλησίον μας που ταλαιπωρείται. Βλέπουμε λ.χ. έναν ανάπηρο. Εάν σκεφτούμε: ''αν εγώ ήμουν ανάπηρος και δεν μπορούσα να περπατήσω, πώς θα ένοιωθα;'', θα τον πονέσουμε. Ή αν ζητήσει την βοήθειά μας κάποιος που έχει προβλήματα, αμέσως πρέπει να σκεφτούμε: ''Αν είχα εγώ τα δικά του προβλήματα, δεν θα ήθελα να με βοηθήσουν;'' και έτσι θα τον πονέσουμε. Αλλά και δοκιμασίες να περνά κανείς, όταν έχει αγάπη αληθινή, με πόνο, τον δικό του πόνο τον ξεχνάει και πονάει για τον άλλον. Εγώ, όταν μου μιλάει ο άλλος για τον πόνο του και πάνω σε σπασμένα γυαλιά να κάθομαι ή σε αγκάθια να πατάω, δεν καταλαβαίνω τίποτε... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Κάνε τον πόνο του συνανθρώπου σου δικό σου πόνο. Ο Θεός κάνει το θαύμα, όταν συμμετέχει κανείς με την καρδιά του στον πόνο του άλλου. Και μόνο ένας καρδιακός αναστεναγμός για τον πλησίον σου φέρει θετικά αποτελέσματα και αξίζει για ώρες προσευχής. Η Θεϊκή πληροφορία της ευπρόσδεκτης προσευχής είναι η Θεία παρηγοριά που νιώθει μετά την προσευχή ο άνθρωπος. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Μερικές φορές παρατηρείται ακόμη και στις σχέσεις των πνευματικών ανθρώπων το εξής: Πάει να πει ένας τον πόνο του σε κάποιον και αυτός δεν θέλει να τον ακούσει, για να μην στερηθεί την χαρά του. Μπορεί να προσποιηθεί ότι είναι βιαστικός ή να αλλάξει κουβέντα, για να έχει την ησυχία του. Αυτό είναι τελείως σατανικό. Σαν να πεθαίνει ο άλλος δίπλα μου και εγώ να πηγαίνω πιο πέρα και να τραγουδώ. Πού είναι το ''κλαίειν μετά κλαιόντων'' (Ρωμ. 12,15); (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Οι αδιάφοροι και άσπλαχνοι άνθρωποι, που σκέφτονται μόνο τον εαυτόν τους και τον χορταίνουν αναίσθητα, γεμίζουν παράλληλα και την καρδιά τους με πολύ άγχος και μέσα τους δουλεύει το σαράκι και ταλαιπωρούνται και από τούτη την ζωή. Ενώ οι εύσπλαχνοι, επειδή πάντα χορταίνουν τους άλλους με αγάπη, πάντοτε είναι χορτασμένοι από την αγάπη του Θεού και από τις άφθονες ευλογίες Του. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Η αγάπη είναι ιδιότητα θεϊκή και πληροφορεί τον άλλον. Και στα νοσοκομεία, όταν οι γιατροί και οι νοσοκόμες πονούν πραγματικά τους αρρώστους, αυτό είναι το δραστικότερο φάρμακο από όλα τα φάρμακα. Νιώθουν οι άρρωστοι, ότι ενδιαφέρονται γι' αυτούς και αισθάνονται σιγουριά, ασφάλεια, παρηγοριά. Ούτε πολλές κουβέντες χρειάζεται να πεις στον άλλον που υποφέρει, ούτε να του κάνεις διδασκαλία. Καταλαβαίνει ότι τον πονάς και έτσι βοηθιέται. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Εάν ένας άνθρωπος είναι καλός και πονετικός, μην τον φοβάσαι. Αν π.χ. πίνει ή παίζει χαρτιά και έχει άλλα πάθη και δεν πιστεύει, αλλά όταν δει ένα φτωχό, λυπάται, ταράζεται, θέλει να βοηθήσει, αυτόν μην τον φοβάσαι, θα τον βοηθήσει ο Χριστός. Αλλά αν κάποιος είναι σκληρός και παρ' όλο που έχει πολλά επιμένει και σκληραίνει... αυτός δεν πάει καλά και θέλει πολλή προσευχή, για να αλλάξει αυτός! (ΆγιοςΠαϊσιος ο Αγιορείτης)
