Περί θανάτου

Τελειωθείςενολίγωεπλήρωσεχρόνουςμακρούς, αρεστήγαρηνΚυρίωηψυχήαυτού·διατούτοέσπευσενεκμέσουπονηρίας. Οιδελαοίιδόντεςκαιμηνοήσαντες, μηδέθέντεςεπίδιανοίατοτοιούτον. [Ο δίκαιος, που τελειοποιήθηκε σε μικρό χρονικό διάστημα, είναι σάν να συμπλήρωσε πολλά χρόνια εναρέτου ζωής. Έτσι η ψυχή του, έγινε ευάρεστος στον Κύριο. Για τούτο έσπευσε και έφυγε σύντομα ανάμεσα από τις πονηριές των ανθρώπων. Οι ασεβείς όμως άνθρωποι, όταν είδαν την πρόωρον εκδημίαν του, δεν κατενόησαν την αιτίαν της, δεν έβαλαν στο μυαλό τους τον σκοπό, για τον οποίο ανηρπάγη ο δίκαιος.] (ΣοφίαΣολομώντος 4,13-14)
Θάνατος στους νέους, είναι ευδοκία και έλεος Θεού. (Σοφία Σολομώντας 4,15)
Ενπάσιτοιςλόγοιςσουμιμνήσκουταέσχατάσου, καιειςτοναιώναουχαμαρτήσεις. [Σε όλα τα έργα και τα λόγια σου να ενθυμήσαι πάντοτε το τέλος της ζωής σου και έτσι ποτέ δεν θα παρασυρθείς σε αμαρτίες.] (ΣοφίαΣειράχ 7,36)
Γνώρισόνμοι, Κύριε, τοπέραςμουκαιτοναριθμόντωνημερώνμου, τίςέστιν, ίναγνωτίυστερώεγώ. [Σε παρακαλώ, Κύριε, κατάστησε σε εμένα γνωστό, πότε θα έρθει το τέρμα της ζωής μου και ποιός είναι ο αριθμός των ημερών μου, για να εννοήσω κατά το διάστημα αυτό και να αναπληρώσω το υστέρημά μου.] (Ψαλμοί 38,5)
Θάνατοςανδρίανάπαυμα, συνέκλεισεγαροΘεόςκατ'αυτού. [Ο θάνατος είναι ανάπαυση για τον άνθρωπο, διότι ο Κύριος δια του θανάτου θέτει τέρμα στις θλίψεις και περιπετείες αυτού.] (Ιώβ 3,23)
Ο Θεός απέκρυψε την ώρα του θανάτου μας, διότι μ' αυτόν ακριβώς τον τρόπο, ο Θεός επιτυγχάνει θαυμάσια την σωτηρία μας! Διότι εάν γνώριζε κάποιος την ώρα του θανάτου του, θα περνούσε όλες τις ημέρες της ζωής του μέσα στην αμαρτία και μόνο όταν πλησίαζε η ώρα του θανάτου, θα έτρεχε προς το Βάπτισμα και την μετάνοια. Εφόσον όμως θα είχε ζυμωθεί με την κακία, από την μακροχρόνια συνήθεια, θα έμενε τελείως αδιόρθωτος... (ΆγιοςΙωάννηςτηςΚλίμακος)
Η δειλία του θανάτου είναι φυσικό ιδίωμα του ανθρώπου, το οποίο οφείλεται στην παρακοή του Αδάμ. Ο τρόμος όμως του θανάτου αποδεικνύει, ότι υπάρχουν αμαρτίες, για τις οποίες δεν δείχτηκε μετάνοια. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Όπως ο άρτος είναι αναγκαιότερος από κάθε άλλη τροφή, έτσι και η σκέψη του θανάτου, από κάθε άλλη πνευματική εργασία. Αυτός που γνώρισε τι σημαίνει μνήμη θανάτου, δεν θα μπορέσει ποτέ πλέον να αμαρτήσει. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Η ζωηρή μνήμη του θανάτου, λιγοστεύει τα φαγητά. Και όταν περικόβονται με ταπεινοφροσύνη τα φαγητά, κόβονται μαζί και τα πάθη. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Όποιος περιμένει τον θάνατο κάθε μέρα, αυτός είναι σπουδαίος και δόκιμος. Και όποιος τον περιμένει κάθε ώρα, αυτός είναι πια Άγιος. (Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος)
Ο πραγματικός θάνατος, δεν είναι ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα, αλλά ο χωρισμός της ψυχής από τον Θεό. (Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας)
Η καθαρή και ζωντανή μνήμη του θανάτου περικόπτει τις τροφές. Και αν περικοπούν οι τροφές με ταπείνωση, περικόπτονται μαζί και τα πάθη. (Άγιος Κλήμης Αλεξανδρείας)
Ο θάνατος όταν κατανοηθεί από τους ανθρώπους, είναι αθανασία. Δεν τον κατανοούν όμως οι αμαθείς. Γι' αυτούς είναι θάνατος. Και οπωσδήποτε δεν πρέπει να φοβόμαστε τούτο το θάνατο, αλλά την απώλεια της ψυχής (ψυχικός θάνατος), που είναι η άγνοια του Θεού. Αυτό είναι το φοβερό για την ψυχή. (ΜέγαςΑντώνιος)
Από εκείνους που διανυκτερεύουν στα πανδοχεία, μερικοί βρίσκουν κρεβάτια. άλλοι δεν έχουν κρεβάτι και κοιμούνται στο πάτωμα. Και όταν περάσει η νύχτα, πρωί- πρωί αφήνουν το κρεβάτι τους και το πανδοχείο και φεύγουν όλοι μαζί, έχοντας μόνο τα πράγματά τους. Κατά τον ίδιο τρόπο και όλοι όσοι γεννιούνται σ' αυτόν τον κόσμο, φτωχοί και οι πλούσιοι και επίσημοι, βγαίνουν από την ζωή σαν από πανδοχείο, χωρίς να παίρνουν μαζί τους τίποτε από τις απολαύσεις του βίου και από τα πλούτη τους, παρά μόνον τα έργα τους, καλά ή κακά, όσα έκαναν στη ζωή τους. (ΜέγαςΑντώνιος)
Ο άνθρωπος φοβάται τον θάνατο και τον χωρισμό του σώματος, επειδή δεν θέλει να απομακρυνθεί από τις γήινες επιθυμίες. (Μέγας Αθανάσιος)
Μόνο η ενθύμηση του θανάτου μπορεί να καταργήσει όλες τις προσβολές των δαιμόνων, επειδή μας επαναφέρει στη μνήμη του Θεού. (Άγιος Διάδοχος Φωτικής)
Ο θάνατος για τους δικαίους είναι ύπνος, ή καλύτερα, ταξίδι για μια καλύτερη ζωή. Η υψηλότερη φιλοσοφία για τον χριστιανό είναι, το να σκέπτεται πάντοτε τον θάνατο (Μέγας Βασίλειος)
Αν ελπίδα των Χριστιανών περιοριζόταν στην παρούσα ζωή, τότε εύλογα θα θεωρούνταν ο θάνατος κάτι το τρομερό. Εφόσον όμως ο αποχωρισμός της ψυχής από το σώμα, αποτελεί την αρχή της αληθινής ζωής, γιατί οι ζώντες κατά Χριστόν, να λυπούνται για τον θάνατο; (Μέγας Βασίλειος)
Ο χωρισμός (θάνατος) από τα δικά μας πρόσωπα, λόγω συνηθείας, είναι δυσκολοβάστακτος, ακόμα και στα χωρίς λογικό, ζώα. Μάλιστα εγώ είδα κάποτε βόδι στο παχνί να δακρύζει, διότι είχε ψοφήσει ο σύντροφος του στο ζυγό. (Μέγας Βασίλειος)
Μην διστάσεις να πεθάνεις, χάρη εκείνου που αξίζει να ζεις. (Μέγας Βασίλειος)
Θα έρθει ξαφνικά ο όλεθρος και η καταστροφή θα συντελεστεί σαν καταιγίδα, όταν λείψουν οι ελπίδες της ζωής και από παντού θα υπάρχει αμηχανία και απαρηγόρητη θλίψη, αφού ιατροί και οικείοι θα έχουν σηκώσει τα χέρια ψηλά, καθώς θα βρίσκεσαι στο κρεβάτι του πόνου και θα αναστενάζεις μέσα από την καρδιά σου, αλλά δεν θα βρίσκεις κάποιον να μοιραστεί μαζί σου τον πόνο. Και θα ψιθυρίζεις κάτι σιγανό και αργό, αλλά δεν θα υπάρχει κανείς να σε ακούσει. Και κάθετι που θα λες, θα περιφρονείται, σαν να είναι τρέλα. Ίσως ο ιατρός, να υπόσχεται ότι θα ζήσεις κάποιες ώρες. Ο θάνατος όμως είναι παρών και αυτοί που θα σε πάρουν βιάζονται... Ποιός θα σε γλυτώσει;;; Ο Θεός είχε περιφρονηθεί; Αλλά θα σε ακούσει τότε; Μήπως εσύ Τον υπάκουσες; Θα σου δώσει παράταση; Μήπως χρησιμοποίησε καλώς, αυτήν που σου δόθηκε; (Μέγας Βασίλειος)
Μη φοβάσαι το θάνατο, διότι ο Θεός ετοίμασε τα μέλλοντα αγαθά, για να σε κάνει αθάνατο. (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Όποιος έχει τον έπαινο της συνειδήσεως, έχει την επιθυμία του θανάτου! (Άγιος Ισαάκ ο Σύρος)
Χάρη στη φιλανθρωπία του Θεού, συμβαίνει και τούτο σε πολλούς δικαίους: να βλέπουν στα τελευταία τους οπτασίες ορισμένων Αγίων, ώστε να μη φοβηθούν με την απόφαση του θανάτου τους, αλλά να λυθούν από το δεσμό της σάρκας χωρίς λύπη και φόβο, καθώς φανερώνεται στην ψυχή τους, με ποιούς Αγίους θα είναι συμμέτοχοι στον ουρανό. Αρκετές φορές μάλιστα, για παρηγοριά της ψυχής που βγαίνει, εμφανίζεται ο ίδιος ο Χριστός. (Άγιος Γρηγόριος ο Διάλογος)
Η ζωηρή μνήμη του θανάτου παρέχει πολλές αρετές. Γεννά το πένθος, προτρέπει σε εγκράτεια από όλα, υπενθυμίζει τη γέεννα, είναι μητέρα της προσευχής και των δακρύων, φρουρεί την καρδιά, παύει την εμπαθή προσκόλληση στη σάρκα, αναβλύζει την οξύτητα του νου μαζί με διάκριση. Παιδιά αυτών είναι ο διπλός φόβος του Θεού και η κάθαρση της καρδιάς από εμπαθείς λογισμούς. (Όσιος Φιλόθεος ο Σιναϊτης)
Γιατί τι νομίζεις ότι είναι ο θάνατος; Θάνατος είναι το μέσον, είναι η πόρτα που περνάμε στην αιωνιότητα! Αυτός είναι ο θάνατος... Και από την πόρτα αυτή θα περάσουμε όλοι. Αυτό είναι το μόνο βέβαιο. Αρκεί να είμαστε προετοιμασμένοι. Οπότε, κατά την ημέρα της Κρίσεως, θα βρεθούμε στα δεξιά του Χριστού μας. Εκεί θα ανταμώσουμε όλοι και θα απολαύσουμε τα αγαθά του Παραδείσου. Εδώ δεν ήρθαμε για να μείνουμε αιώνια. Ήρθαμε να δοκιμαστούμε και να φύγουμε για την αιώνια ζωή. Μην θλίβεσαι, λοιπόν, για κάτι που είναι προδιαγεγραμμένο... (Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης)
Ας θυμόμαστε, αν είναι δυνατόν, ακατάπαυστα τον θάνατο. Έτσι γεννιέται μέσα μας η απόθεση των φροντίδων και κάθε ματαιότητας, η φύλαξη του νου, η ακατάπαυστη δέηση, η απάθεια του σώματος και η αποστροφή της αμαρτίας. Και σχεδόν θα μπορούσαμε να πούμε, κάθε αρετή πηγάζει από την μνήμη αυτή. Γι' αυτό ας την χρησιμοποιήσουμε όπως την ίδια την αναπνοή μας. (Άγιος Ησύχιος ο Πρεσβύτερος)
Έχε μπροστά στα μάτια σου τον θάνατο, κάθε μέρα. Συνεχώς να σκέπτεσαι το πως θα χωριστείς απ' το σώμα σου, πως θα περάσεις από την περιοχή των δυνάμεων του σκότους που θα σε συναντήσουν στον αέρα και πως θα παρουσιαστείς ενώπιον του Θεού. Προετοιμάσου για εκείνη τη Φοβερή Ημέρα, κατά την οποία θα σε βρει η Κρίση του Θεού, σαν να την βλέπεις ήδη από τώρα! (ΆγιοςΗσαΐαςοΑναχωρητής)
Οι άνθρωποι του κόσμου, αποφεύγουν την θύμηση του θανάτου, για να μην κόψουν την όρεξη, την αρέσκεια και την επιθυμία, που έχουν στα γήινα πράγματα, στα οποία είναι προσκολλημένοι. Και λυπούνται αν σκεφτούν, ότι πρόκειται να τα αφήσουν... (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
4 είναι οι κυριότερες και πιο επικίνδυνες προσβολές, με τις οποίες συνηθίζουν να μας πολεμούν οι δαίμονες, κατά την ώρα του θανάτου: α) ο πόλεμος που μας κάνουν εναντίον της πίστεως (βάζοντάς μας λογισμούς απιστίας) β) η απόγνωση (ότι δεν πρόκειται να σωθούμε) γ) η κενοδοξία και δ) τα διάφορα φαντάσματα και μεταμορφώσεις των δαιμόνων σε Αγγέλους φωτός. (Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης)
Όπως ο διαχωρισμός της ψυχής από το σώμα σημαίνει τον θάνατο του σώματος, έτσι και ο αποχωρισμός του Θεού από την ψυχή, σημαίνει τον θάνατο της ψυχής. (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς)
Θάνατος φρικτός, που είναι ο κυρίως θάνατος, είναι το διαζύγιο της ψυχής από τη Θεία Χάρη και η ένωσή της με την αμαρτία. Όποιος φυλαχτεί από τον θάνατο της ψυχής, δεν φοβάται το θάνατο του σώματος, όταν αυτός έρθει, γιατί έχει ένοικον την όντως ζωή, τον Χριστό, ο Οποίος δεν εγκαταλείπει το σώμα, έστω και αν αυτό χωριστεί από την ψυχή. (Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς)
Είναι θαυμάσιο πράγμα, να δύσει κανείς από τον κόσμο στον Θεό, για να ανατείλει στην αιώνια ζωή! (Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος)