Όσο πιο πολύ κάποιος πονάει για τους άλλους, τόσο μεγαλύτερη Θεία παρηγοριά δέχεται από τον Θεό. Σκοπός είναι ο καθένας να σκέφτεται τον άλλον, τον πόνο του άλλου. Όλη η βάση είναι τον άλλον να τον νοιώσεις αδελφό και να τον πονέσεις. Αυτός ο πόνος συγκινεί τον Θεό και κάνει το θαύμα. (ΆγιοςΠαΐσιος ο Αγιορείτης)
Όταν πονάει κανείς για την σημερινή κατάσταση που επικρατεί στον κόσμο και προσεύχεται, τότε βοηθιούνται οι άνθρωποι, χωρίς να παραβιάζεται το αυτεξούσιο. (ΆγιοςΠαΐσιος ο Αγιορείτης)
Περισσότερο έχω αγαπήσει, έχω πονέσει και τους έχω στον νου μου συνέχεια αυτούς που είχαν άσχημη ζωή και αγωνίζονται να κόψουν τα πάθη τους, παρά αυτούς που δεν βασανίζονται από πάθη. (ΆγιοςΠαΐσιος ο Αγιορείτης)
Τίποτε δεν ευφραίνει τόσο τον Θεό, όσο το πονούμε με μεγάλη προθυμία, για τους πάσχοντες συνανθρώπους μας. (Ιερός Χρυσόστομος)
Όταν ο πλησίον σου κακοπαθεί, οφείλεις να θεωρήσεις κοινή την συμφορά. Το να συμπονούμε αυτούς που βρίσκονται σε συμφορές, μας δίνει πολλή παρρησία προς τον Θεό. (ΙερόςΧρυσόστομος)
Και αν ακόμη δεν μπορείς να κάνεις τίποτα άλλο, δεν είναι μικρή αυτή η προσφορά σου, προς εκείνον που πονά, το να πονέσεις μαζί του. (Ιερός Χρυσόστομος)
Κανείς δεν λυπάται τον εαυτό του τόσο πολύ, όσο μας λυπάται ο Θεός που δεν θέλει να πάθουμε κανένα κακό. (Ιερός Χρυσόστομος)
Οι δίκαιοι δεν λυπούνται (συμπονούν) γι' αυτούς που υφίστανται κακά, αλλά γι' αυτούς που τα διαπράττουν. (Ιερός Χρυσόστομος)
Η συμμετοχή στη λύπη, συνήθως μειώνει το βαρύ φορτίο της λύπης. Όπως το υλικό φορτίο, αν κάποιος βοηθήσει, γίνεται ελαφρύτερο, γι' αυτόν που το σηκώνει μόνος του, έτσι και για τα άλλα βάρη. (Ιερός Χρυσόστομος)
Τον Απόστολος Παύλο γι΄αυτό τον θαυμάζουμε: όχι για τους νεκρούς που ανέστησε, ούτε για τους λεπρούς που θεράπευσε, αλλά επειδή έλεγε: ''Ποιός ασθενεί και δεν ασθενώ εγώ; Ποιός πέφτει και εγώ δεν καίγομαι;''. (Ιερός Χρυσόστομος)
Δεν κλαίει με τόσο πόνο η γυναίκα τον άνδρα της, ούτε ο πατέρας τον γιό του, όσο κλαίω εγώ για όλο τον κόσμο γύρω μου, όταν καμμία προκοπή δεν βλέπω από εσάς. Όλοι ασχολούνται με συκοφαντίες και κατηγορίες και όλος ο καιρός μας ξοδεύεται, στο να κατηγορούμε τους άλλους. (Ιερός Χρυσόστομος)
Από τίποτε δεν ευχαριστείτε τόσο πολύ ο Θεός, όσο από την συμπάθεια και την ευσπλαχνία προς τους συναθρώπους μας. (Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος)
Η πραγματική συμπόνοια που βγαίνει από το βάθος της ψυχής, είναι μέγα φάρμακο, όταν προσφέρεται σε εκείνον που δυστυχεί... (Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος)
Γίνε θεός για τον δυστυχισμένο, με την μίμηση της ευσπλαχνίας του Θεού. (Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος)
Αργά τα άνοιξε τα μάτια του ο πλούσιος! Τότε που είδε στην αγκαλιά του Αβραάμ τον Λάζαρο! Τον άνθρωπο, που καταδεχόταν, ούτε να του ρίξει μια ματιά, όταν τον εύρισκε να περιμένει έξω από την πόρτα του! Και τότε το κατάλαβε καλά, τι σημαίνει εκείνο, που λίγο πριν ποτέ δεν θέλησε να το καταλάβει. Στην κόλαση βρέθηκε υποχρεωμένος, θέλοντας και μη, να κάνει έναν απολογισμό. Εκεί, αναγκάστηκε να ψάξει να δει, τι του είχε γίνει αφορμή να χάσει, η κακή του εκείνη διάθεση, που δεν τον άφηνε να δει στο πρόσωπο του φτωχού Λαζάρου τον «πλησίον» του: δηλ. έναν συνάνθρωπο, που έπρεπε να το περιμένει, ότι μπορούσε κάποτε να βρεθεί και ο ίδιος στην θέση του· και είχε γι' αυτό χρέος να τον συμπονάει. Ας ρίξουμε μια ματιά στην άθλια κατάσταση, που είχε βρεθεί τότε ο πλούσιος. Τώρα είχε φθάσει στο άκρο αντίθετο! Τότε είχε μεγάλη αφθονία. Τότε γλεντούσε, όσο πιο καλά μπορούσε. Τώρα τα είχε χάσει όλα! Και όσο πιο πολύ σκεπτόταν την μεγάλη αντίθεση, τόσο πιο πολύ τον έτσουζε. Και γι' αυτό είπε: «Πατέρα, Αβραάμ, λυπήσου με. Και στείλε τον Λάζαρο, να "βουτήξει" έστω και ένα δάχτυλό του σε νερό, να μου δροσίσει λίγο την γλώσσα· γιατί υποφέρω πολύ μέσα σε αυτές τις φλόγες» (Λουκ. 16,24). Από τα λόγια αυτά, ασφαλώς δεν πρέπει να βγάλουμε το συμπέρασμα, ότι αρκεί μια σταγόνα νερό, για να ανακουφίσει και να δροσίσει. Τα λόγια αυτά μας λένε μόνο, ότι εκείνοι που έχουν πολλές αμαρτίες, εκεί θα υποφέρουν πολύ, εκεί θα ταλαιπωρηθούν πολύ· από την φοβερή εκείνη φωτιά· απο την αίσθηση του βάρους της αμαρτίας τους. Από τα λόγια αυτά του πλουσίου, μαθαίνουμε μόνο ότι: Στην τελική κρίση του Κυρίου, η ποινή θα είναι κάτι το ανάλογο με την εσωτερική μας αθλιότητα. Ο πλούσιος, σπρωγμένος από την άθλια κατάσταση στην οποία βρισκόταν, αναγκάστηκε να ζητήσει μια σταγόνα νερό! Εδώ στην γη, σπρωγμένος από την φιλαργυρία και ασπλαγχνία του, είχε καταντήσει να μην δίνει ούτε μια σταγόνα νερό! Άραγε μπορούσε ποτέ, να βρεθεί γι' αυτόν κατάσταση πιο δίκαιη, μέχρι τις τελευταίες της λεπτομέρειες και ταυτόχρονα πιο οδυνηρή; Ζητάει μια σταγόνα νερό! Ποιός; Εκείνος, που στον φτωχό δεν έδινε ούτε ψίχουλο ψωμί. Τον έκανε ο Θεός να ποθήσει σταγόνα νερό! Για να τον κάνει να καταλάβει, τι φοβερό πράγμα είναι η φτώχεια. Και ποσο χρειάζεται να είμαστε πονετικοί στην φτώχεια. (ΆγιοςΓρηγόριοςοΘεολόγος)
Εκείνος που δεν ευσπλαχνίζεται τους άλλους δεν έχει αρετή πάνω του. (ΜέγαςΑντώνιος)