Αν σκεπτόμαστε συνέχεια και καθημερινά το θάνατό μας, δεν θα αμαρτάνουμε τόσο εύκολα, αλλά και θα ετοιμαζόμαστε για την αιώνια πατρίδα μας, με πολύ θάρρος και ελπίδα... (Ιερός Χρυσόστομος)
Θέλετε να μάθετε, γιατί έχει αποκρυφτεί από τον Κύριο, η ημέρα του θανάτου του κάθε ανθρώπου; Διότι εάν την γνώριζε, κανένας δεν θα φρόντιζε ποτέ για την αρετή στην επίγεια ζωή του, αλλά γνωρίζοντας καθένας την τελευταία ημέρα του, αφού θα έπραττε άπειρα κακά, στο τέλος θα πλενόταν με την εξομολόγηση και έτσι θα πέθαινε... (Ιερός Χρυσόστομος)
Φοβόμαστε το θάνατο, όχι επειδή εκείνος είναι φοβερός, αλλά επειδή ούτε η αγάπη προς τη Βασιλεία των Ουρανών μας θέρμανε, ούτε ο φόβος της γέενας (καλάσεως) μας κατέλαβε και επιπλέον δεν έχουμε και συνείδηση αγαθή. Θέλετε να σας αναφέρω και μια τέταρτη αιτία; Δεν ζούμε βίο σκληραγωγίας, όπως αρμόζει στους Χριστιανούς, αλλά τον μαλθακό και νωθρό βίο ζηλέψαμε. Γι' αυτό είναι φυσικό, να μας αρέσει να μένουμε στα πράγματα του παρόντος κόσμου. (Ιερός Χρυσόστομος)
Φοβόμαστε το θάνατο σαν παιδιά και δεν φοβόμαστε την αμαρτία. Τα μικρά παιδιά φοβούνται τις μάσκες και δεν φοβούνται την φωτιά. Και εμείς φοβόμαστε το θάνατο, που μοιάζει με μάσκα γελοία και δεν φοβόμαστε την αμαρτία, που είναι όντως φοβερό πράγμα και ως φωτιά κατατρώει την συνείδησή μας. (Ιερός Χρυσόστομος)
Όποιος δεν φοβάται τον θάνατο, είναι έξω από την τυραννική εξουσία του διαβόλου. Κανέναν δεν φοβάται, κανέναν δεν τρέμει. Είναι από όλα ανώτερος και από όλους πιο ελεύθερος. Όποιος θυσιάζει το ύψιστο, τη ζωή του, πολύ περισσότερο θυσιάζει όλα τα άλλα. Όταν ο διάβολος βρει μια τέτοια ψυχή, τίποτε δεν μπορεί να της κάνει. Για πες μου: Θα την φοβερίσει με απώλεια χρημάτων ή με βάσανα και εξορία από τον τόπο της; Αυτά είναι ασήμαντα, για όποιον είναι έτοιμος να θυσιάσει τη ζωή του, όπως λέει ο Μακάρος Παύλος (Πράξεις 20,24). (Ιερός Χρυσόστομος)
Δεν είναι ο θάνατος κακός, αλλά ο κακός θάνατος είναι κακός. Κακός είναι ο θάνατος των κακών, οι οποίοι έχουν πονηρή συνείδηση, είναι ήδη νεκροί απ' αυτή τη ζωή και προορίζονται για τον ''αθάνατο θάνατο''. (Ιερός Χρυσόστομος)
Τί είναι ο θάνατος; Είναι όμοιο πράγμα, με το να βγάλεις το ρούχο σου! Γιατί όπως το ρούχο, έτσι και η ψυχή φοράει το σώμα και αυτό για λίγο χρόνο το βγάζουμε με το θάνατο και θα το ξαναφορέσουμε πάλι λαμπρότερο. (Ιερός Χρυσόστομος)
Κάποιος που πρόκειται να χτίσει ένα σπίτι ετοιμόρροπο, πρώτα βγάζει έξω τους ενοίκους και μετά γκρεμίζει το σπίτι. Χτίζει στη θέση του άλλο, πολύ πιο λαμπρό. Έτσι κάνει και ο Θεός, που θέλει να κατασκευάσει καινούριο σπίτι (σώμα). Βγάζει πρώτα την ψυχή από μέσα, σαν ένοικο του σώματος και ύστερα οικοδομεί το νέο σπίτι, το σώμα, με την ανάσταση. Και στη συνέχεια, ξαναβάζει την ψυχή μέσα στο απείρως λαμπρότερο σώμα. Λοιπόν, ας μην προσέχουμε το γκρέμισμα (το θάνατο), αλλά να σκεπτόμαστε, την μελλοντική λαμπρότητα... (Ιερός Χρυσόστομος)
Ο θάνατος δεν είναι πια θάνατος, αλλά μόνο το όνομα του θανάτου έχει. Μάλλον και αυτό το όνομα του έχει αφαιρεθεί. Διότι δεν τον ονομάζουμε πια θάνατος, αλλά τον καλούμε κοίμηση και ύπνο. Διότι μόλις ήρθε ο Χριστός, ο θάνατος έγινε ύπνος. (Ιερός Χρυσόστομος)
Ο θάνατος του Χριστού έγινε ο θάνατος του θανάτου. Όχι μόνο αφόπλισε τον θάνατο ο Χριστός, αλλά και τον νίκησε. Και όχι μόνο αυτό, αλλά και τον εξαφάνισε και τον κατέστησε ανύπαρκτο. Γκρέμισε λοιπόν ο Χριστός την τυραννία του θανάτου και μαζί του γκρέμισε και την ισχύ του διαβόλου. (Ιερός Χρυσόστομος)
Ο θάνατος δεν είναι παρά ύπνος και ταξίδι και ανάπαυση σε ήσυχο λιμάνι και απαλλαγή από τις βιοτικές φροντίδες. Να πάψεις να αμαρτάνεις, για να σου είναι ποθητός ο θάνατος. (Ιερός Χρυσόστομος)
Φιλοσοφούμε γύρω από τους τάφους, όταν βρεθούμε σε μία κηδεία και σκεφτόμαστε που καταλήγουμε και φλυαρούμε για τη ματαιότητα των εγκοσμίων, αλλά, μόλις απομακρυνθούμε, ξεχνάμε την ευτέλεια μας. Να, για παράδειγμα, όταν βρεθεί κανείς στην κηδεία ενός φίλου του, γυρίζει στο διπλανό του και του λέει λόγια σαν και τούτα: «Αλήθεια, πόσο ταλαίπωροι είμαστε! Πόσο ασήμαντη είναι η ζωή μας! Τι γινόμαστε, άραγε, μετά το θάνατο; Αυτό πρέπει να σκεφτόμαστε και να μην κακολογούμε, να μην αδικούμε, να μην μνησικακούμε...». Φαίνεται να μιλάει με τόση ειλικρίνεια, ώστε καθώς τον ακούς, δεν αμφιβάλλεις, ότι την ίδια κιόλας στιγμή θα απαρνηθεί ολότελα την κακία του και θα αρχίσει να ζει ενάρετα. Μα, αλίμονο, μετά την κηδεία θα ξεχάσει και το φόβο του και τα λόγια του και θα συνεχίσει να ζει στην αμαρτία, όπως πρώτα... (Ιερός Χρυσόστομος)
Ας βγούμε στους τάφους και ας δούμε την ανθρώπινη ματαιότητα σκορπισμένη, οστά φαγωμένα, σώματα σάπια... Πες μου: Εκεί, ποιός είναι ο βασιλιάς και ποιός ο απλός πολίτης; Ποιός είναι ο ευγενής και ποιός ο δούλος; Ποιός είναι ο σοφός και ποιός ο αγράμματος; Που βρίσκεται η ομορφιά της νεότητας; Που είναι το ακτινοβόλο πρόσωπο; Δεν έγιναν όλα σκόνη; Δεν έγιναν όλα σκουλήκια και δυσοσμία; Αυτός που χτες βρισκόταν στα πλούτη, ξαφνικά σήμερα βρίσκεται στον τάφο. Χτες βρισκόταν σε πλουσιοπάροχα τραπέζια, σήμερα βρίσκεται στην λίστα των νεκρών. Χτες βρισκόταν σε θρόνους και σήμερα είναι τυλιγμένος στα σάβανα. Που η διαφορά, ανάμεσα στον βασιλιά και στον ζητιάνο; Και των 2, η κατάληξη είναι ο τάφος... (Ιερός Χρυσόστομος)