Την ημέρα που θα λυπηθείς για κάποιον άνθρωπο που ασθενεί ψυχικά ή σωματικά, εκείνη ακριβώς την ημέρα να θεωρείς τον εαυτόν σου ως μάρτυρα και ότι έπαθες για τον Χριστό και ότι αξιώθηκες να Τον ομολογήσεις. Γιατί κι ο Χριστός για τους αμαρτωλούς πέθανε και όχι για τους δικαίους. Να σκέφτεσαι, λοιπόν, το πόσο μεγάλη είναι αυτή η αρετή, γιατί αληθινά είναι μεγάλη αρετή το να λυπάται κανείς για τους κακούς και να ευεργετεί τους αμαρτωλούς μάλλον, παρά τους δικαίους. Ο Απ. Παύλος το αναφέρει αυτό και το θεωρεί ως άξιον θαύματος» (Ρωμ. 5,7) (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Να μοιράζεσαι τη λύπη των ανθρώπων πονώντας γι' αυτούς στην προσευχή σου με όλη σου την καρδιά και θ' ανοίξει μπροστά στην ικεσία σου η πηγή τους ελέους του Θεού. Να γίνεις φιλεύσπλαγχνος στον πλησίον σου, για να μακροθυμήσει και σε σένα ο ίδιος ο Θεός. (ΆγιοςΙσαάκοΣύρος)
Εκείνος που έχυσε θερμό δάκρυ για την αμαρτία του πλησίον του, θεράπευσε τον εαυτόν του, με τα δάκρυα που έχυσε για τον αδελφό του. (Μέγας Βασίλειος)
Δεν έδωσες συμπόνια, δεν θα πάρεις συμπόνια. Δεν άνοιξες την πόρτα (στον φτωχό), θα σε διώξουν από τη Βασιλεία των Ουρανών. Δεν έδωσες ψωμί, δεν θα πάρεις αιώνια ζωή! (ΜέγαςΒασίλειος)
Έλεος είναι η εκούσια λύπη που αισθάνεται κάποιος για τις ξένες συμφορές. Γεννιέται από την καρδιά που συμπαθεί και συμπάσχει στα παθήματα των άλλων. Εκδηλώνεται σαν αγαπητική διάθεση προς αυτούς που δυστυχούν από κάποιες δυσάρεστες καταστάσεις. Είναι ισχυρό φάρμακο σ' αυτόν που ατύχησε και προσφέρεται από ψυχή που συμπάσχει. Είναι πατέρας της επιείκειας, ενέχυρο της αγάπης, σύνδεσμος κάθε φιλικής διάθεσης. (Άγιος Νεκτάριος)
Όπως μας συγχωρεί ο Θεός, έτσι να συγχωρούμε και εμείς τους άλλους. Να κλάψουμε, να θρηνήσουμε, να λυπηθούμε και να συμπονέσουμε και να παρακαλέσουμε τον Θεό, για το σφάλμα του αδερφού μας. Αυτή είναι η μεγαλύτερη αρετή. Όσες αρετές και αν έχεις, όσα καλά έργα και προσευχές, όλα τα υπερβαίνει ο λόγος της συμπόνοιας: "Θεέ μου, συγχώρεσε τον αδερφό μου, για ό,τι μου έκανε". (Όσιος Άνθιμος της Χίου)
Eάν με βάλουν στον παράδεισο και δω από εκεί, ότι κάποιος καίγεται στην φλόγα του άδου, δεν θα μπορώ να είμαι αναπαυμένος... Η αγάπη δεν μπορεί να το υποφέρει αυτό.. Πρέπει να προσευχόμαστε για όλους. (Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης)
Διέπραξε κάποιος μια αμαρτία; Τιμωρείται ήδη αρκετά από την ίδια αμαρτία που διέπραξε, από το ίδιο πάθος που τον παρέσυρε και κυρίως τιμωρείται διότι αποξενώθηκε από τον Θεό. Είναι λοιπόν ανόητο και απάνθρωπο, να τρέφουμε κακία εναντίον αυτού του ανθρώπου. Είναι το ίδιο, σαν να ρίχνουμε στη φωτιά, ένα σώμα που είναι ήδη καμμένο. Απέναντι σε ένα τέτοιο άνθρωπο χρωστούμε διπλή αγάπη και προσευχή. Να μην τον κατακρίνουμε λοιπόν και να μην χαιρόμαστε για το κατάντημά του... (Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης)