Ούτε τον θάνατο να τρέμουμε, αλλά την αμαρτία. Γιατί δεν εγέννησε ο θάνατος την αμαρτία, αλλά η αμαρτία γέννησε για μας τον θάνατο, ενώ ο θάνατος έγινε φάρμακο της αμαρτίας. (Ιερός Χρυσόστομος)
Αμάρτησε ο Αδάμ και πέθανε. Ο Χριστός δεν αμάρτησε, αλλά πέθανε. Πρωτάκουστο και παράδοξο αυτό. Και γιατί έγινε αυτό; Για να μπορέσει ο Χριστός ν΄απομακρύνει τις αφορμές του θανάτου εκείνου που αμάρτησε και πέθανε. (Ιερός Χρυσόστομος)
Δεν γνωρίζετε, ότι όσοι βρίσκονται στις αμαρτίες, ακόμη και αν ζουν πέθαναν; Ενώ όσοι ζουν με την αρετή, ακόμη και αν πεθάνουν, ζουν; Και δεν είναι δικά μου τα λόγια αυτά, αλλά είναι απόφαση του Χριστού, ο Οποίος λέει στην Μάρθα: ''Εκείνος που πιστεύει σε Μένα και αν πεθάνει σωματικά, θα ζήσει'' (Ιωαν. 11,25). (Ιερός Χρυσόστομος)
Ο Θεός αποκαλεί το γεγονός του θανάτου ευεργεσία και εσύ κλαις γι' αυτό; Αν πρέπει κάποιος να κλαίει, αυτός είναι ο διάβολος. Αυτός ας θρηνεί, ας οδύρεται, διότι του ξεφύγαμε και πορευόμαστε προς ανώτερα αγαθά. Τα κλάματα και οι σπαραγμοί, αρμόζουν στη δική του πονηριά, όχι σε σένα που πρόκειται να στεφανωθείς και να αναπαυτείς. Διότι ο θάνατος (εν μετανοία), είναι το γαλήνιο λιμάνι. (Ιερός Χρυσόστομος)
Ας μην κλαίμε αυτούς που απλά πέθαναν, αλλά εκείνους που πέθαναν μέσα στον πλούτο τους και δεν σκέφτηκαν να εξασφαλίσουν με τον πλούτο τους κάποια ανακούφιση για τις ψυχές τους... Ας κλαίμε γι' αυτούς, που έζησαν αμαρτωλά και αμετανόητα, όλο το βίο. Διότι και ο γεωργός, σαν βλέπει τον σπόρο του του σίτου να σαπίζει στη γη, δεν θρηνεί. Μόλις αρχίζει να σαπίζει, χαίρεται. Η διάλυση είναι η αρχή, για την μέλλουσα σπορά και καρποφορία. Έτσι και εμείς οι Χριστιανοί: ας χαιρόμαστε, τότε που πέφτει η φθαρτή οικία μας, δηλ. που πέφτει το σώμα στον τάφο. (Ιερός Χρυσόστομος)
Λέει κάποιος: ''Μπορεί κανείς να μην δακρύζει, στον θάνατο κάποιου αγαπημένου του προσώπου;''. Και εγώ δεν το εμποδίζω αυτό, αλλά εμποδίζω τους κοπετούς, το να θρηνείς υπερβολικά. Δεν είμαι σκληρόψυχος, δεν είμαι ασυγκίνητος. Ξέρω, ότι η φύση, επιθυμεί την καθημερινή συναναστροφή. Δεν είναι δυνατόν να μην λυπάται κανείς. Αυτό άλλωστε το έδειξε και ο Χριστός, που δάκρυσε για τον Λάζαρο. Αυτό και εσύ να κάνεις. Να δακρύσεις, αλλά ήρεμα! Αν έτσι δακρύσεις, δεν δυσπιστείς στην ανάσταση, αλλά και δείχνεις την λύπη σου, για τον χωρισμό... (Ιερός Χρυσόστομος)
Αν δεν είναι παραμύθια η αιώνια ζωή και η ανάσταση των νεκρών, τότε να μην θρηνείς που έφυγε ο δικός σου άνθρωπος. Αν αυτά τα θεωρείς αξιόπιστα, να μην κλαις. Αν θρηνείς και κλαις, τότε πως θα μπορέσεις να πείσεις τον άπιστο, ότι εσύ πιστεύεις; Γιατί όταν κλαίμε για τον θάνατο (κάποιου προσώπου), προδίδουμε την πίστη μας και τους απίστους, τους κάνουμε χειρότερους. Πώς θα συζητήσουμε με κάποιον, για την αθανασία της ψυχής, όταν εμείς θρηνούμε ασταμάτητα και συμπεριφερόμαστε σαν γυναίκα, που σπαρταρά από το κλάμα; (Ιερός Χρυσόστομος)
Τί να πει κανείς, για όσα σατανικά παρατηρούνται γύρω από τον θάνατο και την εκφορά του κεκοιμημένου. Για τους παράλογους θρήνους και τους κλαυθμούς, για την παραφροσύνη στους τάφους, για την σπουδή στα μνήματα, για το πλήθος των γελοίων γυναικών που μοιρολογούν, για τις προλήψεις γύρω από μέρες, πότε αρχίζουν και πότε τελειώνουν...;;; (Ιερός Χρυσόστομος)
Αν έρθει ο θάνατος - που αργά ή γρήγορα θα έρθει, γιατί είναι το μόνο βέβαιο πράγμα - γιατί δεν βάζεις από τώρα τα χρήματά σου με την ελεημοσύνη στο Ουράνιο ταμείο, για να συνηγορήσουν για σένα την ημέρα της Κρίσεως οι φτωχοί; Τότε δεν θα έχεις άλλους συνηγόρους ενώπιον του Χριστού, παρά μόνο αυτούς. Αυτοί δείχνοντας τι τους έδωσες, θα κάνουν ώστε να απαλλαγείς από την αιώνια ποινή. (Ιερός Χρυσόστομος)
Πέθανε το παιδί σου και αναρωτιέσαι σε ποιόν θα αφήσει κληρονομιά την περιουσία σου; Θα την αφήσεις σ' αυτό πάλι και μάλιστα ασφαλέστερα... Μαζί με το νεκρό παιδί σου, να αποστείλεις δια της ελεημοσύνης, τα υπάρχοντά του, τα κληρονομικά του. Και αν πέθανε χωρίς να προλάβει να μετανοήσει, δώσε ελεημοσύνη, για να συγχωρηθούν τα αμαρτήματά του. Αν όμως ήταν δίκαιο, δώσε για να προστεθεί μισθός και ανταπόδοση αγαθών. (Ιερός Χρυσόστομος)
Πήγαινε στο κοιμητήριο αδελφέ, διότι εκεί είναι η ανώτερη σχολή για τις ψυχές μας, η οποία μας μιλάει για τον Θεό... (Ιερός Χρυσόστομος)
Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν. (Ιερός Χρυσόστομος - Τελευταία λόγια του πριν πεθάνει)
Ούτε όταν βγαίνει η ψυχή του ανθρώπου ήρεμα, σημαίνει πως είναι σε καλή κατάσταση, αλλά ούτε και όσοι ταλαιπωρούνται στα τελευταία τους, σημαίνει πως έχουν πολλές αμαρτίες. Είναι μερικοί, που από μεγάλη ταπείνωση ζητούν επίμονα από τον Θεό να έχουν άσχημο τέλος, για να μείνουν μετά τον θάνατό τους στην αφάνεια. Ή μπορεί κάποιος να έχει άσχημο τέλος, για να ξεχρεώσει λίγο χρέος. Επειδή λ.χ. τον εγκωμίαζαν οι άνθρωποι περισσότερο από όσο άξιζε, επιτρέπει ο Θεός να παρουσιάσει παραξενιές την ώρα του θανάτου του, για να ξεπέσει στα μάτια των ανθρώπων. Άλλες φορές πάλι οικονομάει ο Θεός, να έχουν μερικοί δυσκολία, όταν ψυχορραγούν, για να καταλάβουν όσοι είναι κοντά του, πόσο δύσκολα είναι εκεί στην κόλαση, όταν δεν τακτοποιηθείς εδώ. Ενώ, εάν είναι τα χαρτιά καλά, είσαι δηλαδή τακτοποιημένος, περνάς από την μια ζωή στην άλλη, χωρίς να σε πλησιάζουν καθόλου τα ταγκαλάκια. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Δύο πράγματα να θυμάστε: πρώτα, ότι θα πεθάνουμε και ύστερα, ότι ίσως πεθάνουμε όχι με φυσιολογικό θάνατο, και πρέπει να είστε έτοιμοι να πεθάνετε με αφύσικο θάνατο. Αν θυμάστε αυτά τα δύο, όλα θα πάνε καλά και από πνευματική πλευρά και από κάθε άλλη πλευρά. Όλα μετά βρίσκουν τον δρόμο τους... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Άμα ζει σε κάποιον μέσα του ο Χριστός, τότε είναι χαρά ο θάνατος. Όχι όμως να χαίρεται που θα πεθάνει, γιατί βαρέθηκε την ζωή του. Όταν χαίρεσαι τον θάνατο, με την καλή έννοια, φεύγει ο θάνατος και πάει να βρει κανέναν φοβητσιάρη! Όταν θέλεις να πεθάνεις, δεν πεθαίνεις. Όποιος καλοπερνάει, φοβάται τον θάνατο, γιατί ευχαριστιέται με την κοσμική ζωή και δεν θέλει να πεθάνει... (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Για έναν πεθαμένο κοσμικά και αναστημένο πνευματικά, δεν υπάρχει ποτέ καθόλου αγωνία, φόβος και άγχος, γιατί περιμένει τον θάνατο με χαρά, επειδή θα πάει κοντά στον Χριστό και θα αγάλλεται. Αλλά χαίρεται και γιατί ζει, επειδή ζει πάλι κοντά στον Χριστό και νιώθει ένα μέρος της χαράς του Παραδείσου επί της γης και διερωτάται, αν υπάρχει ανώτερη χαρά στον Παράδεισο από αυτήν που νιώθει στην γη. Τέτοιοι άνθρωποι αγωνίζονται με φιλότιμο και αυταπάρνηση και επειδή μπροστά τους τον θάνατο και τον σκέφτονται καθημερινά, ετοιμάζονται πιο πνευματικά, αγωνίζονται τολμηρότερα και νικούν την ματαιότητα. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όταν κανείς φοβάται τον θάνατο, τον κυνηγάει ο θάνατος. Όταν όμως είσαι αποφασισμένος για τον θάνατο, δεν φοβάσαι τίποτε. Η απόφαση για τον θάνατο ισοδυναμεί με 1000 φύλακες. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Σήμερα οι άνθρωποι δεν θέλουν να ακούν για θάνατο. Έμαθα, ότι αυτοί που ασχολούνται με τις κηδείες κ.λπ. δεν γράφουν τώρα «Γραφείο κηδειών», αλλά «Γραφείο τελετών», για να μην θυμούνται οι άνθρωποι τον θάνατο. Αν όμως δεν θυμούνται τον θάνατο, ζουν έξω από την πραγματικότητα. Αυτοί που φοβούνται τον θάνατο και αγαπούν την μάταιη ζωή, φοβούνται ακόμη και τα μικρόβια και βρίσκονται συνέχεια νικημένοι από την δειλία, που τους κρατάει πάντα στην πνευματική νέκρα. Οι τολμηροί άνθρωποι ποτέ δεν φοβούνται τον θάνατο, γι' αυτό και αγωνίζονται με φιλότιμο και αυταπάρνηση. Επειδή βάζουν μπροστά τους τον θάνατο και τον σκέφτονται καθημερινά, ετοιμάζονται πιο πνευματικά και αγωνίζονται τολμηρότερα. Έτσι νικούν την ματαιότητα και ζουν από εδώ στην αιωνιότητα με την παραδεισένια χαρά. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Κοιμίζουν τον κόσμο. Τον αφήνουν έτσι, για να μην στενοχωριέται και να διασκεδάζει. Μην τυχόν πεις, ότι θα γίνει πόλεμος ή ότι θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία και γι' αυτό πρέπει να ετοιμαστούμε, μην τυχόν στενοχωρηθούν οι άνθρωποι. Σαν μερικές γριές που λένε «μη μιλάς για θάνατο∙ μόνο για χαρές και βαφτίσια να μιλάς», σαν να μην τις περιμένει θάνατος. Έτσι νιώθουν μια ψεύτικη χαρά. Ενώ, αν σκέφτονταν, ότι το τάδε γεροντάκι που έμεινε λίγο πιο κάτω πέθανε χτες, ο άλλος είναι στα τελευταία του και θα πεθάνει, μεθαύριο θα γίνει του τάδε το μνημόσυνο που ήταν και πολύ νεότερος από αυτές, θα σκέφτονταν τον θάνατο και θα έλεγαν: «Πρέπει να εξομολογηθώ, να ετοιμαστώ πνευματικά, γιατί μπορεί και εμένα σε λίγο να με καλέσει ο Χριστός για την άλλη ζωή». Διαφορετικά, έρχεται ύστερα ο θάνατος και τις παίρνει ανέτοιμες. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Ο θάνατος στον πόλεμο πολύ εξιλεώνει, γιατί θυσιάζεται κανείς, για να προστατεύσει τους άλλους. Εκείνοι που θυσιάζουν την ζωή τους από καθαρή αγάπη, για να προστατεύσουν τους συνανθρώπους τους, μιμούνται τον Χριστό. Αυτοί είναι οι μεγαλύτεροι ήρωες, διότι τους τρέμει ακόμη και ο θάνατος, επειδή αψηφούν τον θάνατο από αγάπη και έτσι κερδίζουν την αθανασία. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Κανείς δεν έχει κάνει συμφωνία με τον Θεό πότε θα πεθάνει. Ο Θεός τον κάθε άνθρωπο τον παίρνει στην καλύτερη στιγμή της ζωής του, με έναν ειδικό τρόπο, για να σώσει την ψυχή του. Εάν δει, ότι κάποιος θα γίνει καλύτερος, τον αφήνει να ζήσει. Εάν δει όμως, ότι θα γίνει χειρότερος, τον παίρνει, για να τον σώσει. Μερικούς πάλι που έχουν αμαρτωλή ζωή, αλλά έχουν την διάθεση να κάνουν καλό, τους παίρνει κοντά Του, πριν προλάβουν να το κάνουν, επειδή ξέρει, ότι θα έκαναν το καλό, μόλις τους δινόταν η ευκαιρία. Είναι δηλαδή σαν να τους λέει: «Μην κουράζεστε· αρκεί η καλή διάθεση που έχετε». Άλλον, επειδή είναι πολύ καλός, τον διαλέγει και τον παίρνει κοντά Του, γιατί ο Παράδεισος χρειάζεται μπουμπούκια. Πολλούς πάλι τους αφήνει να ζήσουν πολλά χρόνια, για να είναι αναπολόγητοι την ημέρα της Κρίσεως, που δεν μετανόησαν. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Μερικοί που δεν τους κόβει λένε: «Αν υπήρχε Θεός, δεν θα άφηνε να γίνονται συνέχεια εγκλήματα· θα τιμωρούσε τους εγκληματίες». Δεν καταλαβαίνουν, ότι ο Θεός αφήνει τους εγκληματίες να ζήσουν, για να είναι αναπολόγητοι την ημέρα της Κρίσεως, που δεν μετανόησαν, παρόλο που τους έδωσε χρόνια, για να μετανοήσουν, ενώ εκείνους που σκοτώνονται θα τους τακτοποιήσει. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Αλλά και τους γονείς βοηθάει ο θάνατος των παιδιών τους. Πρέπει να ξέρουν, ότι από εκείνη την στιγμή έχουν έναν πρεσβευτή στον Παράδεισο. Όταν πεθάνουν, θα έρθουν τα παιδιά τους με εξαπτέρυγα στην πόρτα του Παραδείσου να υποδεχθούν την ψυχή τους. Δεν είναι μικρό πράγμα αυτό! Στα παιδάκια πάλι που ταλαιπωρήθηκαν εδώ από αρρώστιες ή από κάποια αναπηρία ο Χριστός θα πει: «Ελάτε στον Παράδεισο και διαλέξτε το καλύτερο μέρος». Και τότε εκείνα θα Του πουν: «Ωραία είναι εδώ, Χριστέ μας, αλλά θέλουμε και την μανούλα μας κοντά μας». Και ο Χριστός θα τα ακούσει και θα σώσει με κάποιον τρόπο και την μητέρα. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όταν ακούω Χριστιανούς να λένε, ότι ο πατέρας μου πέθανε και κλαίνε, στενοχωριέμαι, γιατί δεν μπορούν να πιστέψουν και να καταλάβουν, ότι ο θάνατος είναι απλώς μια μετάβαση σε ενα άλλο τρόπο ζωής. (ΆγιοςΠαϊσιοςοΑγιορείτης)
Όπως, όταν πάει κάποιος, ας υποθέσουμε, στο εξωτερικό για έναν χρόνο, οι δικοί του στενοχωριούνται, γιατί θα τον αποχωριστούν για έναν χρόνο, ή αν λείψει δέκα χρόνια, έχουν στενοχώρια για τον αποχωρισμό των δέκα χρόνων, έτσι πρέπει να βλέπουν και τον αποχωρισμό από τα αγαπημένα τους πρόσωπα με τον θάνατο. Μόνον όταν δεν έχει καλή ζωή αυτός που φεύγει, δικαιολογούμαστε να ανησυχούμε. Αν λ.χ. ήταν σκληρός, τότε, αν πραγματικά τον αγαπάμε και θέλουμε να συναντηθούμε στην άλλη ζωή, πρέπει να κάνουμε πολλή προσευχή γι' αυτόν. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Όταν ο άνθρωπος πεθάνει εν μετανοία και οδεύει προς τον Παράδεισο, τότε είναι σαν να βρίσκεται μέσα σε ένα λεωφορείο και από έξω, τα σκυλιά (=τελώνια) τρέχουν και γαυγίζουν, χωρίς να τον ενοχλούν στο ταξίδι του, αλλά ούτε και να τον καθυστερούν. (Άγιος Παϊσιος ο Αγιορείτης)
Μερικές φορές, Γέροντα (Άγιος Παϊσιος),σε κάποιον ετοιμοθάνατο οι δικοί του διστάζουν να τον Κοινωνήσουν, για να μην τον βάλουν σε λογισμούς (ότι θα πεθάνει).

- Δηλαδή να πάει ακοινώνητος για να μην καταλάβει ότι θα πεθάνει και στεναχωρεθεί;

Ας του πουν οι δικοί του: «Η Θεία Κοινωνία είναι φάρμακο. Θα σε βοηθήσει. Καλά είναι

να Κοινωνήσεις». Οπότε Κοινωνάει, βοηθιέται και συγχρόνως ετοιμάζεται για την άλλη

ζωή.

Ας πεθάνω Θεέ μου, για να ζήσω... (Ιερός Αυγουστίνος)
Εκείνος που εγκυμονεί το φόβο του θανάτου, σιχαίνεται κάθε φαγητό και ποτό και στολισμό στην ενδυμασία. Και ούτε θα φάει και ούτε θα πιεί νερό ηδονικά· θα δώσει μόνο τα απαραίτητα στο σώμα, μόνο όσα του αρκούν για να ζήσει. Θα απαρνηθεί κάθε του θέλημα και θα γίνει με διάκριση δούλος, για όλα όσα τον διατάζουν. (Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Ο Θεός επέτρεψε τον θάνατο, όχι τόσο ως τιμωρία του αμαρτήματος, όσο ως φάρμακο στον ασθενή πλέον άνθρωπο, εξαιτίας της αμαρτίας του. (Άγιος Νικόλαος Καβάσιλας)
Αδελφέ, να περιμένεις κάθε μέρα το θάνατό σου και να ετοιμάζεσαι κατάλληλα για την πορεία εκείνη. Γιατί το φοβερό πρόσταγμα θα έρθει όταν δεν θα το περιμένεις. Και αλίμονο σ' εκείνον που θα βρεθεί ανέτοιμος. Αν είσαι ακόμα νέος, ο εχθρός σου σπέρνει συχνά λογισμούς σαν κι αυτούς: «Νέος είσαι ακόμη. Απόλαυσε τις ηδονές σου, και στα γεράματά σου μετανοείς. Πόσους τάχα δεν ξέρεις, που και τις επίγειες ηδονές απόλαυσαν και τα ουράνια αγαθά κέρδισαν ύστερα με τη μετάνοια; Τι θέλεις και λιώνεις το σώμα σου από τόσο μικρή ηλικία, με κίνδυνο ν' αρρωστήσεις;». Εσύ όμως εναντιώσου στον εχθρό και πες του: «Διώκτη και εχθρέ της ψυχής μου! Πάψε να μου βάζεις λόγια! Γιατί, αν μ' αρπάξει ο θάνατος στα νιάτα μου και δεν προφτάσω να γεράσω, τι θα απολογηθώ μπροστά στο βήμα του Χριστού; Να, βλέπω πολλούς νεότερους να πεθαίνουν και πολλούς ηλικιωμένους να ζουν πολλά χρόνια ακόμη. Άγνωστη είναι στους ανθρώπους η ώρα του θανάτου τους. Αν λοιπόν με προλάβει ο θάνατος, μπορώ να πω τότε στον Κριτή ότι με πήρε νέο, και να μ' αφήσει για να μετανοήσω; Πάντα λοιπόν, αγαπητέ, να έχεις στο νου σου την ημέρα του τέλους σου. Όταν φτάσεις πια να πέσεις στην ψάθα σου ψυχομαχώντας - αλίμονο, τι