Ο Θεός τίποτε δεν αγαπάει τόσο, όσο την ευσπλαχνία. Όλο το Ευαγγέλιο συνοψίζεται στην ευσπλαχνία. (Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς)
Να συμπονάς και να μην κατακρίνεις. (Άγιος Ανατόλιος της Όπτινα)
Καλό είναι να καλύπτεται τα ελαττώματα των συνανθρώπων σας, όταν μπορείτε να το κάνετε και όταν αυτό δεν προξενεί κακό, όταν όμως τα ελαττώματα αρχίζουν αφεαυτών να αποκαλύπτονται, τότε καλύτερα να επιμείνετε στην αλήθεια, βασιζόμενοι στο θέλημα του Θεού. (Όσιος Ιωσήφ της Όπτινα)
Όταν ο άνθρωπος έχει το Θεό στην ψυχή του δεν κακολογεί, αλλά όταν βλέπει κάποιον που υποφέρει τον πονάει και κλαίει μαζί του και ικετεύει το Θεό να τον ελεήσει. (ΓερόντισσαΜακρίναΒασσοπούλου)
Ο άνθρωπος όλα μπορεί να τα αντέξει, την ευσπλαχνία όμως του Θεού όχι... (Γερόντισσα Μακρίνα Βασσοπούλου)
Όταν ακούς πόνο, προσεύχου γι' αυτόν που πονάει: Όχι ο Θεός να τον απαλλάξει από τον πόνο, αλλά να του δώσει υπομονή. Γιατί μέσα στον πόνο, βρίσκεται ο Θεός. (Γέροντας Εφραίμ ο Κατουνακιώτης)
Έλληνας δημοσιογράφος, που βρέθηκε στην Αμερική, διηγείται τα εξής: Στο υπόγειο του μετρό της Ν. Υόρκης, καθόταν μια κοπέλα σε άθλια κατάσταση, ζητώντας ελεημοσύνη. Ο δημοσιογράφος της πλησίασε. Την κοίταξε με συμπόνοια. Και έδωσε τον οβολό του. «Σ' ευχαριστώ που γύρισες να με κοιτάξεις», του είπε. Προσέξτε: Δεν είπε: «σε ευχαριστώ που μου έδωσες κάτι», αλλά «που γύρισες να με κοιτάξεις»... (Αρχ. Βασίλειος Μπακογιάννης)
Τον άνθρωπο που μας έχει αδικήσει, να τον αντικρίζουμε με αληθινή χαρά και όχι με μνησικακία. Αυτό λέγεται καλοσύνη-ευσπλαχνία και αντιστοιχεί με τρεις Σαρακοστές αλάδωτες. (π. Βαρνάβας Γιάγκου)
Λυπάμαι τον άνθρωπο που δεν νοιώθει το μαστίγιο, όταν αυτό πέφτει στην πλάτη του συνανθρώπου του. (Λίνκολν)
Ματαίως οι υπηρετούντες τα συμφέροντα του διαβόλου, επικαλούνται την ευσπλαχνία του Θεού.
Στην τελική κρίση δεν θα υπάρχει έλεος γι΄αυτόν, που δεν έδειξε ευσπλαχνία.
Εκείνος που διαρκώς σκέφτεται και περιποιείται τον εαυτό του, σπάνια θα νιώσει συμπόνοια και συμπάθεια για την ανάγκη του άλλου.
Ο άνθρωπος όταν νιώθει πόνο είναι ζωντανός. Αλλά όταν νιώθει τον πόνο του άλλου, τότε είναι άνθρωπος!
Να αγαπάμε τους συνανθρώπους μας τόσο, ώστε να συμπάσχουμε στον πόνο τους.
Δώσε σ' αυτούς που πεινούν από το ρύζι σου. Και σε αυτούς που πονούν από την καρδιά σου. (Κινέζικορητό)
Της άπαθης, της άπονης φορείς την προσωπίδα

κι όμως για ξένο πόνημα δάκρυ στα μάτια σου είδα.

Ήταν ωραίο τ' άδολο το πάναγνο σου δάκρυ,

που μια στιγμή διαμάντωσε των δυό ματιών την άκρη.

Ήταν του πόνου αγίασμα σταλμένο απ' την ψυχή σου,
κι ανέβηκε σαν άφωνη στα μάτια προσευχή σου.

Των Σεραφείμ τα δάκτυλα πήραν το δάκρυ εκείνο,
στης γής το χώμα αν έπεφτε, θα φύτρωνε ένα κρίνο. (Γιώργος Δροσίνης)