φόβος και τρόμος ζώνει την ψυχή σου τότε, και μάλιστα αν έχει τη συνείδηση να την κατηγορεί! Αν μεν έχει κάνει κάτι καλό σ' αυτή τη ζωή, αν δηλαδή βάσταξε θλίψεις και ατιμώσεις για χάρη του Κυρίου και έκανε όσα είναι ευάρεστα σ' Εκείνον, τότε με πολλή χαρά οδηγείται από τους Αγίους Αγγέλους στους ουρανούς. Γιατί όπως ο εργάτης που κοπιάζει στη δουλειά ολόκληρη την ημέρα, με απαντοχή περιμένει τη δωδέκατη ώρα, για να πάρει το μεροκάματό του και να ξεκουραστεί μετά το μόχθο, έτσι ακριβώς και οι ψυχές των δικαίων περιμένουν εκείνη την ημέρα. Οι ψυχές των αμαρτωλών, την ώρα του θανάτου, είναι γεμάτες από φόβο και τρόμο. Γιατί όπως ο κατάδικος, που πιάστηκε από τους φύλακες και οδηγείται στο δικαστήριο, καρδιοχτυπάει και τρέμει ολόκληρος στη σκέψη των βασανιστηρίων που τον περιμένουν, έτσι ακριβώς και οι ψυχές των αδίκων ανθρώπων συνταράζονται τότε, καθώς βλέπουν πια καθαρά το ατέλειωτο μαρτύριο της αιώνιας φωτιάς και τις άλλες τιμωρίες, τις παντοτινές και ατερμάτιστες. Και αν ο αμαρτωλός πει τότε σε εκείνους που τον σέρνουν: «αφήστε με για λίγο να μετανοήσω», όχι μόνο δε θα τον ακούσει κανείς, αλλά θα του πούνε κιόλας: «Τότε που είχες καιρό, δεν μετανοούσες. Και τώρα βεβαιώνεις, πώς θα μετανοήσεις; Όταν το στάδιο ήταν ανοιχτό για όλους, δεν αγωνίστηκες. Και θέλεις ν' αγωνιστείς τώρα, που κλείστηκαν όλες οι πύλες και πέρασε ο καιρός του αγώνα; Δεν άκουσες τι είπε ο Κύριος; «Γρηγορείτε, ότι ουκ οίδατε την ημέραν ουδέ την ώραν ...;» (Ματθ. κε΄ 13). Γι' αυτό να έχεις, αγαπητέ, πάντοτε στον νου σου την ημέρα του τέλους σου και να αγωνίζεσαι, όσο ακόμη έχεις καιρό. Και να κρατάς την λαμπάδα της ψυχής σου πάντοτε αναμμένη με την εργασία των αρετών, ώστε να βρεθείς έτοιμος, όταν έρθει ο Νυμφίος και να μπεις μαζί Του μέσα στον ουράνιο γαμήλιο θάλαμο μαζί με τις άλλες παρθένες ψυχές, οι οποίες με τη ζωή τους φάνηκαν αντάξιές Του. (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
Μεγάλος φόβος, αδελφοί, θα μας κυριεύσει την ώρα του θανάτου, όταν η ψυχή χωρίζεται από το σώμα με φόβο και οδυρμό. Διότι την ώρα του χωρισμού, είναι παρόντα μπροστά στην ψυχή τα έργα της, όσα έκανε μέρα και νύχτα, αγαθά και πονηρά και οι Άγγελοι σπεύδουν βιαστικά να την βγάλουν έξω από το σώμα. Η ψυχή όμως, παρατηρώντας τα έργα της, φοβάται να βγει... (Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)
Η αμαρτία είναι ο μόνος θάνατος, γιατί αυτή καταστρέφει την ψυχή. (Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος)
Συνήθιζα να πηγαίνω στις κηδείες και τακτικά στο νεκροταφείο του χωριού μου, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι είχα κάποια μελαγχολία ή άλλη ψυχική διαταραχή. Πήγαινα και φιλοσοφούσα το μάταιο και προσωρινό της ζωής και η μνήμη του θανάτου, άρχισε να βιώνεται μέσα στην ψυχή μου. (Άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης)
Δεν υπάρχει καλύτερος δάσκαλος από τον θάνατο. (Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός)
Αν φοβάσαι το θάνατο, δεν έγινες ακόμη ένα με το Χριστό μέσω της αγάπης, Τον οποίο αξιώθηκες και να τρώς τις σάρκες Του (μέσω Θείας Κοινωνίας). (Όσιος Θεόγνωστος)
Ο άνθρωπος πρέπει να φοβάται την Κόλαση και όχι τον θάνατο. (ΆγιοςΓαβριήλοδιαΧριστόνΣαλός)
Κάθε ώρα, περίμενε τον θάνατό σου και την παρουσία του Χριστού και λέγε: ''Τώρα θα αγωνιστώ για την ψυχή μου, γιατί ως το βράδυ, μπορεί να πεθάνω''. Και όταν φτάσει το βράδυ, σκέψου: ''Μήπως πεθάνω αυτήν ακριβώς την νύχτα; Μήπως με επισκεφτεί ξαφνικά ο θάνατος; Δεν είναι πιθανό να πέσει πάνω μου κάποιο δέντρο ή να γκρεμιστεί το ασκητήριό μου και να με πλακώσει ή να πάθω μια αιφνίδια συγκοπή και να χαθώ σαν το λουλούδι, που μαραίνεται και πέφτει;... Όπως το χορτάρι ξεραίνεται, έτσι θα πεθάνω, χωρίς να αφήσω πίσω ούτε ίχνος της παρουσίας μου. Μόνο ο Θεός ξέρει που θα βρεθώ τότε, γιατί Εκείνος είναι που θα κρίνει τον καθένα ανάλογα με τα έργα του και θα αποφανθεί αλάθητα και αμετάκλητα, για το που θα τον τοποθετήσει...''. Έτσι να σκέφτεσαι καθημερινά και να μην ανησυχείς για τίποτε άλλο, παρά μόνο για τις αμαρτίες σου. Μ' αυτόν τον τρόπο, η ψυχή σου θα φτάσει στην ταπείνωση και την συντριβή, θα αισθάνεσαι σαν ένας άθλιος αμαρτωλός και θα χύνεις ακατάπαυστα ποταμούς δακρύων... (Όσιος Παϊσιος Βελιτσκόφσκυ)
Αν οι άνθρωποι είχαν έστω και το μισό φόβο για τον Θεό, απ' αυτόν που έχουν για τον θάνατο, δεν θα φοβόντουσαν τον θάνατο. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
Στην τράπεζα ο τραπεζίτης χαρούμενα μετρά, πόσες χιλιάδες ημερών ακόμα μπορεί να τρώει. Ενώ ο πεινασμένος νεκροθάφτης από το νεκροταφείο, παρατηρεί την πόλη και σκέφτεται: Από ποιού τα δόντια αύριο θα πέσει το ψωμί; (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
Δεν πρέπει να λυπούμαστε τόσο εκείνους, που αρρωσταίνουν βαριά και πεθαίνουν, όσο εκείνους, τους σωματικά υγιείς, που τους αρπάζει ο θάνατος μέσα στην αμαρτία τους. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
Ενώ ο λαός έκλαιγε για τον νεκρό Λάζαρο, ο Χριστός έκλαιγε, όχι λόγω του θανάτου του Λαζάρου (αφού Αυτός ήρθε για να τον αναστήσει), αλλά λόγω της τυραννίας του θανάτου, που καταπίεζε όλους τους παρευρισκομένους. Πως οι άνθρωποι, πλασμένοι κατ' εικόνα και ομοίωση του ζώντος Θεού, στου Οποίου τη Βασιλεία δεν υπάρχουν νεκροί, πώς έγινε να χάσουν την πίστη στη ζωή και στη δύναμη του Θεού, πάνω στο θάνατο; Πώς και έχουν γίνει τόσοι κακόμοιροι σκλάβοι του θανάτου, θεωρώντας τον θάνατο παντοδύναμο; Βλέποντας τους ανθρώπους τόσο υποταγμένους στην τιμωρία του θανάτου ''εδάκρυσεν ο Ιησούς''. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
Η φράση ''Αιωνία η μνήμη'' σημαίνει: αιώνια να υπάρχει η μνήμη για σένα (τον κεκοιμημένο). Να μνημονεύεται το όνομα του νεκρού αιώνια στην αιωνιότητα, στην αιώνια ζωή και στο Βασίλειο του Θεού. (Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς)
Ο τάφος ήταν κάτι το φοβερό, πριν την είσοδο του Βασιλέα Χριστού. Έπειτα μεταμορφώθηκε σε αίθουσα του θρόνου. (Άγιος Ανατόλιος της Όπτινα)
Τότε ο Θεός διακόπτει τη ζωή του ανθρώπου, όταν τον βρίσκει έτοιμο για τον ουρανό ή όταν πια δεν διακρίνει καμμία ελπίδα διορθώσεως και άρα σωτηρίας. (Άγιος Αμβρόσιος της Όπτινα)
Ο φόβος του θανάτου προέρχεται από τους δαίμονες. Αυτοί εμβάλλουν στην ψυχή τούτο τον τρόμο, ώστε να της στερήσουν τις ελπίδες για το έλεος του Θεού. (Όσιος Νίκων της Όπτινα)
Μερικοί νομίζουν σφαλερά, πως η μνήμη του θανάτου δηλητηριάζει τη ζωή. Δεν τη δηλητηριάζει. Απεναντίας, μας διδάσκει να ειμαστε προσεκτικοί και να απέχουμε από όλα, όσα πραγματικά δηλητηριάζουν τη ζωή - την αληθινή ζωή! Αν θυμόμασταν περισσότερο το θάνατο, θα υπήρχε λιγότερη σύγχυση στη ζωή μας, τόσο την προσωπική, όσο και την κοινωνική. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
Σημασία δεν έχει το πότε, αλλά το πως φεύγει κανείς. Ετοιμαστήκατε καθόλου; Μακάριος είναι εκείνος, που διαρκώς περιμένει την ώρα του θανάτου και καθημερινά ετοιμάζεται. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
Τί είναι ο θάνατος; Είναι μετάβαση από την μία μορφή ζωής στην άλλη, όπως το πέρασμα από το ένα δωμάτιο στο άλλο. (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
Η κόρη σας πέθανε. Αφού ξεχώριζε για την ευσέβεια και την καλοσύνη της, θα έπρεπε να λέτε: ''Δόξα στο όνομά Σου, Κύριε, που την πήρες τόσο γρήγορα, για να μην απατηθεί από τους πειρασμούς και τις μάταιες απολαύσεις του κόσμου!''. Εσείς απεναντίας, θρηνείτε και παραπονιέστε και βαρυγγωμάτε... Γιατί; Επειδή γλύτωσε από τα βάσανα της πρόσκαιρης τούτης ζωής και βρέθηκε στην αιώνια Βασιλεία του Κυρίου; Θα ήταν λοιπόν καλύτερα, να ζούσε μερικά χρόνια ακόμα, να σκλαβωνόταν στα πάθη και την αμαρτία - κάτι συνηθισμένο για τις κοπέλες της εποχής μας και μάλιστα τις όμορφες, όπως ήταν εκείνη - και έτσι να έχανε την Αιώνια Ζωή; Τι σοφή μητέρα που είστε; Λυπάστε επειδή η κόρη σας σώθηκε και δεν καταστράφηκε!... (Άγιος Θεοφάνης ο Έγκλειστος)
Το χειρότερο πράγμα για τους ανθρώπους είναι ο θάνατος: το να γίνω λάσπη, να μεταβληθώ σε σκουλήκια, σε πηλό! Αξίζει τάχα να είναι κανείς άνθρωπος; Γιατί να σε αγαπήσω, Θεέ μου, αφού αύριο θα μεταβληθώ σε σκουλήκια και πηλό; Να, όμως, που ο Κύριος Ιησούς Χριστός, σε σώζει από τον θάνατο δια της Αναστάσεως Του, εξασφαλίζει την αιώνιο ζωή για την ψυχή σου και το σώμα, όταν εκείνο θα αναστηθεί λαμπερό και θα ενωθεί με την ψυχή. (Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς)
Κάθε Χριστιανός πρέπει να αναλογιστεί: πως ο χρόνος της ζωής μας περνά αδιάκοπα, περνάει ανεπιστρεπτί και το παρελθόν είναι αδύνατον να γυρίσει πίσω, πως δεν είναι στον έλεγχό μας το παρελθόν και το μέλλον, αλλά μόνον ο παρών χρόνος, που ζούμε τώρα, πως το τέλος της ζωής μας είναι άγνωστο, πως πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για τον θάνατο - κάθε ημέρα, κάθε ώρα και κάθε λεπτό, πως, γι' αυτόν το λόγο, πρέπει πάντοτε να είμαστε σε κατάσταση μετανοίας, πως κάθε ώρα πρέπει να είμαστε σε μετάνοια και πνευματική κατάσταση τέτοια, όπως θα επιθυμούσαμε να είμαστε στην ώρα του θανάτου μας. (Άγιος Τύχων του Ζαντόνσκ)
Μη νομίζεις ότι ο θάνατος σου είναι μακριά. Μην σκέπτεσαι, πως έχεις ακόμα πολλά χρόνια ζωής. Όχι! Είναι δίπλα σου ο θάνατος και καραδοκεί. Το δρεπάνι του αγγίζει κιόλας τις ρίζες του δένδρου της ζωής σου. Το δικαστήριο είναι έτοιμο για να σε κρίνει... Ο τάφος σου είναι ανοιχτός. Η γη σε περιμένει ανυπόμονα... Βλέπεις τους ανθρώπους γύρω σου καθημερινά να πεθαίνουν, ξεχνάς όμως, ότι κάποια στιγμή θα βρεθείς και εσύ στην ίδια θέσι. Πέθαναν οι Βασιλείς, οι κυβερνήτες, οι άρχοντες... Πέθαναν και οι προφήτες, οι Απόστόλοι, οι δίκαιοι, οι ιεράρχες, οι Όσιοι, όλοι οι Άγιοι. Κοινός κλήρος όλων ο θάνατος. Μην ξεχνιέσαι. Έρχεται και η δική σου σειρά... Γι΄ αυτό κάθε μέρα, κάθε ώρα να είσαι έτοιμος γι΄ αυτή τη μεγάλη, τη φοβερή στιγμή. Φυλάκισε μέσα στο μυαλό σου τη μνήμη του θανάτου. (ΆγιοςΔημήτριοςτουΡοστώφ)